15 Ιανουαρίου 2017

Το Κρυφό ημερολόγιο του Χίτλερ // Χάρης Βλαβιανός



Το «Κρυφό ημερολόγιο του Χίτλερ» είναι μια μυθιστορία. Όπως επισημαίνει ο εισηγητής του βιβλίου Κώστας Κωστής, πρόκειται για μυθοπλαστικό ντοκουμέντο. Ο Χάρης Βλαβιανός έγραψε ένα φανταστικό ημερολόγιο του Χίτλερ, το οποίο ξεκινά με τη φυλάκισή του, αμέσως μετά το αποτυχημένο «Πραξικόπημα της Μπιραρίας», το οποίο αποπειράθηκε να κάνει το Νοέμβριο του 1923 και σταματάει το Δεκέμβρη του επόμενου έτους, οπότε αφέθηκε ελεύθερος χάρη της αμνηστίας που του δόθηκε. Αποτελεί μια μυθοπλασία, η οποία όμως βασίζεται σε ιστορικά γεγονότα, στα κείμενα του Χίτλερ, έρευνες ιστορικών και μελετητών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Χίτλερ έγραψε το πασίγνωστο βιβλίο του «Ο Αγών μου» κατά το διάστημα που ήταν φυλακή.

«Σκέφτομαι πως η Σταύρωση έγινε για έναν και μόνο λόγο: για να πει ο ίδιος ο Δημιουργός στην ανθρωπότητα: «Ιδού ποιοι είναι οι Εβραίοι! Διατείνονται πως είναι ο ‘περιούσιος λαός’, αλλά θανατώνοντας τον Υιό μου, φανέρωσαν το αληθινό τους πρόσωπο! Είναι εχθροί μου και γι’ αυτό θα χαθούν μια μέρα από προσώπου γης». Ο Ιούδας είναι το κεντρικό πρόσωπο του θείου δράματος και πρέπει όλοι μας να τον ευγνωμονούμε.» (σ.73)

«Η «πάλη των τάξεων» θα πρέπει να δώσει τη θέση της στην «πάλη των φυλών» - και η πρώτη φυλή που θα εξοντωθεί θα είναι οι Εβραίοι. Μετά θα ακολουθήσουν οι υπόλοιπες.» (σ.285)

Το βιβλίο ξετυλίγει τις προτιμήσεις, τις αδυναμίες, τις εμμονές, σκιαγραφώντας ένα ψυχογράφημα του Χίτλερ. Όπως σωστά επισήμανε ένας από τους πιο έγκυρους βιογράφους του, ο Ίαν Κέρσοου, «Ο Χίτλερ είναι ένα από τα ελάχιστα άτομα για τα οποία μπορεί κανείς να πει με απόλυτη βεβαιότητα: χωρίς αυτόν, η πορεία της Ιστορίας θα ήταν διαφορετική». Οι διακηρύξεις μίσους για τους Εβραίους, τις γυναίκες, τους αδύναμους, η παρανοϊκή του προσωπικότητα, οι αναγνώσεις και οι σημειώσεις του, ξεδιπλώνονται με έναν πολύπλευρο τρόπο στις σελίδες του συγκεκριμένου βιβλίου.

«Όποτε σκέφτομαι τα παιδικά μου χρόνια, νιώθω ναυτία. Ο πατέρας μου, αυτός ο φρικτός τύραννος, κρατούσε για χρόνια εμένα και τη μητέρα μου φυλακισμένους μέσα στο ίδιο μας το σπίτι. Μεγαλύτερη ελευθερία νιώθω εδώ από ό,τι ένιωθα στο δωμάτιο μου. Αν είχε πεθάνει νωρίτερα, πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή μου. Ίσως και η μητέρα μου να μην είχε αρρωστήσει. Αυτός φταίει, που τη βασάνιζε καθημερινά. Και το κάθαρμα, ο Εβραίος γιατρός, που δεν έκανε τίποτα για να τη σώσει. Δεν ξέρω ποιον από τους δυο μισώ περισσότερο.» (σ.414)

«Το κάθε άτομο ξεχωριστά δεν έχει καμία σημασία. Αποκτά το νόημα του ως μέρος του όλου. Οφείλει να υποτάσσεται στο όλον αδιαμαρτύρητα. Είναι νόμος της Φύσης: αφανισμός των αδυνάτων, ζωή μονάχα για τους δυνατούς. Η Φύση δεν ξέρει τι θα πει «ανθρωπισμός». Λειτουργεί με τους δικούς της Νόμους. Οι Σπαρτιάτες ήταν οι πρώτοι που τους συνέλαβαν και τους εφάρμοσαν. Ασφαλώς και δεν είναι τυχαίο ότι στον Πελοποννησιακό πόλεμο κατατρόπωσαν τους μαλθακούς «δημοκράτες» Αθηναίους. Η Γερμανία του μέλλοντος είναι η νέα Σπάρτη της Ευρώπης.» (σ.57)

Κάθε εκ νέου προσέγγιση του Χίτλερ και του ναζισμού είναι χρήσιμη και απαραίτητη. Ιδιαίτερα στην εποχή μας, που σημειώνεται μια αναζωπύρωση του εθνικισμού και εξάπλωση του ρατσισμού. Μέσα από το βιβλίο, αναδεικνύεται πώς ένας «πνευματικά ρηχός και συναισθηματικά ανάπηρος πρώην δεκανέας», δίχως «κανέναν δεσμό έξω από το ίδιο το Εγώ», όπως έγραψε ο Σεμπάστιαν Χάφφνερ, κατάφερε να αναρριχηθεί και να «αφήσει ανεξίτηλη την αιμοσταγή σφραγίδα του στον αιώνα που πέρασε» (σ.15).  Μακάρι να γινόταν μάθημα στην ανθρωπότητα να μη ξαναζήσει ποτέ μα ποτέ τέτοιες καταστάσεις…


«Όταν από τη λεπίδα στάξει αίμα εβραϊκό,
Στη χώρα όλα θα φτιάξουν με τρόπο μαγικό.

Δεν ξέρω που διάβασα ή άκουσα το υπέροχο αυτό δίστιχο, αλλά μου αρέσει να το επαναλαμβάνω πολλές φορές λίγο προτού κοιμηθώ.» (σ.283)


Χάρης Βλαβιανός, Το κρυφό ημερολόγιο του Χίτλερ. Φυλακές Λάντσεμπεργκ, Νοέμβριος 1923 - Δεκέμβριος 1924, Πατάκης

16 σχόλια:

ξωτικό είπε...

Ανταριάζει η ψυχή ,ειδικά όταν αυτές οι απορίες δεν μοιάζουν καθόλου.... μπαγιάτικες :

[πώς ένας «πνευματικά ρηχός και συναισθηματικά ανάπηρος πρώην δεκανέας», δίχως «κανέναν δεσμό έξω από το ίδιο το Εγώ», κατάφερε να αναρριχηθεί ....]

Roadartist είπε...

@ Ξωτικό: Δε γίνεται να μην κάνεις συσχετισμούς. Ποιος θα περίμενε ότι θα εκλεγεί ο Τραμπ; Ναι ανταριάζει αυτό.

thinks είπε...

Είναι συνταρακτικό το πως η Ελευθερία του Λόγου υπό την προβιά «τέχνης», ή λογοτεχνίας, χρησιμοποιείται από κοινωνικά ασθενείς για να προστεθεί στην κοινή βιβλιοθήκη η αρρωστημένη φαντασία κάποιου που μυθοποιεί το πως αισθανόταν και σκεπτόταν ο Αδόλφος Χίτλερ. Έτσι μπορεί να πει ότι θέλει, και μετά να επισημάνει ότι δεν τα λέει εκείνος αλλά ο «Χίτλερ» δια στόματος του …«καλλιτέχνη».

Το τεστ της κοινωνίας μας είναι το πως αντιμετωπίζουμε τέτοιες δημοσιεύσεις.

Αν τις δημοσιεύσεις αυτού του είδους τις διαβάσουμε, επιτρέπεται σε ένα ποσοστό αναγνωστών να ποτιστούν με σκέψεις και εικόνες που ίσως αλλιώς να μην είχαν, και ένα ποσοστό αυτού του ποσοστού, ενδόμυχα, θα συμφωνήσει με αυτές, και θα διαιωνιστούν, δια περισσότερης ψήφου, ας πούμε, στους «Τραμπ». Αν τις δημοσιεύσεις τις απαγορεύσουμε («κάψουμε») δεν θα είμαστε καλύτεροι από τον Χίτλερ. Ούτως ή άλλως ο Χίτλερ νικά επιβιώνοντας. Και το τεστ της κοινωνίας συνεχίζεται.

thinks είπε...

Ο Μουσολίνι και ο Χίτλερ χρησιμοποίησαν την εξουσία που τους χάρισε η πλειοψηφία των ψηφοφόρων. Ο φασισμός και ο ναζισμός αρχικά δεν επιβλήθηκαν με την βία αλλά ψηφίστηκαν από την πλειοψηφία. Συνεπώς τα πραγματικά τέρατα είναι οι ψηφοφόροι. Και… από ανάμεσα στους ψηφοφόρους ξεπηδούν ανά καιρούς οι …λογοτέχνες οι οποίοι αποκρυσταλλώνουν γραπτά τις ιδέες που θα ήταν καλύτερο να μην διαιωνίζονται.

Όμως, ο τρόπος με τον οποίον να ΜΗΝ διαιωνίζονται ΔΕΝ μπορεί να είναι η απαγόρευσή της δημοσίευσης αλλά η παραμονή των δημοσιευμάτων στα ράφια χωρίς να τα αγοράζει κανείς. Δυστυχώς ο κόσμος τα αγοράζει, και τα διαβάζει.

Ο Μουσολίνι, ο Χίτλερ και ο Τραμπ είναι οι εκδηλώσεις των συμπτωμάτων. Η ασθένεια υπάρχει στην φύση της κοινωνίας του ανθρώπινου ζώου.

Roadartist είπε...

Δημήτρη, αναμφισβήτητα επαφίεται στην κριτική ικανότητα του κάθε αναγνώστη - του κάθε ατόμου - για να κατανοήσει τα νοήματα πίσω από τις εκάστοτε γραμμές. Τα γραφόμενα βασίζονται σε κείμενα του Χίτλερ και στην ιστορική έρευνα. Βοηθάει στο να καταλάβεις την αρρώστια στο μυαλό του συγκεκριμένου προσώπου, αν βέβαια μπορείς να καταλάβεις. Κατ' άλλα όσοι ψήφισαν τον Τράμπ, δε νομίζω ότι επηρεάστηκαν από κάποια παρόμοια βιβλία. Αντίθετα ερευνώντας το παρελθόν ίσως να μπορούσε να μην επαναληφθεί και στο παρόν. Αλλά ποιος νοιάζεται, ποιος ψάχνει, ποιος διαβάζει με αληθινό ενδιαφέρον την ιστορία; Ελάχιστοι. Η αμάθεια κυριαρχεί σε κάθε σημείο του πλανήτη, και ο ρατσισμός εξαπλώνεται, και έτσι ο Χ νικά επιβιώνοντας.

Roadartist είπε...

Τώρα είδα το 2ο σχόλιο σου. Δεν το είχα διαβάσει πριν αφήσω το παραπάνω δικό μου ως απάντηση.

Roadartist είπε...

Διαφωνώ. Δε νομίζω ότι ο κόσμος τα αγοράζει. Ο κόσμος στην πλειοψηφία του τα αγνοεί, κυριαρχεί η αμάθεια. Μιλάμε - συγνώμη για την έκφραση - για κανονικούς "στόκους". Ελάχιστοι έχουν κάποια "ιδεολογία". Οι περισσότεροι είναι απλά άμαθοι, αμόρφωτοι, δίχως καμία κριτική ικανότητα, καθαρή νοημοσύνη και σκέψη. Ε, κάποιοι είναι όντως γεμάτοι με κακία, "ασθενείς", όπως γράφεις στο τελευταίο σου σχόλιο. Εύκολοι στο να παρασυρθούν, αυτό θα συμβεί με ή χωρίς την πρόσβαση σε αυτά τα κείμενα. Αυτά τα κείμενα δεν υπήρχαν πριν από τον Χ, έτσι; Και όμως υπήρξε και γέμισε με αίμα όλη την Ευρώπη. Μέσα από το διάβασμα της ιστορίας, ίσως όμως να υπάρξει μια ελπίδα, να φωτιστεί αυτή η κανονική παράνοια. Να κατανοήσεις το φαιδρό μπροστά σου, να πεις "ωχ ρε συ αυτό κάτι μου θυμίζει. Αυτός ο παρανοικός κλόουν μοιάζει με κάτι από το παρελθόν, με μια καρικατούρα που έφερε την καταστροφή". Πόσοι γνωρίζουν τι έχει συμβεί και ας είναι τόσο πρόσφατη η ιστορία; Τα κείμενα υπάρχουν, δε νοείται η αποφυγή ανάγνωσης, όπως και απαγόρευσης της κυκλοφορίας τους. Πρώτα όμως πρέπει να υπάρχουν αναγνώστες με κριτική ικανότητα, πράγμα πλέον σπάνιο.

thinks είπε...

Νομίζω ότι μάλλον συμφωνούμε, με διαφορετική διατύπωση :-)

Υπάρχουν βιβλία που συνέγραψε ο ίδιος ο όποιος Χίτλερ ή Μουσολίνι.
Υπάρχουν βιβλία Ιστορίας που αναφέρουν γεγονότα.

Η αφορμή για τα σχόλιά μας εδώ, είναι ένα βιβλίο που δεν το έγραψε ο Χίτλερ, ούτε είναι Ιστορία. Είναι λογοτεχνική απόδοση του τι ο συγγραφέας φαντάζεται ότι μπορεί να είχε γράψει ο Χίτλερ σε ημερολόγιό του.

Αυτό συνιστά «ποιητική άδεια» για να γράψει ο συγγραφέας ότι θέλει, βασισμένος στην Ιστορία, όσον αφορά του τι πιθανόν να σκεπτόταν ο Χίτλερ, και να το παρουσιάσει στο πρώτο πρόσωπο.

Το διαβάζει αυτό το βιβλίο κάποιος «άμαθος, αμόρφωτος, στόκος». Από την φύση του/της ως αμόρφωτος έχει περισσότερη τάση προς τα ένστικτα που αποδίδουν ο φασισμός και ο ναζισμός. Πόσες είναι οι πιθανότητες αυτό το άτομο να αποκρυσταλλώσει ιδέες επειδή τις διάβασε σερβιρισμένες με «ποιητική άδεια»… αντί να τις δει, όπως περιγράφεις, σαν προειδοποίηση, όπως θα τις βλέπαμε εσύ και εγώ; Ως εκ τούτου, εγώ τουλάχιστον δεν βλέπω εποικοδομητικό λόγο για την ύπαρξη του συγκεκριμένου βιβλίου που πηγαίνει σε σφαίρες άλλες από βιβλίο Ιστορίας ή βιβλίο πραγματικά γραμμένο από έναν Χίτλερ.

Ξέρω ότι αντέδρασα λίγο απότομα :-) αλλά σε αυτό με επηρεάζει και με προωθεί η προσωπική μου πείρα με πραγματικούς καθημερινούς ναζί. Όταν επισκέπτεται κανείς με τον μικρό γιό του την γιαγιά του γιού του, και βλέπει συνεχώς στον τοίχο φωτογραφία της γιαγιάς, νέα στην Χιτλερική νεολαία με τον αγκυλωτό σταυρό στο μπράτσο, και στο ράφι το βιβλίο «Ο Αγών μου», ευαισθητοποιείται διαφορετικά και περισσότερο ως προς την αμεσότητα του προβλήματος :-)

Roadartist είπε...

Αυτό με το γιο και τη γιαγιά και τον "Ο αγών μου" στο κομοδίνο, ακούστηκε ως μια τραγικά οδυνηρή εμπειρία. Ελπίζω και η μητέρα να μην είχε τέτοιου είδους ιδεολογίες...

thinks είπε...

Η μητέρα του στα νιάτα της παπαγάλιζε φιλελεύθερα τσιτάτα γιατί ήταν της μόδας αλλά τώρα στα 59 ψήφισε Τραμπ λέγοντας στον (Δημοκρατικό, φυσικά) Κώστα ότι το έκανε "για το μέλλον του". Και "Ο Αγών μου" μετακόμισε από το ράφι της γιαγιάς στο ράφι της μητέρας.

Roadartist είπε...

Thinks: Πο. :(

thinks είπε...

Και η γιαγιά και ο παππούς (Βέρμαχτ, αιχμάλωτος πολέμου των Αμερικανών) είναι γιατροί.

Οι αμόρφωτοι μπορεί να είναι το οικοδόμημα του ναζισμού, ή του φασισμού, αλλά οι μορφωμένοι ναζί ή οι μορφωμένοι φασίστες είναι τα θεμέλια του οικοδομήματος. Και μας έρχονται από ‘κει που δεν τους περιμένουμε.

Επίσης, αν δεν είναι κανείς πολύ, πολύ προσεκτικός, μετά από την μέση ηλικία διατρέχει τον κίνδυνο να γίνει αυτό που έβλεπε στο σπίτι σαν παιδί όταν μεγάλωνε.

Roadartist είπε...

Πο βρε Δημήτρη, τι έχεις ζήσει. Τίποτα χειρότερο από μορφωμένο ναζί, γιατί αυτό προϋποθέτει νοημοσύνη (;) και ίσως τότε πραγματικό εθνικισμό, μια ριζωμένη κακία προς το διαφορετικό.

Roadartist είπε...

Να σου πω σκέφτομαι, πως και σε δέχτηκαν εσένα, έναν μη Γερμανό. Κ πως έγινε να ταιριάξεις με την κόρη. Τέλος πάντων. Σκληρή εμπειρία. Ευτυχώς ο γιος μοιάζει στον πατέρα.

thinks είπε...

(κρατώντας το σχετικό με το άρθρο και τα σχόλια ώστε να ενδιαφέρει όλους)

Και βέβαια προϋποθέτει νοημοσύνη. Γι’ αυτό θεωρώ τους μορφωμένους ναζί θεμέλια του οικοδομήματος των αμόρφωτων. Και ακριβώς επειδή προέρχονται από τον χώρο της μόρφωσης και των επάνω στρωμάτων, γι’ αυτό είναι πολύ πιο επικίνδυνοι –δεν τους παίρνεις χαμπάρι γιατί είναι πολύ έντεχνα καλυμμένοι, επίσης και στα ακαδημαϊκά και στις τέχνες.

Δεν με δέχτηκαν ποτέ πραγματικά. Μόνο ευγενικά και για «τα μάτια» της Αμερικανικής κοινωνίας. Αυτό είναι το καλαμπούρι με τους Έλληνες φασίστες με τους οποίους γελώ: δεν κατανοούν οι Έλληνες ουρακοτάγκοι της ΧΑ ότι, οι πραγματικοί ναζί, πάντα θα τους θεωρούν υπάνθρωπους, όσους χιτλερικούς χαιρετισμούς και να κάνουν, και όσα μαύρα και να φορέσουν. Όποιος μη Γερμανός, είναι υπάνθρωπος για τους ναζί, και ναζί να είναι. Και όσοι δεν είναι Ιταλοί, υποδεέστεροι θα είναι για τους Ιταλούς φασίστες, εκ των οποίων σήμερα υπάρχουν πολλοί.

Όσο για το πως «ταίριαξα» με την κόρη, γεννημένη στις ΗΠΑ, όταν είσαι στις αρχές της δεκαετίας των είκοσι σου χρόνων και ερωτευμένος, πιστεύεις ότι όλα (ακόμα και διαγνωσμένη ψυχασθένεια) μπορεί να τα καλυτερεύσει η αγάπη και η νορμαλοσύνη και κολυμπάς ωκεανούς. Γιατί όμως λες να έμεινα παντρεμένος μέχρι που έγινε 10 χρονών ο Κώστας;

Τέλος καλό, όλα καλά, και όπως πάντα λέω με περηφάνεια, όταν μεγαλώσω θέλω να γίνω σαν τον γιό μου :-)

Roadartist είπε...

@ Dimitris: Μα έτσι είναι όπως το αναφέρεις. Οτιδήποτε διαφορετικό είναι κάτι μισητό για εκείνους. Αυτό δεν είναι κατανοητό από πολλούς, γιατί υπάρχει άγνοια. Να είσαι καλά Δημήτρη, κ εσύ και ο Κώστας. Καλό βράδυ.

Related Posts with Thumbnails