Το σπίτι του Γιαννούλη Χαλεπά στον Πύργο Τήνου

Με το που φτάνει ο επισκέπτης στον Πύργο, το κεφαλοχώρι της Τήνου, αντικρίζει το σπίτι του Γιαννούλη Χαλεπά στην είσοδο του χωριού. 

Ο Πύργος της Τήνου είναι ένας τόπος που έχουν επίσης γεννηθεί μερικοί από τους σπουδαιότερους Έλληνες καλλιτέχνες. Είναι και η έδρα της Τηνιακής μαρμαροτεχνίας, είναι το χωριό του μαρμάρου. Κάθε γωνιά του είναι ένα έργο τέχνης από μάρμαρο.

Ο Γιαννούλης Χαλεπάς (Πύργος Τήνου, 14 Αυγούστου 1851 – Αθήνα, 15 Σεπτεμβρίου 1938) γεννήθηκε, γαλουχήθηκε και δημιούργησε σε αυτό το σπίτι.

Το ταπεινό του δωμάτιο. Το κρεββάτι του, η τσάντα του, 

το κρεμασμένο σακάκι του, χρηστικά αντικείμενα, σκίτσα και έργα που παρατηρείς καθώς περπατάς στο σπίτι, σου δημιουργούν την εντύπωση ότι ο Χαλεπάς ζει εκεί ακόμη. 

Έχεις την αίσθηση ότι για λίγο έχει βγει έξω στον κήπο και θα τον δεις να περνά την πόρτα και να μπαίνει μέσα στο σπίτι.

Ο Χαλεπάς υπήρξε μια ιδιαίτερη περίπτωση καλλιτέχνη με τραγική μοίρα. Η ζωή του υπήρξε απόλυτα μυθιστορηματική μοιρασμένη ανάμεσα στην τρέλα, στη δημιουργία και στη δόξα. 

Γόνος οικογένειας φημισμένων Τηνίων μαρμαρογλυπτών, καθώς ο πατέρας του και ο θείος του είχαν μεγάλη οικογενειακή επιχείρηση μαρμαρογλυπτικής με παραρτήματα στο Βουκουρέστι, την Σμύρνη και τον Πειραιά. Η οικογένεια του τον προόριζε για έμπορο, αλλά ο ίδιος αποφάσισε να σπουδάσει γλυπτική. Προικισμένος με ξεχωριστό ταλέντο, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Σχολείον των Τεχνών και από το 1872, με υποτροφία του Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου, συνέχισε στην Ακαδημία του Μονάχου. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Μόναχο, εξέθεσε τα έργα του Το παραμύθι της Πεντάμορφης και Σάτυρος που παίζει με τον Έρωτα, για τα οποία βραβεύθηκε. Παρά τις συνεχείς διακρίσεις, η διακοπή της υποτροφίας του τον ανάγκασε να επιστρέψει το 1876 στην Αθήνα.

Το 1876 επέστρεψε στην Αθήνα, όπου άνοιξε δικό του εργαστήριο. Το 1877 άρχισε να δουλεύει το πιο διάσημο γλυπτό του, την Κοιμωμένη για τον τάφο της Σοφίας Αφεντάκη στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Τα έργα αυτά, όπως και άλλα της ίδιας περιόδου, χαρακτηρίζονται από τη ρεαλιστική απόδοση και την εξαιρετική χρησιμοποίηση των διδαγμάτων του κλασικισμού.

Τον χειμώνα του 1877, ο Χαλεπάς υπέστη νευρικό κλονισμό. Άρχισε να καταστρέφει τα έργα του, ενώ επιχείρησε κατ' επανάληψη να αυτοκτονήσει. Σήμερα γνωρίζουμε ότι τα αίτια της ψυχασθένειάς του ήταν η τελειομανία, η υπερκόπωση από την αδιάκοπη εργασία και ίσως ένας άτυχος έρωτας για μία συμπατριώτισσά του. 

 Ωστόσο, εκείνη την εποχή, με τη ψυχολογία και τη ψυχιατρική ακόμα στα πρώτα τους στάδια, οι γονείς του Χαλεπά και οι γιατροί δεν μπορούσαν να καταλάβουν τα βαθύτερα αίτια της ψυχασθένειας του. Οι γονείς του τον έστειλαν ταξίδι στην Ιταλία, μήπως τον βοηθούσε να συνέλθει, αλλά η θεραπεία του ήταν μόνο πρόσκαιρη.

 Με την επιστροφή του στην Ελλάδα άρχισαν ξανά τα συμπτώματα: καταβύθιση στην σιωπή, απομόνωση, παραμιλητό και αναίτιο γέλιο. 

Η σταδιακή επιδείνωση της υγείας του τα χρόνια που ακολούθησαν οδήγησε στον εγκλεισμό του στο Ψυχιατρείο της Κέρκυρας από το 1888 ως το 1902 και στη διακοπή της εργασίας του για σαράντα ολόκληρα χρόνια αφού μετά την έξοδό του από το Ψυχιατρείο και την εγκατάστασή του στην Τήνο, ό,τι έπλαθε το κατέστρεφε είτε ο ίδιος είτε η μητέρα του, που θεωρούσε τη γλυπτική υπαίτια για την ασθένεια του γιου της.

Στο Ψυχιατρείο, ο Χαλεπάς αντιμετωπίστηκε με το σκληρό τρόπο που αντιμετώπιζαν όλους τους ψυχασθενείς την εποχή εκείνη: οι γιατροί και οι φύλακες είτε του απαγόρευαν να σχεδιάζει και να πλάθει, είτε του κατέστρεφαν οτιδήποτε εκείνος είχε δημιουργήσει και κρύψει στο ερμάριό του. 

Λέγεται πως από όσα έργα προσπάθησε να δημιουργήσει μέσα στο Ψυχιατρείο,

 ένα μόνο σώθηκε, κλεμμένο από κάποιον φύλακα και παραπεταμένο στα υπόγεια του ιδρύματος, όπου ξαναβρέθηκε τυχαία το 1942.

Ο θάνατος της μητέρας του το 1916 υπήρξε καθοριστικός, πλέον ο Χαλεπάς μπορούσε απερίσπαστος να αφοσιωθεί στην τέχνη του. Σε αυτή τη φάση όμως κανένα έργο δε θυμίζει το παλιό ύφος. Τώρα εμφανίζει ένα στυλ ελεύθερο, αυθόρμητο και πηγαίο και επικεντρώνεται στην ουσία των συνθέσεων και όχι στη λεπτομερή επεξεργασία της επιφάνειας, την εκλέπτυνση ή την ωραιοποίηση.

Έχοντας αφήσει πίσω τα διδάγματα της Ακαδημίας, μοιάζει σα να δοκιμάζει τις δυνάμεις του, αντλώντας από την περίοδο που ο ίδιος είχε δηλώσει ότι προτιμούσε: την «πριν Φειδίου». Οι μορφές του γίνονται στιβαρές, επιβλητικές, μερικές φορές σχεδόν ιερατικές, εσωστρεφείς και αποτραβηγμένες σε ένα δικό τους κόσμο, οι συνθέσεις αποτελούνται από όγκους συμπαγείς, χωρίς κενά, κατεργασμένους τόσο, ώστε να τονίζουν τα ουσιαστικά στοιχεία της φόρμας.

Ένας ταλαντούχος καλλιτέχνης που ακροβατούσε ανάμεσα στο τεράστιο ταλέντο, στη μεγάλη εσωστρέφεια, στην τραγική μοίρα, στην τρέλα και στην απομόνωση. Η ζωή του υπήρξε ένας ασταμάτητος αγώνας ανάμεσα στη δημιουργία και στην αυτοκαταστροφή. Με μια μάνα που κατέστρεφε τα έργα του και του απαγόρευε την ενασχόληση με ό,τι περισσότερο αγαπούσε με τη γλυπτική. 

Στο σπίτι του, τόσα χρόνια μετά το θάνατο του, μοιάζει να ζει ακόμη εκεί. Σαν να δημιουργεί στα σιωπηλά σε μια γωνιά, σαν να περιφέρεται η σκιά του. Αν βρεθείτε στο Πύργο, μπείτε στο ταπεινό αυτό σπίτι και αφουγκραστείτε το. 

Μπορεί να σε ενδιαφέρει και αυτό:

Αφιέρωμα στον Γιαννούλη Χαλεπά

Σχετικές πηγές :

Εθνική Πινακοθήκη

Γιαννούλης Χαλεπάς 
tinos.biz

Τα νησιά, Ζαν Γκρενιέ

 

Ζαν Γκρενιέ, Τα νησιά, Ολκός, πρόλογος: Αλμπέρ Καμύ, μετάφραση: Αλέκος Μπενρουμπής, 1996 

«Οι μεγάλες αποκαλύψεις που εμφανίζονται στη ζωή ενός ανθρώπου είναι σπάνιες, μία ή δύο συνήθως. Αλλά σε μεταμορφώνουν όπως η τύχη. Σ’ εκείνον που έχει πάθος να ζήσει και να γνωρίσει, ξέρω ότι το βιβλίο αυτό προσφέρει, μέσα από τις σελίδες του, μια παρόμοια αποκάλυψη. Είναι καιρός να βρει τούτο το βιβλίο καινούργιους αναγνώστες. Θα ήθελα να είμαι ένας από αυτούς. Θα ήθελα να ξαναγυρίσω σ’ εκείνο το βράδυ, όπου άνοιξα το μικρό αυτό βιβλίο στο δρόμο, το ξανάκλεισα μετά τις πρώτες γραμμές, και έτρεξα κρατώντας το σφιχτά, στο δωμάτιό μου, να το καταβροχθίσω με την ησυχία μου. Και ζηλεύω, δίχως πίκρα, αλλά με συμπάθεια τολμώ να πω, τον άγνωστο εκείνο νέο που προσεγγίζει, για πρώτη φορά σήμερα, αυτά Τα Νησιά.»

Αλμπέρ Καμύ - 

Ο Ζαν Γκρενιέ, υπήρξε δάσκαλος του Αλμπέρ Καμύ. Αυτές οι λέξεις του Καμύ για το βιβλίο, ήταν ικανές να με γεμίσουν πόθο και ανυπομονησία για να το διαβάσω. Το αναζητούσα καιρό, καθώς πρόκειται για έκδοση εξαντλημένη, και δε μπορούσα να το βρω. Κάποια στιγμή, μέσα στο φετινό χειμώνα, είδα ότι πουλιόταν σε καλή κατάσταση στο metabook. Έσπευσα, το αγόρασα, δωρίζοντας το στον εαυτό μου. Μόλις το έλαβα, η χαρά μου ήταν μεγάλη. Το τοποθέτησα στη βιβλιοθήκη, με σκοπό να διαβαστεί το καλοκαίρι, όπως θα του ταίριαζε. 

Όντως, αυτό ήταν το βιβλίο που πήρα μαζί μου σε πρόσφατο ταξίδι στην Τήνο. Το είχα μαζί και καθώς το ξεφύλλιζα σε σημεία του νησιού, σκεφτόμουν τις δυσκολίες των τελευταίων καλοκαιριών σε συλλογικό επίπεδο. Μετά από μια χρεοκοπία και μια (τουλάχιστον) δεκαετή κρίση, ζήσαμε το 2018 τις φωτιές στο Μάτι, έπειτα την πανδημία με τις απαγορεύσεις και τις καραντίνες, έπειτα τις φωτιές στην Βόρεια Εύβοια. Φέτος για μια ακόμη χρονιά, η χώρα διανύει το καλοκαίρι σε μια συνεχή μαυρίλα, μια διαδοχή κακών γεγονότων.

O συγγραφέας προτείνει ένα ταξίδι στο φανταστικό και το αόρατο, μια αναζήτηση από νησί σε νησί, που είναι περισσότερο εσωτερικό παρά το εξωτερικό τοπίο.

Γράφει στα «Νησιά» του ο Ζαν Γκρενιέ: «Η τελειότητα, το ξέρω, δεν είναι του κόσμου τούτου, από τη στιγμή όμως που μπαίνεις σ’ αυτόν τον κόσμο, που δέχεσαι να υπάρξεις, μπαίνεις στον πιο λεπτό πειρασμό, εκείνον που σου ψιθυρίζει στο αυτί: αφού ζεις που ζεις, γιατί λοιπόν να μη ζήσεις;».

Το βίωμα της στιγμής, η απενοχοποίηση της χαράς, η δίψα για αλήθεια. Αυτή η σκέψη έρχεται να με ανασύρει από τις συλλογικές σκοτούρες μας. Και συνεχίζει...  «Που οφείλεται το πνίξιμο που νιώθεις όταν σκέπτεσαι νησιά; Πού αλλού ωστόσο παρά σε ένα νησί που έχεις τόσο έντονη την αίσθηση της ελεύθερης θάλασσας, ανοιχτής σε όλους τους ορίζοντες. Που αλλού μπορείς να ζήσεις καλύτερα τη φυσική έκσταση; Είσαι όμως «απομονωμένος». Ένα νησί ή ένας άνθρωπος μόνος. Νησιά ή άνθρωποι μόνοι».

Επιστρέφοντας στο βιβλίο (σ.62), γράφει, «μπορεί λοιπόν να ταξιδεύει κανείς όχι για να ξεφύγει από τον εαυτό του, πράγμα αδύνατο, αλλά για να τον βρει. Το ταξίδι γίνεται τότε μέσον, όπως ήταν για τους Ιησουίτες οι σωματικές ασκήσεις, για τους βουδιστές το όπιο και για τους ζωγράφους το αλκοόλ». 

Και συνεχίζει: «Είναι λοιπόν αλήθεια ότι ανάμεσα στην απέραντη μοναξιά που πρέπει να διασχίσει ένας άνθρωπος από τη γέννηση ώς το θάνατο υπάρχουν κάποιες στιγμές, κάποιες περιοχές εξαιρετικές, όπου η θέα ενός τόπου επενεργεί πάνω μας όπως ένας μεγάλος μουσικός πάνω σε ένα συνηθισμένο όργανο που το αποκαλύπτει στην κυριολεξία στον ίδιο του τον εαυτό. (...) Και όταν ξαφνιάζεσαι στη θέα μιας άγνωστης πόλης, όπως μπροστά σε ένα φίλο που τον είχες ξεχάσει, εκείνο που πραγματικά ατενίζεις είναι η πιο αληθινή εικόνα του εαυτού σου.»

Το καλοκαίρι, το Αιγαίο, το ταξίδι, η επιστροφή στις ρίζες, στην παιδική μας ηλικία, στα  «νησιά», εκεί που ο χρόνος λίγο σταματά και είμαστε όλοι αθώοι, σαν αιωρούμενοι σε μια άλλη εποχή, κάπου μακριά, ξένη από την σκληρότητα της σημερινής. 

Παλαιότερες δημοσιεύσεις στον Albert Camus:

- Αφιέρωμα στη ζωή και στο έργο του Αλμπέρ Καμύ / Albert Camus 

- Αλμπέρ Καμύ, Σημειωματάρια. Βιβλίο πρώτο (1935-1942)

- Αλμπέρ Καμύ, Η θάλασσα μέσα στα χέρια μας 

- Όταν ο Αλμπέρ Καμύ συνάντησε την Ελλάδα

είμαστε καθρέπτες

 

[Λίμνη Δόξα, ορεινή Κορινθία]

Σ' έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία, που η ψηφιακή τεχνολογία και το ΑΙ έρχεται σαν αστραπή να γεμίσει τις ζωές με περισσότερες οθόνες, περιπλοκότητα, ρομπότ, τεχνητή νοημοσύνη και με λιγότερα αγγίγματα, επιλέγω να επιμένω να στρέφω την προσοχή σε εκείνα που εμπνέουν συναισθηματική νοημοσύνη, αναζητώντας στιγμές στη φύση και στο μεγαλείο της απλότητας της, στους φίλους, στη σιωπή, στην αγάπη, σε οτιδήποτε με πλησιάζει με γνησιότητα και προκαλεί θαυμασμό -τι όμορφο να θαυμάζεις- στην απλότητα που κρύβει απύθμενο μεγαλείο, στην ομορφιά, στο μοίρασμα, στην πνευματικότητα, στην αυθεντικότητα, στη ζεστασιά, στο άνοιγμα, στο βλέμμα ενός ζώου, σ' ένα βιβλίο, στην ποίηση, σε μια παράσταση, στη μουσική, σε γωνιές της πόλης, στην τέχνη, στη δημιουργία, σε ό,τι ακόμη αντιστέκεται και θυμίζει κάτι αληθινό, κάτι ανθρώπινο, κάτι βγαλμένο μέσα από τη ψυχή. 

[Λίμνη Δόξα, ορεινή Κορινθία]

Χαζεύω το τοπίο καθώς αλλάζει, εναλλάσσεται, μεταμορφώνεται, αναδιαμορφώνεται μπροστά μου. Ίδιο τοπίο, άλλα σύννεφα, άλλο φως, άλλη στιγμή.  Οι αντικατοπτρισμοί στη φύση και στην καθημερινότητα μας. Είμαστε τέλειοι καθρέπτες των άλλων και των καταστάσεων που μας περιτριγυρίζουν και εμείς οι δικοί τους. Όλα αλλάζουν αν έχεις την πρόθεση, την επιμονή, την εμπειρία, την ματιά να κοιτάξεις από άλλη οπτική γωνία.  Επέλεξε εκείνη που αξίζει να εστιάζεις. Επέλεξε εκείνα που αξίζει να κοιτάξεις.

[Λίμνη Δόξα, ορεινή Κορινθία]

Είναι αυτή η παραδοξότητα. Μόλις συνειδητοποιήσεις την προσωρινότητα της ζωής, μόλις βιώσεις μια απώλεια, τότε ξεκινάς πραγματικά ν' απολαμβάνεις και την πιο μικρή ομορφιά, τότε αρχίζεις να βλέπεις με άλλα μάτια τους ανθρώπους, την ίδια τη ζωή και ν' αφήνεσαι στην παραμικρή της χάρη. Γίνεσαι σαν τη μέλισσα που αδιαφορεί για τις ακαθαρσίες, δεν έχεις χρόνο για αυτές και στρέφεται στην αναζήτηση των καλών ουσιών, αναζητάς και εσύ αυτό το νέκταρ. 

Αν το καλοσκεφτείς, ένα πέρασμα κάνουμε από τις ζωές μας, θα ήταν ιδανικό να επιλέξουμε να έχουμε ένα στενό κύκλο από καλοπροαίρετους, ωραίους ανθρώπους. 

Ό,τι αναζητάς έξω, αυτό κουβαλάς και μέσα σου.

[ Στην ορεινή και ιδιαίτερα γραφική περιοχή του Φενεού Κορινθίας, στα όρια με το νομό Αχαΐας, σ' ένα μοναδικής ομορφιάς τοπίο σε υψόμετρο 1500μ., βρίσκεται η ανδρική Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Φενεού. Η θέα από τον ξύλινο εξώστη της Μονής, αποκαλύπτει στον επισκέπτη ένα τοπίο σπάνιας ομορφιάς με όλη την πεδιάδα του Φενεού και τη Λίμνη Δόξας να απλώνεται μπροστά του. ]

[Η θέα από την Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Φενεού, στην ορεινή Κορινθία]

[εσωτερικά]

Όλα στο σύμπαν είναι ένα μυστήριο. Το ίδιο το σύμπαν αποτελεί ένα μυστήριο. Η ανθρώπινη ζωή, η θάλασσα, η γη, ο ουρανός, τα αστέρια, το χώμα, τα λουλούδια, το νερό, η ανάσα, η ψυχή και το σώμα. Όλα είναι ένα. Έχεις αισθανθεί κάποια στιγμή να ευθυγραμμίζεσαι μαζί τους; Όποτε είμαι στη φύση, νιώθω να έρχομαι σε επαφή με το "κέντρο" μου. 

"Be different, be you!" - Λαυρεωτική, Αττική

Τι είναι αληθινά ελκυστικό;

Η ευγένεια είναι ελκυστική.

Οι λέξεις είναι ελκυστικές.

Μια αθώα ματιά είναι ελκυστική. 

 Η επικοινωνία είναι ελκυστική.

Η αίσθηση της ελευθερίας είναι ελκυστική.

Η αυθεντικότητα είναι ελκυστική. 

Η απλότητα είναι ελκυστική.

Η γλυκύτητα είναι ελκυστική.

Η συναισθηματική ωριμότητα είναι ελκυστική.

Οι ατέλειες είναι ελκυστικές.

Η "παρουσία" είναι ελκυστική.

Το να διαβάζεις είναι ελκυστικό.

Το ενδιαφέρον είναι ελκυστικό.

Η πρωτοβουλία είναι ελκυστική. 

Η αλήθεια είναι ελκυστική.

Η ευαλωτότητα είναι ελκυστική.

Η εκτίμηση είναι ελκυστική.

Η επιθυμία για εξέλιξη είναι ελκυστική.

Να είσαι δίκαιος είναι ελκυστικό.

Οι πράξεις είναι ελκυστικές.

Η συνέπεια είναι ελκυστική.

Η φροντίδα είναι ελκυστική.

Η αποδοχή γι' αυτό που είσαι, είναι ελκυστική.

Να σε ακούν είναι ελκυστικό.

Να ακούς είναι ελκυστικό.

Οι φιλίες, χωρίς συμφέρον, είναι ελκυστικές. 

Ο σεβασμός των ορίων είναι ελκυστικό.

Να υποστηρίζεις κάποιον που δεν έχει φωνή, είναι ελκυστικό.

Να υποστηρίξει κάποιος τα όνειρα σου είναι ελκυστικό.

Να παίρνεις τη θέση του μη δημοφιλέστερου είναι ελκυστικό.

Να μη φέρνεις τον άλλο σε δύσκολη θέση είναι ελκυστικό.

Να είσαι ο εαυτός σου είναι ελκυστικό.

Να είσαι άνθρωπος είναι ελκυστικό.

Η καλοσύνη είναι ελκυστική.

Η τρυφερότητα, σε μια καθημερινή αγριότητα, είναι ελκυστική.

Η ηρεμία είναι ελκυστική.

Η ταπεινότητα είναι ελκυστική.

Η χαρά είναι ελκυστική.

Να τολμάς είναι ελκυστικό.

Να γελάς είναι ελκυστικό.

Το θαύμα.

Το συναίσθημα.

Η σύνδεση.

Η δημιουργία.

Η αγάπη.

Η ζωή.

********

 

Nelly's: Η πρώτη έκθεση για τη σπουδαιότερη Ελληνίδα φωτογράφο στο Μουσείο Μπενάκη

Είκοσι πέντε χρόνια μετά τον θάνατο της Nelly’s και πενήντα χρόνια από την έναρξη λειτουργίας των Φωτογραφικών Αρχείων του, το Μουσείο Μπενάκη, θεματοφύλακας του πολύτιμου έργου της από το 1984, μας καλεί στην πιο μεγάλη αναδρομική έκθεση της «μεγάλης κυρίας της ελληνικής φωτογραφίας» που έχει γίνει ποτέ στην Ελλάδα και επανασυστήνει τη δημιουργό στο σύγχρονο κοινό.

Η έκθεση αποτελείται από περισσότερες από 500 φωτογραφίες της Nelly’s: 350 πρωτότυπες εκτυπώσεις επιλεγμένες από το αρχείο της, με 150 ψηφιακά τυπώματα από τα αρνητικά της.

 Παρακάτω σας παρουσιάζω λίγα μόνο στοιχεία και στιγμιότυπα της έκθεσης.

Φωτογραφικές μηχανές της Nelly's

Όλα τα πορτρέτα της ήταν εξαιρετικά. 

Με δυσκολία ξεχωρίζεις κάποια.

Σημαντικές προσωπικότητες -όλων των κατηγοριών- στάθηκαν μπροστά στο φακό της.

Παραπάνω ενδεικτικά μια επιλογή...: 

α. Λάμπρος Κωνσταντάρας, β. Κωστής Παλαμάς

γ. Ελευθέριος Βενιζέλος, δ. Ο βιολιστής και συνθέτης Fritz Kreisler

Η Ακρόπολη, τα Προπύλαια και ο ναός της Αθηνάς Νίκης

 Αθήνα, γύρω στο 1930, Nelly's

Δελφικές Γιορτές, Ικέτιδες του Ευριπίδη

 Δελφοί, 1930, Nelly's

Εμποροπανήγυρη. Υπάτη, γύρω στο 1930

 Έλλη Σεραϊδάρη-Σουγιουλτζόγλου (Nelly's) 

Η ρωσίδα χορεύτρια Elizaveta Lila Nikolska στον Παρθενώνα. 

Αθήνα, Νοέμβριος 1930, Nelly's

Κίνηση που προκάλεσε αντιδράσεις...

Φωτογραφίες που έχουν μείνει στην ιστορία.

 Σαντορίνη, 1928-34. Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη (Nelly’s).

© Μουσείο Μπενάκη/Φωτογραφικά Αρχεία

Εύζωνες χορεύουν, Αθήνα, 1937/38. 

Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη (Nelly’s). 

© Μουσείο Μπενάκη/Φωτογραφικά Αρχεία

Το δίπλωμα της, Δεκέμβριος 1923

Το φωτογραφείο της στην Αθήνα, στην Ερμού.

Να συναντιόμαστε...

να γεμίζει η ψυχή μας τοπία, εικόνες, ομορφιά...

να συνειδητοποιούμε τις ρίζες

την αξία της δημιουργίας...

Να κρατάμε δυνατά μέσα μας...

...εκείνα που αξίζουν και τόσο πληγώνουμε.

Να ενδυναμώνουμε την αγάπη μας για την τέχνη της φωτογραφίας...

Σήμερα δε μπορούμε να διανοηθούμε πόση γνώση χρειαζόταν στην εποχή της Nelly's για να δημιουργηθούν αυτές οι φανταστικές εικόνες.

Αντικείμενα από το σκοτεινό θάλαμο που διατηρούσε στην Ν. Υόρκη

Βιτρίνα από το φωτογραφείο της στην Ν. Υόρκη

Προβολή της Ελλάδας σ' όλο τον κόσμο.

Από τις 23 Φεβρουαρίου έως τις 23 Ιουλίου το Μουσείο Μπενάκη τιμά τη Nelly’s, μια φωτογράφο που άσκησε τη δική της επιρροή στην ιστορία της φωτογραφίας.  

Βρεθήκαμε χτες το απόγευμα (4/3/2023) στο Μουσείο Μπενάκη και η έκθεση στάθηκε αφορμή να ταξιδέψει το μυαλό στο χρόνο, στις εποχές, στην ιστορία, στις ζωές ανθρώπων και της χώρας.

Όταν σε περικυκλώνει το σκοτάδι,

 στρέψου στο φως.

Μια σύντομη αναφορά στη ζωή της σπουδαίας, της πιο σημαντικής Ελληνίδας φωτογράφου:

Η σπουδαία Ελληνίδα φωτογράφος Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη (23 Νοεμβρίου 1899 - 17 Αυγούστου 1998), γνωστή με το ψευδώνυμο Nelly’s, γεννήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 1899 στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας.

Εγκαταστάθηκε με την οικογένειά της στην Αθήνα το 1924 και έπειτα μετέβη στη Δρέσδη  με τον αδελφό της για να σπουδάσει ζωγραφική, αλλά εν τέλει ασχολήθηκε με τη φωτογραφία. Επέστρεψε στην Αθήνα και άνοιξε το πρώτο της εργαστήριο στην οδό Ερμού.

Με τον φακό της απαθανάτισε πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, πορτραίτα διάσημων ανθρώπων της εποχής αλλά και απλών αγροτών της υπαίθρου, φωτογραφίες με ιδιαίτερη ιστορική σημασία μιας και σε αυτές αποτύπωσε τη ζωή στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου. Ανάμεσα σε άλλα έργα της ξεχωρίζουν η γυμνή φωτογράφιση της Μόνα Πάεβα (Mona Paeva), πρώτης μπαλαρίνας της Opera Comique στην Ακρόπολη καθώς και οι φωτογραφίες που τράβηξε από τις Δελφικές Εορτές του 1927 και του 1930. Έζησε για αρκετά χρόνια στην Αμερική από όπου επέστρεψε μόνιμα στην Ελλάδα το 1966.

Κεντρική θέση στο έργο της έχει η ιδιαίτερη χρήση του φωτός και η ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Το 1989 δημοσίευσε την αυτοβιογραφία της. Δώρισε το μεγαλύτερο κομμάτι του έργου της στο Μουσείο Μπενάκη. Έχει τιμηθεί με το παράσημο του Ταξιάρχη του Φοίνικα, με βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ εξέδωσε πολλά λευκώματα με φωτογραφίες της και παρουσίασε τα έργο της σε πολλές εκθέσεις. Η Έλλη Σουγιουλτζόγλου – Σεραϊδάρη πέθανε στη Νέα Σμύρνη Αττικής, στις 17 Αυγούστου του 1998.

--

Η έκθεση πραγματοποιείται στο κτίριο της οδού Πειραιώς 138, σε επιμέλεια της Αλίκης Τσίργιαλου και σε σχεδιασμό της Ναταλίας Μπούρα.

23/02 έως τις 23/07/2023

Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου, 118 54 Αθήνα

Εισητήρια 9 €, 12 €