Σοφία Λασκαρίδου, μια αγάπη μεγάλη. Μαγική παράσταση στο Θέατρο 104.

Μια εξαιρετική παράσταση παρουσιάζεται στο Θέατρο 104, βασισμένη στα ημερολόγια της Σοφίας Λασκαρίδου. Πρόκειται για μια παράσταση εμπνευσμένη από τον μοιραίο έρωτα της ζωγράφου Σοφίας Λασκαρίδου και του συγγραφέα Περικλή Γιαννόπουλου.

Η Σοφία Λασκαρίδου

Η Σοφία Λασκαρίδου ήταν ιδιαίτερη γυναίκα, που δεν έμοιαζε με τις υπόλοιπες. Αρκετά δυναμική, αρκεί να αναφερθεί πως ήταν εκείνη που έσπασε το άβατο στη Σχολή Καλών Τεχνών, ανοίγοντας το δρόμο για τη γυναικεία παρουσία στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Αν σήμερα οι γυναίκες μπορούν να σπουδάσουν, το οφείλουν πρώτα στο δικό της πείσμα. Καταγόταν από ευκατάστατη οικογένεια, ήταν όμορφη, είχε μια ιδιαίτερη καλλιέργεια, ένα ισχυρό κοινωνικό status, μα δεν ερωτευόταν εύκολα. Η σπάνια ιδιοσυγκρασία της δεν την άφηνε να ανοίξει εύκολα την καρδιά στον έρωτα.  

Ο Περικλής Γιαννόπουλος, ο επονομαζόμενος «αυτόχειρας του Σκαραμαγκά», ήταν ένας μοναχικός, ιδιαίτερα ευαίσθητος, δοκιμιογράφος, λογοτέχνης, πατέρας του πνευματικού κινήματος του ελληνοκεντρισμού. Υπήρξε ελληνολάτρης διανοητής, αγαπούσε την Αττική γη, λάτρευε την Ακρόπολη, ποθούσε να αγαπήσει και να αγαπηθεί βαθιά. Με τη Σοφία Λασκαρίδου έζησαν μια μοιραία αγάπη, μυθιστορηματικού χαρακτήρα. 

 Γνωρίστηκαν τυχαία περίπου στο 1895. 

«Η μεγαλύτερη ευτυχία, μα και η πιο μεγάλη δυστυχία της ζωής μου, γεννήθηκε από μια μοιραία συνάντηση. Ερχόταν αντίθετα από μένα, λίγα βήματα μας χώριζαν. 

Στάθηκε, άθελα, στάθηκα κι εγώ. Τα μάτια μας συναντήθηκαν. 

-Με συγχωρείτε, ψιθύρισε,

η ομορφιά σας με θάμπωσε.

-Κι εμένα, η δική σας.

Χαμογελάσαμε και οι δυο. Αυτό ήταν.»

Εκείνη τη στιγμή γεννήθηκε ένας έρωτας που θα διαρκούσε έως και το θάνατό τους.

Έπειτα από λίγες μέρες, ο Γιαννόπουλος πάει στο σπίτι της.  

«Την Κυριακή, ύστερα από την συνάντηση εκείνη, έγινε το απροσδόκητο. Είδα να μπαίνει ξαφνικά στο σαλόνι του σπιτιού μας ο ωραίος άγνωστος. Η καρδιά μου σταμάτησε. Προχώρησε προς το μέρος μου και συστηθήκαμε.

 – Περικλής Γιαννόπουλος 

– Ώστε γνωρίζατε ποια ήμουν; 

– Πήρα το θάρρος να έλθω. Έπρεπε να έλθω. 

Η μητέρα μου δέχθηκε τον Γιαννόπουλο με τη συνηθισμένη της καλοσύνη και μίλησαν αρκετά μαζί. Ο πατέρας μου κοίταξε τον ξανθό νέο που του παρουσίασα και χαμογέλασε. 

– Η κόρη μου είχε πάντα ωραίες φίλες και φίλους, είπε. Τα νιάτα και η ομορφιά είναι το σπουδαιότερο πράγμα στον κόσμο, φτάνει να ξέρει κανείς να τα μεταχειρίζεται».

Περικλής Γιαννόπουλος - Σοφία Λασκαρίδου

Όταν κάποιος δε μπορεί να αγαπήσει όπως το φαντάζεται, 

δε του μένει παρά να αγαπήσει την οδύνη του.

Η Σοφία Λασκαρίδου υπήρξε η πρώτη γυναίκα που σπούδασε ζωγράφος, ήταν εκείνη που έπεισε τον τότε βασιλιά Γεώργιο Α’ να καθιερώσει με νόμο την υποδοχή γυναικών στην ανώτατη εκπαίδευση, και ειδικότερα στη σχολή Καλών Τεχνών του Πολυτεχνείου Αθηνών. Απόφαση που προκάλεσε τότε έντονες αντιδράσεις. Μάλιστα ήταν το 1903 όπου η Σοφία Λασκαρίδου δεχόταν μέχρι και απειλές ότι θα την κάψουν με βιτριόλι για το κατόρθωμα της...

Οι δυο τους ερωτεύτηκαν βαθιά. Έκαναν ατελείωτους περιπάτους στον Υμηττό, στην κατάφυτη Καλλιθέα, στην Ακρόπολη και στον Φιλοπάππου. Το 1907 η Σοφία κερδίζει μια υποτροφία για 3 χρόνια στο Μόναχο. Φεύγει να ακολουθήσει το όνειρο της ως ζωγράφος. Ο Περικλής δε θα την ακολουθήσει, δεν μπορεί να ζήσει μακρυά από τη λατρεμένη του Αττική γη, αποφασίζει να μείνει κοντά στην αγαπημένη τους Ακρόπολη και να την περιμένει μέχρι να γυρίσει. Μα όσο εκείνη ήταν στο Μόναχο, εκείνος δεν άντεξε, αυτοκτόνησε: καβάλησε ένα άσπρο άλογο, μπήκε στη θάλασσα του Σκαραμαγκά και φύτεψε μια σφαίρα στον κρόταφό του. Προηγουμένως είχε κάψει πολλά ανέκδοτα έργα του, υποστηρίζοντας ότι εφόσον η Ελληνική Φύση τα ενέπνευσε στον ίδιο, θα τα ενέπνεε και σε άλλους μελλοντικά. Η Σοφία επιστρέφει στην Αθήνα, όπου παραμένει μέχρι και το θάνατο της. Έφυγε στις 13 Νοεμβρίου 1965  σε ηλικία 89 ετών στο πατρικό της σπίτι στην Καλλιθέα. Έμεινε πιστή σε εκείνη την αγάπη έως το θάνατο της...

Η ομάδα 4Frontal καταφέρνει με τις ερμηνείες, τη μουσική υπόκρουση, τα κουστούμια εποχής, τη σκηνοθετική ματιά, να μας παρουσιάσει μια μαγική παράσταση. Άκρως συγκινητική από το πρώτο ως το τελευταίο της λεπτό. Έτσι και εγώ σήμερα, σας προτείνω να μη χάσετε με τίποτα αυτή την παράσταση... Το θέατρο που αγαπάμε... "Σοφία Λασκαρίδου, μια αγάπη μεγάλη"...τρέξτε...

Ταυτότητα Παράστασης

Παράσταση βασισμένη στα ημερολόγια της Σοφίας Λασκαρίδου 

Σκηνοθεσία: Παντελής Δεντάκης

Σκηνικά-Κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης

Μουσική Σύνθεση: Λευτέρης Βενιάδης

Επιμέλεια φωτισμών: Νίκος Βλασόπουλος

Βοηθός Σκηνοθέτη: Ελένη Τσιμπρικίδου 

Φωτογραφίες:  Σταύρος Χαμπάκης

Ερμηνεύουν:  Σταύρος Γιαννουλάδης, Θανάσης Ζερίτης, Ελένη Κουτσιούμπα, Νεφέλη Μαϊστράλη, Αμαλία Νίνου, Αριστέα Σταφυλαράκη, Μαριέττα Σγουρδαίου

Περισσότερες πληροφορίες: 

www.4frontal.com & www.facebook.com/4Frontal?fref=ts

Στοιχεία Παράστασης

Προγραμματισμένη Πρεμιέρα: Παρασκευή, 27 Ιανουαρίου

Ημέρες παραστάσεων: Παρασκευή και  Σάββατο στις 21.15, Κυριακή στις 19.00

Διάρκεια παράστασης : 70' (χωρίς διάλειμμα)

Τιμές Εισιτηρίων: Γενική είσοδος 12 € –  φοιτητικό/ανέργων 8 € – ατέλειες 5 €

Παρασκευή γενική είσοδος 10  

H Παράσταση κάθε Παρασκευή και Σάββατο συμμετέχει στο πρόγραμμα Cosmote deals for you, δίνοντας δύο εισιτήρια στην τιμή του ενός!

Θέατρο: Κεντρική σκηνή, Θέατρο 104 || Ευμολπιδων 41.Γκάζι  .Στάση Μετρό Κεραμεικός || Τηλέφωνο: 2103455020 – 6940290312 || www.104.gr 

Περί βλακείας, Ρόμπερτ Μουζίλ

«Αν η βλακεία δεν έμοιαζε τόσο πολύ με την πρόοδο, το ταλέντο, την ελπίδα ή τη βελτίωση, κανείς δε θα ήθελε να είναι βλάκας», έγραφε ο Ρόμπερτ Μουζίλ το 1931 όταν έκανε την προσπάθεια να δώσει ορισμό στη βλακεία μέσα από αφοριστικά κείμενα, πριν ακόμη δώσει σ' αυτά τη μορφή δοκιμίου που προέκυψε.

«…(την εξυπνάδα) βεβαίως και την εκτιμούν στον υποτελή, αλλά μόνο στο μέτρο που συνδυάζεται με άνευ όρων αφοσίωση. Τη στιγμή που θα λείψει το εχέγγυο αυτό, τη στιγμή που καθίσταται αμφίβολο αν η εξυπνάδα είναι προς όφελος του εξουσιαστή, τότε αυτή σπάνια θα ονομαστεί εξυπνάδα, και συχνότερα αλαζονεία, θρασύτητα ή πονηριά. Δημιουργείται συχνά μια κατάσταση λες και αυτή η εξυπνάδα αντιμάχεται την τιμή και την αυθεντία του εξουσιαστή, έστω και αν δεν απειλεί πραγματικά την ασφάλεια του.» (σ.40)

«Σε καιρούς προσωπικής ανασφάλειας, θα ονομαστούν "εξυπνάδα" η πονηριά, η βία, η εγρήγορση και η σωματική δεξιοσύνη. Σε καιρούς πνευματικής και, θα μπορούσε κανείς να πει, αστικής στάσης ζωής, τη θέση όλων αυτών θα πάρει η διανοητική εργασία.» (σ. 58)

«Δηλώνω λοιπόν, λίγο πριν ξεπεράσω το όριο, ανίκανος να συνεχίσω. Επειδή ένα βήμα ακόμα να κάναμε πέρα από το σημείο που σταματήσαμε, θα βγαίναμε από το πεδίο της βλακείας που δεν είναι ούτε θεωρητικό ούτε πολυποίκιλο, και θα μπαίναμε στο βασίλειο της σοφίας, σε μια έρημη περιοχή που την αποφεύγουν όλοι.» (σ. 91)

Το βιβλίο «Περί βλακείας» του Ρόμπερτ Μουζίλ, υπάγεται στη σειρά "Φάροι ιδεών" από τις εκδόσεις Μίνωας. Μια σειρά με διαχρονικά έργα σημαντικών συγγραφέων που συμβάλλουν στην ενίσχυση της κριτικής σκέψης.

Ρόμπερτ Μουζίλ, Περί βλακείας, μφρ. Α. Ιωαννίδου, Μίνωας, 2017

ιστορίες ανθρώπων

Όσο ωραίος υπήρξε ο φετινός Ιανουάριος, τόσο δύσκολος και απρόβλεπτος αποδείκτηκε ο Φεβρουάριος. Ο δεύτερος μήνας του χρόνου έφερε απογοήτευση, αγωνία, δάκρυα, κούραση. Η ζωή με τις ανατροπές της. Όσο και αν προσπαθείς να τη βάλεις σε καλούπια, σε σταθερή τροχιά, αυτή ξεφεύγει. Τίποτα δε σταματά τη ροή της. Ένας χρόνος ακριβώς μετά, μπροστά στην ίδια θέα, πίσω από το παράθυρο του ίδιου νοσοκομείου, σε χρόνο μηδέν. Τις προηγούμενες εβδομάδες βρέθηκα να επισκέπτομαι καθημερινά νοσοκομεία, με αφορμή ένα οικογενειακό θέμα υγείας. Κάθε επαφή με ανθρώπους που μάχονται για την υγεία τους είναι ένα ηχηρό χαστούκι. Θες να τους βοηθήσεις, να προσφέρεις βοήθεια, μα νιώθεις ανήμπορος. Βλέπεις ότι υπάρχουν πράγματα τόσο ανώτερα, συνειδητοποιείς διαφορετικά σχέσεις και στιγμές. Επαναπροσδιορίζεις, επανεξετάζεις στάσεις. Πόσοι είναι μόνο για ένα καφέ; Πόσοι μένουν στα τυπικά; Πόσοι θα σταθούν κοντά με ανθρωπιά; Παράλληλα με τα δικά σου ξεκαθαρίσματα, ιστορίες ανθρώπων έρχονται να σε συναντήσουν. Λέξεις αγνώστων. Μέσα στην ατμόσφαιρα του νοσοκομείου, προσπαθούσα να ενθαρρύνω τον δικό μου άνθρωπο, να επικοινωνήσω και να προσφέρω ό,τι μπορούσα - έστω το παραμικρό - σε όσους δίπλα ήταν σε αδυναμία. Σε τέτοιες περιπτώσεις ακόμη και μια κουβέντα έχει άλλη αξία. 

Η κυρία στο απέναντι κρεβάτι του δωματίου, έζησε όλη τη ζωή της σε ένα πανέμορφο χωριό της Κρήτης. Ήταν νηπιαγωγός, είχε καθημερινή επαφή με τα παιδιά. Ταξίδεψε πολύ. Ασχολιόταν με τη γη, παρήγαγε το δικό της τσίπουρο, λάδι και κρασί. Έστηνε γιορτές και τραπεζώματα στην κατάφυτη αυλή της. Καθώς μου μιλούσε για τη ζωή της, τη φανταζόμουν νέα και υγιή. "Τρώω εδώ και ένα μήνα την ίδια σούπα. Μα έζησα χορτασμένη. Ζήσε κοπέλα μου, μ' ακούς;" Προσπαθείς να συγκρατήσεις τα δάκρυα, ενώ η καρδιά σου πάει να σπάσει. Έζησε στον καθαρό αέρα, στη φύση, στην ελευθερία. Μέχρι που της χτύπησε την πόρτα ο καρκίνος. Τα τελευταία 2,5 χρόνια παλεύει, μα η ασθένεια την γονατίζει καθημερινά. Δίπλα οι αδελφές της. "Δεν έτυχε να κάνω παιδιά. Έφτασα μέχρι τον αρραβώνα, μα κατάλαβα ότι ο συγκεκριμένος δε θα ήταν καλός πατέρας, τον χώρισα. Έμαθα ότι και οι επόμενες σχέσεις του, είχανε κακό τέλος. Δε μετάνιωσα, μα έχεις ανάγκη έναν σύντροφο κοντά, ευτυχώς οι αδελφές μου στάθηκαν τυχερές."

Η γιαγιά στο διπλανό κρεββάτι είχε δυο γιους που κρέμονταν από τα χείλη της. Στην παραμικρή κίνηση της έτρεχαν δίπλα. Δυο παλικάρια κοντά στα 40 με τις οικογένειες τους. Στέκονταν με αγάπη από πάνω της μέρα, νύχτα. Όπως και τα εγγόνια της.  Τι σπουδαίο πράγμα η αγάπη. Τι δυστυχισμένοι όσοι την φοβήθηκαν και όσοι δεν άντεξαν τις θυσίες της. Ναι σίγουρα η γιαγιά θα είχε πονέσει, θα είχε στερηθεί, μα δες την τώρα. Ανήμπορη η άλλοτε δυνατή γυναίκα, αγγίζει το θάνατο και δίπλα της έχει το πιο άξιο σύμμαχο, την αγάπη που έδωσε να την κρατά πεισματικά στη ζωή.

Πέρασμα στα επείγοντα, όπου ο μοναχικός ηλικιωμένος δεν είχε κάποιον να του φέρει νερό. Πήγα και του αγόρασα νερό με μια σπανακόπιτα. "Μήπως θα ήταν εύκολο να μου έπαιρνες ένα ξυραφάκι; Ένα μαύρο gilette." Το πήρα και του το πήγα. "Μα γιατί δε δέχεσαι τα χρήματα;" Του χαμογέλασα, προσπαθώντας να κρύψω τη συγκίνηση μου. "Αυτά τα έχουμε, αυτά τα λίγα ευτυχώς δε μας λείπουν, μη το σκέφτεσαι δεν κάνει τίποτα." "Παιδί μου, μεγαλώνουμε και μένουμε μόνοι. Επένδυσε σε ανθρώπους που θα είναι κοντά σου, μη γίνεις σαν εμένα." Πο ρε γαμώτο, τι σκληρό να είσαι στο νοσοκομείο και να μην έχεις έναν άνθρωπο να σταθεί δίπλα.

Μέσα σε όλα τα παραπάνω, ο Φεβρουάριος είχε και την κηδεία του αγαπημένου θείου μας Ηλία. Θα τον θυμάμαι πάντα με πολύ αγάπη, συγκίνηση. Μια γενιά σταδιακά φεύγει. Και αφήνει εμάς τους νεότερους πίσω. Με φτερά που όλο και κόβονται. Τι έμεινε από αυτές τις μέρες; Κούραση, σωματική και ψυχική. Στιγμές ένιωσα να φτάνω στην εξάντληση. Και συνεχίζουμε στα δύσκολα. Τι απομένει από αυτά; Πως η πιο σοφή επένδυση είναι σε ανθρώπους, πάντα μόνο προσεκτικά επιλεγμένους. Δεν υπάρχει τίποτα ιερότερο και πιο σημαντικό από την αγάπη. Αυτό το συναίσθημα σου το δίνει και σου το μαθαίνει η οικογένεια από τις πρώτες ώρες της ζωής. Στις δυσκολίες οι άνθρωποι σε εκπλήσσουν. Κάποιοι ευχάριστα, μα όμως αρκετοί δυσάρεστα. Κάπως έτσι συνειδητοποιείς και επανεκτιμάς καταστάσεις.  Καθώς περνάνε τα χρόνια, το μόνο που μένει στη ζωή είναι η αγάπη και η γνώση που απέκτησες. Ο αληθινά πλούσιος είναι εκείνος που άγγιξε ψυχές. Όποιος αισθάνεται την αγάπη ως ευθύνη, είναι καταδικασμένος να δυστυχήσει, εγκλωβισμένος στο "εγώ" του, δεν του έμαθαν πως καταστρέφει τη μόνη οδό της ευτυχίας.

Βεργίνα, στους Βασιλικούς Τάφους. Δέος σε αυτόν τον μυστηριακό τόπο.

Με αφορμή το ταξίδι στη Θεσσαλονίκη

επισκεφτήκαμε την Βεργίνα, την Αρχαία Νεκρόπολη Αιγών, τους Βασιλικούς τάφους.

Πρόκειται για ένα εκπληκτικό μουσείο, με μοναδικά εκθέματα. 

Δυστυχώς δεν επιτρέπονται οι φωτογραφίες από το εσωτερικό. Ήθελα πάρα πολύ να φωτογραφίσω κάποια εκθέματα, εννοείται χωρίς φλας, όπως μπορείς να κάνεις στα μεγαλύτερα μουσεία της Ελλάδας και του κόσμου. Αλλά έπρεπε να σεβαστούμε την επιλογή των υπευθύνων, έτσι και δεν έχω φωτογραφίες από το εσωτερικό. 

Δέος αισθάνεται ο επισκέπτης μόλις βρεθεί μπροστά στους τάφους και διαβάσει την ιστορία τους. Ο Ανδρόνικος άγγιξε το θαύμα, έζησε το όνειρο κάθε λάτρη της αρχαιολογίας και μπόρεσε να μας το χαρίσει σε όλους μας απλόχερα.

Υπάρχει ένα έντονο μυστήριο. Που σίγουρα απαιτεί σεβασμό.

Εδώ στην έξοδο του. Βεργίνα Ιανουάριος 2017.

Λιτή, αυστηρή, μινιμαλιστική, έντονα ατμοσφαιρική η έκθεση των Θησαυρών των Βασιλικών Τάφων των Αιγών υποβάλλει τον επισκέπτη επιβάλλοντάς μια αναγκαστική πορεία μέσα στο χώρο. Ο επισκέπτης που κατηφορίζει τον επιβλητικό πέτρινο "δρόμο", περνώντας την πόρτα του Μουσείου βρίσκεται ξαφνικά αντιμέτωπος με το σκοτάδι. Σοκαρισμένος αντικρίζει σαν σε όνειρο την εικόνα της Μεγάλης Τούμπας, του επιβλητικού μνημείου που δεν υπάρχει πια, και, ενώ σιγά-σιγά τα μάτια του συνηθίζουν, μαθαίνει την ιστορία και αποκτά μέσα από μια τρισδιάστατη μακέτα, μια συνολική εντύπωση του χώρου και των μνημείων, όπως ήταν θαμμένα μέσα στο χώμα. 

Το δέος μπροστά στο θάνατο, η αίγλη της βασιλικής λάμψης, η συγκίνηση που γεννά το τραγικό τέλος του βασιλικού οίκου των Τημενιδών, ιδέες σύμφυτες με το χώρο των βασιλικών τάφων των Αιγών. Οι ιδέες αυτές καθόρισαν το σενάριο της έκθεσης, ενώ οι βασικές αισθητικές επιλογές στηρίχτηκαν στην αντίληψη ότι σε ένα χώρο ουδέτερο και σκοτεινό πάμφωτα και θερμά πρέπει να κυριαρχούν μόνο τα αρχαία αντικείμενα. Κάτι που φυσικά πρέπει να το σεβαστούμε.

Επιστροφή προς την έξοδο.

Ο επισκέπτης που εισέρχεται στον υπόγειο χώρο των τάφων ξεκινά την περιήγησή του με την αναπαράσταση της Μεγάλης Τούμπας, του μνημείου που σημάδευε τη θέση των βασιλικών ταφών και δεν υπάρχει πια. Επιτύμβιες στήλες και ευρήματα από τάφους. Ο κατεστραμμένος τάφος του 3ου αιώνα π.Χ., το γκρεμισμένο ηρώο, τόπος νεκρικής λατρείας των βασιλιάδων, η γοητεία και η θλίψη που αποπνέει η αρπαγή της Περσεφόνης προετοιμάζουν τον επισκέπτη να προσεγγίσει το νεκρό βασιλιά. Τότε έρχεται στο προσκήνιο ο Φίλιππος. Τα λαμπρά όπλα δίνουν την αίσθηση της δύναμης. Ο σωρός των υπολειμμάτων της νεκρικής πυράς που βρέθηκαν όλα μαζί ριγμένα επάνω στον τάφο θυμίζει το τραγικό ολοκαύτωμα και συγχρόνως υπαινίσσεται το πέρασμα σε μία άλλη διάσταση. 

Φωτο: Υπ.Πο.

Ακολουθεί η χρυσή λάρνακα που περιείχε τα οστά του βασιλιά Φιλίππου Β΄ και το στεφάνι βελανιδιάς που φορούσε ο νεκρός. Η χρυσή λάρνακα που ζύγιζε 11 κιλά είναι διακοσμημένη στο κάλυμμά της με το μακεδονικό αστέρι και στις πλευρές της με φυτικά κοσμήματα και επίθετους ρόδακες. Το χρυσό στεφάνι βελανιδιάς είναι το πιο βαρύτιμο στεφάνι που σώθηκε από την ελληνική αρχαιότητα. Αποτελείται από 313 φύλλα και 68 βελανίδια. Ζυγίζει 714 γραμμάρια. 

Οι κλίνες, που ήταν χρηστικά αντικείμενα, είχαν σκελετό από ξύλο και ήταν πλούσια διακοσμημένες. Κατασκευασμένες από το χέρι σπουδαίων αρχαίων καλλιτεχνών, αποτελούν δύο μοναδικά αριστουργήματα της ελληνικής μικροτεχνίας. Στην κλίνη του θαλάμου, στη ζωφόρο της μακριάς πλευράς, υπάρχει ανάγλυφη παράσταση βασιλικού κυνηγιού, στο οποίο συμμετέχει ο ίδιος ο Φίλιππος και ο νεαρός γιός του Αλέξανδρος μαζί με Μακεδόνες αυλικούς. 

Φωτο: Υπ.Πο.

Στην τελευταία ενότητα της έκθεσης συναντά κανείς τα ευρήματα από τον τάφο ΙΙΙ, που ανήκει πιθανότατα στον Αλέξανδρο Δ΄, τον γιό του Μεγαλέξανδρου και της Ρωξάνης, που δολοφονήθηκε από τον Κάσσανδρο το 310 π.Χ. Στο επίκεντρο βρίσκεται η ασημένια τεφροδόχος με τα οστά του νεαρού νεκρού. 

Μανόλης Ανδρόνικος

Η έκθεση είναι αφιερωμένη στη μνήμη του καθηγητή Μανόλη Ανδρόνικου, του αρχαιολόγου που έφερε στο φως τους θησαυρούς και είχε τη γνώση και την εγρήγορση να τους αναγνωρίσει. 

Στο τέλος της πορείας, σε ένα χώρο ειδικά διαμορφωμένο για το σκοπό αυτό, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να ακούν τον ίδιο τον ανασκαφέα να τους ξεναγεί στα μνημεία.

Ο καθηγητής Μανόλης Ανδρόνικος έκανε μια από τις σημαντικότερες ανασκαφές στην ιστορία της αρχαιολογίας και μαζί με τους συνεργάτες του κέρδισαν τον παγκόσμιο θαυμασμό. Με την ανακάλυψή τους «απέδειξαν», σε ανύποπτο χρόνο, ότι ο Φίλιππος έζησε, έδρασε στην Ελλάδα και ήταν πρόγονος των Μακεδόνων...

Από το βιβλίο επισκεπτών

Ο Μανόλης Ανδρόνικος διηγείται το χρονικό της ανακάλυψης του τάφου του Φιλίππου Β΄ στη Βεργίνα: «Πήρα το τσαπάκι της ανασκαφής, που έχω μαζί μου από το 1952, έσκυψα στο λάκκο και άρχισα να σκάβω με πείσμα και αγωνία το χώμα κάτω από το κλειδί της καμάρας. Ολόγυρα ήταν μαζεμένοι οι συνεργάτες μου. (…) Συνέχισα το σκάψιμο και σε λίγο ήμουν βέβαιος. Η πέτρα του δυτικού τοίχου ήταν στη θέση της, απείραχτη, στέρια. (…) -Είναι ασύλητος! Είναι κλειστός! Ήμουν ευτυχισμένος βαθιά. Είχα λοιπόν βρει τον πρώτο ασύλητο μακεδονικό τάφο. Εκείνη τη στιγμή δεν ενδιαφερόμουν για τίποτε άλλο. Εκείνη τη νύχτα -όπως και όλες τις επόμενες- στάθηκε αδύνατο να κοιμηθώ περισσότερο από δυο τρεις ώρες. Γύρω στις 12, τα μεσάνυχτα, πήρα το αυτοκίνητο και πήγα να βεβαιωθώ αν οι φύλακες ήταν στη θέση τους. Το ίδιο έγινε και στις 2 και στις 5 το πρωί. Οπωσδήποτε, συλλογιζόμουν, μέσα στη σαρκοφάγο πρέπει να κρύβεται μια ωραία έκπληξη. Η μόνη δυσκολία που συναντήσαμε ήταν πως την ώρα που ανασηκώναμε το κάλυμμα, είδαμε καθαρά πια το περιεχόμενο και έπρεπε να μπορέσουμε να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να συνεχίσουμε τη δουλειά μας, μόλο που τα μάτια μας είχαν θαμπωθεί απ’ αυτό που βλέπαμε και η καρδιά μας πήγαινε να σπάσει από συγκίνηση. Μέσα στη σαρκοφάγο υπήρχε μια ολόχρυση λάρνακα. Επάνω στο κάλυμμά της ένα επιβλητικό ανάγλυφο αστέρι με δεκάξι ακτίνες, και στο κέντρο του ένας ρόδακας. Με πολλή προσοχή και περισσότερη συγκίνηση ανασήκωσα το κάλυμμα με το αστέρι πιάνοντάς το από τις δυο γωνίες της μπροστινής πλευράς. Όλοι μας περιμέναμε να δούμε μέσα σ’ αυτήν τα καμένα οστά του νεκρού. Όμως αυτό που αντικρίσαμε στο άνοιγμά της μας έκοψε για μιαν ακόμη φορά την ανάσα, θάμπωσε τα μάτια μας και μας πλημμύρισε δέος: πραγματικά μέσα στη λάρνακα υπήρχαν τα καμένα οστά. (…) Αλλά το πιο απροσδόκητο θέαμα το έδινε ένα ολόχρυσο στεφάνι από φύλλα και καρπούς βελανιδιάς που ήταν διπλωμένο και τοποθετημένο πάνω στα οστά. Ποτέ δεν είχα φανταστεί τέτοια ασύλληπτη εικόνα. Μπορώ να φέρω στη συνείδησή μου ολοκάθαρα την αντίδραση που δοκίμασα καθώς έλεγα μέσα μου: “Αν η υποψία που έχεις, πως ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο, είναι αληθινή -και η χρυσή λάρνακα ερχόταν να ενισχύσει την ορθότητα αυτής της υποψίας- κράτησες στα χέρια σου τη λάρνακα με τα οστά του. Είναι απίστευτη και φοβερή μια τέτοια σκέψη, που μοιάζει εντελώς εξωπραγματική”. Νομίζω πως δεν έχω δοκιμάσει ποτέ στη ζωή μου τέτοια αναστάτωση, ούτε και θα δοκιμάσω ποτέ άλλοτε». 

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Μανώλη Ανδρόνικου "Το Χρονικό της Βεργίνας", ΜΙΕΤ

Αφιέρωσε λίγο χρόνο να δεις αυτό το εκπληκτικό βίντεο από τη στιγμή που ο Μανώλης Ανδρόνικος και η ομάδα του, ανακάλυψαν τον τάφο του Βασιλιά Φιλίππου: Μανώλης Ανδρόνικος ανακαλύπτει τον τάφο του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου. Η συγκλονιστική μαρτυρία...

Χρησιμοποιήθηκαν πηγές από :
Υπουργείο Πολιτισμού: Μόνιμη έκθεση Μουσείου βασιλικών τάφων Αιγών
Μανώλης Ανδρόνικος ανακαλύπτει τον τάφο του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου. Η συγκλονιστική μαρτυρία...


** Αν σου άρεσε αυτή η ανάρτηση μπορεί να σε ενδιαφέρει και η επίσκεψη στο εκπληκτικό Νεκρομαντείο του Αχέροντα. Κλικ εδώ.

Ωστικό κύμα, Νίκος Δαββέτας

Το βιβλίο και μόνο από τον τίτλο του «Ωστικό κύμα», προδιαθέτει τον αναγνώστη για να συνειδητοποιήσει το «εκρηκτικό» περιεχόμενο του. Όπως και η εξαιρετική επιλογή ως εξωφύλλου του έργου του Peter Blake "The Second Real Target 25 Years Later" (2009), γνωστού καλλιτέχνη της βρετανικής Pop Art.

Peter Blake

Η υπόθεση πλέκεται γύρω από μια βομβιστική επίθεση φανατικών ισλαµιστών στο µετρό του Λονδίνου, όπου ανάμεσα στα θύματα συγκαταλέγεται και ένας Έλληνας φοιτητής. Το μυθιστόρημα φαινομενικά λοιπόν καταπιάνεται με το χαμό του μονάκριβου γιου της Δέσποινας, μιας χωρισμένης και άνεργης γυναίκας, αλλά όμως δε στέκεται μονάχα σε αυτόν. Αντίθετα, ο συγγραφέας διεισδύει στα ενδόμυχα της συζυγικής ζωής του πρώην ζευγαριού και στην προβληματική σχέση με το εσωστρεφές παιδί τους. Η μοναξιά, οι αδιέξοδες σχέσεις, η μονοτονία της επαρχίας, η κυριαρχία του φόβου, ο ρατσισμός, οι ανισότητες στον κόσμο, η ανάγκη μιας τυφλής εκδίκησης. Η τρομοκρατία κάθε είδους που τελικά έχει εισβάλλει στις ζωές μας με πολλαπλούς τρόπους. 

«Να προσέχεις τους Άραβες» του είχε πει σε ανύποπτο χρόνο.
«Είσαι ρατσίστρια» της είχε απαντήσει.
Πως τολμούσε το κωλόπαιδο και την έλεγε ρατσίστρια, αυτή που στο παρελθόν είχε λιώσει τις σόλες των παπουτσιών της στις πορείες για τα δικαιώματα των Κούρδων, των Παλαιστινίων, των παράνομων μεταναστών. Ήθελα να τον πιάσει από το γιακά και να του φωνάξει. Δεν ξέρεις τι έγινε την 11η Σεπτεμβρίου; Δεν θυμάσαι πόσοι σκοτώθηκαν στο Λονδίνο τον Ιούνιο του 2005; Το τούνελ κάπνιζε ώρες πολλές μετά την επίθεση ξερνώντας συνεχώς πτώματα, το πρόσεξες; Μαζί δεν τα παρακολουθούσαμε στην τηλεόραση; (σ.51)

«…τα σχολεία κλειστά, τα παιδιά και οι σύζυγοι μες στα πόδια τους, οι πόρτες και τα παράθυρα ανοιχτά να μπαίνει η σκόνη, η άμμος, τα κουνούπια, οι σκνίπες, κι αυτές με ένα πανί στο χέρι, να καθαρίζουν και τίποτα να μην είναι καθαρό στο σπίτι, στο εξοχικό και προπάντων μέσα τους.» (σ.16)

Οι ισορροπίες διαταράσσονται και οι ανθρώπινες σχέσεις σκορπίζουν σαν φτερά στον άνεμο. Όταν το άτομο ανησυχεί περισσότερο για το πώς θα πληρώσει τους λογαριασμούς στο τέλος του μήνα, από το να δημιουργήσει ένα στενό πυρήνα ανθρώπων γύρω του. Σαν ένα πολύπλευρο ωστικό κύμα να έχει εισβάλλει στις ζωές, ένας ακήρυκτος (;) πόλεμος πολλαπλής τρομοκρατίας διάχυτης σε κάθε πτυχή της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας. 

«Κουλουριασμένη σε στάση εμβρυική -τη στάση που παίρνει κανείς όταν παρηγοριά δεν έχει από πουθενά και λαχταρά να επιστρέψει στη μήτρα της μάνας του- ίσα που ανέπνεε, χωρίς ήχο, χωρίς μιλιά, γιατί καμία λέξη δεν έβγαινε πια από το στήθος της, είχαν όλες πεθάνει μαζί του, είχαν διαμελιστεί από την έκρηξη. Όμως επειδή γέννησε μια φορά και ήξερε πόσο αξίζει μια ζωή, η αληθινή ζωή, γυμνή, απροστάτευτη, εκτεθειμένη στο φως του θανάτου, γι’ αυτό έπρεπε να βρει και τη λέξη, την πρώτη λέξη που θα την κρατούσε στα χέρια της, όπως ο αναρριχητής το σκοινί, και θα επέστρεφε ανάμεσά μας με μια γεύση τριμμένης πέτρας στο στόμα.» (σ. 149)

Ο Νίκος Δαββέτας έγραψε ένα μικρό σε έκταση βιβλίο, μα όμως με πολλαπλά μηνύματα. Με μια διεισδυτική και ευαίσθητη ματιά περιγράφει τις ζωές μας. Στο τέλος του βιβλίου επέρχεται η κάθαρση, καθώς η Δέσποινα μένει έγκυος από έναν μετανάστη. Οι λέξεις του συγγραφέα απαλές, παρηγορητικές, για τις μικρές ιστορίες που καθορίζουν και ανατρέπουν τελικά τις ζωές όλων μας. 

«Υπομονή. Θα πήξει το δάκρυ / θα γίνει νησί». 

Επαμεινώνδας Γονατάς

Νίκος Δαββέτας, Ωστικό κύμα, Πατάκης, 2016

Θεσσαλονίκη, 4 μέρες στην συμπρωτεύουσα

4 μέρες στη Θεσσαλονίκη. 4 μέρες γεμάτες με επισκέψεις σε μουσεία, βόλτες στους δρόμους της συμπρωτεύουσας, απίστευτα γλυκά - είναι η πόλη των γλυκών τέλος -, πεντανόστιμα φαγητά, εξερευνήσεις και μια εκδρομή μέχρι την εκπληκτική Βεργίνα. Είναι αλήθεια ότι η Θεσσαλονίκη έχει πολλές ομορφιές. Υγρή πόλη, "νησί" όπως αποκαλεί τον τόπο της η kovovoltes. Τράβηξα πολλές φωτογραφίες, θα μοιραστώ κάποιες μαζί σας. 

Η θέα από την κορυφή του Λευκού Πύργου, προς το παλιό λιμάνι.

Έφτασα βράδυ στη Θεσσαλονίκη, το πρώτο πράγμα που έκανα την πρώτη μέρα της περιήγησης στην πόλη, ήταν μια επίσκεψη στον Λευκό Πύργο. Από διάφορες συζητήσεις διαπίστωσα ότι αρκετοί που είτε διαμένουν, είτε επισκέπτονται τη Θεσσαλονίκη παραβλέπουν το να επισκεφτούν το Λευκό Πύργο. Κατά τη γνώμη μου, αξίζει πολύ η επίσκεψη. Πέρα από το ότι αποτελεί ένα από τα πιο κύρια σημεία της ιστορίας της, φιλοξενεί και ενδιαφέρουσες εκθέσεις. 

Πολύ ενδιαφέρουσα η έκθεση ανά όροφο του κτηρίου, σχετική με την ιστορία της Θεσσαλονίκης. Μα πέρα βέβαια από αυτά αξίζει να ανεβείτε για να ατενίσετε τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα από την κορυφή του. Εντάξει μπορεί να είναι λίγο κουραστική η άνοδος, αλλά αξίζει. Δε θεωρείτε άδικα έμβλημα της πόλης.

Φυσικά δε νοείται να πας Θεσσαλονίκη και να μη βολτάρεις στη νέα Παραλία της.  Λοιπόν, μετά από το ανέβασμα στο Λευκό Πύργο, βουρ στη νέα παραλία. Αμέσως κάθε κύτταρο σου θα γεμίσει με την αίσθηση ενός απέραντου ορίζοντα. Το άγαλμα του Μεγάλου Αλέξανδρου υπενθυμίζει την ιστορία της πόλης, της Μακεδονίας...

Οι "Ομπρέλες" του Ζογγολόπουλου είναι επίσης σήμα κατατεθέν της πόλης. Τοποθετήθηκε στην παραλία το 1997 στα πλαίσια του "Θεσσαλονίκη Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης" και πραγματικά σε κερδίζει με την πρώτη ματιά. 

Υπέροχο γλυπτό, που "παίζει" κάθε στιγμή με τα χρώματα του 

ουρανού, της συννεφιάς και του ηλιοβασιλέματος.  

Δεν υπήρχε περίπτωση να ανέβω Θεσσαλονίκη και να μην επισκεφτώ τις «Ακυβέρνητες Πολιτείες», είχα ακούσει τόσα για αυτή την «Αυτοδιαχειριζόμενη Κοινότητα Βιβλίου & Εντύπου». Δε με απογοήτευσε, ψαγμένα παιδιά, ένας όμορφος χώρος. 

Απόλαυσα μια ζεστή σοκολάτα, φόρτισα το κινητό μου, σημείωσα σκέψεις και έπειτα συνέχισα διαδρομές στην πόλη. Τσιμισκή, Σβώλου, Γούναρη, Εγνατία, Αγία Σοφία, σημεία που κάποια τα είχα μόνο ακουστά και τα έβλεπα να ζωντανεύουν μπροστά μου. 

Δεν παρέλειψα να περάσω και από το Βιβλιοπωλείο «Το κεντρί», είχα διαβάσει αρκετά για το μικρότερο βιβλιοπωλείο της Θεσσαλονίκης και για την ιστορία του. Είναι εξαιρετικό!

Η Πλατεία Αριστοτέλους από ψηλά! Οι ανοικτοί ορίζοντες που λέγαμε...

Στο καφέ του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Μάλλον είναι ένα από τα πιο όμορφα σημεία της πόλης, για να ηρεμήσεις και να πιεις ένα καφέ. Υπέροχη θέα προς το παλιό λιμάνι. Μείον ότι αντί για σερβιτόρο, είχε ένα μηχάνημα αυτόματο πωλητή. Θα προτιμούσα τη ζεστασιά και εξυπηρέτηση ενός ανθρώπου. Το σημείο πραγματικά κινηματογραφικό!

Στο  Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

Οι βόρειοι να το επισκεφτείτε. Έχει εξαιρετικά μόνιμα εκθέματα, αλλά και μια καταπληκτική περιοδική έκθεση με τίτλο "Διαιρεμένες μνήμες 1940-1950 - Ανάμεσα στην Ιστορία και το Βίωμα".

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. 

Επίσης, φυσικά αξίζει να το επισκεφτείτε.

Ανάκτορο Γαλέριου

Ροτόντα

Η θέα από το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης

Στη νέα παραλία ξανά. Και ξανά.

Στους δρόμους, road artists in Salonica :)

Υπάρχουν άραγε ακόμη άνθρωποι που νιώθουν, όπως ένιωθαν οι Χίπις; 

Πήγαμε και στη Βεργίνα, μόλις μια ώρα από τη Θεσσ/κη. 

Συνδυασμός εκδρομής που αξίζει. Είναι ένας συγκλονιστικός χώρος.

Η Άνω Πόλη με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της. Είναι η μοναδική περιοχή που έμεινε άθικτη από τη μεγάλη φωτιά του 1917. Εδώ αισθάνεσαι ότι ο χρόνος σταμάτησε.

Όσο περίεργο κι αν ίσως σου φανεί, είχα ανέβει πολλά χρόνια πριν στη Θεσσαλονίκη και δε θυμόμουν σχεδόν τίποτα, ήταν άγνωστη πόλη. Γενικώς δεν έχω ταξιδέψει αρκετά στη Βόρεια Ελλάδα. Είδα πολλά, άφησα και άλλα για την επόμενη φορά που θα μπορέσω να βρεθώ στα βόρεια.

Επιλέχτηκαν κ αναφέρθηκαν μόνο κάποιες στιγμές.  Ελπίζω να σας ταξίδεψα έστω λίγο, σαν να ένιωσα να περπατώ ξανά στους δρόμους της καθώς δημιουργούσα αυτό το ποστ. Σε έναν κόσμο γεμάτο ταραχές, είμαι ευγνώμων για αυτό το πρώτο ταξίδι του 2017 που με γέμισε ωραίες εικόνες. Καλή εβδομάδα. :) 

Μαύρο Χιόνι- το ημερολόγιο ενός μακαρίτη

“Μαύρο Χιόνι- το ημερολόγιο ενός μακαρίτη” σε σκηνοθεσία Κώστα Φιλίππογλου στο θέατρο Πόρτα. Ένα έργο που βασίζεται στο αυτοβιογραφικό θεατρικό μυθιστόρημα του Μιχαήλ Μπουλγκάκωφ, το οποίο έγραφε παράλληλα με το “Μαιτρ και Μαργαρίτα” και έμεινε ατελείωτο εξαιτίας του θανάτου του (1936-1939). Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα παράσταση που παρουσιάζει τη θέση του καλλιτέχνη σ’ ένα ολοκληρωτικό καθεστώς, δοσμένη με χιούμορ και σαρκασμό.

Οι θεατές παρακολουθούν την περιπέτεια ενός συγγραφέα παγιδευμένου στα γρανάζια του Θεάτρου Τέχνης της Μόσχας επί του Στάλιν. Μέσω της διαπεραστικής γραφής του Μπουλγκάκωφ ανακαλύπτουμε τα περίφημα χαρακτηριστικά του Θεάτρου Τέχνης εκείνης της περιόδου, από τις έριδες των Στανισλάβσκι και Νεμίροβιτς-Ντατσένκο και τον εμφύλιο στο εσωτερικό του ως τον παραλογισμό της γραφειοκρατίας που επικρατούσε στο θέατρο κατ’ εικόνα του σταλινικού καθεστώτος.  

Κι από την εμμονή με τον πειραματισμό– που ο Μπουλγάκωφ παρωδεί ξεκαρδιστικά– ως την υποχονδριακή ιδιοσυγκρασία του ίδιου του μυθικού δασκάλου και σκηνοθέτη Στανισλάβσκι που επηρέαζε καταλυτικά και τη διαμόρφωση του καλλιτεχνικού προϊόντος, όπως εν προκειμένω και του έργου που κρίνεται εδώ και το οποίο είναι καταδικασμένο ώστε να μην ανέβει ποτέ…

Ο Μπουλγκάκωφ σκιαγραφεί μοναδικά τους χαρακτήρες του. Ηθοποιούς, γραμματείς και φαρισαίους περί του θεάτρου αλλά όμως και των γραμμάτων γενικότερα. Συγκινεί η μοναχική και απελπισμένη φιγούρα του συγγραφέα που αναζητά βιοποριστική διέξοδο μέσα απ’ τη δημιουργία του, προσπαθώντας ταυτόχρονα να παραμείνει πιστός στο συγγραφικό του όραμα και ειλικρινής ως προς τον εαυτό του.  Κινηματογραφικές εικόνες, σωματικό θέατρο, ταλαντούχοι ηθοποιοί.

Εδώ ακριβώς το έργο αγγίζει την καρδιά του θεατή. Καθώς ενστερνίζεται την τραγωδία του δημιουργού στην προσπάθειά του να συνδιαλλαγεί με το σύστημα, υπερασπίζοντας την αλήθεια του, προσπάθεια τις περισσότερες φορές καταδικασμένη να αποτύχει. Ο αυτοβιογραφούμενος συγγραφέας, ωστόσο, δεν αφήνει κανέναν μελοδραματισμό να παρεισφρήσει. Η αφήγησή του απογειώνεται με τέχνη μέσα από το φίλτρο του χιούμορ και της εξπρεσιονιστικής απόστασης.

Εξάλλου, όπως επισημαίνεται και επί σκηνής “οποιαδήποτε ομοιότητα με πρόσωπα, ονόματα ή καταστάσεις είναι τυχαία και ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα”.

Η παράσταση από τις 30/1 παρουσιάζεται κάθε Κυριακή στις 18.30 και κάθε Τετάρτη στις 20.00

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Σκηνοθεσία: Κώστας Φιλίππογλου

Διασκευή: Δήμητρα Κονδυλάκη, Κώστας Φιλίππογλου

Σκηνικά: Όλγα Μπρούμα

Κοστούμια: Μαργαρίτα Δοσούλα

Συνεργάτης σκηνογράφος: Μιχαήλα Πλιαπλιά

Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης

Μουσική: Lost Bodies

Βοηθός σκηνοθέτη: Γιώτα Σερεμέτη

Β’ Βοηθός σκηνοθέτη: Σίλια Κόη

Φωτογραφίες-Promo video: Όλγα Μπρούμα (art direction) - Βαγγέλης Πουλής (κάμερα)

Κατασκευή σκηνικού: Παναγιώτης Μπλάνας

Παραγωγή: GoodHeart Productions

Με τους: Εύα Αγγελοπούλου, Γιάννη Γιαννούλη, Τάσο Δημητρόπουλο, Δημήτρη Δρόσο, Εύα Οικονόμου Βαμβακά, Γιάννη Στεφόπουλο και Κώστα Φιλίππογλου

** Στο θέατρο Πόρτα συνεχίζεται και η εξαιρετική παιδική θεατρική παράσταση «Πιάνω παπούτσι πάνω στο πιάνο», ως τις 9 Απριλίου 2017, αξίζει να πάτε τα παιδιά σας :) **

Το Κρυφό ημερολόγιο του Χίτλερ // Χάρης Βλαβιανός

Το «Κρυφό ημερολόγιο του Χίτλερ» είναι μια μυθιστορία. Όπως επισημαίνει ο εισηγητής του βιβλίου Κώστας Κωστής, πρόκειται για μυθοπλαστικό ντοκουμέντο. Ο Χάρης Βλαβιανός έγραψε ένα φανταστικό ημερολόγιο του Χίτλερ, το οποίο ξεκινά με τη φυλάκισή του, αμέσως μετά το αποτυχημένο «Πραξικόπημα της Μπιραρίας», το οποίο αποπειράθηκε να κάνει το Νοέμβριο του 1923 και σταματάει το Δεκέμβρη του επόμενου έτους, οπότε αφέθηκε ελεύθερος χάρη της αμνηστίας που του δόθηκε. Αποτελεί μια μυθοπλασία, η οποία όμως βασίζεται σε ιστορικά γεγονότα, στα κείμενα του Χίτλερ, έρευνες ιστορικών και μελετητών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Χίτλερ έγραψε το πασίγνωστο βιβλίο του «Ο Αγών μου» κατά το διάστημα που ήταν φυλακή.

«Σκέφτομαι πως η Σταύρωση έγινε για έναν και μόνο λόγο: για να πει ο ίδιος ο Δημιουργός στην ανθρωπότητα: «Ιδού ποιοι είναι οι Εβραίοι! Διατείνονται πως είναι ο ‘περιούσιος λαός’, αλλά θανατώνοντας τον Υιό μου, φανέρωσαν το αληθινό τους πρόσωπο! Είναι εχθροί μου και γι’ αυτό θα χαθούν μια μέρα από προσώπου γης». Ο Ιούδας είναι το κεντρικό πρόσωπο του θείου δράματος και πρέπει όλοι μας να τον ευγνωμονούμε.» (σ.73)

«Η «πάλη των τάξεων» θα πρέπει να δώσει τη θέση της στην «πάλη των φυλών» - και η πρώτη φυλή που θα εξοντωθεί θα είναι οι Εβραίοι. Μετά θα ακολουθήσουν οι υπόλοιπες.» (σ.285)

Το βιβλίο ξετυλίγει τις προτιμήσεις, τις αδυναμίες, τις εμμονές, σκιαγραφώντας ένα ψυχογράφημα του Χίτλερ. Όπως σωστά επισήμανε ένας από τους πιο έγκυρους βιογράφους του, ο Ίαν Κέρσοου, «Ο Χίτλερ είναι ένα από τα ελάχιστα άτομα για τα οποία μπορεί κανείς να πει με απόλυτη βεβαιότητα: χωρίς αυτόν, η πορεία της Ιστορίας θα ήταν διαφορετική». Οι διακηρύξεις μίσους για τους Εβραίους, τις γυναίκες, τους αδύναμους, η παρανοϊκή του προσωπικότητα, οι αναγνώσεις και οι σημειώσεις του, ξεδιπλώνονται με έναν πολύπλευρο τρόπο στις σελίδες του συγκεκριμένου βιβλίου.

«Όποτε σκέφτομαι τα παιδικά μου χρόνια, νιώθω ναυτία. Ο πατέρας μου, αυτός ο φρικτός τύραννος, κρατούσε για χρόνια εμένα και τη μητέρα μου φυλακισμένους μέσα στο ίδιο μας το σπίτι. Μεγαλύτερη ελευθερία νιώθω εδώ από ό,τι ένιωθα στο δωμάτιο μου. Αν είχε πεθάνει νωρίτερα, πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή μου. Ίσως και η μητέρα μου να μην είχε αρρωστήσει. Αυτός φταίει, που τη βασάνιζε καθημερινά. Και το κάθαρμα, ο Εβραίος γιατρός, που δεν έκανε τίποτα για να τη σώσει. Δεν ξέρω ποιον από τους δυο μισώ περισσότερο.» (σ.414)

«Το κάθε άτομο ξεχωριστά δεν έχει καμία σημασία. Αποκτά το νόημα του ως μέρος του όλου. Οφείλει να υποτάσσεται στο όλον αδιαμαρτύρητα. Είναι νόμος της Φύσης: αφανισμός των αδυνάτων, ζωή μονάχα για τους δυνατούς. Η Φύση δεν ξέρει τι θα πει «ανθρωπισμός». Λειτουργεί με τους δικούς της Νόμους. Οι Σπαρτιάτες ήταν οι πρώτοι που τους συνέλαβαν και τους εφάρμοσαν. Ασφαλώς και δεν είναι τυχαίο ότι στον Πελοποννησιακό πόλεμο κατατρόπωσαν τους μαλθακούς «δημοκράτες» Αθηναίους. Η Γερμανία του μέλλοντος είναι η νέα Σπάρτη της Ευρώπης.» (σ.57)

Κάθε εκ νέου προσέγγιση του Χίτλερ και του ναζισμού είναι χρήσιμη και απαραίτητη. Ιδιαίτερα στην εποχή μας, που σημειώνεται μια αναζωπύρωση του εθνικισμού και εξάπλωση του ρατσισμού. Μέσα από το βιβλίο, αναδεικνύεται πώς ένας «πνευματικά ρηχός και συναισθηματικά ανάπηρος πρώην δεκανέας», δίχως «κανέναν δεσμό έξω από το ίδιο το Εγώ», όπως έγραψε ο Σεμπάστιαν Χάφφνερ, κατάφερε να αναρριχηθεί και να «αφήσει ανεξίτηλη την αιμοσταγή σφραγίδα του στον αιώνα που πέρασε» (σ.15).  Μακάρι να γινόταν μάθημα στην ανθρωπότητα να μη ξαναζήσει ποτέ μα ποτέ τέτοιες καταστάσεις…

«Όταν από τη λεπίδα στάξει αίμα εβραϊκό,

Στη χώρα όλα θα φτιάξουν με τρόπο μαγικό.

Δεν ξέρω που διάβασα ή άκουσα το υπέροχο αυτό δίστιχο, αλλά μου αρέσει να το επαναλαμβάνω πολλές φορές λίγο προτού κοιμηθώ.» (σ.283)

Χάρης Βλαβιανός, Το κρυφό ημερολόγιο του Χίτλερ. Φυλακές Λάντσεμπεργκ, Νοέμβριος 1923 - Δεκέμβριος 1924, Πατάκης