«Πάει έρχεται»: Παιδικό θέατρο για ψαγμένους γονείς

Την πρώτη Κυριακή του νέου έτους παρακολουθήσαμε την παράσταση «Πάει έρχεται» από την ομάδα Artika στην παιδική σκηνή του θεάτρου Studio Μαυρομιχάλη. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη παιδική παράσταση, κάτι εντελώς διαφορετικό απ’ όσα παρουσιάζονται αυτή τη στιγμή στις παιδικές σκηνές των θεάτρων της Αθήνας.

Δυο ηθοποιοί επί σκηνής, ένα ζευγάρι. Ο Μάρκος (Βασίλης Καζής) και η Μαρία (Μπαλούτσου) ζουν στο ίδιο σπίτι, μοιράζονται στιγμές, ο ένας πάει και ο άλλος έρχεται. Ένα παιχνίδι παρουσίας και απουσίας, εναλλασσόμενων συναισθημάτων από τη χαρά στη λύπη, από τη σιωπή στο τραγούδι, από το χορό στη στασιμότητα, ένα παιχνίδι με το φως και το σκοτάδι.

Η παράσταση «Πάει έρχεται» μας μιλά με απλό τρόπο για το θέμα του αποχωρισμού από κάτι που αγαπάμε. Μέσα από καταλυτικό χιούμορ, ζωντανή μουσική, χορό και αστεία περιστατικά, ψυχαγωγεί ουσιαστικά τους μικρούς αλλά και μεγάλους θεατές. Τα παιδιά ρουφάνε σαν σφουγγάρι τις έννοιες και συμμετέχουν, εκφράζοντας συναισθήματα τους. Όταν το αγόρι φοβάται ότι θα χάσει την κοπέλα, τον βοηθούν να τη ξαναβρεί και γελάνε καθώς αντιλαμβάνονται πράγματα που εκείνος αγνοεί. Όταν το κορίτσι μένει μόνο του την καθησυχάζουν λέγοντάς της «Μη φοβάσαι, θα ξαναγυρίσει»!

Το αισιόδοξο μήνυμα της παράστασης είναι πως όταν αποχωριστούμε κάτι, θα έρθει στη ζωή μας στη θέση του κάτι άλλο, ή μπορεί να επιστρέψει ξανά εκείνο κοντά μας. Όλα έχουν συνέχεια, τίποτα δεν τελειώνει. Από βρέφη ακόμα, χρειάζεται να κατανοήσουμε ότι κάθε φορά που η μητέρα, ή ένας άνθρωπος που μας προσέχει, δε βρίσκεται στο οπτικό μας πεδίο, δε σημαίνει ότι εξαφανίζεται για πάντα! Όσο πιο νωρίς αντιληφθεί ένα παιδί όλες αυτές τις έννοιες, τόσο πιο εύκολη και ουσιαστική θα είναι η αντιμετώπιση των σχέσεων στην ζωή του. Ένας από τους καλύτερους τρόπους να περάσουν αυτά τα μηνύματα στο υποσυνείδητο ενός παιδιού είναι μέσα από τη θεατρική πράξη, μια ιδιαίτερη και πολύτιμη εμπειρία, μια μαγική στιγμή όπου με τη δύναμη της φαντασίας τα παιδιά μυούνται σε αξίες, συναισθήματα και γνώσεις διαμορφώνοντας την πνευματική τους υπόσταση.

Στο τέλος της παράστασης «Πάει έρχεται» ηθοποιοί και θεατές γίνονται ένα. Τα παιδιά ζωγραφίζουν, δημιουργούν τα δικά τους έργα, αγγίζουν και επεξεργάζονται μαζί με τους ηθοποιούς τα αντικείμενα που βρίσκονται στη σκηνή. Παίζουν με το φως που σβήνει και ανάβει σαν με έναν μαγικό τρόπο. Όπως χάνεται, έτσι εμφανίζεται ξανά και αυτό.

Η ομάδα Artika μας δείχνει κάτι πολύ σημαντικό στις παραστάσεις της: Ότι το θέατρο είναι ένα. Αυτή είναι μια παράσταση που μπορεί να παρακολουθήσει ένας ενήλικας, όπως και ένα παιδί, και να γελάσει, να συγκινηθεί και να φύγει από το θέατρο γεμάτος με συναισθήματα.

Η υπέροχη ιδέα αλλά και η λειτουργική σκηνοθεσία της παράστασης ανήκει στη Μαριλένα Τριανταφυλλίδου. Οι δυο ηθοποιοί, Μαρία Μπαλούτσου και Βασίλης Καζής, παρασέρνουν τα παιδιά με εξαιρετικό τρόπο. Το λιτό, καλαίσθητο σκηνικό και τα όμορφα κουστούμια έχουν δημιουργηθεί από την Τζελίνα Πάλλα. Οι φωτισμοί που προσδίδουν στις ατμόσφαιρες του έργου έχουν σχεδιαστεί από τον Γιώργο Αγιαννίτη.

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η ομάδα Artika έχει κάνει πρωτοποριακά βήματα όσον αφορά το βρεφικό θέατρο στην Ελλάδα. Είναι η ομάδα που πρώτη έφερε το θέατρο για πολύ νεαρές ηλικίες στην χώρα μας, αποτελεί μέλος του Small Size Network, του Ευρωπαϊκού δικτύου για τη διάδοση και προώθηση των παραστατικών τεχνών στις πολύ νεαρές ηλικίες, συμμετέχει σε σεμινάρια και διεθνή φεστιβάλ στο εξωτερικό, μελετώντας, εμβαθύνοντας και παρουσιάζοντας κάτι το διαφορετικό, πάντα με σεβασμό, προς τους μικρούς θεατές. Παιδικό θέατρο για ψαγμένους γονείς. Αναζητήστε την. Θα αποζημιώσει εσάς και τα παιδιά σας.

Αναδημοσίευση Talcmag.gr

Πάει Έρχεται

Ιδέα – Σκηνοθεσία: Μαριλένα Τριανταφυλλίδου

Ερμηνεία: Μαρία Μπαλούτσου, Βασίλης Καζής

Σκηνικά – Κοστούμια: Τζελίνα Πάλλα

Φωτισμοί: Γιώργος Αγιαννίτης

Οργάνωση παραγωγής: Artika

Υπεύθυνη Επικοινωνίας: Μαρία Αναστασοπούλου

Διάρκεια παράστασης: 40΄+ 10’ μετά την παράσταση όπου το φανταστικό συναντάει την πραγματικότητα.

Τόπος: Studio Μαυρομιχάλη, Μαυρομιχάλη 134, τηλ. 210 6453330

Τιμές εισιτηρίων: Κανονικό: 10€ – Μειωμένο (Οικογένειες 4+, άνω των 65, φοιτητικό και Ομαδικό 15 άτομα+): 8€ – Ατέλειες / Ανεργίας: 5€

Εκπτωτική κάρτα: προαγορά εισιτηρίων από το ταμείο του θεάτρου και για τις δύο παραστάσεις, στη μειωμένη τιμή των 8 ευρώ

Κάθε Κυριακή στις 5.30 μ.μ.

Θεατές από 1,5 έως 105 ετών!

Παραστάσεις καθημερινά για τα σχολεία στο θέατρο ή στο χώρο σας: 6908881527

Προπώληση: Ticketservices, Public

Ανδρόγυνο, στο θέατρο Vault

Το βράδυ της Παρασκευής βρεθήκαμε στο Vault όπου παρακολουθήσαμε το «Ανδρόγυνο», τη νέα παραγωγή της Life After Death Theatre Company. Το 2016 είχαμε παρακολουθήσει την παράσταση «Γύρισε πίσω» από την ίδια ομάδα, για την οποία μπορείς να διαβάσεις σχετικά περισσότερα εδώ. 

Το «Ανδρόγυνο» συνδυάζει τις τεχνικές του αυτοσχεδιασμού, του σωματικού θεάτρου, του stand up και της παντομίμας.  Η Βίκυ Αδάμου και η Χριστίνα Σαμπανίκου μας παρουσιάζουν μια παράσταση που χαρακτηρίζεται ως μια στερεοτυπική φάρσα με κουρασμένες λέξεις. Μα αν δεις τη ζωή και την πλειονότητα των σχέσεων από μια απόσταση ως ένας τρίτος αμέτοχος παρατηρητής, πραγματικά μοιάζουν με φάρσα που τη γεμίζουμε ανά τους αιώνες με τις ίδιες λέξεις.

Η παράσταση ξεκινάει από το φουαγιέ με την Επιστημονική Κοινότητα –την οποία υποδύεται η Χριστίνα Σαμπανίκου– να υποδέχεται το κοινό απευθύνοντας του ερωτήματα για τις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων, καλώντας το να κλείσει τα μάτια και να πάρει ανάσες προτού εισέλθει στην αίθουσα του θεάτρου! Έπιασα τον εαυτό μου να ξεκαρδίζεται και μόνο από το ύφος της! Ένα επιτηδευμένο ύφος, όπως αρμόζει σε μια αυθεντία, μια τρανή εκπρόσωπο της επιστήμης και της αδιαπραγμάτευτα μοναδικής της αλήθειας.

Η Χριστίνα Σαμπανίκου αφού προετοιμάσει το κοινό, θα το οδηγήσει στην θεατρική αίθουσα του Vault, ώστε να του αποδείξει τους ισχυρισμούς της. Εκεί μέσα σε ένα κουτί, την περιμένουν το Αρσενικό (Ελισσαίος Βλάχος, σε διπλή διανομή με τον Johnny O.) και το Θηλυκό (Βίκυ Αδάμου, σε διπλή διανομή με την Αλίκη Αβδελοπούλου) Στερεότυπο.  Τα δύο Στερεότυπα έχουν παραδώσει το σώμα τους και τον καταστροφικό τους έρωτα στην επιστήμη, η οποία πατώντας ένα κουμπί τους ζωντανεύει ή τους ακινητοποιεί, αποκαλύπτοντας στο κοινό τα αποτελέσματα ερευνών και μελέτης επί σειρά ετών πάνω στο Αρσενικό, το Θηλυκό και τη σχέση τους. 

Έπειτα με τη βοήθεια του κοινού επιχειρεί να δώσει απαντήσεις πάνω σε θεμελιώδη ερωτήματα: Τι ορίζεται ως Ανδρόγυνο; Είναι ο Γάμος μια κοινωνική απειλή; Μπορούν δύο ψυχές να μονιάσουν κάτω από την ίδια στέγη; Σπάνε τα στερεότυπα και αν ναι, τι ήχο κάνουν;

Ο άντρας και η γυναίκα, δύο εντελώς διαφορετικά είδη καλούνται να συμβιώσουν, να επιβιώσουν αρμονικά κάτω από την ίδια στέγη και ν' αναπτύξουν κοινούς κώδικες επικοινωνίας. Μαρτυρίες ζευγαριών που έχουν απασχολήσει τους ειδικούς με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους παίρνουν σάρκα και οστά μπροστά στους θεατές σε μια προσπάθεια κατανόησης πριν προλάβουν να καταβροχθίσουν ο ένας τον άλλο.

Τη μια στιγμή ξεκαρδίζεσαι με το κείμενο, τις έξυπνες ατάκες, τις παρεμβάσεις του κοινού που συμμετέχει ενεργά στην παράσταση και την αμέσως επόμενη προβληματίζεσαι καθώς έρχεσαι αντιμέτωπος με ερωτήματα και γεγονότα που θα έπρεπε όλους να μας βασανίζουν. Όπως το αδιανόητο γεγονός ότι 137 γυναίκες σκοτώνονται κάθε μέρα από άνδρες, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του ΟΗΕ.  

Πρόκειται για μια παράσταση όπου θα γελάσετε πολύ, μα και στο τέλος θα πονέσετε με την αλήθεια της. Αυτό το ανατρεπτικό τέλος, δεν θα σας το αποκαλύψω, αξίζει να πάτε και να το δείτε οι ίδιοι στο Vault. Μια παράσταση που αξίζει να την παρακολουθήσουν όλοι, άντρες και γυναίκες, ελεύθεροι ή όχι. 

Πρωτότυπη ιδέα - Σκηνοθεσία: Βίκυ Αδάμου
Κείμενο: Χριστίνα Σαμπανίκου
Κίνηση: Ιωάννα Καμπυλαυκά
Σκηνικά-Κοστούμια-Φωτισμός: Lazy Boy*
Μουσική επιμέλεια: Άλκης Μπούφης
Φωτογραφίες: Φώτης Πλέγας Γ.
Γραφιστικός σχεδιασμός: Σοφία Αποστολοπούλου

Ερμηνεύουν:
Επιστημονική κοινότητα: Χριστίνα Σαμπανίκου
Θηλυκό:  Βίκυ Αδάμου
Αρσενικό: Johnny O.

Και σε διπλή διανομή οι: Αλίκη Αβδελοπούλου και Ελισσαίος Βλάχος

Μια παραγωγή της Life After Death Theatre Company
Παραστάσεις: Από 8 Νοεμβρίου κάθε Παρασκευή 21:15
Χώρος:Vault Theatre Plus, Mελενίκου 26, (Γκάζι) Βοτανικός
Κρατήσεις: 213 0356472 - 6949534889
Τιμές Εισιτηρίων: 12 ευρώ, 10 ευρώ (ειδικές κατηγορίες) 

Ένας εξαίσιος «Άμλετ» στο «Αμφι-θέατρο Σπύρου Α. Ευαγγελάτου»

Να ζεις. Να μη ζεις. Αυτή είναι η ερώτηση.

Τι συμφέρει στον άνθρωπο

Να πάσχει να αντέχει 

σωπαίνοντας τις πληγές από μια μοίρα 

πού τον ταπεινώνει χωρίς κανένα έλεος

Ή να επαναστατεί. Να αντισταθεί 

στην ατέλειωτη παλίρροια των λυπημένων κόπων

Να πεθάνεις. Να κοιμηθείς. Αυτό είναι όλο.

Ο «Άμλετ» στο «Αμφι-θέατρο Σπύρου Α. Ευαγγελάτου» είναι η πρώτη θεατρική παράσταση που παρακολούθησα εφέτος! Επιστρέφοντας σπίτι μοιράστηκα κάποιες σύντομες εντυπώσεις στους λογαριασμούς του blog στα social media   (Instagram, Twitter, Facebook). Και όμως ακόμη η σκέψη μου είναι σε στιγμές της.  Γνωρίζοντας ότι οι δημοσιεύσεις στα social media χάνονται μετά από ένα διάστημα, ενώ αντίθετα οι δημοσιεύσεις εδώ θα μείνουν και μετά από πολλά χρόνια όπου θα μπορώ να ανατρέξω εγώ και όποιος περαστικός αναγνώστης του διαδικτύου, θέλησα να ξεκινήσει η χρονιά με μια μικρή αναφορά στον «Άμλετ» και από εδώ.

Η παράσταση ανεβαίνει στο «Αμφι-θέατρο» οκτώ χρόνια μετά το κλείσιμό του αλλά και 28 χρόνια μετά την παράσταση του «Άμλετ» σε σκηνοθεσία Σπύρου Α. Ευαγγελάτου. Πρόκειται για μια ευφυέστατη, ευρηματική παράσταση. Με ενθουσίασε και με συγκίνησε πολύ. Βλέποντας αρκετές παραστάσεις, ομολογώ ότι είχα πολύ καιρό να γεμίσω από τόσα συναισθήματα. Η παράσταση τόσο στην αρχή, όσο και στο τέλος συνομιλεί με το παρελθόν καθώς είναι άμεσα συνδεδεμένη με την παράσταση του 1991, όπως είχε παρουσιαστεί στο ίδιο θέατρο! 

Να σημειωθεί ότι το 2020 είναι επετειακό έτος για το «Αμφι-Θέατρο», αφού συμπληρώνονται 45 χρόνια από την ίδρυσή του. Το «Αμφι-Θέατρο» του Σπύρου Α. Ευαγγελάτου, μία από τις σημαντικότερες σκηνές της χώρας, σφράγισε τη θεατρική ιστορία του τόπου από την μεταπολίτευση και για 36 έτη. Ιδρύθηκε το 1975 και ανέστειλε τη λειτουργία του το 2011. Στην οδό Αδριανού 111 στην Πλάκα στεγάστηκε από το 1985 έως το 2011 και αποτέλεσε σταθερό σημείο για το θεατρόφιλο κοινό.

Η σκηνοθέτις, είκοσι εννιά χρόνια μετά το ανέβασμα του Άμλετ, σε σκηνοθεσία Σπύρου Ευαγγελάτου, στον ίδιο χώρο, αποφάσισε να αποδώσει ένα φόρο τιμής στην παράσταση και στους προγόνους της, που όπως αναφέρει και η ίδια στο εισαγωγικό σημείωμα της, την σημάδεψε.  Επιτρέψτε μου να πω ότι αυτό το πετυχαίνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Ενώνοντας αυτές τις δύο παραστάσεις δημιουργεί μια μυσταγωγική ατμόσφαιρα, επιλέγοντας την εξαιρετική μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά (1988), που σε βυθίζει στην λυρικότητα του Σαίξπηρ με καταλυτικό τρόπο. Καθώς άκουγα τα λόγια, με έπιανα να μονολογώ «μα τι κείμενο, μα τι κείμενο»! Όσες φορές και αν διαβάσεις τον «Άμλετ», θα ανατριχιάζεις κάθε φορά με τα θεμελιώδη και πανανθρώπινα ερωτήματα του.

 

Ο Οδυσσέας Παπασπηλιώπουλος στον ρόλο του Άμλετ, τόσο εύθραυστος μα και τόσο δυναμικός, είναι κάτι περισσότερο από συγκλονιστικός. Ο Νίκος Ψαράς, απόλυτα ταυτισμένος με το ρόλο του αδελφοκτόνου Κλαύδιου. Η Άννα Μάσχα έξοχη στο ρόλο της Γερτρούδη. Ο Δημήτρης Παπανικολάου (ως Πολώνιος) είναι πραγματικά απολαυστικός. Μα και οι υπόλοιποι ηθοποιοί έδωσαν τον καλύτερο τους εαυτό. Η μουσική του Σταύρου Γασπαράτου εύστοχη, η κινησιολογία της Πατρίσια Απέργη καθηλωτική. Μα και τι να πει κανείς για το σκηνικό που δημιούργησε η Θάλεια Μελίσσα...

Εν κατακλείδι, ο Άμλετ του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου είναι μια παράσταση - θεατρικό γεγονός, που θα μείνει κλασική, μια παράσταση που αξίζει να μην τη χάσει ένας θεατρόφιλος! Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές για τη μαγική συγκίνηση που μας μετέδωσαν!

[Όταν έκλεινε το θέατρο, είχε γίνει ένα παζάρι όπου είχα πάει και είχα επιστρέψει σπίτι με αρκετά προγράμματα και άλλα πράγματα που είχα τότε πάρει, ας το θυμηθούμε περισσότερα εδώ.]

Η Κατερίνα Ευαγγελάτου επιστρέφει στο «σπίτι» της με μια ομάδα εκλεκτών συντελεστών.

Μετάφραση: Γιώργος Χειμωνάς
Δραματουργία-σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου
Σκηνικό: Θάλεια Μέλισσα
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Κίνηση: Πατρίσια Απέργη
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος
Φωτισμοί-Βίντεο-Φωτογραφίες: Σίμος Σαρκετζής
Φωτογραφίες παράστασης: Βάσια Αναγνωστοπούλου
Artwork αφίσας: Ιφιγένεια Βασιλείου - Σταύρος Μπιλιώνης
Διεύθυνση Παραγωγής: Όλγα Μαυροειδή 

«ΑΜΛΕΤ»
σε σκηνοθεσία ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΥ

«ΑΜΦΙ-ΘΕΑΤΡΟ ΣΠΥΡΟΥ Α.ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΥ»
Αγγελικής Χατζημιχάλη 15 (και Αδριανού 111) - Πλάκα, τηλ. 211-2131301

πάντα να ξαναρχίζεις

Αυτές οι μέρες ανήκουν στο κέντρο της Αθήνας. 

Πάμε να σας προτείνω κάποια υπέροχα σημεία της.

Βιβλιοπωλείο "Πλειάδες" στο Παγκράτι

Βόλτες σε αγαπημένα βιβλιοπωλεία -αγορά βιβλίων για μένα και άλλους- θέατρα, σινεμά.

Η βιτρίνα του βιβλιοπωλείου Πλειάδες στο Παγκράτι έχει κολλημένη στην πόρτα του μια από τις όμορφες φράσεις του Charles Dickens. Να τιμάμε την ουσία των Χριστουγέννων στην καρδιά μας και να την κρατάμε ζωντανή για όλο το χρόνο.

"Book & life" Διόπτρα

Στο εσωτερικό του βιβλιοπωλείου των Εκδόσεων Διόπτρα δεσπόζει ένα εντυπωσιακά υπέροχο βιβλιόδεντρο. 

"Πρέπει να ήταν δύσκολο να το φτιάξετε;" ρώτησα την πωλήτρια. "Πολύ!" απάντησε και στάθηκα να το φωτογραφίσω, αφού πρώτα είχα πάρει το δώρο μου. 

Βιβλιοπωλείο "Λεξικοπωλείο" στη Παγκράτι

Ένα ακόμη υπέροχο βιβλιοπωλείο, το Λεξικοπωλείο στο Παγκράτι. 

Κουβέντα με τον ιδιοκτήτη, θαυμασμός για το υπέροχο εσωτερικό του, αλλά και τις επιλογές των τίτλων. Πάμπολλες ιδέες για δώρα.

Καλά μαντέψατε... φεύγοντας δε μπόρεσα να μην αγοράσω κάτι επίσης. 

Στο Public του Συντάγματος υπέροχα χριστουγεννιάτικα βιβλία για 

μικρούς αλλά και μεγάλους. 

Βγαίνοντας, αντικρίζεις την Πλατεία, επιτέλους εφέτος πιο όμορφα στολισμένη σε σχέση με προηγούμενες χρονιές.

Το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος έχει αφήσει το στίγμα του στην Αθήνα με τον πιο ξεχωριστό τρόπο. Ό,τι και να λέμε, αυτό είναι το ωραιότερο σημείο στην πόλη για να περπατήσεις, να χαλαρώσεις, να κάνεις ποδήλατο, να διαβάσεις, να παρακολουθήσεις δεκάδες εκδηλώσεις, να μπεις στο κλίμα των φετινών εορτών. 

Ο στολισμός του είναι ο πιο όμορφος, απλός και ομοιόμορφος 

από κάθε άλλο σημείο στην πόλη. 

Τα φώτα στο κανάλι χορεύουν ρυθμικά με μουσικές και χαρίζουν μια μυσταγωγία. 

Αν δεν έχετε πάει, βάλτε το άμεσα στο πρόγραμμα και αφεθείτε στην ομορφιά του.

Εδώ βλέπετε τον γάτο της γειτονιάς που μέχρι και εκείνος έβαλε τα γιορτινά του.

Βάλτε τα και εσείς, γυρίστε έξω στην πόλη! 

Φίλοι μου, στο τέλος αυτής της χρονιάς και της δεκαετίας, σας εύχομαι ό,τι πιο όμορφο στο καθένα ξεχωριστά. Να διαβάζουμε ωραία βιβλία, αυτά που μας χαρίζουν έμπνευση. Να κάνουμε παρέα με ωραίους ανθρώπους, αυτούς που θέλουν να μας ανεβάζουν ψηλότερα. Που είναι δημιουργικοί, που χαίρονται με τις επιτυχίες και τα όνειρα μας - δεν είναι αφελείς να νιώθουν απειλή. Να επιτρέπουμε στη ζωή να μας εκπλήσσει. Να ψάχνουμε την ομορφιά τριγύρω μας και να την αφήσουμε να γεμίσει το μέσα μας. Να είμαστε πιστοί στο όραμα και στα όνειρα μας. Να μην ξεπουλάμε τις αξίες. Να μην τσιγκουνευόμαστε τις αγκαλιές, τα καλά λόγια, τα φιλιά και τα σ' αγαπώ. Να είμαστε έντιμοι, σοβαροί αλλά και να χαρίζουμε αληθινά χαμόγελα. Να είμαστε οι άνθρωποι που μπορούν οι άλλοι να βασιστούν πάνω μας, επαγγελματικά, συναισθηματικά και ανθρώπινα. 

Σύνθημα κάθε χρονιάς: Πάντα να ξαναρχίζεις! Καλή χρονιά! Χρόνια πολλά!

Αλμπέρ Καμύ: η ομιλία του στην τελετή παραλαβής του Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας στις 10 Δεκεμβρίου 1957

Ήταν 10 Δεκεμβρίου 1957, όταν ο Αλμπέρ Καμύ, τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του. Αυτή είναι η ομιλία του στην τελετή παραλαβής του βραβείου:

«Παραλαμβάνοντας τη διάκριση με την οποία θέλησε να με τιμήσει η ανεξάρτητη Ακαδημία σας, η ευγνωμοσύνη μου γίνεται ακόμη πιο βαθιά αναλογιζόμενος σε ποιο βαθμό η εν λόγω επιβράβευση υπερβαίνει την προσωπική μου αξία. Κάθε άνθρωπος και, ιδιαιτέρως, κάθε καλλιτέχνης επιθυμεί την αναγνώριση. Και εγώ την επιθυμώ. Αλλά στάθηκε αδύνατον να πληροφορηθώ την απόφασή σας χωρίς να παραβάλω τον αντίκτυπό της με ό,τι πραγματικά είμαι. Πώς είναι δυνατόν ένας άνθρωπος –μάλλον νέος, με μοναδική περιουσία τις αμφιβολίες του κι ένα έργο ακόμη στα σκαριά, συνηθισμένος να ζει στην απομόνωση της δουλειάς ή στο καταφύγιο της φιλίας– να μάθει, χωρίς να κυριευθεί από ένα είδος πανικού, μιαν απόφαση που τον τοποθετεί διαμιάς, μόνο και απογυμνωμένο, κάτω από ένα δυνατό προβολέα; Με τί καρδιά μπορεί, εξάλλου, να αποδεχθεί αυτή την τιμή τη στιγμή που άλλοι συγγραφείς, από τους πλέον σημαντικούς στην Ευρώπη, καταδικάζονται στη σιωπή και, συγχρόνως, ο γενέθλιος τόπος του ζει μιαν ατέρμονη δυστυχία;

Αυτή την αναστάτωση και την εσωτερική ταραχή ένιωσα. Για να ξαναβρώ τη γαλήνη μου, χρειάστηκε να συμφιλιωθώ, εν τέλει, με μια πολύ γενναιόδωρη μοίρα. Και, εφόσον αδυνατούσα να εξισωθώ μαζί της βασιζόμενος μόνο στην προσωπική μου αξία, το μόνο που βρήκα να με βοηθήσει είναι ό,τι με στήριξε στις πιο αντιφατικές περιστάσεις κατά τη διάρκεια της ζωής μου: η άποψή μου για την τέχνη και τον ρόλο του συγγραφέα. Επιτρέψτε μου μόνο να σας εκθέσω, ορμώμενος από αίσθημα ευγνωμοσύνης και φιλίας, την άποψή μου αυτή όσο πιο απλά μπορώ.

Δεξίωση στη Στοκχόλμη για την απονομή του Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας (1957). 

Προσωπικά, μου είναι αδύνατον να ζήσω χωρίς την τέχνη μου. Αλλά ουδέποτε την έβαλα πάνω απ’ όλα. Αντιθέτως, μου είναι απαραίτητη γιατί συνυπάρχει με τον καθένα και μου επιτρέπει να ζω, έτσι όπως είμαι, στο ίδιο επίπεδο με όλους. Η τέχνη δεν είναι για μένα μια απόλαυση μοναχική. Είναι ένα μέσο για να αγγίζω τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό ανθρώπων, προσφέροντάς τους μια προνομιακή εικόνα για τους κοινούς πόνους και τις χαρές. Εξαναγκάζει, λοιπόν, τον καλλιτέχνη να μην απομονωθεί και του επιβάλλει την πιο ταπεινή και οικουμενική αλήθεια. Και αυτός που συχνά επιλέγει τη μοίρα του καλλιτέχνη επειδή αισθάνεται διαφορετικός, πολύ γρήγορα αντιλαμβάνεται ότι δεν θα τονώσει την τέχνη και τη διαφορετικότητά του παρά μόνον αποδεχόμενος την ομοιότητά του με όλο τον κόσμο. Ο καλλιτέχνης διαπλάθεται μέσα σ’ ένα αδιάκοπο πηγαινέλα από το εγώ του στους άλλους, στο μεταίχμιο μεταξύ της αναγκαίας γι’ αυτόν ομορφιάς και της κοινότητας από την οποία αδυνατεί να αποσπαστεί. Γι’ αυτό τον λόγο οι αληθινοί καλλιτέχνες δεν περιφρονούν τίποτε και υποχρεώνουν εαυτούς να κατανοούν αντί να κρίνουν. Κι αν πρέπει να πάρουν το μέρος κάποιου σε αυτόν τον κόσμο, δεν μπορούν παρά να ταχθούν υπέρ μιας κοινωνίας όπου, σύμφωνα με την ιστορική ρήση του Νίτσε, δεν θα κυριαρχεί πλέον ο κριτής αλλά ο δημιουργός, είτε είναι εργάτης είτε διανοούμενος.

Κατά τον ίδιο τρόπο, ο ρόλος του συγγραφέα συνδέεται μ’ ένα δύσκολο καθήκον. Εξ ορισμού, ο συγγραφέας δεν μπορεί να ταχθεί σήμερα στην υπηρεσία όσων φτιάχνουν την Ιστορία· υπηρετεί αυτούς που την υφίστανται. Διαφορετικά, θα βρεθεί μόνος και χωρίς την τέχνη του. Όλες οι στρατιές των τυράννων με τις χιλιάδες άνδρες τους δεν θα τον αποσπάσουν ποτέ από τη μοναξιά του, ακόμη και εάν –κυρίως τότε– δεχτεί να συμπορευτεί. Αρκεί, όμως, η σιωπή ενός άγνωστου φυλακισμένου, εγκαταλελειμμένου, που ταπεινώνεται στην άλλη άκρη της γης, για να ανασύρει τον συγγραφέα από την εξορία του, κάθε φορά που καταφέρνει, τουλάχιστον, να μη λησμονήσει αυτή τη σιωπή μες στα προνόμια της δικής του ελευθερίας και να την κάνει να αντηχήσει μέσω της τέχνης του.

Κανείς από εμάς δεν είναι αρκετά σπουδαίος για μια παρόμοια αποστολή. Αλλά σε όλες τις περιστάσεις της ζωής –είτε είναι άσημος είτε προσωρινά διάσημος, είτε τον έχουν ρίξει στα δεσμά της τυραννίας είτε παραμένει για ένα διάστημα ελεύθερος να εκφραστεί– ο συγγραφέας μπορεί να ξαναβρεί το αίσθημα μιας ζωντανής κοινωνίας που θα τον δικαιώσει με μόνη προϋπόθεση να αποδεχτεί, όσο του είναι δυνατόν, τη διπλή υποχρέωση που προσδίδει αξία στο έργο του: να ταχθεί στην υπηρεσία της αλήθειας και της ελευθερίας. Εφόσον, προορισμός του είναι να συνενώσει τον μεγαλύτερο δυνατόν αριθμό ανθρώπων, αδυνατεί να συμβιβαστεί με το ψεύδος και τη δουλεία που, όπου βασιλεύουν, πολλαπλασιάζουν τη μοναξιά. Όποιες κι αν είναι οι προσωπικές μας αναπηρίες, το μεγαλείο της δουλειάς μας θα ριζώσει μόνο αν αναλάβουμε μια δέσμευση διττή, που δύσκολα τηρείται: την άρνηση του ψεύδους για ό,τι γνωρίζουμε και την αντίσταση στην καταπίεση.

Ζώντας για περισσότερο από είκοσι χρόνια την παραφροσύνη της Ιστορίας, χαμένος χωρίς καμιά βοήθεια –όπως όλοι οι συνομήλικοί μου– σε μια πολυτάραχη εποχή, βρήκα στήριγμα στην ασαφή πεποίθηση ότι το γράψιμο συνιστά τιμητική πράξη στις μέρες μας, γιατί δεσμεύει και επιβάλλει να μην περιορίζεται κανείς μόνο στη συγγραφή. Το γράψιμο μού επέβαλε, κυρίως, να σηκώσω στους ώμους μου, ποιος είμαι και ανάλογα με τις δυνάμεις μου, τη δυστυχία και την ελπίδα που μοιραζόμουν με όλους όσοι ζούσαν την ίδια Ιστορία. Οι άνθρωποι αυτοί –που γεννήθηκαν στις αρχές του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου και ήταν είκοσι χρονών όταν άρχισε να εδραιώνεται το χιτλερικό καθεστώς και, συγχρόνως, να αποκτούν διαστάσεις οι πρώτες δίκες της Επανάστασης, που, για να τελειοποιήσουν την εκπαίδευσή τους, ήλθαν αντιμέτωποι με τον ισπανικό εμφύλιο, τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, την Ευρώπη των βασανιστηρίων και των φυλακών–, οι άνθρωποι αυτοί είναι αναγκασμένοι σήμερα να αναθρέψουν τα παιδιά τους και να στήσουν το έργο τους σ’ ένα κόσμο που απειλείται από πυρηνική καταστροφή. Κανείς, υποθέτω, δεν μπορεί να τους ζητήσει να είναι αισιόδοξοι. Και, μάλιστα, πιστεύω ότι οφείλουμε να κατανοήσουμε –χωρίς να πάψουμε να αντιμαχόμαστε– την πλάνη όσων, υπερθεματίζοντας μες στην απελπισία τους, διεκδίκησαν το δικαίωμα στην ασέβεια και ασπάστηκαν διάφορες μηδενιστικές τάσεις της εποχής. Πλην όμως, οι περισσότεροι ανάμεσά μας, στη χώρα μου και στην Ευρώπη, αρνήθηκαν αυτόν τον μηδενισμό και αναζήτησαν μια νομιμότητα. Χρειάστηκε να σφυρηλατήσουν μια τέχνη επιβίωσης σε καιρούς ολέθρου για να ξαναγεννηθούν και, εν συνεχεία, να παλέψουν ανοιχτά το ένστικτο θανάτου που κινεί την Ιστορία μας.

Βεβαίως, κάθε γενιά νομίζει ότι είναι προορισμένη να ξαναφτιάξει τον κόσμο. Η δική μου γενιά, όμως, ξέρει ότι δεν θα τον ξαναφτιάξει. Αλλά η αποστολή της είναι, ίσως, πιο σπουδαία. Πρέπει να εμποδίσει τον κόσμο να χαλάσει. Κληρονόμος μιας διεφθαρμένης Ιστορίας όπου αναμειγνύονται ξεπεσμένες επαναστάσεις, τεχνικές που απέβησαν τρελές, νεκροί θεοί και έκπτωτες ιδεολογίες, όπου καθεστώτα μετρίων δύνανται σήμερα να καταστρέψουν τα πάντα, αλλά αδυνατούν πλέον να πείσουν, όπου η νόηση έχει καταντήσει να υπηρετεί το μίσος και την καταπίεση – αυτή η γενιά χρειάστηκε να αποκαταστήσει μέσα της και γύρω της κάτι από την αξιοπρέπεια της ζωής και του θανάτου, ορμώμενη από τα «όχι» της και μόνον. Ενώπιον ενός κόσμου που απειλείται με διάσπαση, όπου οι μεγάλοι Ιεροεξεταστές μας κινδυνεύουν να εδραιώσουν για πάντα τα βασίλεια του θανάτου, αυτή η γενιά ξέρει ότι οφείλει να αποκαταστήσει –σ’ ένα είδος τρελής κούρσας κόντρα στο χρόνο– μια ειρήνη ανάμεσα στα έθνη που να μην είναι απότοκο δουλείας, να συμφιλιώσει εκ νέου τη μόρφωση με την εργασία και να ξαναφτιάξει με όλους τους ανθρώπους μια Κιβωτό της Διαθήκης.3 Δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα φέρει εις πέρας αυτό το τεράστιο έργο· αυτό που είναι σίγουρο, όμως, είναι ότι παντού στον κόσμο τηρεί ήδη το διπλό στοίχημα για αλήθεια και ελευθερία και, στην ανάγκη, ξέρει να πεθαίνει χωρίς μίσος για τον κόσμο. Σ’ αυτή τη γενιά αξίζει να απευθύνουμε χαιρετισμό και να την εμψυχώσουμε παντού όπου βρίσκεται και, κυρίως, όπου θυσιάζεται. Σ’ αυτή τη γενιά θα ήθελα, πάντως, να αποδώσω την τιμή που μου κάνετε, βέβαιος για την απόλυτη συναίνεσή σας.

Συγχρόνως, αφού εξέθεσα το μεγαλείο της δουλειάς του συγγραφέα, επιθυμώ να του αποδώσω πάλι τις πραγματικές του διαστάσεις, καθώς δεν έχει άλλους τίτλους παρά όσους μοιράζεται με τους συναγωνιστές του· ευάλωτος αλλά και πείσμων, άδικος αλλά και παθιασμένος για δικαιο­σύνη, ο συγγραφέας στήνει το έργο του ενώπιον όλων χωρίς έπαρση ούτε ντροπή, διαρκώς διχασμένος ανάμεσα στην ομορφιά και τον πόνο, προορισμένος, εν τέλει, να ανασύρει από τον διχασμένο εαυτό του τα έργα που επίμονα προσπαθεί να στήσει κόντρα στην καταστροφική πορεία της Ιστορίας. Μετά από αυτά, ποιος θα μπορούσε να περιμένει από εκείνον έτοιμες λύσεις και ωραία ηθικά διδάγματα; Η αλήθεια είναι ασύλληπτη, φευγαλέα και αποτελεί ζητούμενο πάντα. Η ελευθερία είναι επικίνδυνη, απαιτητική να βιωθεί όσο και εξυψωτική. Οφείλουμε να πορευτούμε προς αυτούς τους δύο στόχους, με κόπο αλλά με αποφασιστικότητα, βέβαιοι εκ των προτέρων για τις αποτυχίες μας σε μια τόσο μακρά πορεία. Ποιος συγγραφέας θα τολμούσε, συνεπώς, να γίνει κήρυκας της αρετής ελαφρά τη καρδία; Όσο για μένα, πρέπει να πω για άλλη μια φορά ότι δεν είμαι τίποτε από όλα αυτά. Ουδέποτε κατάφερα να απαρνηθώ το φως, τη χαρά της ζωής, την ελευθερία με την οποία μεγάλωσα. Αλλά, παρόλο που αυτή η νοσταλγία εξηγεί πολλές πλάνες και λάθη μου, σίγουρα με βοήθησε να κατανοήσω καλύτερα τη δουλειά μου κι ακόμη με βοηθάει να παραμένω στο πλευρό όλων αδιακρίτως των ανθρώπων που σιωπούν και δεν υποφέρουν τη ζωή που τους έφτιαξαν στον κόσμο, παρά μόνο μέσω της ανάμνησης ή της επιστροφής σε σύντομες και ελεύθερες στιγμές ευτυχίας.

Συνειδητοποιώντας έτσι αυτό που πραγματικά είμαι, τα όριά μου, τις οφειλές μου, καθώς και τη δυσπιστία μου, αισθάνομαι πιο ελεύθερος να σας δείξω, καταλήγοντας, το μέγεθος και τη γενναιοδωρία της διάκρισης που μόλις μου αποδώσατε, πιο ελεύθερος να σας ομολογήσω ότι θα επιθυμούσα να τη δεχθώ σαν ένα είδος τιμής σε όλους όσοι, αν και συμμετείχαν στον ίδιο αγώνα, ουδέποτε κέρδισαν κάποιο προνόμιο από αυτό, αλλά, αντιθέτως, δεν γνώρισαν παρά καταδίωξη και δυστυχία. Απομένει, λοιπόν, να σας ευχαριστήσω από τα βάθη της καρδιάς μου και να διατυπώσω δημοσίως, ως προσωπική μαρτυρία ευγνωμοσύνης, τον ίδιο αρχέγονο όρκο πίστεως που κάθε αληθινός καλλιτέχνης δίνει κάθε μέρα σιωπηρά στον εαυτό του.»

Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο Ο καλλιτέχνης και η εποχή του, μτφρ: Παράσχος Λιαδής, Κώστας Παπαλιάς, Λιάνα Σαλούφα, Μαρία Σιχάντε, Τάνια Στρατάκου, εκδόσεις Καστανιώτη.

Μπορείτε να διαβάσετε αφιέρωμα που έχει δημοσιευθεί για τον Α. Καμύ εδώ:

Αλμπέρ Καμύ / Albert Camus

Και για το βιβλίο:

Αλμπέρ Καμύ, Σημειωματάρια. Βιβλίο πρώτο (1935-1942)

Είδαμε τη "Ρόουζ" του Martin Sherman με τη Δέσποινα Μπεμπεδέλη στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο

 Η Δέσποινα Μπεμπεδέλη μεταμορφώνεται στη Ρόουζ, την 80χρονη Ρωσοεβραία από το ομώνυμο έργο του βραβευμένου με Πούλιτζερ Martin Sherman. Είναι η τρίτη φορά που παρουσιάζεται αυτός ο μονόλογος στην Ελλάδα. Είχε προηγηθεί η ερμηνεία της Αντιγόνης Βαλάκου (2008) και της Ζωής Λάσκαρη (2012). 

Πρόκειται για ένα σπαρακτικό κείμενο. Η Ρόουζ γεννήθηκε στην Ουκρανία στις αρχές του 20ού αιώνα, σε ένα μικρό χωριό μιας εβραϊκής συνοικίας. Η ανάγκη για ένα καλύτερο αύριο, την οδηγεί στην Βαρσοβία, πόλη με περισσότερες ευκαιρίες. Εκεί όμως τη βρίσκει ο πόλεμος, όπου και βιώνει όλες τις δυσκολίες και ανατροπές που προκαλεί.

Χάνει τους ανθρώπους της -άντρα, παιδιά- και φυλακίζεται. Έρχεται αντιμέτωπη με κοινωνικές, θρησκευτικές και πολιτιστικές αλλαγές. Ο θεατής βλέπει όλη την ιστορία του 20ού αιώνα να περνά μπροστά από τα μάτια του.  

Παρακολουθήσαμε την παράσταση στην πρεμιέρα της στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο. Αυτό το έργο επιλέχτηκε για να εγκαινιάσει τη θεατρική του σκηνή, περνώντας το δικό του μήνυμα στη σημερινή πολιτική συγκυρία, όπου ο φασισμός σημειώνει άνοδο ανά την Ευρώπη.  Μοιραία σκέφτεσαι τους ανθρώπους που βασανίζονται και σήμερα. Εκείνους που χάνουν σε κάποιο πόλεμο τους δικούς τους ανθρώπους, εκείνους που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους και γίνονται πρόσφυγες. 

Η Δέσποινα Μπεμπεδέλη καταφέρνει να σε ταρακουνήσει, να σε συγκινήσει με μια σπουδαία ερμηνεία. Αξίζει να αναφερθεί είναι ότι η ηθοποιός περνάει τα μηνύματα της παράστασης, χρησιμοποιώντας ένα χιουμοριστικό λόγο. Σε κάνει να γελάς με ατάκες και εκφράσεις, ενώ μεταδίδει μηνύματα για την αξία της ζωής. Αυτή η θετική στάση πρέπει να διέσωσε τη Ρόουζ απ' όλες τις τραγικές συγκυρίες που έζησε. Το βασικό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας της ήταν πως οτιδήποτε και αν συνέβαινε, συνέχιζε παρακάτω. Δεν τα παράτησε, έγινε σοφότερη και πάλεψε για να ζήσει. Γιατί η ζωή έχει ομορφιά ακόμη και μέσα στις πιο δύσκολες και εφιαλτικές καταστάσεις.   

Το λιτό σκηνικό με ένα παγκάκι, λίγα κεριά και video art στο backround, η σκηνοθεσία του Νίκου Καραγεώργου που ακολουθεί αυτό το μοτίβο, η μετάφραση της κυρίας Ντενίση, οι αργές κινήσεις και ο λόγος της ηθοποιού, όλα λειτουργούν άψογα και σε παρασέρνουν στην ιστορία. Το παρατεταμένο χειροκρότημα στο τέλος της παράστασης δικαίωσε τους συντελεστές για το ανέβασμα και την επιλογή του έργου. 

Σημείωμα σκηνοθέτη:

«… Σσίβα στα εβραϊκά σημαίνει το ξενύχτι του νεκρού. Μια γυναίκα γύρω στα ογδόντα, στα τέλη του περασμένου αιώνα και στις αρχές του 21ου, καθισμένη σ’ ένα παγκάκι, κάνει Σσίβα σ’ ένα πρόσωπο – έκπληξη που δε θα μάθουμε παρά μονάχα στο τέλος του έργου. Και κατά τη διάρκεια αυτής της βραδιάς, θυμάται, άλλοτε με ουσιαστική συγκίνηση κι άλλοτε με φοβερό χιούμορ την πολύπαθη ζωή της, τον ξεριζωμό από την πατρίδα της, τους έρωτές της, την οικογένεια της, τα παιδιά της… την ίδια της τη ζωή.

Θυμάται αυτή και μαζί της εμείς, ως θεατές ,γνωρίζουμε σημαντικά γεγονότα της Ιστορίας που πέρασαν από πάνω της και, παρ’ όλο που τη γονάτισαν, δεν την κατακερμάτισαν, αλλά της χάρισαν ένα μοναδικό κριτήριο κι έναν τρόπο σκέψης για την αξία της ίδιας της ζωής κι εκείνο το αίσθημα της δικαιοσύνης, που χαρακτηρίζει τους σπουδαίους, που ο πόνος τους κάνει «Ανθρώπους» και ο φόβος θαρραλέους απέναντι στις επιταγές μιας μοντέρνας εποχής, που έχει χάσει πια κάθε στόχο και κάθε πρόσημο...»

– Νίκος Καραγέωργος

Ταυτότητα παράστασης:

Μετάφραση: Μιμή Ντενίση

Σκηνοθεσία / φωτισμοί: Νίκος Καραγέωργος

Σκηνικό: Δημήτρης Δήμας

Μουσική: Νίκος Σπηλιώτης

Video: Χρήστος Καρτέρης

Βοηθός σκηνοθέτη: Γιώργος Ευθυμίου

Εισιτήρια: Προσφορά early bird 12 – 16 ευρώ

Η προπώληση εισιτηρίων γίνεται από το δίκτυο viva.gr

τηλεφωνικά στο 11876 και στο 210 9315600

Φυσικά Σημεία Προπώλησης Εισιτηρίων

Seven Spots | Reload Stores | WIND | Ευριπίδης Βιβλιοπωλεία | Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων | αθηνόραμα.gr | Viva Kiosk Σύνταγμα | Yoleni’s

ΓΥΑΛΙΝΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

Συγγρού 143, Νέα Σμύρνη

τηλ.: 210 9315 600

www.gialino.gr