Μήνυμα Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου 2015, από τον Krzysztof Warlikowski

Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου καθιερώθηκε το 1962 από το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου (Δ.Ι.Θ.). Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 27 Μαρτίου από την παγκόσμια θεατρική κοινότητα. Το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Δ.Ι.Θ. επιλέγει κάθε φορά από μια χώρα-μέλος του μια διεθνώς αναγνωρισμένη προσωπικότητα του θεάτρου για να γράψει μήνυμα, το οποίο διαβάζεται σε όλα τα θέατρα και μεταδίδεται από τα Μ.Μ.Ε. σε όλο τον κόσμο. Το μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου έχουν γράψει μεταξύ άλλων οι: Ζαν Κοκτώ, Άρθουρ Μίλλερ, Λώρενς Ολίβιε, Ζαν Λουί Μπαρώ, Πήτερ Μπρουκ, Πάμπλο Νερούδα, Ευγένιος Ιονέσκο, Λουκίνο Βισκόντι, Μάρτιν Έσλιν, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Αριάν Μνουσκίν, Ρομπέρ Λεπάζ, Αουγκούστο Μποάλ, Τζούντι Ντεντς, Τζον Μάλκοβιτς, Ντάριο Φο, Brett Bailey κ.ά.

Φέτος το μήνυμα έγραψε ο Πολωνός σκηνοθέτης Krzysztof Warlikowski.

Το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου διαβάζεται σε κάθε θέατρο πριν από την παράσταση της 27ης Μαρτίου.

ΜΗΝΥΜΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ ΘΕΑΤΡΟΥ

από τον Krzysztof Warlikowski

Οι αληθινοί δάσκαλοι του θεάτρου συχνά απαντώνται εκτός σκηνής. Και γενικώς δεν δείχνουν κανένα ενδιαφέρον για το θέατρο ως μηχανισμό αντιγραφής συμβάσεων ή αναπαραγωγής κοινοτυπιών. Επικεντρώνονται περισσότερο στην πηγή της παρόρμησης, τα πραγματικά ζωογόνα ρεύματα που τείνουν να υπερβούν τις θεατρικές αίθουσες και τα πλήθη που είναι διατεθειμένα να αντιγράψουν έναν οποιοδήποτε κόσμο. Αντιγράφουμε αντί να δημιουργούμε κόσμους που να εστιάζουν ή και να εξαρτώνται από τον διάλογο με το κοινό και τα υποδόρια συναισθήματά του. Ενώ στην πραγματικότητα τίποτα δεν μπορεί να αποκαλύψει καλύτερα από το θέατρο τα κρυμμένα πάθη.

Αρκετά συχνά στρέφομαι στη λογοτεχνία για να με καθοδηγήσει στη σωστή κατεύθυνση. Κάθε μέρα που περνά σκέφτομαι τους συγγραφείς που σχεδόν εκατό χρόνια πριν περιέγραψαν προφητικά την πτώση των Ευρωπαίων Θεών, το λυκόφως που βύθισε τον πολιτισμό μας σε ένα σκοτάδι που ακόμα περιμένει το φως. Σκέφτομαι τον Φράνζ Κάφκα, τον Τόμας Μαν και τον Μαρσέλ Προύστ. Σήμερα θα προσέθετα και τον Τζον Μάξγουελ Κούτσι σ’ αυτόν τον κύκλο προφητών.

Το κοινό τους όραμα για το αναπόφευκτο τέλος του κόσμου –όχι του πλανήτη αλλά του μοντέλου των ανθρώπινων σχέσεων– και της ανατροπής της κοινωνικής συνοχής, είναι σοκαριστικά επίκαιρο για τον σύγχρονο άνθρωπο στο εδώ και στο τώρα. Για μας που ζούμε μετά το τέλος του κόσμου. Που ζούμε με τα εγκλήματα και τις συγκρούσεις που ξεσπούν καθημερινά παντού με τέτοια ταχύτητα που ούτε τα πανταχού παρόντα Μ.Μ.Ε. δεν μπορούν πλέον να παρακολουθήσουν. Αυτές οι εκλάμψεις γρήγορα γίνονται ενοχλητικές και εξαφανίζονται ανεπιστρεπτί από τους ειδησεογραφικούς τίτλους. Αισθανόμαστε ευάλωτοι, τρομαγμένοι και εγκλωβισμένοι. Δεν είμαστε πλέον ικανοί να κτίσουμε πύργους και τα τείχη που επιμόνως ορθώνουμε δεν μας προστατεύουν πλέον από τίποτα –αντιθέτως, απαιτούν προστασία και φροντίδα που απομυζούν μεγάλος μέρος της ενέργειας μας. Δεν έχουμε πλέον το σθένος να προσπαθούμε να διακρίνουμε αυτό που βρίσκεται πίσω από τις πύλες και πίσω από τα τείχη. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος ύπαρξης του θεάτρου κι εκεί ακριβώς πρέπει να αναζητά τη δύναμη του. Να διεισδύει στο εσωτερικό, εκεί όπου απαγορεύεται.

«Ο μύθος επιδιώκει να εξηγήσει το ανεξήγητο. Καθώς αναδύεται από ένα φόντο αλήθειας, οφείλει να επιστρέψει στο ανεξήγητο» –με αυτό τον τρόπο περιέγραψε ο Κάφκα τη μετουσίωση του μύθου του Προμηθέα. Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι οι ίδιες λέξεις θα όφειλαν να περιγράφουν το θέατρο. Και αυτό το είδος θεάτρου που θεμελιωμένο στην αλήθεια βρίσκει την ολοκλήρωσή του στο ανεξήγητο, εύχομαι σε όλους τους εργάτες του θεάτρου, της σκηνής και της πλατείας και το εύχομαι με όλη μου την καρδιά.

*Ο Κριστόφ Βαρλικόφσκι γεννήθηκε στην Πολωνία το 1962 και είναι ένας από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους σκηνοθέτες της γενιάς του. Σε συνεργασία με τη σκηνογράφο Malgorzata Szczęśniak, ο Βαρλικόφσκι δημιουργεί εξαιρετικές θεατρικές εικόνες στις παραστάσεις του. Μέσα από τη σκηνοθετική μεθοδολογία του οδηγεί τους ηθοποιούς να φθάσουν στα βαθύτερά δημιουργικά στρώματα τους. Η παραγωγή του "Καθαροί Πια" της Σάρα Κέιν, η οποία παρουσιάστηκε το 2002 στο Φεστιβάλ Αβινιόν και στο Φεστιβάλ Θεάτρου Αμερικής στο Μόντρεαλ, διακρίθηκε ευρέως και αποτέλεσε σημείο-σταθμό στη διεθνή παρουσία του Βαρλικόφσκι.

Από το 2008 είναι ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Νέου Θεάτρου (Nowy Teatr) στη Βαρσοβία, όπου έχει σκηνοθετήσει μέχρι στιγμής τέσσερεις παραστάσεις, βασισμένες σε πολυδιάστατες διασκευές κειμένων: (A)pollonia (2009), The End (2010), African Tales by Shakespeare (2011) και Kabaret warszawski (2013). Αυτή την περίοδο ετοιμάζει μια δραματουργική διασκευή του έργου "Αναζήτηση του χαμένου καιρού" του Μαρσἐλ Προυστ. Στο Νέο Θέατρο ο Βαρλικόφσκι έχει αναπτύξει μια εντελώς δική του θεώρηση για τον ρόλο που καλείται να διαδραματίσει το θέατρο στην κοινωνία, εμπλέκοντας και το κοινό στη συζήτηση αυτή. Το σύνθημα του θεάτρου του είναι "Δραπετεύοντας από το θέατρο".

Οι θεατρικές παραγωγές του Βαρλικόφσκι παρουσιάστηκαν στα σημαντικότερα φεστιβάλ: Φεστιβάλ Αβινιόν, Festival Prensa de Otoño στη Μαδρίτη, το Διεθνές Φεστιβάλ του Εδιμβούργου, το Wiener Festwochen, το Next Wave Festival BAM στη Νέα Υόρκη, το Φεστιβάλ Αθηνών, το International Theatre Festival Santiago a Mil στη Χιλή, το International Theatre Festival PoNTI στο Πόρτο, το XXI Seoul Performing Arts Festival στη Νότιο Κορέα, το Festival Bitef στο Βελιγράδι.

Μετάφραση από τα αγγλικά: Νεόφυτος Παναγιώτου