πέρασμα

 Το Πάσχα για μένα σημαίνει πέρασμα για λίγες μέρες από την πόλη στη φύση.  

 Παρατήρηση της φύσης και των υπέροχων πλασμάτων της...

να τα παρατηρώ, να τα φωτογραφίζω...

να μαθαίνω από την ακόπιαστη (συν-) εργασία τους...

Συνειδητοποιώντας πόσο μου λείπουν τα χρώματα, τ' αρώματα της άνοιξης.

Σημαίνει ξύπνημα παιδικών αναμνήσεων...

Βιβλία που θα διαβαστούν στην ηρεμία...

...Κλεφτές ματιές στα έθιμα των ημερών,

όσο γίνεται πιο ήρεμα, απλά, λιτά.

Σας αφήνω ευχές για υγεία, αγάπη, δύναμη ψυχής, ότι καλύτερο σε όλους!

καλή Άνασταση

Φίλοι μου,
Να περάσετε όμορφα τις επόμενες μέρες, όπως ακριβώς ποθεί ο καθένας σας.
Χαρείτε τη φύση, τη θάλασσα, την άνοιξη, όλα και όλους όσους αγαπάτε.
Εύχομαι να γεμίσετε τις ψυχές σας με δύναμη.

Τα σχόλια μένουν κλειστά. Από εδώ θα τα ξαναπούμε μετά τις γιορτές του Πάσχα. 
Καλή Ανάσταση, όπως την επιθυμεί και την καταλαβαίνει ο καθένας από εσάς!

Ο Μποστ του Τύπου, στο Μουσείο Μπενάκη έως 19/5

Την Παρασκευή επισκέφτηκα την έκθεση «Cherchez να φαμ! Ο Μποστ του Τύπου» 

που παρουσιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη, αφιερωμένη στο Χρύσανθο (Μέντη) Μποσταντζόγλου, γνωστό και ως Μποστ. 

Ιδιαίτερη η έκθεση του Μουσείου Μπενάκη. Κοιτάζοντας τα σατιρικά σκίτσα του Μπόστ, επίκαιρα όσο ποτέ άλλοτε, συνειδητοποιείς ακόμη μια φορά πως τίποτα δεν αλλάζει στη χώρα.

Όπως ακριβώς δηλώνει και η συγκεκριμένη επιγραφή στον τοίχο :

"Η Ελλάδα ποτέ δεν μαθαίνει"

H έκθεση ξεκινά με τα βιογραφικά στοιχεία του Μποστ και συνεχίζει με ένα τιμητικό αφιέρωμα από σύγχρονους γελοιογράφους. Παραπάνω ένα χαρακτηριστικό σκίτσο.

Έπειτα ακολουθούν ιδιοφυή σκίτσα από την (ανορθόγραφη) γελοιογραφική σάτιρα του καλλιτέχνη στον ημερήσιο & περιοδικό τύπο, κατά την περίοδο 1950-1980.

Τονίζεται η πιο δημιουργική φάση του Μποστ από το 1959 έως το 1966. Τα ηθελημένα και με χαρακτηριστικό τρόπο ανορθόγραφα σχόλια στα σκίτσα του έχουν αφήσει εποχή...

Η γλώσσα του Μποστ, μια σύνθεση από καθαρεύουσα με στοιχεία δημοτικής, ασυνταξίες και ανορθογραφίες, υποδηλώνει το καθολικό δικαίωμα για ελευθερία στην έκφραση.

Η σάτιρα του Μποστ υπήρξε αιχμηρότατη. Δεν είναι τυχαίο ότι τις πρώτες μέρες της δικτατορίας του 1967 η ασφάλεια εισέβαλε στο σπίτι του και κατάσχεσε το σύνολο του έργου του, το οποίο μάλιστα δεν του επεστράφη ποτέ. 

Όπως είχε αναφέρει ο Λεωνίδας Κύρκος, ο Μποστ στα σκίτσα του τοποθετεί την πολιτική, 

σαν σε μια μεγάλη θεατρική σκηνή. Με αυτό τον τρόπο, μας ωθεί να γνωρίσουμε 

μέσα από την τέχνη, την βαθύτερη ουσία του δημόσιου βίου.

Μου άρεσε πολύ το στήσιμο της έκθεσης, καθώς όλες οι γελοιογραφίες συνοδεύονται από αντίστοιχα κατατοπιστικά ιστορικά κείμενα, που αποσαφηνίζουν τη σχέση με την εποχή.  Γελοιογραφίες και από κάτω η αντίστοιχη σύνδεση με την ιστορία μέσα από εφημερίδες και άρθρα της αντίστοιχης εποχής. Τα σκίτσα συνθέτουν ένα χρονικό της μεταπολεμικής ιστορίας της Ελλάδας. 

Σκιτσογράφος, αιχμηρός πολιτικός γελοιογράφος, χρονογράφος, εικονογράφος...

ζωγράφος, θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος, στιχουργός... 

Χαρακτηριστικοί οι τρεις εμβληματικοί χαρακτήρες των έργων του που σημάδεψαν τη μεταπολεμική Ελλάδα και σήμερα δυστυχώς είναι ξανά επίκαιροι: η καθημαγμένη Μαμά Ελλάδα, η Ανεργίτσα και ο Πειναλέων.

Ελαιογραφίες σε ξύλο.

Πάνω ο Μάνος Χατζιδάκις, δεκαετία του 1960.

Η γραφομηχανή, τα γυαλιά του Μποστ.

Δακτυλόγραφο κείμενο του έργου «Όμορφη πόλη», το οποίο  

έγραψε σε συνεργασία με τον Μίκη Θεοδωράκη το 1962.

(*Μετά το Πάσχα θα ακολουθήσει ακόμη μια ανάρτηση για τον Μποστ, με μια παράλληλη, 

λίγο διαφορετική "έκθεση" αυτή τη φορά του κοινού, που μου άρεσε πολύ.
Νομίζω θα σας αρέσει.)

INFO : «CHERCHEZ ΝΑ ΦΑΜ! Ο Μποστ του Τύπου», στο Μουσείο Μπενάκη 
5 Απριλίου έως 19 Μαΐου. Κτήριο Οδού Πειραιώς

Επιμελήτρια της έκθεσης είναι η θεατρολόγος Μαρίνα Κοτζαμάνη.

podcast της εκπομπής Booktalks, του Σαββάτου 20/4

Το podcast της εκπομπής Booktalks @Amagiradio του Σαββάτου 20/4 του εξαιρετικού  Librofilo, όπου ήμασταν καλεσμένες με την υπέροχη συνιστολόγο Renata είναι online. 

Μια ποικιλόμορφη συζήτηση για τα blogs, το internet, τα social media, τα βιβλία, τη βιβλιοφιλία, την τηλεόραση, τις δανειστικές βιβλιοθήκες, τον πολιτισμό. 

Ευχαριστώ πολύ τον Librofilo για τη ζεστή φιλοξενία. Έρχεται σαββατοκύριακο (συν διακοπές του Πάσχα), ίσως βρείτε ένα 2ωρο για να το ακούσετε. Καλή ακρόαση. ;)

Υ.Γ. Ακούγοντας την εκπομπή, συνειδητοποιώ πόσα πράγματα ακόμα θα ήθελα να πω για την εποχή, για τα blogs, για την "ανωνυμία", για όσα έχω αποκομίσει από αυτό το ταξίδι στο διαδίκτυο όλα αυτά τα χρόνια, για συγγραφείς και άλλες αναγνωστικές αγάπες. 

Αν μιλούσα για πόσους ανθρώπους γνώρισα, για όλα όσα αγαπώ και θέλω να μοιράζομαι από εδώ, για όλη την αλληλεπίδραση, σίγουρα και άλλες δυο ώρες θα ήταν λίγες. ;) Ίσως δοθεί ευκαιρία κάποια στιγμή κάπως διαφορετικά για περισσότερη συζήτηση. 

ανάγλυφα

Η περίφημη φωτογραφία της γενιάς του '30

{*...σε μια αντίστοιχη φωτογραφία ποιοι θα αποτελούσαν τη σημερινή γενιά;*}

Σήμερα πέρασα κάποιες ώρες σε ένα σπίτι το οποίο πριν χρόνια, αποτέλεσε τόπο συνάντησης κάποιων μύθων. Στο ίδιο τραπέζι, μπροστά στο ίδιο τζάκι έπιναν το καφέ τους ο Ελύτης, ο Καμύ, ο Σεφέρης, o Εμπειρίκος, ο Χατζιδάκις, ο Τσαρούχης, ο Μαλρώ κ.α. Δεκάδες απογεύματα κουβέντιασαν, προβληματίστηκαν, χαλάρωσαν, γέλασαν, αντάλλαξαν ματιές. 

Εκεί ακούστηκαν νότες του Μάνου και χαράχτηκαν πινελιές του Γκίκα.  Στάθηκα στο ίδιο χώρο και αναρωτήθηκα αν τελικά οι ψυχές αφήνουν κάτι από την αύρα τους, εκεί απ' όπου πέρασαν. Αν τα πνεύματα επιστρέφουν και αν εσύ μπορείς τελικά να ενστερνιστείς κάτι από τη "μαγιά" τους. Γιατί κάθε ψυχή έχει τη δική της ξεχωριστή "μαγιά", μια σπάνια ουσία. Αν μάλιστα έχει αγγίξει το απρόσιτο, ίσως αυτή η ουσία να είναι αδύνατον να χαθεί και μετά από το θάνατο. Από μια γωνιά χάζευα τους πίνακες, τις φωτογραφίες. Άνοιξα άλμπουμ με χειρόγραφα, γράμματα, παλιές εικονογραφίες, σκιτσογραφίες. Στάθηκα ευλαβικά πάνω από την παλιά γραφομηχανή, την οποία δε διανοήθηκα ούτε στιγμή να την αγγίξω. Η θέα και το άπλετο αττικό φως σε επανέφερε στο σήμερα, δίνοντας επίμονα ζωή σε ότι θα ήθελε να αποκοιμηθεί. Μάλλον τέτοιοι χώροι σε παρασέρνουν αυτόματα σε σκέψεις, δεν περιμένουν από σένα να επιλέξεις. Γεμίζουν λέξεις την ατμόσφαιρα, καθώς ξεπηδούν γράμματα από τα κλειστά συρτάρια, κατακτώντας τη στιγμή. 

Μεταφέροντας ανάγλυφα μιας άλλης εποχής 
                                                                                  ...στο δοκιμαζόμενο σήμερα. 

άνοιξη

Σκόρπιες φωτογραφίες από την ανοιξιάτικη Αττική, 

η φύση σαν ένας πίνακας ζωγραφικής,

καλή Κυριακή σε όλους!

Οι πρόσφυγες που δακρύζουν

Χτες το απόγευμα είδα τυχαία αυτό το ντοκιμαντέρ. Το 2004 το Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα συνάντησε τον Θόδωρο Αγγελόπουλο και τον σύστησε σε πρόσφυγες και μετανάστες που τότε ζούσαν στη χώρα μας. Εκείνοι βρήκαν στο έργο του μεγάλου Έλληνα σκηνοθέτη έναν άνθρωπο που μίλαγε κατευθείαν στη ψυχή τους. Στο στέκι των μεταναστών στα Εξάρχεια, πρόσφυγες και μετανάστες από την Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία παρακολουθούν σκηνές για την προσφυγιά, τη μετανάστευση, την εξορία από τις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Ύστερα παίρνουν το λόγο, πολλοί με δάκρυα στα μάτια, για να πουν τις εντυπώσεις τους, αλλά και να περιγράψουν την προσωπική τους οδύσσεια. Αργότερα στο στούντιο του μοντάζ, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος σχολιάζει όσα είπαν οι μετανάστες για το έργο του και εξηγεί γιατί τον απασχολεί η μοίρα των ξεριζωμένων σε όλες σχεδόν τις ταινίες του. Σταματάει να μιλάει συγκινημένος.

Το ντοκιμαντέρ γυρίστηκε πριν εννέα χρόνια.  Βλέποντας το, συγκινήθηκα από τις ιστορίες των μεταναστών. Είναι φοβερές οι ανατροπές που επιφυλάσσει η ζωή στους ανθρώπους. Σήμερα η Ελλάδα βιώνει τη μετανάστευση για ακόμη μια φορά. Ο πόνος της προσφυγιάς και του βίαιου ξεριζωμού, δεν είναι κάτι άγνωστο σε αυτή τη χώρα. Σε τέτοιες περιόδους, οι κοινωνίες φανερώνουν τα καλύτερα, αλλά και τα χειρότερα προσωπεία τους. 

Αξίζει να ακούσουμε αυτούς τους ανθρώπους. Ίσως βοηθήσει να δούμε με διαφορετικό μάτι τις ιστορίες τους και τα λάθη μας. 

Οι πρόσφυγες που δακρύζουν από tvxorissinora

Τὸ παράπονο, Ὀδυσσέας Ἐλύτης (ἀπόσπασμα)

* Το κείμενο που ακολουθεί δεν ανήκει στον Οδυσσέα Ελύτη, παρά μόνο οι τελευταίοι στίχοι (με το έντονα τονισμένο μαύρο χρώμα). Είναι ένα κείμενο που δημοσιεύθηκε στο protagon.gr, εμπνευσμένο από τους συγκεκριμένους στίχους του ποιητή.  Πηγή κειμένου : protagon.gr

 

Ἀναρωτιέμαι μερικὲς φορές: εἶμαι ἐγὼ ποὺ σκέφτομαι καθημερινὰ πὼς ἡ ζωή μου εἶναι μία; Ὅλοι οἱ ὑπόλοιποι τὸ ξεχνοῦν; Ἢ πιστεύουν πὼς θὰ ἔχουν κι ἄλλες, πολλὲς ζωές, γιὰ νὰ κερδίσουν τὸν χρόνο ποὺ σπαταλοῦν;

Μοῦτρα. Ν᾿ ἀντικρίζεις τὴ ζωὴ μὲ μοῦτρα. Τὴ μέρα, τὴν κάθε σου μέρα. Νὰ περιμένεις τὴν Παρασκευὴ ποὺ θὰ φέρει τὸ Σάββατο καὶ τὴν Κυριακὴ γιὰ νὰ ζήσεις. Κι ὕστερα νὰ μὴ φτάνει οὔτε κι αὐτό, νὰ χρειάζεται νὰ περιμένεις τὶς διακοπές. Καὶ μετὰ οὔτε κι αὐτὲς νὰ εἶναι ἀρκετές. Νὰ περιμένεις μεγάλες στιγμές. Νὰ μὴν τὶς ἐπιδιώκεις, νὰ τὶς περιμένεις.

Κι ὕστερα νὰ λὲς πὼς εἶσαι ἄτυχος καὶ πὼς ἡ ζωὴ ἦταν ἄδικη μαζί σου.

Καὶ νὰ μὴ βλέπεις πὼς ἀκριβῶς δίπλα σου συμβαίνουν ἀληθινὲς δυστυχίες ποὺ ἡ ζωὴ κλήρωσε σὲ ἄλλους ἀνθρώπους. Σ᾿ ἐκείνους ποὺ δὲν τὸ βάζουν κάτω καὶ ἀγωνίζονται. Καὶ νὰ μὴν μαθαίνεις ἀπὸ τὸ μάθημά τους. Καὶ νὰ μὴ νιώθεις καμία φορὰ εὐλογημένος ποὺ μπορεῖς νὰ χαίρεσαι τρία πράγματα στὴ ζωή σου, τὴν καλὴ ὑγεία, δύο φίλους, μιὰ ἀγάπη, μιὰ δουλειά, μιὰ δραστηριότητα ποὺ σὲ κάνει νὰ αἰσθάνεσαι ὅτι δημιουργεῖς, ὅτι ἔχει λόγο ἡ ὕπαρξή σου.

Νὰ κλαίγεσαι ποὺ δὲν ἔχεις πολλά. Ποὺ κι ἂν τὰ εἶχες, θὰ ἤθελες περισσότερα. Νὰ πιστεύεις ὅτι τὰ ξέρεις ὅλα καὶ νὰ μὴν ἀκοῦς. Νὰ μαζεύεις λύπες καὶ ἀπελπισίες, νὰ ξυπνᾶς κάθε μέρα ἀκόμη πιὸ βαρύς. Λὲς καὶ ὁ χρόνος σου εἶναι ἀπεριόριστος.

Κάθε μέρα προσπαθῶ νὰ μπῶ στὴ θέση σου. Κάθε μέρα ἀποτυγχάνω. Γιατὶ ἀγαπάω ἐκείνους ποὺ ἀγαποῦν τὴ ζωή. Καὶ ποὺ ἡ λύπη τους εἶναι ἡ δύναμή τους. Ποὺ κοιτάζουν μὲ μάτια ἄδολα καὶ ἀθῷα, ἀκόμα κι ἂν πέρασε ὁ χρόνος ἀδυσώπητος ἀπὸ πάνω τους. Ποὺ γνωρίζουν ὅτι δὲν τὰ ξέρουν ὅλα, γιατὶ δὲν μαθαίνονται ὅλα.

Ποὺ στύβουν τὸ λίγο καὶ βγάζουν τὸ πολύ. Γιὰ τοὺς ἑαυτούς τους καὶ γιὰ ὅσους ἀγαποῦν. Καὶ δὲν κουράζονται νὰ ἀναζητοῦν τὴν ὀμορφιὰ στὴν κάθε μέρα, στὰ χαμόγελα τῶν ἀνθρώπων, στὰ χάδια τῶν ζώων, σὲ μιὰ ἀσπρόμαυρη φωτογραφία, σὲ μιὰ πολύχρωμη μπουγάδα.

Ὅσο κι ἂν κανεὶς προσέχει

ὅσο κι ἂν τὸ κυνηγᾶ

πάντα, πάντα θά ῾ναι ἀργά,

δεύτερη ζωὴ δὲν ἔχει.

Ίσλα Μπόα, Χρήστος Αστερίου, Εκδόσεις Πόλις

To "Ίσλα Μπόα" (Πόλις, 2012) του Χρήστου Αστερίου ήταν το πρώτο βιβλίο που διάβασα στην αυγή αυτού του έτους. Πρόκειται για ένα βιβλίο που σε συνεπαίρνει με τη δράση και τους χαρακτήρες του. Καθώς το διάβαζα, μου άφηνε την αίσθηση ότι δε το είχε γράψει Έλληνας συγγραφέας. Η γραφή του έχει ένα πιο διεθνές χρώμα. Επίσης, η ευφάνταστη υπόθεση γεννούσε συνεχώς εικόνες στο μυαλό μου, ένιωθα σαν να έβλεπα μια ταινία.

Η ιστορία διαδραματίζεται στο Ίσλα Μπόα, ένα ερημικό νησί στη μέση του ωκεανού, ξεκομμένο εντελώς από τον πολιτισμό. Σε αυτό το αχαρτογράφητο νησί, δέκα άγνωστοι και εντελώς διαφορετικοί μεταξύ τους άνθρωποι δέχονται, λόγω των αδιεξόδων τους, να λάβουν μέρος σε ένα τηλεοπτικό παιχνίδι επιβίωσης στυλ Survivor, με απώτερο στόχο το χρηματικό έπαθλο. 

Το μυθιστόρημα είναι μία δραματική περιπέτεια, αλλά παράλληλα και ένα πολιτικό σχόλιο για τη σημερινή κρίση που βιώνουμε. Ξεκινάει με μια συνέντευξη που δίνει ο παραγωγός του ριάλιτι Σάμυ Κόου σε μια νεαρή «δημοσιογράφο», η οποία με τις ερωτήσεις της, παρουσιάζει σταδιακά την υπόθεση.

«- Ποιος ευθύνεται για όλο αυτό, κατά τη γνώμη σας; 

- Μα η πολιτική, ποιος άλλος; Απέτυχε παταγωδώς σε όλα. Παρέδωσε τα ηνία σε άλλα χέρια, χωρίς μάχη ουσιαστικά. Και φανταστείτε πως σας μιλάει ένας άνθρωπος της αγοράς, έτσι; Να, πάρτε για παράδειγμα τον πρόεδρο. Είναι φορές που μοιάζει με ανήμπορο ανθρωπάκι.

- Τι να πω, δεν ξέρω… Βεβαίως δεν μπορεί να κάνει πολλά. Αλλά δε θα αρνηθείτε πως επηρεάζει πράγματα.

- Ελάχιστα, αγαπητή μου. Οι πολιτικοί είναι μαριονέτες που χορεύουν στο σκοπό των πραγματικών διευθυντών τους. Ο πρόεδρος είναι ένα πιόνι. Πάντοτε ήταν, εδώ που τα λέμε, μα τώρα το πράγμα έχει παραγίνει… Είναι ένας υπηρέτης συμφερόντων, ας έχουμε την τόλμη να το παραδεχτούμε. Τον αφήνουν, βέβαια, να κάνει κάποιους ελιγμούς πότε πότε, αλλά περισσότερο για τα μάτια του κόσμου. Όλη αυτή η παράσταση δεν ξεγελάει πια κανέναν.

- Προσωπικά θέλω να ελπίζω, ακόμα κι αν κοροϊδεύω τον εαυτό μου. Υπάρχει, ξέρετε, η ανάγκη για πίστη και είναι μια ανάγκη εξαιρετικά πιεστική.

- Στην ηλικία σας είναι λογικό να ρέπετε προς την αισιοδοξία. Τώρα ξεκινάτε ουσιαστικά και είναι λογικό. Αλλιώς κρίνει κανείς τα πράγματα στα τριάντα, αλλιώς στα σαράντα, αλλιώς στα εβδομήντα.»

Πολυεπίπεδο μυθιστόρημα με μια εξαιρετική σκιαγράφηση των ηρώων, μέσω των οποίων ο συγγραφέας καταφέρνει να περάσει μηνύματα για αρκετά ζητήματα. Εύστοχες αναφορές για την εισβολή του διαδικτύου στη ζωή μας, το οποίο σαν να έχει καταργήσει πλέον κάθε έννοια ιδιωτικότητας («Αν νομίζετε πως ο σημερινός άνθρωπος έχει τον παραμικρό ιδιωτικό χώρο, είστε πολύ αφελής»).  Εμβάθυνση στην αλλαγή της ανθρώπινης συμπεριφοράς όταν βρεθεί σε πραγματικά αντίξοες συνθήκες («όπου το τίποτα γιγαντωνόταν μέρα με τη μέρα», «η πείνα και οι κακουχίες διογκώνουν τα όποια προβλήματα, βγάζουν από τον άνθρωπο τον πιο βαθύ του εαυτό ή τον εξευτελίζουν ως εκεί που δεν παίρνει»).  

Αναφορές στην ανεργία και στην περιθωριοποίηση των νέων. «Μιλούσαμε για την οργή και για τη δύναμη που κρύβανε μέσα τους οι νέοι που ξεροστάλιαζαν για μέρες στα φιδίσια χιλιόμετρα της ανεργίας, έξω από τις πόρτες της πρόνοιας για ένα κομμάτι ψωμί. Αλλά και για τη σύγκρουση με την παλιά γενιά, μ’ εκείνους που βυθίστηκαν στο χρήμα και στην καλοπέραση φέρνοντας τον τόπο στην άκρη του γκρεμού. Θέλαμε να πολεμήσουμε και ν’ ανατρέψουμε με μόνο όπλο τη φωνή μας και τη μουσική. «Ελεύθερη ψυχή / τώρα πια ξέρεις τι κάνεις / φωτιά και οργή στα οδοφράγματα / πάνω στον γκρίζο ουρανό / σκάνε χιλιάδες πολύχρωμα βεγγαλικά / με τα πιστόλια του μυαλού μας τώρα». Λέγαμε για τα όνειρα που γίνονταν κομμάτια κάτω από τις ερπύστριες του φιλελεύθερου τάνκς και των αρμάτων της οικονομίας.»

Όταν η αμερικανική εταιρεία παραγωγής του παιχνιδιού χρεοκοπεί εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, εγκαταλείπει τους συμμετέχοντες στο νησί, απομονωμένους από τον υπόλοιπο κόσμο. Ο κάθε ένας αφημένος στην τύχη του, αβοήθητος και απροστάτευτος σε αντίξοες καιρικές συνθήκες, δίχως ιατρική περίθαλψη και χωρίς τροφή.  Όλοι μονάχοι στο παγκόσμιο χωριό, σε έναν κόσμο που τους πρόδωσε προκλητικά και καταρρέει. Αναμφισβήτητα ένα πολυεπίπεδο βιβλίο που αξίζει να το διαβάσετε και να το χαρίσετε σε φίλους σας!

Χρήστος Αστερίου, Ίσλα Μπόα, Πόλις, 2012

Δεκαέξι μικρά μαθήματα για έναν μεγάλο κόσμο (ιστορία)

Η ιστορικός κ. Μαρία Ευθυμίου είναι ξεχωριστός άνθρωπος.   Είχα την τύχη να παρακολουθήσω μαθήματα Παγκόσμιας Ιστορίας από την ίδια πριν κάποια χρόνια.  Αξίζει να διαδοθεί το έργο της, να γίνουν έτσι και άλλοι κοινωνοί σε αυτό. Αξίζει να τη γνωρίσετε και να παρακολουθήσετε κάποια από τις διαλέξεις της.  Γιατί ευτυχώς υπάρχουν & τέτοιοι άνθρωποι...

Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος σε συνεργασία με το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, διοργανώνει έναν κύκλο μαθημάτων Παγκόσμιας Ιστορίας με τίτλο: «Δεκαέξι μικρά μαθήματα για έναν μεγάλο κόσμο».

Τα μαθήματα προσφέρονται από την κ. Μαρία Ευθυμίου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και απευθύνονται σε κάθε ενδιαφερόμενο.

Τα μαθήματα ξεκινούν από την Παρασκευή 19 Απριλίου 2013 και θα πραγματοποιούνται κάθε Παρασκευή 15.30-18.30 και Σάββατο 14.00-17.00 στον χώρο του Κεντρικού Αναγνωστηρίου, Πανεπιστημίου 32,  Τ.Κ. 10679, Αθήνα. 

Η παρακολούθηση των μαθημάτων είναι δωρεάν. Με την ολοκλήρωση των μαθημάτων δίδεται βεβαίωση παρακολούθησης από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος. Για τη συμμετοχή στα μαθήματα, είναι απαραίτητη η υποβολή αίτησης στο e-mail: politistika@nlg.gr  ή τηλεφωνικά στο: 210 3382528, 210 3382582.

Μαθήματα Ιστορίας στην πλατεία από την κ. Ευθυμίου

Διδάσκει Παγκόσμια Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών εδώ και 30 χρόνια. Το 2007 η 57χρονη ιστορικός αποφάσισε να μεταφέρει το μάθημα και εκτός αμφιθεάτρου. Οι δωρεάν διαλέξεις της διαδόθηκαν αμέσως από στόμα με στόμα. Στις αίθουσες δήμων και κοινοτήτων συνειδητοποίησε – όπως αποκαλύπτει η ίδια – τη δίψα των Ελλήνων για την Ιστορία και το πώς μια απλή πρωτοβουλία μετατρέπεται σε κοινωνική προσφορά.

Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών ξεκίνησε τα δωρεάν μαθήματα το 2007. Η ιδέα προέκυψε από μια απλή παρατήρηση: στο αμφιθέατρο όπου δίδασκε το μάθημα της Παγκόσμιας Ιστορίας παρακολουθούσαν συχνά και μη φοιτητές. «Είμαι βαθιά πολιτικός άνθρωπος με την έννοια του πολίτη», λέει η ίδια. «Πάντα προβληματιζόμουν για την κοινωνία γύρω μου και ήθελα να βρω έναν τρόπο να προσφέρω». Το πώς θα το έκανε αυτό το αναζητούσε καιρό. Αρχικά, συμμετείχε σε διάφορες εθελοντικές δράσεις, όπως ομάδες δασοπροστασίας και αναδάσωσης. Σύντομα, όμως, συνειδητοποίησε πως η Ιστορία θα γινόταν το μέσο της συνεισφοράς της. Εξηγεί: «Η Ιστορία αφορά όλους. Είναι σαγηνευτική. Είναι η ζωή του ανθρώπου. Δεν αρκείται στο παρελθόν. Μιλά για το παρόν. Και αν όσα βιώνουμε σήμερα είναι αποτέλεσμα διεργασιών του παρελθόντος και εμείς με τη σειρά μας γινόμαστε ένας κρίκος στις διεργασίες του μέλλοντος».

Παρίσι - Αθήνα 

Η Μαρία Ευθυμίου γεννήθηκε στη Λάρισα το 1955 και μεγάλωσε στην περιοχή της Νεάπολης στην Αθήνα. Παιδί εκπαιδευτικών και αδελφή του πρώην βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Πέτρου Ευθυμίου, σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αποφοίτησε ακριβώς στα 4 χρόνια, λέει η ίδια, και συνέχισε για μεταπτυχιακό και διδακτορικό δίπλωμα στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Δεν θέλησε να παραμείνει στη Γαλλία. Ακόμα και κατά τα φοιτητικά της χρόνια επέστρεφε συχνά στην Ελλάδα. «Έπαιρνα το λεωφορείο Παρίσι - Αθήνα γιατί ήταν οικονομικό. Το ταξίδι διαρκούσε δύο ημέρες και δυο νύχτες και περνούσαμε μέσα από τη Βόρεια Ιταλία και τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας», θυμάται. Ειδικεύτηκε στη Νέα Ελληνική Ιστορία και η διατριβή της αφορούσε τις οικονομικές δραστηριότητες στο λιμάνι της Ρόδου τον 18ο αιώνα.

Πάντα φανταζόταν τον εαυτό της δασκάλα. Όχι όμως καθηγήτρια πανεπιστημίου. Ύστερα από την παρότρυνση των καθηγητών της στην Ελλάδα και τη Γαλλία, μεταξύ των οποίων και ο επιβλέπων του διδακτορικού της Σπύρος Ασδραχάς, άρχισε να εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1981 ως επιστημονική συνεργάτις. Ήταν μόλις 26 ετών.

Τη διδασκαλία εκτός αμφιθεάτρων την ξεκίνησε αθόρυβα. Πρώτα, ζήτησε μια αίθουσα από την Ένωση Ορειβατών και Φυσιολατρών στο Κέντρο της Αθήνας. Ονόμασε τον κύκλο διδασκαλίας της «Δεκαέξι μικρά μαθήματα για έναν μεγάλο κόσμο». Ουσιαστικά, θα δίδασκε ένα τρίωρο μάθημα την εβδομάδα για 16 εβδομάδες. «Την πρώτη φορά εμφανίστηκαν κάποιες δεκάδες άτομα. Στο δεύτερο μάθημα, συγκεντρώθηκαν 100», θυμάται η Ραχήλ Αντζέλ, συνταξιούχος γιατρός και προσωπική της φίλη εδώ και μια δεκαετία. Ύστερα, η κ. Ευθυμίου συνέχισε να χτυπά πόρτες. Πρότεινε την ιδέα σε γνωστούς της στη Λάρισα και στις αρχές του 2009 ταξίδευε με δικά της έξοδα κάθε Παρασκευή στην πόλη, όπου δίδασκε στο Γαλλικό Ινστιτούτο και στο σχολείο του θεραπευτικού προγράμματος του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων Έξοδος τα Σαββατοκύριακα. Έκτοτε, η καλή φήμη των μαθημάτων της διαδόθηκε από στόμα σε στόμα. Τα τελευταία πέντε χρόνια άνθρωποι όλων των ηλικιών στριμώχνονταν ή κάθονταν ακόμα και στο πάτωμα αιθουσών και πνευματικών κέντρων ανά τη χώρα για να την ακούσουν.

Τον Μάρτιο και Απρίλιο του 2012, 650 άτομα συγκεντρώνονταν για επτά εβδομάδες στην αίθουσα Νίκος Γκάτσος, τη μεγαλύτερη αίθουσα στην «Τεχνόπολι», στο Γκάζι. Αυτή τη φορά, η ιστορικός παρέδιδε μαθήματα Ελληνικής Ιστορίας από τον 13ο έως τον 19ο αιώνα. «Παρ' όλο που η ώρα προσέλευσης ήταν στις έξι το απόγευμα, ο κόσμος προσερχόταν από τις τεσσερισήμισι και κανείς δεν έφευγε πριν τελειώσει. Παρέμεναν καρφωμένοι στις θέσεις τους», παρατηρεί η Μάρθα Φλωράτου, πρόεδρος της Α' Δημοτικής Κοινότητας του Δήμου Αθηναίων και μια εκ των διοργανωτών. Κάθε εβδομάδα, έψαχναν επιπλέον καρέκλες για να εξυπηρετήσουν το κοινό που αυξανόταν. «Στο τέλος οι θεατές ξεσπούσαν αυθόρμητα σε χειροκροτήματα», προσθέτει.

Σαν παραμύθι 

Η μαγεία των μαθημάτων της έγκειται στην απλότητα. Δεν χρησιμοποιεί πίνακα. Ούτε μοιράζει σημειώσεις. Στέκεται όρθια και διδάσκει από στήθους. Η φωνή της είναι δυνατή και σταθερή. Το μόνο εργαλείο της δουλειάς της είναι ένας παγκόσμιος χάρτης. «Η διδασκαλία είναι επικοινωνία. Συχνά, η τεχνολογία το καταργεί αυτό. Αν ο μαθητής έχει τα μάτια του κολλημένα σε μια προβολή από υπολογιστή στον τοίχο και όχι στα μάτια του διδάσκοντα, το χάσαμε το παιχνίδι», συνηθίζει να λέει η ίδια.

Με τα χρόνια έχει καταλήξει στη δομή των μαθημάτων της. Το έχει δει να αποδίδει στα 32 χρόνια που διδάσκει στο πανεπιστήμιο. Χωρίζει την παγκόσμια Ιστορία σε τρεις κύκλους: από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι τη γεωργική επανάσταση, στην ιστορία των θρησκειών και αυτή των σημαντικότερων χωρών του πλανήτη. Δεν μένει στις λεπτομέρειες. Κρατά τα σημαντικότερα γεγονότα. «Η Μαρία μοιάζει με τους αφηγητές του παρελθόντος. Περιγράφει τα γεγονότα με πάθος και ζωντάνια. Λες και μας λέει κάθε φορά ένα παραμύθι», σημειώνει η κ. Αντζέλ.

Η αφήγησή της είναι απλουστευμένη, αλλά όχι απλοϊκή, ενώ συχνά ανάμεσα στις ημερομηνίες, τις συνθήκες και τους πολέμους - συμπληρώνει - εμπλέκει λογοτεχνικά κείμενα και μουσικά κομμάτια. «Η διδασκαλία είναι ερωτικό πράγμα», έχει δηλώσει η κ. Ευθυμίου. «Δάσκαλος και μαθητής πρέπει να αισθανθούν ερωτικά για τη γνώση. Αυτό περνά μέσα από την επαφή, μέσα από τα μάτια». Οι διοργανωτές των διαλέξεών της λένε πως οι θεατές αισθάνονται συχνά μαγεμένοι, ενώ πολλοί ζητούν να ηχογραφήσουν τα μαθήματά της. Στον ελεύθερό χρόνο της, η κ. Ευθυμίου ασχολείται με την πεζοπορία. Το χόμπι της δεν είναι ασύνδετο με την Ιστορία, αναφέρει η κ. Αντζέλ. «Της αρέσει να περπατά στους τόπους για τους οποίους μιλά στα μαθήματά της».

Κάπως έτσι βρέθηκε πρόσφατα και σε αποστολή στα βουνά της Ισλανδίας. Στην Αθήνα δεν διαθέτει αυτοκίνητο.

Πολλοί είναι οι συμμετέχοντες που προτίθενται να την παραλάβουν από το σπίτι της πριν από το μάθημα. Όταν την ρωτούν γιατί προσφέρει ανιδιοτελώς, απαντά: «Κάνετε λάθος. Ο σκοπός μου είναι ιδιοτελής και εγωιστικός. Παίρνω πολύ περισσότερα από όσα δίνω. Οι άνθρωποι χαίρονται τα μαθήματα, αλλά εγώ χαίρομαι περισσότερο όταν βλέπω αυτά τα φωτεινά μάτια να με παρακολουθούν».

Πηγή : Τα Νέα 
             Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος

Αθήνα 1862, μέσα από τον φακό του Jakob August Lorent

 Αθήνα - θέα από την Ακρόπολη

 Πύργος των Αιόλων

 Προπύλαια Νέας Αγοράς

 Θησείο

 Άρειος Πάγος

 Η Ακρόπολη από το Θησείο

 Η Ακρόπολη από τη Πύλη του Αδριανού

 Ακρόπολη 

 Ακρόπολη και η υπόλοιπη Αθήνα δίπλα

 Προπύλαια

 Παρθενώνας

 Ερέχθειο με τις Καρυάτιδες

 Ωδείο Ηρώδη του Αττικού

  Ωδείο Ηρώδη του Αττικού - εσωτερικό

Πύλη Αδριανού – Ναός Ολυμπίου Διός από πίσω

Ναός Ολυμπίου Διός

Το 1861 η τέχνη της φωτογραφίας μετρούσε ήδη 35 χρόνια ζωής αλλά τεχνολογικά ήταν ακόμα στα σπάργανα. Εκείνη τη χρονιά ο Γερμανός φωτογράφος Jakob August Lorent, που είχε περάσει τα προηγούμενα χρόνια φωτογραφίζοντας τις αρχαιότητες της Αιγύπτου και της Νουβίας, στάλθηκε από το Μεγάλο Δουκάτο του Μπάντεν (σημερινή νοτιοδυτική Γερμανία) στην Αθήνα, ώστε να αποτυπώσει στη φωτογραφική πλάκα τα μνημεία της.

Οι 37 φωτογραφίες που προέκυψαν από το ταξίδι του δημοσιεύτηκαν στο Μάνχαϊμ το 1862.

Πηγή : antikleidi.wordpress.com