Charlie Chaplin / Tσάρλι Τσάπλιν

«Το μόνο που χρειάζομαι για να κάνω μια κωμωδία είναι ένα πάρκο, έναν αστυνομικό και ένα όμορφο κορίτσι» (Τσάρλι Τσάπλιν)

Ο Τσάρλι Τσάπλιν γεννήθηκε σαν σήμερα, 16 Απριλίου του 1889 και πέθανε στις 25 Δεκεμβρίου 1977. Υπήρξε Άγγλος ηθοποιός και κορυφαία μορφή του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Γιος πλανόδιων ηθοποιών, έμαθε από μικρός τη τέχνη του γέλιου, παρότι έζησε πολύ δύσκολα παιδικά χρόνια. Οι γονείς του χώρισαν γρήγορα, όταν ο Τσάρλι ήταν αρκετά μικρός και αναγκαστικά συνόδευε τη μητέρα του στις επαρχιακές περιοδείες της. Όταν όμως έχασε το πατέρα του και η μητέρα του έμεινε άνεργη, ο μικρός Τσάρλι για να μπορέσει να βγάλει χρήματα, ξεκίνησε να δουλεύει ως καλλιτέχνης του δρόμου. Αυτοσχεδίαζε μικρά χορευτικά στους δρόμους του Λονδίνου και μάζευε χρήματα.

Ωστόσο οι παλιές γνωριμίες των γονιών του, τον βοήθησαν να βρει μια κανονική δουλειά στον παιδικό χορευτικό θίασο των Eight Lancashire Lads. Σε ηλικία οκτώ ετών ήταν ήδη ένας επαγγελματίας ηθοποιός που ερμήνευε παιδικούς ρόλους σε παραστάσεις στο Λονδίνο. Το 1921 μετέβη στις ΗΠΑ και έλαβε μέρος σε διάφορες κωμικές ταινίες. Στο διάστημα 1912-1918 ήταν πρωταγωνιστής σε πολλές μικρές κωμωδίες, όπου καθιερώθηκε διεθνώς, σε ταινίες μικρού μήκους του βουβού κινηματογράφου. Εκείνη την εποχή θα γεννηθεί η τόσο γνωστή και παγκοσμίως αναγνωρίσιμη εικόνα του Σαρλό: ένας καλόκαρδος αλήτης με κοντό μαύρο μουστάκι, τεράστια παπούτσια, καπέλο σε μικρότερο από το κανονικό μέγεθος και μπαστούνι, ο οποίος προσπαθεί να επιβιώσει διατηρώντας την αξιοπρέπειά του σε έναν κόσμο κοινωνικής αδικίας και ανισότητας. Ο Τσάρλι, όχι μόνο πρωταγωνιστούσε, αλλά ήταν σεναριογράφος, μουσικοσυνθέτης και σκηνοθέτης των ταινιών του.

Γίνεται ο πιο ακριβοπληρωμένος ηθοποιός στο Χόλυγουντ. Αναδεικνύεται σε ανυπέρβλητο μάστορα της παντομίμας, ικανό να οδηγεί τους θεατές του από το γέλιο στο δάκρυ με μια απλή έκφραση ή χειρονομία και με χάρη που συχνά παρομοιάζεται με εκείνη ενός χορευτή μπαλέτου.
Η παγκόσμια καταξίωση ήρθε από τις μεγάλου μήκους ταινίες του, όπως οι 'Μοντέρνοι Καιροί', 'Ο Μεγάλος Δικτάτωρ', 'Τα Φώτα της Πόλης' και άλλες, που τον κατέταξαν ανάμεσα στους σημαντικότερους δημιουργούς της έβδομης τέχνης.

Σκηνή απο τη ταινία 'Modern Times' (1936), η οποία αποτελεί μια απο τις σπάνιες στιγμές που ακούμε τη φωνή του Τσάπλιν στη τηλεόραση, όπου τραγουδάει το τραγούδι "Charabia".

Οι θεατές παγκοσμίως μπορεί να τον λάτρεψαν, οι επικριτές του όμως στην Αμερική ήταν πολλοί. Αιτίες ήταν άλλοτε τα πολιτικά του φρονήματα (κατηγορήθηκε ως κομμουνιστής από το Χόλυγουντ και πικραμένος αυτοεξορίστηκε στην Ελβετία το 1952) και άλλοτε η προσωπική ζωή του. Καθώς έκανε τέσσερις γάμους, εκ των οποίων οι δύο ήταν με ανήλικες νύφες.

‘Ο Μεγάλος δικτάτωρ’ (1940) Μία κλασική στιγμή στην ιστορία του σινεμά, όπου ο Τσάρλι χορεύει με την υδρόγειο, σατιρίζοντας τον Χίτλερ.

«Ο Μεγάλος δικτάτωρ» είναι η πρώτη ομιλούσα και ηχητική ταινία του Τσάπλιν, δεκατρία χρόνια μετά την εισαγωγή του ήχου. Είναι μια ανελέητη πολιτική σάτιρα για την άνοδο του Χίτλερ και του ναζισμού. Η ταινία απαγορεύτηκε από τους Χίτλερ, Μουσολίνι και Φράνκο, ενώ ήταν υποψήφια για 5 Οσκαρ. Σκηνές, όπως αυτή που φαίνεται στο παραπάνω βίντεο, όπου ο Τσάπλιν χορεύει μπαλέτο με την υδρόγειο ανήκουν στις πιο σημαντικές στιγμές της κινηματογραφικής ιστορίας.

Ο Τσάπλιν είχε την ιδέα για τη δημιουργία της ταινίας όταν ένας φίλος τού επισήμανε τη φυσική ομοιότητά του με τον Χίτλερ. Αργότερα γνώρισε πως γεννήθηκε με μια εβδομάδα διαφορά από το δικτάτορα, είχανε σχεδόν το ίδιο ύψος και βάρος, αγωνίστηκαν και οι δύο με τη φτώχεια πριν διακριθούν στο χώρο τους. Όταν έμαθε για την εθνικιστική και ρατσιστική πολιτική του Χίτλερ, εκμεταλλεύτηκε την ομοιότητά τους ως πηγή έμπνευσης για να του «επιτεθεί». Αργότερα δήλωσε πως αν γνώριζε την αληθινή διάσταση της ναζιστικής θηριωδίας «δεν θα μπορούσε να αστειευτεί με τη φονική της παράνοια».

Η παραγωγή της ταινίας ξεκίνησε το 1937, όταν ακόμα δεν υπήρχαν πολλοί που πίστευαν πως ο ναζισμός συνιστούσε απειλή, ενώ το φιλμ κυκλοφόρησε το 1940, λίγο πριν η Αμερική μπει στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Όταν κυκλοφόρησε η ταινία, ο Χίτλερ απαγόρευσε την προβολή της σε όλες τις κατεχόμενες χώρες. Περίεργος όμως ο ίδιος για το φιλμ, παρήγγειλε μια κόπια μέσω Πορτογαλίας. Την είδε δύο φορές, χωρίς κανείς να μάθει ποτέ την αντίδρασή του. «Θα έδινα τα πάντα για να μάθω τι σκέφτηκε για την ταινία», δήλωσε αργότερα ο Τσάπλιν. Σύμφωνα με ντοκιμαντέρ για τα γυρίσματα του φιλμ, ο Τσάπλιν άρχισε να νιώθει όλο και πιο άβολα μιμούμενος τον Χίτλερ, όσο μάθαινε για τις εξελίξεις στην Ευρώπη.

Πηγή: Το ΒΗΜΑ, Ειδικό ένθετο "Πρωταγωνιστές: Το Λεξικό των Ονομάτων που άλλαξαν το κόσμο", 28/04/2002 , Σελ.: Y10.