Ο Οδυσσέας Ελύτης πέθανε σαν σήμερα, 18 Μαρτίου του 1996.
Θυμάμαι την χρονιά εκείνη, ήμουν στο Γυμνάσιο. Η φιλόλογος, μπήκε στην αίθουσα συγκινημένη, και μας είπε : "Σήμερα έχασα τον πατέρα μου", εννοώντας τον Ελύτη, τον οποίο αισθανόταν ως πνευματικό της πατέρα, κοντινό της άνθρωπο…
Μας είπε ότι θα πήγαινε στην κηδεία του & κάποιοι την ακολουθήσαμε.
Για να είμαι ειλικρινής, τότε δεν ήμουν σε θέση να καταλάβω πως αισθανόταν, ούτε τι εννοούσε..
Στάθηκε όμως η αφορμή να παρακινηθώ για να γνωρίσω το έργο του Οδυσσέα Ελύτη, πέρα των σχολικών εγχειριδίων.
Το πρώτο έργο του που αγόρασα ήταν η "Μαρία Νεφέλη".
Από τις πρώτες κιόλας γραμμές, ένας άλλος, φωτεινός κόσμος, ξεδιπλώθηκε μπροστά μου…
Σαν κάποιος να με πήρε από το χέρι και να με ξενάγησε σε άλλους κόσμους, άλλοτε φωτεινούς, άλλοτε μελαγχολικούς, πάντα όμως γεμάτους αλήθεια, ομορφια και συναίσθημα..
Το επόμενο βιβλίο ήταν ο "Μικρός Ναυτίλος".. Σελίδες γεμάτες θάλασσα και σοφία..
Όλες οι συλλογές του, έχουνε και κάτι άλλο να δώσουν…
Από τότε, αρκετά συχνά υπάρχουν στιγμές που "επιστρέφω" στις σελίδες του, ξεφυλλίζω τα βιβλία και κάθε φορά στέκομαι σε κάποια άλλη φράση.. Είμαι σίγουρη πως αρκετοί θα αισθάνεστε όπως εγώ..
Πέρσι τέτοια μέρα είχα επιλέξει κάποια αγαπημένα αποσπάσματα από τα έργα του, καθώς νομίζω πως αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για τον θυμηθούμε, αλλά και για να τον γνωρίσουμε καλύτερα..
Έτσι και εφέτος.. λίγοι αγαπημένοι στίχοι..
Προσπάθησα να μην ταυτίζονται με τις περσινές επιλογές, τις οποίες μπορείτε να διαβάσετε όσοι θέλετε κάνοντας κλικ εδώ.. Μια μέρα που ένιωθα να μ' έχουν εγκαταλείψει όλα και μια μεγάλη θλίψη να πέφτει
αργά στην ψυχή μου,
τράβηξα, κει που περπατούσα μες στα χωράφια χωρίς σωτηρία, ένα κλωνάρι άγνωστου θάμνου.
Το 'κοψα και το 'φερα στο απάνω χείλι μου.
Ευθύς αμέσως κατάλαβα ότι ο άνθρωπος είναι αθώος.
Το διάβασα σ' αυτή τη
στυφή από αλήθεια ευωδιά τόσο έντονα που πήρα να προχωρώ το δρόμο της
μ' ελαφρύ βήμα και καρδιά ιεραποστόλου.
Ώσπου, σε μεγάλο βάθος, μου έγινε συνείδηση
πια ότι όλες οι θρησκείες λέγανε ψέματα.
Ναι, ο Παράδεισος δεν ήταν μια νοσταλγία.
Ούτε, πολύ περισσότερο, μια ανταμοιβή.
Ήταν ένα δικαίωμα.
---
T' ανώτερα μαθηματικά μου τα έκανα στο Σχολείο της θάλασσας. Iδού και μερικές πράξεις για παράδειγμα:
(1) Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις.
(2) Tο γινόμενο των μυριστικών χόρτων επί την αθωότητα δίνει πάντοτε το σχήμα κάποιου Ιησού Xριστού.
(3) H ευτυχία είναι η ορθή σχέση ανάμεσα στις πράξεις (σχήματα) και στα αισθήματα (χρώματα). H ζωή μας κόβεται, και οφείλει να κόβεται, στα μέτρα που έκοψε τα χρωματιστά χαρτιά του ο Matisse.
(4) Όπου υπάρχουν συκιές υπάρχει Ελλάδα. Όπου προεξέχει το βουνό απ' τη λέξη του υπάρχει ποιητής. H ηδονή δεν είναι αφαιρετέα.
(5) Ένα δειλινό στο Αιγαίο περιλαμβάνει τη χαρά και τη λύπη σε τόσο ίσες δόσεις που δεν μένει στο τέλος παρά η αλήθεια.
(6) Κάθε πρόοδος στο ηθικό επίπεδο δεν μπορεί παρά να είναι αντιστρόφως ανάλογη προς την ικανότητα που έχουν η δύναμη κι ο αριθμός να καθορίζουν τα πεπρωμένα μας.
(7) Ένας «αναχωρητής» για τους μισούς είναι, αναγκαστικά, για τους άλλους μισούς, ένας «Ερχόμενος».
---
TΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΜΟΥ ΧΡΟΝΙΑ είναι γεμάτα καλαμιές.
Ξόδεψα πολύν άνεμο για να μεγαλώσω.
Μόνον έτσι όμως έμαθα να ξεχωρίζω τους πιο ανεπαίσθητους συριγμούς,
να ακριβολογώ μες τα μυστήρια.
Μια γλώσσα όπως η ελληνική όπου
άλλο πράγμα είναι η αγάπη και άλλο πράγμα ο έρωτας,
άλλο η επιθυμία και άλλο η λαχτάρα,
άλλο η πρίκρα και άλλο το μαράζι,
άλλο τα σπλάχνα και άλλο τα σωθικά.
Με καθαρούς τόνους, θέλω να πω,
που - αλίμονο- τους αντιλαμβάνονται ολοένα λιγότερο
αυτοί που ολοένα περισσότερο
απομακρύνονται από το νόημα ενός ουράνιου σώματος
που το φως του είναι ο αφομοιωμένος μας μόχθος,
έτσι καθώς δεν παύει να επαναστερέφεται κάθε μέρα όλος θάμβος για να μας ανταμείψει.
Θέλουμε - δε θέλουμε,
αποτελούμε το υλικό μαζί και το όργανο μιας αέναης ανταλλαγής
ανάμεσα σ΄αυτό που μας συντηρεί και
σ΄αυτό που του δίνουμε για να μας συντηρεί:
το μαύρο, που δίνουμε, για να μας αποδοθεί λευκό,
το θνησιμαίο, αείζωο.
Και χρωστάμε στη διάρκεια μιας λάμψης την πιθανή ευτυχία μας..
(Μικρός Ναυτίλος)
---------
Κι όμως ήμουν πλασμένη για χαρταετός.
Τα ύψη μου άρεσαν ακόμη και όταν
έμενα στο προσκέφαλό μου μπρούμυτα
τιμωρημένη
ώρες και ώρες.
Ένιωθα το δωμάτιό μου ανέβαινε
δεν ονειρευόμουν -ανέβαινε
φοβόμουνα και μου άρεσε.
Ήταν εκείνο που έβλεπα πως να το πω
κάτι σαν την «ανάμνηση του μέλλοντος»
όλο δέντρα που έφευγαν βουνά που άλλαζαν όψη
χωράφια γεωμετρικά με δασάκια σγουρά
---
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΗΛΩΣΗ
Προσέξετε πολύ την αποσπασ-
ματικότητα της καθημερινής μου ζωής
και τη φαινομενική της ασυνέπεια.
Που αποβλέπει
και με τι σκοπούς απώτερους πάει ν αναπτυχθεί
και ν' αποκτήσει νόημα βαθύτερο.
Ζήτα ν' αποθαρρύνει τις έρευνες των επιστημόνων
προς όφελος πιστεύω της αυθεντικότητας του ανθρωπίνου δράματος.
Πάνω σ' αυτό
en las purpúreas horas
δεν δέχομαι καμιάν υποχώρηση.
Μου είναι αδύνατον να δω τον εαυτό μου
αλλιώς
παρά σαν σύνθεση αντιαφηγηματική
χωρίς ιστορική συνείδηση
χωρίς εμβάθυνση τύπου ψυχολογικού
πράγμα που θα' κανε την καθημερινή ζωή μου
ανιαρή σαν μυθιστόρημα
θνησιγενή σαν έργο του κινηματογράφου
αρνητική σαν χιουμοριστικό ανέκδοτο
αδιάφορη σαν έργο ζωγραφικής της Αναγεννήσεως
επιβλαβή σαν ενέργεια πολιτική και γενικά
δουλοπρεπή και υποταγμένη στη φυσική του κόσμου τάξη
και στα -κοινώς λεγόμενα- φιλάνθρωπα αισθήματα.
Μια νομοθεσία εντελώς άχρηστη για τις Εξουσίες
θα 'τανε αληθινή σωτηρία.
---
Όποιος μπορεί και φορτίζει την ερημιά
έχει ακόμη ανθρώπους μέσα του...
---
Χαράξου κάπου με οποιονδήποτε τρόπο και μετά πάλι
σβήσου με γενναιοδωρία...
---
Θάλασσα λανθασμένη δε γίνεται.
Την αλήθεια τη «φτιάχνει» κανείς
ακριβώς όπως φτιάχνει και το ψέμα.
---
Το «κενό» υπάρχει
όσο δεν πέφτεις μέσα του.
(Μαρία Νεφέλη)
---
Βιογραφία, Εργογραφία Ο.Ελύτη : εδώ
