«Είμαστε φτιαγμένοι από τα υλικά των ονείρων
και ύπνος κυκλώνει τη σύντομη ύπαρξή μας.
Γιατί όλα τα υλικά αέρας είναι.»
(Τρικυμία, Ο.Σαίξπηρ, Πράξη Δ)
Τις προηγούμενες μέρες στράφηκα σε βιβλιογραφία διαβασμένη χρόνια πριν, σχετικά με το πώς αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι το μυστήριο του θανάτου από καταβολής του κόσμου. Από την αρχαία εγγύς Ανατολή (Σουμέριοι, Ακκάδιοι, Βαβυλώνιοι, Ασσύριοι, Αιγύπτιοι), τους Κέλτες και τη γιορτή του θανάτου, τους αρχαίους Έλληνες. Είναι εντυπωσιακό το πώς οι αρχαίοι πολιτισμοί προσπάθησαν να αποδεχτούν, να ερευνήσουν και να ερμηνεύσουν το θάνατο με τη φιλοσοφία, αναζητώντας απαντήσεις.
Έπειτα έτυχε να διαβάσω ότι επιστήμονες κάνουν έρευνες για να βρουν το ελιξίριο της ζωής, ώστε να ζούμε έως εκατόν πενήντα χρόνια. Ο σύγχρονος άνθρωπος προσπαθεί να νικήσει το θάνατο, με το να επιμηκύνει περισσότερο τη ζωή. Δεν αναζητά πια απαντήσεις για το μετέπειτα, μοιάζει να εθελοτυφλεί. Και όμως ο θάνατος είναι το μόνο βέβαιο στη ζωή.
Σήμερα η μεγάλη δύναμη είναι η τεχνολογία και η επιστήμη. Οι απαντήσεις για θεμελιώδη ερωτήματα της ύπαρξης, παραμένουν οι ίδιες με όσες είχαν δοθεί στην αρχαιότητα. Καμία νέα προσέγγιση δεν έχουμε κάνει σε αυτά τα ερωτήματα. Σε εκείνα τα κείμενα αναζητούμε απαντήσεις ή δε ψάχνουμε καν απαντήσεις. Τις θάβουμε. Είμαστε ανάπηροι πνευματικά. Θεωρούμε άβολο ή άσκοπο να προβληματιστούμε, να φιλοσοφήσουμε, χαμένο χρόνο, ίσως πολυτέλεια.
Δε αγγίζουμε το θέμα. Είναι ο μεγάλος φόβος, η αχίλλειος πτέρνα του σύγχρονου ανθρώπου.
Πεθαίνουμε, χανόμαστε ως σώματα από αυτό τον κόσμο. Δεν γνωρίζουμε τι μπορεί να ακολουθεί. Κάνουμε παιδιά για να νικήσουμε το θάνατο. Σκοτωνόμαστε μεταξύ μας για να επικρατήσει ο ένας περισσότερο του άλλου. Αγαπημένοι χάνονται και μένουν πίσω τα ρούχα τους, τα αγαπημένα τους πράγματα. Το αποδεχόμαστε, συνεχίζουμε, αποδεικνύοντας τη δύναμη του ανθρώπου, αλλά ταυτόχρονα και την ανημποριά του. Όσο και αν η επιστήμη προχωρά, δε θα νικήσει ποτέ τη δύναμη της φύσης.
Ο θάνατος είναι η απόλυτη δημοκρατία που μας εξισώνει όλους. Όλοι θα χαθούμε και εσύ που με διαβάζεις, και εγώ που γράφω. Για την ακρίβεια από καθαρή τύχη είμαστε εδώ. Τίποτα δεν είναι δεδομένο. Και όμως αναλωνόμαστε σε ματαιοδοξίες, τι νόημα έχουν;
Αν κάπου υπάρχει μια απάντηση για τη ζωή και το θάνατο είναι στη φύση. Στα σπαρτά, στα λουλούδια, στα δέντρα. Στο τέλος που σηματοδοτεί την αρχή. Όλα γεννιούνται και πεθαίνουν, και ο άνθρωπος ως κομμάτι αυτής της φύσης ακολουθεί τον κύκλο της. Επιστρέφει στο χώμα, του δίνει τα συστατικά του και ενώνεται μαζί της. Η επαφή με τη φύση απελευθερώνει.
Τα ψηλά δέντρα, ζούνε περισσότερα χρόνια από εμάς, ψηλώνουν τόσο που ίσα τα φτάνει το μάτι του ανθρώπου. Τα υπεραιωνόβια ζωντανά βουνά που μιλάνε στη δική τους γλώσσα, ανασαίνουν και δίνουν πνοή σε όλους εμάς και αντί να τα ευγνωμονούμε, τα καίμε. Υπάρχουν σήμερα παιδιά στο δυτικό κόσμο που δεν τα έχουν αγγίξει ποτέ.
Αν δεν υπήρχε ο θάνατος, τι θα κάναμε; Θα γράφαμε; Θα διαβάζαμε; Θα ζούσαμε με πάθος;
Από την άλλη, πώς γίνεται να μην είμαστε συμπονετικοί, να γινόμαστε ανταγωνιστικοί, να "πεθαίνουμε" για την επιβίωση και εντέλει να μη ζούμε; Πόσο τραγικά αστείοι θα μοιάζουμε αν μας παρατηρεί κάποιος από απόσταση.
Νομίζω ότι η ζωή κρύβει φοβερά μυστήρια, που αδυνατούμε να τα διανοηθούμε. Ο θάνατος δεν εκμηδενίζει, τονίζει την αξία της αγάπης. Αν κάτι είναι τόσο δυνατό όσο ο θάνατος, αυτό είναι η αγάπη. Η αγάπη προς τη φύση, τον εαυτό μας, τα ζώα, τον άλλο. Δεν είναι η τεχνολογία, απόδειξη ανωτερότητας. Όσο εθελοτυφλούμε και χάνουμε την ουσία της ζωής, όσο καταστρέφουμε τη φύση, όσο πονάμε τους άλλους, όσο δεν αντιλαμβανόμαστε ότι όλα τελειώνουν σε μια στιγμή, είμαστε ήδη νεκροί.
12/11/2020, ένας μήνας μετά παραμένει * δυνατή σαν το θάνατο η αγάπη
Κραταιά ως θάνατος αγάπη*
*Από το "Άσμα Ασμάτων" του Σολομώντα.
Μετάφραση: Γιώργος Σεφέρης
6 σχόλια:
Η ζωή, κάθε ζωή, που αναπαράγεται με τόσους τρόπους, με διχοτόμηση, ως σπόρος ή ως έμβρυο, έχει τα κοινά χαρακτηριστικά της δημιουργίας μιας νέας ύπαρξης, της ζωής της και του θανάτου της. Και μετά; Ένα τείχος εμποδίζει την Γνώση για το μετά. Και έρχονται η πίστη, η φιλοσοφία, η μεταφυσική κλπ. Και ακριβώς επειδή δεν υπάρχει το απτό πείραμα της φυσικής όπως αυτό ορίζεται τεχνοκρατικά, το μετά έχει γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης άπειρες φορές. Όμως το ίδιο δεν συμβαίνει και στα σώματα του ουρανού αλλά και το ίδιο το σύμπαν ως μία οντότητα; Το μόνο σίγουρο είναι ότι η ζωή μας έχει ένα συγκριτικά άπειρα απειροελάχιστο χρόνο. Και γι αυτόν ακριβώς τον λόγο, καταλήγουμε να νοιώθουμε ότι δεν έχει αξία μέσα στον χρόνο, ή αντιθέτως έχει τεράστια αξία η μικρή μας ζωή για τον δικό μας μικρόκοσμο. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν για το Καλό μέσα σ' αυτόν. Και ίσως μεγαλώσουμε έτσι τη ζωή μας ζώντας με αγάπη στη μνήμη δικών μας ανθρώπων.
Η πολύ ευαίσθητη ανάρτησή σου roadartist μου, πολύ καλά τοποθετημένη μεταξύ μυαλού και καρδιάς, έδωσε τροφή σε σκέψεις σήμερα:)
Η ομορφιά του σημερινού σου κειμένου, αγαπητή μου Roadartist, βρίσκεται στο ταξίδι και όχι στην άφιξη –μάλιστα, στο ότι το ταξίδι της αναζήτησης νοήματος δεν έχει κατάληξη που να μπορούμε να την κατανοήσουμε και έτσι αφήνει και την ερώτηση του αν η οποιαδήποτε κατάληξη έχει τελικά νόημα ή είναι χωρίς σημασία. Πράγματι δεν έχουμε μπορέσει να κατανοήσουμε, χιλιάδες χρόνια τώρα, τι είναι ο θάνατος, έχουμε όμως μπορέσει να δώσουμε τόσες και τόσες ερμηνείες και απόψεις ως προς το τι είναι η ζωή, η ύπαρξη. Στο τέλος, η ζωή είναι ένας κύκλος, και ένας κύκλος δεν έχει τέλος –απλά υπάρχει. Η δε ύπαρξη δεν είναι παρά η συνειδητοποίηση της προσωπικής μας οντότητας στο πλαίσιο του χρόνου. Ο υπόσταση του χρόνου, ίσως, είναι το μυστικό. Η εμπειρία του χρόνου (σκέφτομαι, άρα υπάρχω) είναι αυτό που δημιουργεί την αίσθηση της ύπαρξης. Πράγματι, ακριβώς όπως προτείνεις, η απάντηση βρίσκεται στην φύση, όταν συλλογιστούμε όχι ότι υπάρχουμε μέσα στην φύση αλλά ότι είμαστε προαιώνιο και ομοούσιο, αδιαχώριστο μέρος της. Η αγάπη, που στο τέλος μόνο αυτή μένει, είναι η δύναμη που αυθόρμητα και πέρα εξήγησης ή ανάλυσης μας ωθεί στην αρμονία της ένωσης με το παν.
@ Άστρια: Έχεις απόλυτο δίκιο για την εκμετάλλευση που υπάρχει και χρειάζεται προσοχή. Ο πόνος σε κάνει ευάλωτο. Από την άλλη σκέφτομαι ακριβώς την αξία της πίστης, της φιλοσοφίας και αυτό ήθελα να τονίσω, πόσο "γυμνοί" τελικά είμαστε στην ουσία καθώς τα τεχνοκρατικά δε προσφέρουν απαντήσεις στα πιο κύρια, ουσιώδη ζητήματα. Εκεί η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά και δε μπορεί να εξηγήσει αρκετά πράγματα. Η ζωή μας είναι απειροελάχιστη, και όλοι θα ξεχαστούμε άμεσα. Η αλήθεια είναι αυτή. Και η μνήμη των δικών μας ανθρώπων έχει ένα μικρό χρονικό όριο. Φοβερό, όμως η αλήθεια. Σωστό αυτό που έγραψες, ότι ο μόνος σκοπός του ανθρώπου πρέπει να είναι το Καλό, ευχαριστώ που το έγραψες εδώ.
Το ότι έλαβες από εδώ κάτι σε μια δύσκολη μάλλον ανάρτηση μου δίνει χαρά!
Και ευχαριστώ που τη διάβασες. Φιλιά.
Thinks: Μπορεί και να σε τρελάνει ότι ξαφνικά δε θα ξαναδείς κάποιον που αγαπάς, ξέρεις πως το εννοώ, αυτή η συνειδητοποίηση ότι χάνεται από προσώπου γης. Δεν σε αποφεύγει, δεν τσακώθηκες, δε σε απέρριψε ή πρόδωσε, απλά χάθηκε. Και έμεινε πίσω οτιδήποτε δικό του. Δεν υπάρχει όμως επιλογή. Αυτή είναι η ζωή. That's life. Διαβάζω με μεγάλη προσοχή όσα έγραψες. Θέλω να πιστεύω ότι υπάρχει ένα άλλο επίπεδο, όπου εκεί πραγματικά υπάρχει σε αφθονία αυτή η δύναμη της αγάπης σε αρμονία με όλα. Και ας μη το μάθουμε ίσως ποτέ.
Roadartist μου, γνωρίζουμε ήδη κάτι για το όποιο "άλλο επίπεδο": Το ότι εκτός/πέρα της δικής μας "εφήμερης" βιολογικής ύπαρξης, ο χρόνος, στο πραγματικό σύμπαν, δεν είναι γραμμικός (σε επίπεδο ενέργειας δεν υφίσταται το πριν, το τώρα και το μετά). Χωρίς γραμμικό χρόνο όπου να έχουμε την γραμμική σκέψη αιτίας-αποτελέσματος, να σκεφτούμε άρα να υπάρξουμε, η έννοια και υπόσtαση της "ύπαρξης" αλλάζει ριζικά.
Thinks: <3
Δημοσίευση σχολίου