Γιάννης Τσαρούχης 1910-1989

Γιάννης Τσαρούχης 1910-1989

Μουσείο Μπενάκη

Κτίριο Οδού Πειραιώς
Έως τις 14/03/2009

Η έκθεση για τον Τσαρούχη στο Μουσείο Μπενάκη, η οποία πραγματοποιείται με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό ετών από τη γέννηση του ζωγράφου, είναι αναμφισβήτητα ένα από τα πιο δυνατά εικαστικά γεγονότα αυτής της χρονιάς..

Πρόκειται για την πρώτη αναδρομική έκθεση έργων του Γιάννη Τσαρούχη στην Αθήνα, όπου παρουσιάζονται αντιπροσωπευτικές δημιουργίες από όλες τις φάσεις του καλλιτέχνη.

Με εξακόσια εβδομήντα έργα, (εκτείνεται σε δυο ορόφους, στον κάτω όροφο παρουσιάζονται κυρίως πίνακες, ενώ στον πάνω όροφο θεατρικά σχέδια), πραγματικά δεν ξέρει κανείς τι να πρωτοθαυμάσει, που να πρωτοεστιάσει..

Στην συγκεκριμένη έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη, αισθάνεσαι πως η τέχνη ξαναβρίσκει την αληθινή της διάσταση, την ουσία της..
Αντικρίζοντας πρώτη φορά από κοντά γνωστά έργα του Τσαρούχη, που ως τώρα είχα θαυμάσει μόνο μέσα από λευκώματα.. Bλέποντας τις πινελιές, τις προσεκτικά μελετημένες γραμμές, τα ξεχωριστά χρώματα, τις τολμηρές και πρωτοποριακές του συνθέσεις, την θεματολογία που πρώτος εκείνος αποπειράθηκε και υλοποίησε..

Έπειτα μια ακόμη προέκταση, ένα ταξίδι σε μια άλλη Ελλάδα.. Καθώς μέσα από τους πίνακες του, σαν να ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια σου μια άλλη εποχή, με τη ξεχωριστή γοητεία της παλαιάς Αθήνας, της Καστέλλας και του Πειραιά..

Ενώ μέσα από θεατρικά σχέδια, δημιουργίες και φωτογραφίες του, μπροστά σου ζωντανεύουν μερικές από τις σημαντικότερες στιγμές του ελληνικού θεάτρου..

Στον κατάλογο της έκθεσης υπάρχει εκτενή αναφορά στην ομοφυλοφιλία του Τσαρούχη, έτσι όπως εκδηλώνεται μέσα από γνωστά έργα. Ο ίδιος ο Τσαρούχης είχε γράψει σχετικά το 1982: "Μου αρέσει να ζωγραφίζω γυμνά, γιατί έτσι μπορεί κανείς να κατανοήσει την ψυχική γεωμετρία του ανθρώπου". Στην εποχή μας, δεν νομίζω να σοκάρουν κανένα.

Πρόκειται για μια δυνατή έκθεση, που σε μια τόσο δύσκολη εποχή, ανακουφίζει την ψυχή.. Σίγουρα αξίζει να την παρακολουθήσετε..

Ακολουθούν συνοπτικά στοιχεία για τη ζωή του Γιάννη Τσαρούχη, με αγαπημένα έργα και λόγια..

Ο Γιάννης Τσαρούχης γεννήθηκε στον Πειραιά. Φοίτησε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με καθηγητές τους Ιακωβίδη, Βικάτο και Παρθένη. Παράλληλα υπήρξε μαθητής του Κόντογλου, ο οποίος τον μύησε στη βυζαντινή αγιογραφία, ενώ μελέτησε την λαϊκή αρχιτεκτονική και ενδυμασία. Μαζί με τους Πικιώνη, Κόντογλου και Χατζημιχάλη πρωτοστάτησε στο αίτημα της εποχής για την ελληνικότητα της τέχνης.

Την περίοδο 1935-1936, αφού πρώτα επισκέφτηκε τη Κωνσταντινούπολη, ταξίδεψε στο Παρίσι και στην Ιταλία. Ανακάλυψε το έργο του Θεόφιλου και γνώρισε καλλιτέχνες όπως ο Giacometti.

Ποδηλάτης μεταμφιεσμένος σε τσολιά, μ΄ένα ναό δεξιά κάτω
1936 - Λάδι σε πανί, 34,5 x 29 εκ.

Παράλληλα με τη ζωγραφική ο Γιάννης Τσαρούχης ασχολήθηκε και με τη θεατρική σκηνοθεσία. Σχεδίασε σκηνικά και ενδυμασίες για τα θέατρα "Εθνικό" ή "Βασιλικό", "Κοτοπούλη", "Δημοτικό" Πειραιώς κ.ά.

Οι τέσσερις εποχές, τελειωτικός πίνακας
1969 - Λάδι σε πανί, 156,5 x 295 εκ

"Αυτό το έργο ήταν και η πρώτη πραγματοποίηση
θέματος των «Τεσσάρων Εποχών».
Ζωγραφίστηκε κατά το διάστημα 1968-1969
στο Παρίσι όπου διέμενα και εργαζόμουν τότε."

Ναύτης στον ήλιο
Παρίσι, 1968-1970
Λάδι σε πανί, 223,5 x 104 εκ

Στο έργο του Γιάννη Τσαρούχη εκφράζεται κυρίως η χαρά και το θαύμα της ζωής. Προσπάθησε να ισορροπήσει τις μεγάλες παραδόσεις και να συλλάβει τις αιώνιες καλλιτεχνικές αξίες. Οι πίνακές του περικλείουν αφομοιωμένα πολλά λαϊκά και λαογραφικά στοιχεία ιδιαίτερα του λιμένος του Πειραιά.

Ο Σκεπτόμενος 1936
Xρωστικές σκόνες
με ζωική κόλλα σε χαρτί, 139,2 x 87,4 εκ

Ο Τσαρούχης θεωρείται από τους μεγαλύτερους σύγχρονους Έλληνες ζωγράφους με διεθνή προβολή, ιδιαίτερα στη Γαλλία. Παράλληλα όμως εργάσθηκε και ως σκηνογράφος τόσο σε ελληνικά όσο και σε ξένα θέατρα με μεγάλη πάντα επιτυχία. Σ΄ αυτόν οφείλεται η καθιέρωση, σχεδόν σε όλες τις σκηνές του ελληνικού κινηματογράφου που γυρίστηκαν σε λαϊκά κέντρα, της παρουσίας του ναύτη είτε σε χορό είτε όχι, θεωρούμενη μάλιστα και απαραίτητη.

H Ψαριανή 1933
Λάδι σε πανί, 59,5 x 23,3 εκ.

Ναύτης που διαβάζει, 1987

Σπίτι με Kαρυάτιδες, 1952
"Η επιθυμία μου να ζωγραφίσω τη νεοκλασική αρχιτεκτονική με οδήγησε στο να κάνω διάφορους πίνακες με θέμα ένα νεοκλασικό σπίτι. Eτσι έγινε το ιδιότυπο σπίτι με τις Kαρυάτιδες της οδού Αγίων Ασωμάτων, που το φωτογράφισαν όλοι οι διάσημοι φωτογράφοι, καθένας με τον τρόπο του. Tο χρησιμοποίησα το 1988 σαν σκηνικό στις “Eκκλησιάζουσες”".

Μουσείο Μπενάκη
Κτήριο Οδού Πειραιώς
Γιάννης Τσαρούχης 1910-1989
19/12/2009 - 14/03/2010

Σχετικά sites
Wikipedia
Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη
Ντοκιμαντέρ: Ο Πειραιάς του Τσαρούχη, Αρχείο ΕΡΤ