Ένας άλλος κόσμος [ντοκιμαντέρ Ηλιόσποροι 2013]

Είδα το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ μόλις προβλήθηκε. Πρόκειται για μια καταγραφή και προβολή των κυριότερων πρωτοβουλιών που ασχολούνται με τη μετάβαση σε ένα άλλο κόσμο, πέρα από την κρίση, μέσα από συνεντεύξεις και σχετικές επισκέψεις.

Στον αντίποδα του εικονικού "success story" της ανεργίας, της καταστολής και του φόβου, μια άλλη πραγματικότητα είναι υπαρκτή, ένας άλλος κόσμος αλληλεγγύης και συνεργασίας. Χιλιάδες άνθρωποι σε όλη την Ελλάδα έχουν πάρει την κατάσταση στα χέρια τους και οικοδομούν ένα άλλο κόσμο εδώ και τώρα, με δημιουργία, φαντασία και μεράκι. Ένα ντοκιμαντέρ που μας καλεί να σπείρουμε και εμείς το σπόρο της αλλαγής..., καθώς όπως υποστηρίζει ένας άλλος κόσμος είναι υπαρκτός...

Νομίζω πως αυτές είναι από τις πλέον αξιόλογες κινήσεις ανάπτυξης που έχουν σημειωθεί στη χώρα μας. Αξίζουν συγχαρητήρια σε όλα τα παιδιά για την κινητοποίηση, καθώς άφησαν πίσω τη γκρίνια, ξεπέρασαν τα αδιέξοδα, πέρασαν στην πράξη. Μπορείς να δεις το ντοκιμαντέρ εδώ :

  

Συμμετέχουν οι συλλογικότητες:

- Δίκτυο ανταλλαγών Πιερίας, noe.motherearth.gr
- Κοινωνικός συνεταιρισμός παραγωγών και καταναλωτών Κορινθίας, Συντροφεία
- Aυτοδιαχειριζόμενος Αγρός Ελληνικού,agroselliniko.blogspot.com
- Συνεταιρισμός Αλληλέγγυας Οικονομίας Συν.Αλλ.Οις, synallois.org
- Δίκτυο Ήλεκτρον Μυτιλήνης,diktyolesvou.wordpress.com
- Από κοινού, Kίνηση Τρικαλινών πολιτών για την αποανάπτυξη και την άμεση δημοκρατία, apokoinou.com
- Δίκτυο Οικοκοινότητα, oikodiktyo.espivblogs.net
- Δίκτυο ανταλλαγών και αλληλεγγύης Μαγνησίας ΤΕΜ, tem-magnisia.gr
- Δίκτυο Βότσαλο, votsalo.org
- Τράπεζα χρόνου πλατείας Συντάγματος, time-exchange.gr
- Κοινωνική κουζίνα "Ο άλλος άνθρωπος", oallosanthropos.blogspot.com
- Συνεταιριστικό καφενείο Ακαδημίας Πλάτωνα -- Ευρωπαϊκό Χωριό, european-village.org
- Αυτοδιαχειριζόμενο Πάρκο Ναυαρίνου και Ζωοδόχου Πηγής, parkingparko.espivblogs.net
- Free & Real, freeandreal.org, telaithrion.freeandreal.org
- Lacandona, lacandona.gr
- Νέα Γουινέα, neaguinea.org

Ηλιόσποροι, www.iliosporoi.net
www.enasalloskosmos-community.net

Παρασκευάς Ακαμάτης, Ζωνιανά Gold

Μεταφερόμαστε στο μέλλον - το όχι πολύ μακρινό. Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης έχουν αλλάξει καθοριστικά τις ζωές των ανθρώπων. Η έρημη Αθήνα, μοιάζει σαν μια πόλη φάντασμα, με τα περισσότερα κρατικά κτίρια και τις «περήφανες τράπεζες» να έχουνε ήδη επισήμως «κατεβάσει ρολά». Η ανεργία και η εγκληματικότητα έχουν εκτοξευτεί σε δυσθεώρατα ύψη, ενώ ακόμη τα συσσίτια δεν επαρκούν για να αντιμετωπίσουν τη γενικευμένη πείνα. 

Η πολιτική συγκυρία ρευστή. «Τα τελευταία τέσσερα χρόνια είχανε διεξαχθεί εφτά εκλογικές αναμετρήσεις. Αν και τα ποσοστά των κομμάτων άλλαζαν κάθε φορά, μ’ έναν μαγικό τρόπο στην εξουσία κατόρθωναν να βρίσκονται τα ίδια άτομα ή μάλλον η ίδια πάστας (φλώρα) ατόμων.» (σ.115)

Μια κατάσταση που έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Μέσα σε αυτή τη δίνη, οι τρεις συγκάτοικοι, ο Ταρζάν, η Φρόσω και ο Παρασκευάς, έχουν τη φαεινή ιδέα να αποδεκτούν την πρόταση μιας εταιρείας παραγωγής του εξωτερικού και να γυρίσουν μια ταινία πορνό με παράλληλη προβολή στοιχείων της κρίσης. Μια τραγελαφική ιστορία ξεκινά...

Η αουτσάιντερ υποψηφιότητα του ντροπαλού τριαντάρη (και εντελώς διαφορετικού από το σύνηθες προφίλ κάθε επίδοξου πολιτικού) Κρανιωτάκη, κάνει τη μεγάλη έκπληξη στις εκλογές, διαψεύδοντας κάθε αρνητικό προγνωστικό και κατορθώνοντας μια απροσδόκητη νίκη.

«Ο Κρανιωτάκης από τις πενήντα θέσεις πρώην υπουργών και υφυπουργών που μέχρι τότε έκοβαν βολτίτσες με τα θωρακισμένα τζάμια, αυτός διατήρησε μόνο οκτώ. Υπουργός Ανάπτυξης διορίστηκε κάποιος κουτσός σουβλατζής απ’ τη Θεσσαλονίκη. Υπουργός Οικονομικών ένας λογιστής που μέχρι τότε δούλευε σ’ ένα γραφείο στο Παρίσι και γύρισε στην Ελλάδα για να αναλάβει την καινούργια του θέση. Υπουργός Δικαιοσύνης κάποιος πρώην εισαγγελέας. Ήταν ένας από τους πολλούς που είχαν πετάξει έξω απ’ το Σώμα, όταν κατήγγειλε ένα ακόμα δαιδαλώδες παραδικαστικό κύκλωμα. Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού ένας δάσκαλος δημοτικού σχολείου από το Μεσολόγγι. Υπουργός Δημόσιας Τάξης ο άγνωστος τραγουδιστής του εξίσου άγνωστου ραπ συγκροτήματος «Οι Πίπες». Υπουργός Περιβάλλοντος ένας ακτιβιστής της Greenpeace. Υπουργός Εξωτερικών και πρωθυπουργός ανέλαβε ο ίδιος ο Κρανιωτάκης. Τα υπόλοιπα υπουργεία καταργήθηκαν τελείως και οι αρμοδιότητες τους ανατέθηκαν στο Υπουργείο Εσωτερικών. Αυτό το πήρε στις πλάτες του κάποιος τριαντάχρονος νεαρός που είχε διδακτορικό στις πολιτικές επιστήμες, αλλά τελευταία δούλευε γκαρσόνι σε μια ταβέρνα στην Πλάκα.» (σ. 160-161)

Kοιτάζοντας μια κατάσταση από απόσταση, όσο απελπιστική και αν είναι, μπορείς να βρεις στοιχεία ώστε να την αποδομήσεις. Ο Ακαμάτης το καταφέρνει αυτό καλά. Περιγράφει την οικονομική κρίση και τις περιπέτειες των "ηρώων" του με έναν ειρωνικό και χλευαστικό τρόπο, που σε προτρέπει στο να προβληματιστείς, αλλά δε σε αφήνει να μελαγχολήσεις. 

«Έχει ευρέως διατυπωθεί η άποψη πως η οργή και η απελπισία είναι κακοί σύμβουλοι. Υπάρχει όμως ο αντίλογος, που υποστηρίζει πως τέτοιοι είδους θεωρίες αναπτύσσονται συνήθως από γραβατωμένα παλικάρια κατά τη διάρκεια συνεδρίων, και μάλιστα λίγο πριν καταπιούν καπνιστούς σολομούς και βρέξουν τα ταλαιπωρημένα λαρύγγια τους με δροσερή σαμπάνια. Η οργή και η απελπισία ίσως να αποτελούν τους πολυτιμότερους καταλύτες της ανθρώπινης ιστορίας. Η οργή και η απελπισία ίσως να τρέφουν τα ζιζάνια που φυτρώνουν κάτω από τους καναπέδες της νωθρότητας και ενίοτε ευτυχώς μπαίνουν στο παχουλό κώλο των αποκοιμισμένων κυρίων τους. Η οργή και η απελπισία ίσως και να είναι τα απαραίτητα συστατικά κάθε πραγματικής αλλαγής. Η οργή και η απελπισία ίσως να κρύβουν μέσα τους τη σπίθα, χωρίς την οποία θα είχαμε μείνει στους πάγους, με πλαστικά τηλεκοντρόλ στα χέρια και στους φρουρούς έξω απ’ την πόρτα μας. Τέλος πάντων, ας αποφασίσουν και γι’ αυτό οι ιστορικοί του μέλλοντος (και κυρίως να μην κάνουν καμιά μαλακία με την υστεροφημία μου).»  (σ. 65-68)

«Αυτός ακριβώς είναι ο ορισμός της ευτυχίας του πλήθους, Παρασκευά. Η προσχώρηση στην αγέλη, η απουσία της σκέψης, η απώλεια της ατομικής συνείδησης, το γλίστρημα μέσα στη μάζα και στους αλαλαγμούς της.» (σ. 234)

Και όμως ο συγγραφέας εκφράζει κάποιες προτάσεις με έναν αρκετά αντιληπτό τρόπο, που όσο και αν φαντάζουν ουτοπικές, θα ήταν ρηξικέλευθα δίκαιες. Η εξιστόρηση γίνεται με μια αφοπλιστικά σκωπτική διάθεση, συχνά αγγίζοντας τα όρια της υπερβολής. Οι αρκετές σεξουαλικές αναφορές μάλλον εξυπηρετούν τούτο το σκοπό του. Ο Ακαμάτης αντιμετωπίζει την πραγματικότητα της κρίσης ως μια παρωδία, δηλαδή ότι ακριβώς είναι. Όποιος όμως σταθεί μονάχα στην παρωδία και δεν μπορέσει να εντοπίσει τη ματιά του συγγραφέα πάνω στα πράγματα, νομίζω ότι θα χάσει ένα σημαντικό του κομμάτι. Σε κάποια σημεία το ύφος του, μου θύμισε «στιγμές» του Λένου Χρηστίδη, πράγμα που σημαίνει πως θα περιμένω να διαβάσω το επόμενο βιβλίο του. 

Παρασκευάς Ακαμάτης, Ζωνιανά Gold, Ωκεανίδα, 2013, σ.253.

Not Speech

Εκείνο το πρωινό ξύπνησα πριν από την ανατολή του ήλιου. Ντύθηκα, έφτιαξα έναν καφέ, βγήκα στο μπαλκόνι και χάζευα τα απίστευτα χρώματα στα σύννεφα. Ένα θαύμα συντελείται κάθε μέρα εκεί ψηλά, δεν χρειάζεσαι εμένα για να το μάθεις.  Ένα θαύμα που παραβλέπουμε, που συνηθίζουμε να αγνοούμε. Ένας οργασμός χρωμάτων, τόσο εξώκοσμα λυτρωτικός. Γέμισα ελπίδα και δύναμη.

"Ξυπνάς πριν βγει ο ήλιος, χαζεύεις τα χρώματα στον ουρανό, γεμίζεις ελπίδα. 

Διαβάζεις για το χτεσινό φονικό και σου τελειώνει. Έτσι απλά."

Μπαίνεις στο facebook, απόψεις επί απόψεων. Αναλύσεις, θεωρίες. Τσακωμοί, αλλεπάλληλες αλλαγές των status, φθόνος, άλλου είδους εικονικά αλληλομαχαιρώματα.
Μια κοινωνία στα όρια της, έτοιμη να κατασπαραχθεί. Πόσο λείπει το όνειρο, το όραμα, η ελπίδα! Εκείνη η εσωτερική δύναμη που σε παρακινεί να πιάσεις το χέρι του διπλανού και να τον καλέσεις να πορευθείτε μαζί παρακάτω, να φτιαχτεί ένα καλύτερο αύριο - για όλους! Το έχουμε ήδη χάσει το παιχνίδι. Το ξέρεις πως δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από τον εμφύλιο πόλεμο και από το διχασμό, δεν χρειάζεσαι εμένα για να το μάθεις.

"Ο νεοναζισμός δεν είναι θεωρία, σκέψη και αναρχία. Είναι μια παράσταση. Εσείς κι εμείς. 
Και πρωταγωνιστεί ο Θάνατος." (Μάνος Χατζιδάκις)

I need Job

Not Speech
(Εξάρχεια)

Η κύρια αιτία του κακού στο παραπάνω graffiti.

Πρωινός περίπατος στα Εξάρχεια. Ένας καμβάς οι δρόμοι της πόλης... Περπατώ, φωτογραφίζω συνθήματα - κραυγές,  ζωγραφιές, graffiti. Αυτή η συνοικία έχει ακόμη έναν αέρα ελευθερίας που αγαπώ. Μια γειτονιά που αισθάνεσαι ότι ο σεβασμός και η ανεκτικότητα προς το διαφορετικό είναι το ζητούμενο. 

Όχι αυτά τα κτίρια δεν βρίσκονται σε κάποια συνοικία του Παρισιού...

Υπέροχα σπίτια στην Καλλιδρομίου, που κάνουν το μυαλό σου να φεύγει αλλού.

Πέρασμα από εκδοτικούς οίκους...

Ψαχουλεύοντας βιβλία, εξώφυλλα, οπισθόφυλλα, σελίδες τους...

 Χαζεύοντας τις βιτρίνες βιβλιοπωλείων. 

Τοίχους, διακοσμήσεις, οσφρήσεις, καθημερινές μικρές ανακαλύψεις.

Φτιάχνοντας στιγμαίες ιστορίες με τους τίτλους /

νοερά ταξίδια του μυαλού...

Τέτοιες στιγμές, συνειδητοποιείς πόσο συγκλονιστική είναι η γνώση της Ιστορίας. Σου αποκαλύπτει τάσεις, φοβίες, ματαιοδοξίες, αιτίες. Είναι ίσως ειρωνικό, μα διαβάζοντας το παρελθόν της ανθρωπότητας, σου φανερώνονται σημεία στιγμών του μέλλοντος της...

Θυμήθηκα αυτές τις μέρες, μια παλιότερη ανάρτηση του Απριλίου του 2010. Μια μικρή ιστορική αναδρομή στο κοινωνικό, ιστορικό, οικονομικό πλαίσιο της Ευρώπης στον 20ό αιω. Δεν πρόκειται για κανένα μαγευτικό ταξίδι ανάγνωσης στο χρόνο, το αντίθετο μάλλον θα έλεγα... Αρκετά επίκαιρη. Φοβάμαι ότι θα βρεις κάποιες ομοιότητες με το σήμερα : Τη διαβάζεις εδώ

Γιαννούλης Χαλεπάς

Γιαννούλης Χαλεπάς 

 (Πύργος Τήνου, 14 Αυγούστου 1851 – Αθήνα, 15 Σεπτεμβρίου 1938)

Σαν σήμερα έφυγε από τη ζωή ένας από τους πιο ταλαντούχους γλύπτες της νεότερης Ελλάδας ο Γιαννούλης Χαλεπάς (Πύργος Τήνου, 14 Αυγούστου 1851 – Αθήνα, 15 Σεπτεμβρίου 1938). Ο Χαλεπάς υπήρξε αναμφισβήτητα μια ιδιαίτερη περίπτωση καλλιτέχνη, με μια τραγική μοίρα. Με ζωή, απόλυτα μυθιστορηματική ανάμεσα στην τρέλα και τη δόξα.

Αναπαυομένη, 1931 

Γύψος , 49 x 158 x 60 εκ. 

Γόνος οικογένειας φημισμένων Τηνίων μαρμαρογλυπτών, καθώς ο πατέρας του και ο θείος του είχαν μεγάλη οικογενειακή επιχείρηση μαρμαρογλυπτικής με παραρτήματα στο Βουκουρέστι, την Σμύρνη και τον Πειραιά. Η οικογένεια του τον προόριζε για έμπορο, αλλά ο ίδιος αποφάσισε να σπουδάσει γλυπτική.

Σάτυρος που παίζει με τον Έρωτα, 1877 

Μάρμαρο , 135 x 105 x 73 εκ.

Προικισμένος με ξεχωριστό ταλέντο, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Σχολείον των Τεχνών και από το 1872, με υποτροφία του Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου, συνέχισε στην Ακαδημία του Μονάχου. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Μόναχο, εξέθεσε τα έργα του Το παραμύθι της Πεντάμορφης και Σάτυρος που παίζει με τον Έρωτα, για τα οποία βραβεύθηκε. Παρά τις συνεχείς διακρίσεις, η διακοπή της υποτροφίας του τον ανάγκασε να επιστρέψει το 1876 στην Αθήνα.

Το 1876 επέστρεψε στην Αθήνα, όπου άνοιξε δικό του εργαστήριο. Το 1877 άρχισε να δουλεύει το πιο διάσημο γλυπτό του, την Κοιμωμένη για τον τάφο της Σοφίας Αφεντάκη στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Τα έργα αυτά, όπως και άλλα της ίδιας περιόδου, χαρακτηρίζονται από τη ρεαλιστική απόδοση και την εξαιρετική χρησιμοποίηση των διδαγμάτων του κλασικισμού.

Ο θεριστής, 1924-1930 

Πηλός , 60 x 28 x 21 εκ.

Τον χειμώνα του 1877, ο Χαλεπάς υπέστη νευρικό κλονισμό. Άρχισε να καταστρέφει τα έργα του, ενώ επιχείρησε κατ' επανάληψη να αυτοκτονήσει. Σήμερα γνωρίζουμε ότι τα αίτια της ψυχασθένειάς του ήταν η τελειομανία του, η υπερκόπωση από την αδιάκοπη εργασία και ένας άτυχος έρωτας για μία συμπατριώτισσά του. Ωστόσο, εκείνη την εποχή, με τη ψυχολογία και τη ψυχιατρική ακόμα στα πρώτα τους στάδια, οι γονείς του Χαλεπά και οι γιατροί δεν μπορούσαν να καταλάβουν τα βαθύτερα αίτια της ψυχασθένειας του νεαρού γλύπτη. Έτσι οι γονείς του τον έστειλαν ταξίδι στην Ιταλία, για να συνέλθει, αλλά η θεραπεία ήταν μόνο πρόσκαιρη. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα άρχισαν ξανά τα συμπτώματα: καταβύθιση στην σιωπή, απομόνωση, παραμιλητό και αναίτιο γέλιο.

Αφροδίτη, 1931 

Γύψος , 75 x 20 x 21 εκ.

Η σταδιακή επιδείνωση της υγείας του τα χρόνια που ακολούθησαν οδήγησε στον εγκλεισμό του στο Ψυχιατρείο της Κέρκυρας από το 1888 ως το 1902 και στη διακοπή της εργασίας του για σαράντα ολόκληρα χρόνια αφού, μετά την έξοδό του από το Ψυχιατρείο και την εγκατάστασή του στην Τήνο, ό,τι έπλαθε το κατέστρεφε είτε ο ίδιος είτε η μητέρα του, που φαίνεται ότι θεωρούσε τη γλυπτική υπαίτια για την ασθένεια του γιου της.

Στο Ψυχιατρείο, ο Χαλεπάς αντιμετωπίστηκε με το σκληρό τρόπο που αντιμετώπιζαν όλους τους ψυχασθενείς την εποχή εκείνη: οι γιατροί και οι φύλακες είτε του απαγόρευαν να σχεδιάζει και να πλάθει, είτε του κατέστρεφαν οτιδήποτε εκείνος είχε δημιουργήσει και είχε κρύψει στο ερμάριό του. Λέγεται πως από όσα προσπάθησε να δημιουργήσει μέσα στο Ψυχιατρείο ένα μόνον έργο σώθηκε, κλεμμένο από κάποιον φύλακα και παραπεταμένο στα υπόγεια του ιδρύματος, όπου ξαναβρέθηκε τυχαία το 1942.

Μήδεια ΙΙΙ, 1933 

Γύψος , 72 x 43 x 24 εκ.

Ο θάνατος της μητέρας του το 1916 υπήρξε καθοριστικός, αφού ο Χαλεπάς μπορούσε πλέον απερίσπαστος να αφοσιωθεί στην τέχνη του. Σε αυτή τη φάση όμως τίποτα δεν θυμίζει το παλιό του ύφος. Τώρα εμφανίζει ένα ύφος ελεύθερο, αυθόρμητο και πηγαίο και επικεντρώνεται στην ουσία των συνθέσεων και όχι στη λεπτομερή επεξεργασία της επιφάνειας, την εκλέπτυνση ή την ωραιοποίηση. 

Ερμής, Πήγασος και Αφροδίτη, 1933 

Γύψος , 72 x 55 x 43 εκ.

Έχοντας αφήσει πίσω τα διδάγματα της Ακαδημίας, μοιάζει σα να δοκιμάζει τις δυνάμεις του, αντλώντας από την περίοδο που ο ίδιος είχε δηλώσει ότι προτιμούσε: την «πριν Φειδίου». Οι μορφές του γίνονται στιβαρές, επιβλητικές, μερικές φορές σχεδόν ιερατικές, εσωστρεφείς και αποτραβηγμένες σε ένα δικό τους κόσμο, και οι συνθέσεις αποτελούνται από όγκους συμπαγείς, χωρίς κενά, κατεργασμένους τόσο, ώστε να τονίζουν τα ουσιαστικά στοιχεία της φόρμας.

Ένας ταλαντούχος καλλιτέχνης με τεράστια αναγνώριση, μεγάλη εσωστρέφεια, τραγική μοίρα, την τρέλα και την πλήρη απομόνωση.  Με μια μάνα που καταστρέφει τα έργα του και του απαγορεύει την ενασχόληση με τη γλυπτική. Η ζωή του υπήρξε ένας ασταμάτητος αγώνας ανάμεσα στην τρέλα, στη δημιουργία, στη δόξα...

Σχετικές πηγές :

Εθνική Πινακοθήκη

Γιαννούλης Χαλεπάς 
tinos.biz