Jacqueline de Romilly, Τα ρόδα της μοναξιάς

Η Jacqueline de Romilly (1913 - 2010) είναι μια προσωπικότητα που θαυμάζω πολύ. Σπουδαία ελληνίστρια και ακαδημαϊκός, που αφιέρωσε τη ζωή της στη μελέτη της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, ενσαρκώνοντας μια ουμανιστική αντίληψη για τον πολιτισμό. Παθιασμένη με τον ελληνικό πολιτισμό, μελέτησε τον Θουκυδίδη, τον Όμηρο, το αρχαίο θέατρο και τους τραγικούς. Έγραψε πολλά βιβλία για τα μεγάλα κλασικά κείμενα και για τον ανθρωπισμό στην ελληνική σκέψη, που αξίζει να τα αναζητήσετε. Η ζωή της Romilly ήταν αφιερωμένη στην διδασκαλία και στη μελέτη του ελληνικού πολιτισμού, τον οποίο μελέτησε διεξοδικά. Μπόρεσε να προωθήσει και να μελετήσει την ουσία της ελληνικής αρχαίας γραμματείας όσο ελάχιστοι...

Το συγκεκριμένο βιβλίο το είδα σε ένα όμορφο, μικρό βιβλιοπωλείο κοντά στην Ακρόπολη... Αντικρίζοντας τη μορφή της Romilly στο εξώφυλλο, το πήρα στα χέρια μου. Το ξεφύλλισα και αμέσως με κέρδισε. Όπως και ένα ακόμη δικό της που ήταν στο ίδιο ράφι, για το οποίο όμως ίσως ν' αναφερθούμε σε άλλη ανάρτηση.

"Τα ρόδα της μοναξιάς" είναι ένα βιβλίο αποτελούμενο από έξι μικρά δοκίμια, τα οποία αποτελούν μια σπάνια και πολύτιμη μαρτυρία της Romilly. Τα έγραψε σε ηλικία 92 ετών, διαισθανόμενη το επικείμενο τέλος της... Αποτυπώνοντας σκέψεις για τη ζωή και οδηγώντας τον αναγνώστη στα μύχια του ψυχικού κόσμου μιας «αισθηματία διανοούμενης» (intellectuelle sentimentale), όπως χαρακτήριζε η ίδια τον εαυτό της. Καθώς έλεγε ότι έζησε σε τέλεια σύμπλευση συναισθημάτων και διανόησης. 

Διαβάζοντας το βιβλίο αισθάνεσαι ότι έχεις δίπλα σου τη Jacqueline de Romilly, όπου σου αφηγείται σκέψεις και προσωπικά μυστικά της. Την συνάντησή της με τη λογοτεχνία που αποτέλεσε αστείρευτη πηγή και την τροφοδοτούσε μέσα στα χρόνια. Ακούγοντας τη Βερενίκη του Ρακίνα, γράφει: «η ανάγνωση του Ρακίνα σου πλαταίνει την καρδιά, σε τοποθετεί πάνω από τη ζωή σου και σε βοηθάει να μετρήσεις καλύτερα την αξία όσων σε περιστοίχισαν».  Την αγάπη της για την αρχαία ελληνική γραμματεία, στην οποία ουσιαστικά αφιέρωσε ένα μεγάλο μέρος της ζωής της. Την αγάπη της για το φως και για την ευεργετική του δύναμη.

«Οι χαρές του φωτός είναι ένα κάλεσμα να ξεπεράσει κανείς τον εαυτό του, προσφέρουν, θαρρείς, μιαν ακόμη διάσταση στην πραγματικότητα.»

«Κάθομαι κατάχαμα για ν’ αφομοιώσω καλύτερα τούτη τη ζωή και τούτο το φως, ανεβαίνω να δω αν απομένει ακόμη στο δεντροπερίβολο κανένα φρούτο που σώθηκε από τις κίσσες. Κάθομαι και πάλι στο παζούλι της μεγάλης στέρνας μεταξύ νερού, όπου καθρεπτίζονται τα ψηλά δέντρα που τόσο αγαπούν οι σκίουροι. Ανεβαίνω, κατεβαίνω. Και μαζί μου κρατώ συχνά τα μικρά μου κιάλια με τα οποία στρέφομαι προς την κατεύθυνση «εκείνου», όπως το αποκαλούμε εδώ: εννοώ το βουνό στο βάθος, που αλλάζει χρώμα, αλλάζει όψη ανάλογα με την ώρα και τα σύννεφα που το προσπερνούν. Το αγνάντεμα των μεγάλων ή των μικρών οριζόντων απασχόλησε ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής μου για μισό περίπου αιώνα.»

Τη ξεχωριστή σχέση της με τη μητέρα της, η οποία αγαπούσε πολύ το θέατρο, είχε χόμπι το κέντημα και πέρασε μια έντονη, μα γεμάτη δυσκολίες ζωή. Την αγάπη της για τη μουσική.  Τη θλίψη που προκαλούσε η φθορά που επιφέρει με το πέρασμα του ο χρόνος. Άλλωστε τα τελευταία χρόνια της ζωής της ήταν τυφλή... Και βέβαια τη σημασία των ανθρώπων που «διέσχισαν το στερέωμα της»!

Αξίζει να διαβάσετε αυτά τα κύκνεια δοκίμια της μεγάλης Ελληνίστριας συγγραφέως. Πρόκειται για μια έκδοση που αφορά τόσο τον εξειδικευμένο όσο και τον μη ειδικό αναγνώστη.

Στο blog έχει ανέβει αφιέρωμα στη ζωή και στο έργο της Jacqueline de Romilly, το οποίο μπορείτε να διαβάσετε εδώ

Jacqueline de Romilly, Τα ρόδα της μοναξιάς, μφτ. Α. Σπυράκου, Συνάψεις.