δυσλεξία

Δυσλεξία είναι μια μαθησιακή δυσκολία, την οποία χαρακτηρίζει δυσχέρεια στην ανάγνωση, στην ορθογραφία, στη γραφή, στον προφορικό λόγο και μερικές φορές στην ακουστική ικανότητα. Το δυσλεκτικό παιδί από τις πρώτες στιγμές της κοινωνικής του ένταξης στο σχολικό περιβάλλον, πρέπει να παλέψει σκληρότερα από τα άλλα παιδιά.

Το κατηγορούν για αφηρημάδα, για τεμπελιά, για αδιαφορία. Ενώ προσπαθεί, είναι ανορθόγραφο, σχεδόν συλλαβίζει όταν διάβαζει και όλοι το αντιμετωπίζουν με χλευασμό και δυσπιστία, από τους γονείς και τους καθηγητές μέχρι τους συμμαθητές του. Μάταια προσπαθεί να τους πείσει, οπότε κλείνετε στον εαυτό του.

Η δυσλεξία είναι απλά και μόνο μια μορφή μαθησιακής δυσκολίας. Δεν είναι θέμα χαμηλής νοημοσύνης, τεμπελιάς ή πείσματος... Αρκετοί κατηγορούν ή κοροϊδεύουν αυτά τα παιδιά ως "αργόστροφα", "αδιάφορα", ότι δεν έχουν ίδιες ικανότητες με τα υπόλοιπα. Η αλήθεια βρίσκεται αλλού.  Αντιθέτως, οι δυσλεξικοί έχουν συνήθως πάνω από το μέσο όρο δείκτη ευφυίας.

Τι κοινό έχουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι (με τυχαία σειρά) μεταξύ τους;

Leonard Da Vinci, Tom Cruise, Albert Einstein, Whoopi Goldberg, Keanu Reeves, Oliver Reed, Harry Anderson, Thomas Edisson,Pablo Picasso,  Cher,  Richard Branson, John Lennon, Jay Leno, Walt Disney, Robin Williams, Ann Bancroft, Alexander Graham Bell, Michael Faraday, George Patton, Muhammad Ali, Magic Johnson, Greg Lo uganis, Steve Redgrave, Winston Churchill, Thomas Jefferson, John F. Kennedy, Nelson Rockefeller, George Washington, William Hewlett, Hewlett-Packard, Henry Ford, F. Scott Fitzgerald, Gustave Flaubert, Agatha Christie, W. B. Yeats.

Κάποιοι από τους πιο επιτυχημένους ηγέτες, συγγραφείς, μουσικούς, επιχειρηματίες, εφευρέτες, επιστήμονες, αθλητές, ηθοποιούς κ.α. υπήρξαν δυσλεκτικοί.

Η δυσλεξία δεν είναι αρρώστια, δεν χρειάζεται εγχείρηση ή φαρμακευτική αγωγή και δεν είναι ψυχολογική δυσκολία. Το μόνο πράγμα που μπορεί να βοηθήσει ένα δυσλεκτικό παιδί είναι η έγκαιρη διάγνωση της δυσκολίας. Σπάνια ένα παιδί μπορεί να συνειδητοποιήσει το ίδιο μόνο του το "πρόβλημα". 

Γονείς και δάσκαλοι θα πρέπει να εντοπίσουν το πρόβλημα και να βοηθήσουν εγκαίρως το δυσλεκτικό παιδί από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού.

Ευδιάκριτα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς του δυσλεξικού παιδιού είναι κάποια από τα παρακάτω:

* Δυσκολία στη διάκριση αριστερού - δεξιού.
* Σύγχυση ως προς το κυρίαρχο χέρι - μάτι - πόδι.

* Φτωχή ικανότητα ανάγνωσης κειμένου, παρά το γεγονός ότι η ευφυΐα του παιδιού είναι μέσα στα φυσιολογικά πλαίσια και πολλές φορές υπερβαίνει το μέσο όρο.

* Αδυναμία να θυμηθεί το σωστό όνομα.

* Δυσκολία απομνημόνευσης λίστας λέξεων, τηλεφωνικών αριθμών

* Αδυναμία ολοκλήρωσης εργασίας μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό περιθώριο.

* Αδεξιότητα στις κινήσεις.

* Αδυναμία εκμάθησης του αλφαβήτου.
* Σύγχυση στην αντίληψη της έννοιας του χρόνου.
* Δυσκολία στην επανάληψη πολυσύλλαβων λέξεων και αριθμών με αντίστροφη σειρά.
* Δυσκολίες στην εκμάθηση των πινάκων του πολλαπλασιασμού.

* Προβλήματα σε νοερούς αριθμητικούς υπολογισμούς, γι’αυτό χρησιμοποιούν ως αντισταθμιστική στρατηγική το μέτρημα με τα δάχτυλα ή σημειώσεις σε ένα χαρτί.
* Σύγχυση των οπτικά όμοιων μαθηματικών συμβόλων π.χ.+ και χ, - και =, < και >.
* Σύγχυση των οπτικά όμοιων αριθμών π.χ. 6 και 9, 16 με 61 ή 19 ή 91

Στα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς που συνήθως πλαισιώνουν παιδιά με δυσλεξία συναντάει κανείς συχνά ορισμένα από τα παρακάτω:

* Προκαταβολικό άγχος για τη μάθηση που ελέγχεται με γραφή και ανάγνωση.

* Τάση αποφυγής του γραψίματος.

* Συχνή διάσπαση της προσοχής.

* Συγκεχυμένη εικόνα αυτοαντίληψης.

* Τάση χαμηλής αυτοπεποίθησης, αποθάρρυνση.

* Συχνά διαστήματα ονειροπόλησης, αφηρημάδας.

* Περίοδος συναισθηματικής απομόνωσης.

* Δυσκολία οπτικής και ακουστικής κωδικοποίησης ( εγγραφής ) στη μνήμη.

* Δυσνόηση στην αντίληψη διαδοχής ( ταξινόμηση, σειροθέτηση: πρότερο, ύστερο)

* Έντονη ενασχόληση με χειρωνακτικές/προσωπικές κατασκευές.

* Ενδείξεις ικανοποιητικού έως υψηλού βαθμού νοημοσύνης.

* Αυξημένη κρίση κατά τις περιγραφές και τις αφηγήσεις.

Η συναισθηματική υποστήριξη των δυσλεκτικών έχει μεγάλη σημασία.  Εάν τα δυσλεκτικά παιδιά βοηθηθούν μέσω ειδικών μαθημάτων φωνητικής από το νηπιαγωγείο ή την πρώτη δημοτικού, ελαττώνονται σε μεγάλο βαθμό οι δυσκολίες που θα εμφανίσουν αργότερα, σε σύγκριση με τα παιδιά που ξεκινούν τα ειδικά μαθήματα μετά την τρίτη δημοτικού.

Ο ειδικός έλεγχος αφορά σε λεπτομερή κλινική εξέταση του ατόμου και σε έλεγχο της όρασης, προκειμένου να αποκλειστούν πιθανά οργανικά ή οφθαλμολογικά προβλήματα υγείας. Στη συνέχεια, ο ειδικός λογοθεραπευτής ή ειδικευμένος σε διαταραχές λόγου ψυχολόγος υποβάλλει το παιδί ή τον έφηβο σε ειδικές δοκιμασίες αξιολόγησης του δείκτη ευφυΐας, της ικανότητας συνδυαστικής σκέψης και σε άλλες δοκιμασίες που ελέγχουν τη μνήμη, την ικανότητα επεξεργασίας των πληροφοριών και τις ικανότητες συλλαβισμού, ανάγνωσης και γραφής.

Agatha Christie - συγγραφέας.  Θεωρείται η ευρύτερα δημοσιευμένη και με τη μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία συγγραφέας όλων των εποχών, τα έργα της είναι από τα πιο πολυπαιγμένα έργα της αγγλικής ιστορίας θεάτρου. Έγραψε για τον εαυτό της : "το γράψιμο και ο συλλαβισμός ήταν πάντα τρομερά δύσκολα για μένα. Οι επιστολές μου ήταν χωρίς πρωτοτυπία. Ήμουν εξαιρετικά κακή ορθογράφος."

Winston Churchill : "Οι σχολικές ημέρες μου μ’ είχαν αποθαρρύνει αρκετά. Δεν ήταν ευχάριστο να αισθάνεσαι εκτός τάξης κι ότι είσαι τόσο πίσω στην αρχή του αγώνα."

Tom Cruise : "η παιδική μου ηλικία ήταν εξαιρετικά μοναχική. Δεν είχα πολλούς φίλους. Ήμουν δυσλεκτικός και πολλά παιδιά με κορόιδευαν. Εκείνη η εμπειρία μ’ έκανε να κλειστώ στον εαυτό μου γιατί μαθαίνεις σιγά-σιγά να αποδέχεσαι σιωπηρά την κακομεταχείριση και τον εμπαιγμό. Έπρεπε να εκπαιδεύσω τον εαυτό μου να συγκεντρώνω την προσοχή μου. Έγινα πολύ οπτικός κι έμαθα πώς να δημιουργώ διανοητικές εικόνες προκειμένου να κατανοώ ότι διάβαζα."

Ronald Davis - συγγραφέας του "το δώρο της δυσλεξίας" και εκατομμυριούχος : "Στην ηλικία των 12 θεωρήθηκα διανοητικά καθυστερημένος. Σε ηλικία 38 ετών μπορούσα να σημειώσω 169 στο τεστ του δείκτη νοημοσύνης αλλά δεν μπορούσα να διαβάσω έναν κατάλογο εστιατορίου. Αυτό που ένας μέσος άνθρωπος θα διάβαζε σε 5 λεπτά, εμένα μου έπαιρνε μια ώρα."

Thomas Edison : "Οι δάσκαλοί μου έλεγαν ότι το κεφάλι μου είναι κλούβιο... Ο πατέρας μου νόμιζε ότι ήμουν ηλίθιος και σχεδόν πείστηκα ότι ήμουν."

Albert Einstein : "Μου είπε ότι οι δάσκαλοί του έλεγαν ότι ήταν διανοητικά αργός, ακοινώνητος και "χαμένος" στα ανόητα όνειρά του..." - Hans Α. Einstein, για τον πατέρα του.

Πηγές:
ΕΚΠΑ, Σχολή θετικών επιστημών, Τμήμα Μαθηματικών, Διπλωματική εργασία, "Δυσλεξία και μαθηματικά"
Ασκληπιακό Πάρκο Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών