Η μυστική βιβλιοθήκη στην Νταράγια της Συρίας. Φως στα συντρίμμια του πολέμου.

 

Ένα βιβλίο-ντοκουμέντο γραμμένο με τεράστια ενσυναίσθηση και ευαισθησία. Από το 2012 έως το 2016 η πόλη Νταράγια, προάστιο της Δαμασκού, υπέστη μια ανελέητη πολιορκία από τις δυνάμεις του Μπασάρ αλ-Άσαντ. Χρόνια βομβαρδισμών, επιθέσεων με χημικά αέρια, στερήσεων, πείνας. Μπροστά στη βία του καθεστώτος Άσαντ, κάποιοι νέοι αποφασίζουν να ελευθερώσουν χιλιάδες βιβλία θαμμένα κάτω από τα ερείπια και να τα συγκεντρώσουν σε μια βιβλιοθήκη σε ένα υπόγειο.  Σταδιακά διασώζουν 15.000 τόμους από τα συντρίμμια. Θεατρικά κείμενα του Σαίξπηρ, βιβλία αυτοβοήθειας, τόμοι ισλαμικής κουλτούρας, εκδόσεις αραβικής ποίησης… Τα διαβάζουν υπό το φως κεριών. 

Υπόγεια μυστική βιβλιοθήκη εν καιρώ πολέμου στην Συρία

Αυτή η δωρεάν βιβλιοθήκη κράτησε τους ανθρώπους ζωντανούς. Σε μια πόλη βομβαρδισμένη, όπου όλα είχανε καεί• Τα σπίτια, τα δέντρα, οι δρόμοι, μέσα από τα συντρίμμια θα υψωνόταν ξανά ένα φρούριο από χαρτί. Η μυστική βιβλιοθήκη της Νταράγια. Σε ένα μέρος κάτω από την γη, γεννήθηκε ένα φωτεινό μέρος μάθησης. 

Στα παλιά συριακά, νταράγια σημαίνει «πολλά σπίτια». Τι ειρωνεία, να λέγεται έτσι μια πολιτεία που σήμερα ελάχιστα από τα κτίρια της στέκονται ακόμη όρθια. Η Νταράγια είναι μια από τις παλαιότερες πόλεις της Συρίας. Λέγεται ότι ήταν το μέρος, όπου ο Απόστολος Παύλος μεταστράφηκε στον χριστιανισμό (30 μ.Χ.). Η πόλη το 2004 είχε πληθυσμό 131.501 κατοίκων. Μετά το 2011, ο αριθμός μειώθηκε, ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης μεταξύ των δυνάμεων της Συρίας και των επαναστατών, σε 7.000 αμάχους και μαχητές έως το 2016.

Πόλεμος στην Συρία: 388.652 τα θύματα - Πάνω από 22.000 νεκρά παιδιά. 

Παιχνίδια στα ερείπια 

Ανάμεσα στις βόμβες, η βιβλιοθήκη υπήρξε το κρυφό οχυρό τους. Τα βιβλία, τα όπλα τους για μαζική μόρφωση. Εξαιτίας των φόβων για αντίποινα, η βιβλιοθήκη έμεινε μυστική. Δεν θα είχε ούτε όνομα ούτε επιγραφή. Ένας χώρος υπόγειος, προστατευμένος απ’ τα ραντάρ και τις οβίδες, όπου θα συναντιούνταν μικροί και μεγάλοι αναγνώστες. Το διάβασμα ως καταφύγιο. Μια σελίδα ανοιχτή στον κόσμο την ώρα που όλες οι πόρτες είναι αμπαρωμένες.

Το βιβλίο, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μίνωας, είναι ο καρπός της επικοινωνίας μέσω Skype ανάμεσα στη Γαλλίδα δημοσιογράφο Μινούι και στους ακτιβιστές τον καιρό του πολέμου.  Στο βιβλίο η Γαλλίδα δημοσιογράφος καταγράφει με σεβασμό την επικοινωνία της με τους μαχητές του ελεύθερου Συριακού στρατού, μεταφέροντας το χρονικό της δημιουργίας της βιβλιοθήκης, δίνοντας φωνή σε εκείνο που ο πόλεμος απειλεί να πνίξει, αποδεικνύοντας ότι το φως θα συνεχίσει να αναδύεται από το σκοτάδι… 

«Τα βιβλία είναι ο τρόπος μας να προλάβουμε τον χαμένο χρόνο, να εξαλείψουμε για πάντα την άγνοια», γράφουν στα μηνύματα. Χωρίς να το συνειδητοποιούν τα παιδιά της Συρίας διαθέτουν αυτό το ένστικτο επιβίωσης μέσω της κουλτούρας. Μια παγκόσμια βιβλιοθήκη σε καιρό πολέμου, όπως και σε καιρό ειρήνης. 

Έτυχε να διαβάσω το βιβλίο λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος -αυτών των ημερών- στην Ουκρανία.  Στιγμές σταματούσα την ανάγνωση και κοιτούσα τον αττικό ουρανό. Και έτσι απλά συνειδητοποιείς τι ευτυχία είναι και μόνο να μπορούμε να περπατάμε στο δρόμο ελεύθεροι, να κοιτάμε ήρεμοι τη θάλασσα, το φεγγάρι και τον ουρανό. Τίποτα δεν είναι δεδομένο στη ζωή. Ενστερνιζόμενη τα συναισθήματα που μεταφέρονταν από το βιβλίο, αναρωτιόμουν αν πραγματικά έχουμε ιδέα τι σημαίνει να έχεις ελευθερία και ειρήνη. Πόσο τις έχουμε υποτιμήσει ως αξίες. 

Διαβάζοντας Σαίξπηρ στην υπόγεια Συρία

Μέσα στο χάος η βιβλιοθήκη αποτέλεσε ένα έδαφος δίχως σύνορα. Ένα ταξίδι σε όλες τις ηπείρους. Μια κρυψώνα όπου τα βιβλία κυκλοφορούσαν χωρίς ειδική άδεια ούτε αλεξίσφαιρα γιλέκα. Μέσα σε εκείνον τον απρόσβλητο χώρο οι άνθρωποι της Συρίας κατάφεραν να δημιουργήσουν μια συλλογική οικειότητα, αλλά και ένα πνεύμα συνεργασίας, ηθικής και πειθαρχίας. Κάτι που τους βοήθησε να αντέχουν. Η αίσθηση μιας κανονικότητας που απομακρύνει τα όρια της παρανοϊκής βίας.

Διαβάζουν για να μορφωθούν. Να δραπετεύουν. Τα βιβλία ως διαφυγή. Μια μελωδία λέξεων κόντρα στην αυθαιρεσία των βομβών. Το διάβασμα, μια απλή πράξη ανθρωπιάς που τους δένει με την τρελή ελπίδα της επιστροφής τους στην ειρήνη.

Στη σκιά του πολέμου, οι φράσεις πάλλονται με λέξεις όπως σοφία, ελπίδα, επιστήμη, φιλοσοφία. Οι λέξεις στέκονται όρθιες, γερές, θριαμβεύτριες, αγέρωχες, γενναίες, αξιόπιστες, γεμάτες αλήθεια. Ανοίγουν δρόμους στη σκέψη, χειμάρρους ιδεών και ιστοριών για να διαφεύγεις. Ολόκληρος ο κόσμος βρίσκεται μπροστά σου, αρκεί να απλώσεις το χέρι να τον πιάσεις. 

Τα βιβλία έμελλε να αντικαταστήσουν το πανεπιστήμιο που δεν υπήρχε πια: έπρεπε ο καθένας να μορφωθεί μόνος του. Να γεμίσει το κενό που θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί ο οποιοσδήποτε για να επιβάλει τις οπισθοδρομικές ιδέες του. Πολύ γρήγορα η επίδραση των βιβλίων έγινε ζωτικής σημασίας: τους βοήθησαν να μη χαθούν.

«Ο πόλεμος είναι διεστραμμένος. Μεταμορφώνει τους ανθρώπους, σκοτώνει τα συναισθήματα, τις αγωνίες, τους φόβους. Όταν είσαι σε πόλεμο, βλέπεις τον κόσμο αλλιώς. Το διάβασμα είναι ψυχαγωγία, μας κρατάει στη ζωή. Διαβάζουμε πρώτα απ’ όλα για να διατηρήσουμε την ανθρωπιά μας.»

Για τους ανθρώπους η ανάγνωση γίνεται ένστικτο επιβίωσης, ζωτική ανάγκη. Με την πρώτη ευκαιρία τρέχουν στη βιβλιοθήκη για να δανειστούν καινούργια έργα. Τα βιβλία τους γεμίζουν, δεν φεύγουν στιγμή από κοντά τους. Πιστεύουν στα βιβλία, πιστεύουν στη μαγεία των λέξεων, στην ευεργεσία του γραπτού, σ’ αυτό το βάλσαμο της ψυχής, αυτή τη μυστηριώδη αλχημεία που σε κάνει να δραπετεύεις μέσα σε έναν χρόνο ακίνητο, μετέωρο. Το κάθε βιβλίο σε οδηγεί σ’ ένα άλλο βιβλίο. Κάθε βιβλίο, κλείνει μέσα του μια ιστορία, ένα μυστικό, μια ολόκληρη ζωή.

Το διάβασμα ως διαφυγή. Για να μη χάνεις τον εαυτό σου, για να υπάρχεις. Για τους νέους της Νταράγια είναι παραπάνω κι από αυτό. Εκεί στο καταφύγιο τους, στη βομβαρδισμένη τους πόλη, η ανάγνωση είναι και μια παραβατική πράξη. Είναι η δήλωση μιας ελευθερίας που την είχανε στερηθεί πολύ καιρό.

Ο Αχμάντ ζει κάτω από μια βροχή από βόμβες. Έχει χάσει αμέτρητους φίλους κι έχει τέσσερα χρόνια να δει την οικογένεια του. «Το διάβασμα με βοήθησε να οργανώσω τις ιδέες μου. Αλλά και να κατανοήσω την ομαδική ζωή: πώς να δέχομαι τον άλλο με τις διαφορές του. Και πώς να συντηρώ ένα κλίμα υγιούς άμιλλας ανάμεσα σε όλους μας.»

Πρόκειται για ένα βιβλίο που αξίζει να διαβάσει κάθε βιβλιόφιλος. Γιατί δεν υπάρχει σπουδαιότερη αντίσταση από τη γνώση. Με όλα όσα συνέβησαν στην Συρία, με όσα συμβαίνουν τώρα στην Ουκρανία, αισθάνεσαι ντροπή. Εμείς που μπορούμε ακόμη να επιλέξουμε να απολαμβάνουμε αυτό που ποθεί περισσότερο ο καθένας στη ζωή, ας μη χάνουμε τους θησαυρούς που μας προσφέρουν τα βιβλία. Δεν χρειάζεται να δημιουργήσουμε μια κρυφή υπόγεια βιβλιοθήκη, είναι προσιτά ελεύθερα σε όλους, ας αφεθούμε στη μαγεία τους.

Τίτλος: Συλλέκτες βιβλίων στην Νταράγια
Συγγραφέας: Ντελφίν Μινουί

Μετάφραση: Έφη Κορομηλά
Εκδόσεις: Μίνωας

Κατηγορία: Κοινωνία

ISBN: 978-618-02-1935-7

Κωδικός: 31507

Σελίδες: 204

Εξώφυλλο: Μαλακό

Τιμή: 13,30 €

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα

Η Ντελφίν Μινουί γεννήθηκε το 1974 και είναι δημοσιογράφος στην εφημερίδα Le Figaro. Κάνει διεθνές ρεπορτάζ με ειδίκευση στη Μέση Ανατολή και έχει βραβευτεί με το Albert Londres 2006 για τις ανταποκρίσεις της από το Ιράν και το Ιράκ. Τα τελευταία 20 χρόνια ταξιδεύει πολύ σε όλο τον αραβομουσουλμανικό κόσμο. Σήμερα ζει στην Κωνσταντινούπολη, από όπου συνεχίζει να παρακολουθεί από κοντά τη συριακή επικαιρότητα.

Έχει γράψει τα έργα: Les Pintades à Téhéran (2009), Δέκα ετών, διαζευγμένη, Νοζούντ Άλι (2010), Τripoliwood (2011) και Je vous écris de Téhéran (2015).

Το 2018 σκηνοθέτησε το ντοκιμαντέρ «Νταράγια: Η βιβλιοθήκη κάτω από τις βόμβες», το οποίο βασίστηκε στο βιβλίο της. Το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε από το τηλεοπτικό κανάλι France 5, ενώ το 2019 απέσπασε το Βραβείο Νεανικού Κοινού του Φεστιβάλ Κινηματογράφου FIGRA.

Αθήνα, Ιανουάριος 2022: Γερή δόση ομορφιάς μέσα στην παγωνιά των χιονιών!

 

Αθήνα, 26.1.22

To 2017 βρισκόμασταν αργά βράδυ σε ένα μαγαζί στην Πλάκα για ένα κρασί, όταν άρχισε να χιονίζει. Φυσικά είχανε υπάρξει προβλέψεις, αλλά δεν τις είχαμε πάρει τότε στα σοβαρά. Άλλωστε το χιόνι είναι σπάνιο καιρικό φαινόμενο για την Αθήνα. Σε λίγη ώρα το είχε στρώσει σε όλο το κέντρο. Βγαίνοντας από το μαγαζί, αντικρίσαμε όλη την Πλάκα γεμάτη χιόνι. Ήταν κάτι το πρωτόγνωρο και μια από τις πιο όμορφες στιγμές που μου έχει χαρίσει τούτη η πόλη. Είχα μοιραστεί κάποιες φωτογραφίες, μπορείτε να διαβάσετε εκείνη τη δημοσίευση πατώντας εδώ. Ήταν αργά βράδυ, με ελάχιστο φως, όλα στην Πλάκα ήταν εξαιρετικά ολισθηρά. Οι φωτογραφίες δε μεταφέρουν τη μαγεία εκείνης της νύχτας.

Φεβρουάριος 2021, Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Ακρόπολη στα χιόνια.

Κάποιες περσινές φωτογραφίες από τη χιονισμένη Αθήνα μπορείτε να δείτε στο instagram. Είχα χαρεί πολύ το περσινό χιονιά. Κράτησε λίγο, χωρίς να δημιουργήσει προβλήματα. Είδα εκπληκτικές εικόνες στην Ακρόπολη και στο Φιλοπάππου. Θυμάμαι ότι αρκετά παιδιά παρέβλεψαν την απαγόρευση κυκλοφορίας που ίσχυε και βγήκαν έξω έως αργά τη νύχτα να παίξουν χιονοπόλεμο. Χάρηκα και θεώρησα απόλυτα φυσιολογική την "παρανομία" τους, συνειδητοποιώντας πόσο είχαν λείψει τα γέλια στους δρόμους, αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής στην πόλη. 

Ιανουάριος 2022, Ακρόπολη

Το 2022 στην αρχή του, μας έφερε αρκετό χιόνι και γερή δόση ομορφιάς. Βέβαια δυστυχώς και πολύ ταλαιπωρία σε χιλιάδες ανθρώπους, με τεράστια προβλήματα οργάνωσης, αλλά ας σταθούμε εδώ σε κάποιες πανέμορφες εικόνες.

Διονυσίου Αρεοπαγίτου 26.1.22

Το χωριό της Αθήνας

Θα μπορούσε να μην είναι χιόνι, αλλά κύματα που φτάνουν μέχρι την είσοδο του θερινού κινηματογράφου. Οι εικόνες που χαρίζει το χιόνι, μοναδική ώθηση στη φαντασία. Αν βέβαια έχεις τη ψυχική διάθεση να παρατηρήσεις. Αρκετοί δεν την έχουνε.

Θησείο

Αχ Αθήνα μου

Ρωμαϊκή Αγορά

Παγοδρόμιο σε στενά της Πλάκας :)

Πόσο ταιριάζει στις γάτες το χιόνι!

Οι άτιμες πώς καταφέρνουν να απολαμβάνουν την πόλη

σε κάθε της στιγμή!

Αυτές οι γατούλες μέσα στην ηρεμία των αρχαιολογικών τόπων, επιλέγουν πάντα τις καλύτερες γωνιές. 

Είτε είναι έξω, είτε στη ζεστασιά στο εσωτερικό ενός σπιτιού, να χαζεύουν το χιονισμένο τοπίο από κάποιο παράθυρο. 

Αυτή η γάτα ρεμβάζει στο παράθυρο του κτηρίου πάνω δεξιά, μπροστά της απλώνεται το χιονισμένο τοπίο της Ρωμαϊκής Αγοράς και η Ακρόπολη.

Το κτήριο στο βάθος, από την απέναντι πλευρά.

Τα νεράντζια της Αθήνας

Οδός Σταδίου. 

Τόσο "ξένη" εικόνα που συνειρμικά έφερε στο μυαλό σκηνικό Ρωσίας.

Ναός του Ολυμπίου Διός

Βασιλίσσης Όλγας, μεγάλος περίπατος...

Το πιο αγαπημένο μου γλυπτό στην Αθήνα. Βρίσκεται στο Ζάππειο και απεικονίζει τον θεό Έρωτα να σπάει το τόξο του. Χάρηκα που το είδα με χιόνι. Δημιουργός ο Γεώργιος Βρούτος (1843-1909). Στην ελληνική μυθολογία ο Έρως ήταν ο φτερωτός θεός της αγάπης. Σύμφωνα με το μύθο, όταν χτυπούσε με τα βέλη του δύο ανθρώπους, αυτοί ερωτεύονταν παράφορα. Σε αυτό το γλυπτό, σπάει το τόξο του. 

Ζάππειο 

Σοκάκια της Πλάκας. Σαν αφροί κυμάτων.

Το περπάτημα θέλει μεγάλη προσοχή, αλλά η χαρά από τη γερή δόση ομορφιάς είναι εξίσου μεγάλη. Μα και κάτι ακόμη, εισπράττεις μια τρομερά καλή, θετική ενέργεια.

{Δεν ξέρω αν οφείλεται στο χιόνι ή στον τόπο. Νομίζω είναι ο συνδυασμός τους.}

Ίσως αυτό να είναι το πιο ολισθηρό σημείο στην Πλάκα. Το graffiti του Sonke πάντα γοητεύει. Πάντα αυτό το στενό είναι όμορφο, με το χιόνι αποκτά κινηματογραφική ομορφιά. 

Οι άνθρωποι έχουμε την τάση να γοητευόμαστε από το σπάνιο, το μη συνηθισμένο, το διαφορετικό, εκείνο που σπάει τη μονοτονία.  Για τους κατοίκους της Αθήνας το χιόνι είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο, 

οπότε για αυτό μοιάζει κάπως πολύτιμο και ξεχωριστό. 

Η πάντα ρομαντική Πλάκα αποκτά ακόμη πιο ανυπέρβλητη ομορφιά, μια γερή δόση μαγείας έρχεται να προστεθεί στη συνοικία.  Αξίζει (πάντα) με προσοχή να την περπατήσετε (και) με χιόνι.

Ξεκάθαρα ανήκω στο καλοκαίρι. Είμαι άνθρωπος του ήλιου. Το χιόνι είναι όμορφο, αλλά μετά από λίγο παρακαλώ τον ήλιο να έρθει σύντομα για να το λιώσει. Όμορφες εικόνες, σας προτρέπω να χαιρόσαστε τις βόλτες σαν παιδιά. Απ' ότι φαίνεται, η κλιματική αλλαγή θα μας φέρνει τέτοια φαινόμενα όλο και συχνότερα. Ευπρόσδεκτα αρκεί να υπάρχει οργάνωση με όσο δυνατόν λιγότερα προβλήματα. Μέχρι το επόμενο χιόνι στην Αθήνα, να είμαστε όλοι καλά!

Λίστα Βιβλίων, προτάσεις ανάγνωσης!

Το 2021 τελειώνει και αυτή είναι η καλύτερη στιγμή να μοιραστούμε μια επιλογή με κάποια από τα βιβλία που διάβασα φέτος, μόνο όσα μου άρεσαν και προτείνω να αναζητήσετε. 

Είναι σαν μια παράδοση να μοιραζόμαστε εντυπώσεις ως αναγνώστες, μέλη λεσχών ανάγνωσης, ιστολόγοι, να προτείνουμε ο ένας στον άλλο καινούργια, παλιά βιβλία και συγγραφείς χωρίς να έχουμε κανένα συμφέρον, αποτελώντας ίσως το πιο ανιδιοτελές κομμάτι του χώρου και συμβάλλοντας στο να ανακαλυφτούν αξιόλογα πρόσωπα και κείμενα.

Ακολουθούν προτάσεις βιβλίων, απ' όσα διάβασα φέτος, για καθένα υπάρχει ένα σχόλιο γιατί με κέρδισε και το προτείνω: 

1. Ντέλια Όουενς, Εκεί που Τραγουδάνε οι Καραβίδες, εκδόσεις Δώμα

Ένα από τα καλύτερα βιβλία που διάβασα αυτή τη χρονιά και ένα από τα καλύτερα που έχουν κυκλοφορήσει, κατά την ταπεινή μου γνώμη, τα τελευταία χρόνια. Το απόλαυσα. Έχω μοιραστεί μια σχετική αφιερωμένη δημοσίευση στο blog, που μπορείτε να διαβάσετε πατώντας εδώ!

2. Χρήστος Μαρκογιαννάκης, Μυθιστόρημα με κλειδί, εκδόσεις Μίνωας

Αυτό το βιβλίο με συντρόφευσε αρχές του καλοκαιριού. Έχω επίσης μοιραστεί εντυπώσεις σε σχετική δημοσίευση, που μπορείτε να διαβάσετε εδώ. Υπέροχο αστυνομικό μυθιστόρημα, με πολύ ωραία γραφή και σασπένς, ευκολοδιάβαστο, εξαιρετικές περιγραφές της γλώσσας του σώματος των ηρώων. Αναζητήστε το!

3. Αλμπέρ Καμύ, Το καλοκαίρι, εκδόσεις Πατάκη

Ακόμη ένα βιβλίο που διάβασα το φετινό καλοκαίρι, το λάτρεψα και σας το προτείνω. Πώς γίνεται να μην αγαπάς τη γραφή του Άλμπερ Καμύ;  Mπορείτε να διαβάσετε ένα απόσπασμα από το συγκεκριμένο βιβλίο όπως είχε δημοσιευθεί στο blog, πατώντας εδώ. Στο τέλος της ανάρτησης υπάρχουν και παραπομπές σε άλλες δημοσιεύσεις για το Καμύ στο ιστολόγιο, που νομίζω ότι αξίζουν την προσοχή σας. 

4. Γιάννης Παλαβός, Το παιδί, εκδόσεις Νεφέλη 

Παλιότερα σας είχα προτείνει το «Αστείο» του Γιάννη Παλαβού (Νεφέλη, 2012), που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος και το Βραβείο Διηγήματος του ηλεκτρονικού περιοδικού «Ο Αναγνώστης».  Τον θεωρώ από τους πιο σημαντικούς διηγηματογράφους της γενιάς του. Διάβασα «Το παιδί» πριν από λίγο καιρό και προστέθηκε στα βιβλία που αγάπησα αυτή τη χρονιά. Δώδεκα διηγήματα με παιδιά, γονείς, χωράφια, αλεπούδες, σπουργίτια.  

5. Γιώργος Μπίζας, Χρυσόψαρα στη σκουριά της πόλης, εκδόσεις Τυφλόμυγα

Βιβλίο που ήρθε τυχαία στα χέρια μου και διαβάζοντας το, απόρησα με την απουσία κριτικών δημοσιεύσεων. Μια συλλογή έντεκα διηγημάτων που αξίζει να διαβαστεί. Γεμάτα με ενσυναίσθηση για τη γενιά μας, αυτή της κρίσης. Γραμμένα με μια ευαισθησία που με συγκίνησε βαθιά. Αναμένω το επόμενο βιβλίο του Μπίζα, το οποίο νομίζω θα κυκλοφορήσει σύντομα. Αν σας αρέσει να διαβάζετε διηγήματα ανθρώπων της γενιάς μας, μη το χάσετε, αναζητήστε το. 

6. Antonio Tabucchi, Ταξίδια και άλλα ταξίδια, εκδόσεις Άγρα

Αισθάνομαι πολύ τυχερή που αυτό το βιβλίο ήρθε στα χέρια μου τούτη τη χρονιά. Μπόρεσε να με ταξιδέψει εν μέσω της (ατελείωτης) καραντίνας. Ο Αντόνιο Ταμπούκι ταξίδεψε πολύ, και έγραψε για αυτά τα ταξίδια. Τα κείμενα του σε γεμίζουν με εικόνες από τόπους, πολιτισμούς και ιστορίες ανθρώπων. Διαβάζοντας το, ξεχνάς έστω λίγο όσα ζούμε και συνειδητοποιείς πόσα όμορφα μας περιμένουν όταν περάσει η πανδημία.  Εξαιρετικό βιβλίο, πλέον από τα πολύ αγαπημένα μου. Σας το συστήνω ανεπιφύλακτα. Μπορείτε να διαβάσετε σχετική αφιερωμένη δημοσίευση πατώντας εδώ!

7. Λέων Τολστόι, Πόση γη χρειάζεται ο άνθρωπος - Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς, εκδόσεις Μίνωας 

Ένα ακόμη βιβλίο που πραγματικά απόλαυσα. Αν δεν έχετε διαβάσει αυτά τα διηγήματα του Λέων Τολστόι -είναι αριστουργήματα- αξίζει να αναζητήσετε τη συλλογή που κυκλοφόρησε φέτος από τις εκδόσεις Μίνωα.  Εδώ μπορείτε να διαβάσετε αφιερωμένη δημοσίευση με παρουσίαση, με περισσότερες λεπτομέρειες για το βιβλίο.

8. Πέτρος Μάρκαρης, Η Αθήνα της μιας διαδρομής, εκδόσεις Γαβριηλίδη

Εξαντλημένο βιβλίο και από έναν εκδοτικό οίκο που δυστυχώς έκλεισε. Χάρηκα πολύ όταν το βρήκα και περισσότερο όταν το διάβασα.  Το είχα μαζί μου στις διαδρομές μου στην πόλη και το διάβασα σε διάφορες από τις περιοχές που περιγράφει στις σελίδες του. Αν αγαπάτε την Αθήνα, αξίζει να αφεθείτε στις σελίδες του!

9. David Diop, Τη νύχτα, όλα τα αίματα είναι μαύρα, εκδόσεις Πόλις

Ιδιαίτερο μυθιστόρημα γραμμένο με ποιητική γλώσσα. Ο πόλεμος, μια ακραία συνθήκη που ανατρέπει όλους τους κανόνες και ξυπνά το θηρίο που βρίσκεται σε νάρκη μέσα στον καθένα μας. Λίγες μέρες μετά απ' όταν το διάβασα, το βιβλίο τιμήθηκε με το International Booker Prize 2021. Πριν λίγες μέρες το συμπεριέλαβε και ο Ομπάμα στη φετινή του λίστα ανάγνωσης βιβλίων στο προσωπικό λογαριασμό του στο instagram. 

10. Λίλι Γκράχαμ, Το παιδί του Άουσβιτς, εκδόσεις Μίνωας

«Ήταν ανέλπιστο να γεννηθώ και να ζήσω, κι όμως έζησα χάρη σ’ εκείνη. Χάρη σε αυτούς και σε πείσμα όλης της φρίκης του κόσμου, όλου του ζόφου που προσπάθησε απεγνωσμένα να μας αφανίσει, η ζωή μου υπήρξε μια ζωή γεμάτη χαρά, φως και αγάπη. Γιατί όσο και αν προσπαθεί κάποιος να νικήσει το φως, αυτό που μου δίδαξε η πολύχρονη ζωή μου είναι πως, όσο μεγάλη κι αν είναι η νύχτα, στο τέλος πάντα χαράζει η μέρα.» 

Οι ιστορίες που διαδραματίζονται στο Άουσβιτς πάντα με ελκύουν για πολλούς λόγους. Αυτό το βιβλίο ξεχώρισε ανάμεσα σε όσα διάβασα, είναι μια σπαραχτική ιστορία επιβίωσης, όπου η ζωή ή ο θάνατος εξαρτώνται από την παραμικρή λεπτομέρεια και η ελπίδα και η αγάπη επιζούν και στο πιο ζοφερό περιβάλλον

11. Wohlleben Peter, Η μυστική ζωή των δέντρων, Εκδόσεις Πατάκη

Αν αγαπάτε τα δάση και τα δέντρα, αυτό είναι ένα βιβλίο που αξίζει να υπάρχει στη βιβλιοθήκη σας. Μετά την ανάγνωση του, στον επόμενο περίπατο που θα κάνετε στο δάσος, θα ανακαλύψετε κι εσείς κάποια μικρά ή μεγάλα θαύματα, θα αλλάξει τον τρόπο που βλέπετε αυτό το μυστηριώδες σύμπαν. Ο διακεκριμένος δασολόγος Peter Wohlleben εμβαθύνει στην κρυφή ζωή των δέντρων και μας παρουσιάζει μια εντελώς καινούρια θεώρηση του δάσους, φέρνοντας στο φως εκπληκτικά στοιχεία, όπως ότι τα δέντρα έχουν μνήμη, ανταλλάσσουν μηνύματα μεταξύ τους, νιώθουν πόνο, παθαίνουν εγκαύματα από τον ήλιο και κάνουν ρυτίδες. Κάποια δέντρα, όπως οι βελανιδιές, επικοινωνούν μεταξύ τους με χημικές αρωματικές ουσίες. Όταν, για παράδειγμα, ένα δέντρο δεχτεί επίθεση από έντομα, εκπέμπει αρωματικές ουσίες και όλα τα δέντρα της ευρύτερης περιοχής που λαμβάνουν το μήνυμα αυτό οπλίζονται κατάλληλα...

12. Δημήτρης Χατζής, Ανυπεράσπιστοι, Πλείας, 1965.

Αγόρασα και διάβασα το βιβλίο φέτος. Έναυσμα ήταν η Λέσχη Ανάγνωσης με τον Γιάννη Παλαβό του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, της οποίας παρακολούθησα κάποιες συναντήσεις. Δείγμα εξαιρετικής ελληνικής διηγηματογραφίας. Εμβληματική συλλογή, βαθιά συγκινητική. Εκδόθηκε το 1966, και όμως διαβάζοντας το σήμερα αισθάνεσαι στην κοινωνία των ηρώων του Χατζή, στοιχεία από την κοινωνική πραγματικότητα και της σημερινής Ελλάδας... 

Πατώντας εδώ μπορείτε να ακούσετε την ηχογραφημένη σκηνική ανάγνωση του διηγήματος «Άι Γιώργη» που συμπεριλαμβάνετε στο συγκεκριμένο βιβλίο, όπως παρουσιάστηκε στο ΙΣΝ.

13. Λερντ Χαντ, Neverhome, Εκδόσεις Πόλις

«Η μητέρα μου είχε κάνει κάποτε ένα ταξίδι με τρένο και της είπα ότι ήθελα και εγώ να ταξιδέψω όπως εκείνη. Να περάσω βολίδα από τους κάμπους, να διασχίσω τα μακριά ποτάμια με βάρκα. Ήθελα, της είπα, να ξαπλώσω κάτω από τα αστέρια και να μυρίσω αλλιώτικες αύρες. Ήθελα να πιω νερό από αλλιώτικες πηγές, να νιώσω αλλιώτικους ζεστούς ανέμους. Να σταθώ με τους συντρόφους μου πάνω στα ερείπια των ιδεών του χθες. Να βαδίσω μπροστά με χίλιους άλλους. Να πατήσω γερά στο χώμα, ν’ ατσαλώσω το βλέμμα μου και να μη το βάλω στα πόδια.

Τα είπα όλα στη νεκρή μητέρα μου, στέλνοντας τα λόγια να τη βρουν βαθιά μέσα στο χώμα: μια πύρινη λαίλαπα ήταν έτοιμη να ξεσπάσει. Ήθελα να της δανείσω τη σπίθα μου. Ήξερα τι θα μου απαντούσε η μητέρα μου, όπως το ήξερε και ο Βαρθολομαίος, γι’ αυτό και κάθε φορά που ζητούσα τη γνώμη της ήταν σαν να μου αποκρινόταν με τα ίδια λόγια.

Προχώρα. Προχώρα και δες τι έχεις εσύ μέσα σου.» 

Ένα βιβλίο που επίσης απόλαυσα φέτος. Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πόλις πριν λίγους μήνες, σε εξαιρετική μετάφραση του Χρήστου Οικονόμου. Ένα αριστοτεχνικό μυθιστόρημα για τα τέρατα που γεννάει ο πόλεμος, την οικουμενικότητα της βίας, που υπονομεύει κάθε βεβαιότητα και καταλύει τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο, αλλά και μια σπαρακτική αφήγηση για τη δύναμη της αγάπης.

14. Κάθρην Μάνσφηλντ, Το Γκάρντεν Πάρτι, μτφ. Μαρία Λαινά, Εκδόσεις Σμίλη

 

«Να είσαι ζωντανός… και να είσαι συγγραφέας… αυτό αρκεί». Κάθρην Μάνσφηλντ

Τα δεκαπέντε διηγήματα αυτής της συλλογής αποδεικνύουν την ιδιοφυία μιας γυναίκας που στη διάρκεια της σύντομης ζωής της κατάφερε να τη συγκρίνουν με τον Τσέχοφ. Ίσως επειδή, περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο, αυτό που ήθελε αληθινά ήταν να γράψει. 

«Ω Θεέ μου!» είπε. «Μακάρι να μην είχα παντρευτεί. Πόσο θα ‘θελα να είχα γίνει εξερευνητής». Και ύστερα πρόσθεσε μ’ ονειροπόλο βλέμμα: «Στα ποτάμια της Κίνας, φερ’ ειπείν».

«Μα αγάπη μου» της είπα, «τι ξέρεις εσύ για τα ποτάμια της Κίνας;» Επειδή η μητέρα δεν είχε ιδέα από γεωγραφία – ήξερε όσα κι ένα δεκάχρονο παιδί.

«Τίποτα» συμφώνησε. «Αλλά μπορώ να αισθανθώ τι ακριβώς καπέλο θα φορούσα».

Το «Γκάρντεν πάρτι» αποτελεί την πιο ώριμη συλλογή της Κάθρην Μάνσφηλντ. Ειρωνική γραφή, γεμάτη με υπαινικτικότητα και αφηγηματική δύναμη. 

15.  Frederic Gros, Περπατώντας, εκδόσεις Ποταμός

Από τις πιο όμορφες αναγνωστικές στιγμές του έτους. Αυτό το βιβλίο ήθελα καιρό να το διαβάσω. Επέλεξα να διαβαστεί στις φετινές διακοπές στη Σύρο, κάτι καθόλου τυχαίο, καθώς η Ερμούπολη είναι μία από τις πιο walking friendly Χώρες των Κυκλάδων! Το βιβλίο πραγματεύεται τις πάμπολλες, διαφορετικές διαστάσεις και φιλοσοφικές προεκτάσεις του περπατήματος. Με παραδείγματα "δεινών" περιπατητών, όπως ο Νίτσε, ο Θορρώ, ο Ρουσσώ και ο Γκάντι. Το βάδισμα προσεγγίζεται ως μια πνευματική άσκηση, πολυδιάστατη και αυθεντική, που διεγείρει συναισθήματα και γεννά σκέψεις. Καλογραμμένο, σε πολύ καλή μετάφραση, συνδυάζει χαρακτηριστικά φιλοσοφικού κειμένου και ποίησης. 

***************

Δεκαπέντε βιβλία, μια επιλογή απ' όσα διάβασα φέτος, που θεωρώ αξίζουν την προσοχή σας. Κοιτάζοντας τα ξανά, αισθάνομαι ευγνωμοσύνη για κάθε ένα από αυτά -ευγνωμοσύνη για τα βιβλία. Ήταν μικρά ταξίδια σε κόσμους, ανθρώπους, κοινωνίες, σκέψεις και συναισθήματα. Πρόσθεσαν πλούτο σε αυτή την τόσο προκλητική χρονιά. Και το να είναι αναγνωστικά η χρονιά σου τόσο γεμάτη, σίγουρα είναι ένας καλός λόγος να νιώθεις όμορφα. 

Ήδη έχω επιλέξει στο γραφείο μου, βιβλία που περιμένουν για να διαβαστούν το επόμενο χρονικό διάστημα. Είμαι βέβαιη ότι κάθε μέρα που περνά θα έρχονται κοντά μου και άλλα, είτε ως δώρα, είτε αγορές, μα και με κάθε μαγικό τρόπο. Αν είμαστε καλά του χρόνου τέτοιες μέρες θα μοιραστούμε και πάλι τις καλύτερες επιλογές της επόμενης αναγνωστικής χρονιάς! Μείνετε συντονισμένοι! Ως τότε ακολουθήστε το blog στα social media! :)

Αν σας άρεσε αυτή η λίστα βιβλίων, μπορείτε να διαβάσετε και προτάσεις σε κάποιες από τις λίστες των προηγούμενων ετών:

Λίστα ανάγνωσης I, λίστα ΙΙ, λίστα ΙΙΙ, λίστα IV.