Νίκος Βατόπουλος, Περπατώντας στην Αθήνα, Μεταίχμιο

Το «Περπατώντας στην Αθήνα» του Νίκου Βατόπουλου έφτασε στα χέρια μου μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Καθώς έχω μια ιδιαίτερη επαφή και αγάπη για την Αθήνα -είναι η πόλη μου- ένιωσα ότι το βιβλίο δεν έπρεπε να λείπει από τη βιβλιοθήκη μου. Πρόκειται για μια μικρή, προσεγμένη έκδοση που αποτελεί ουσιαστικά το αποθησαύρισμα κειμένων, "σπαράγματα πρόσφατων μοναχικών περιπλανήσεων", όπως έχουν δημοσιευθεί στην κυριακάτικη στήλη «Πτυχές» της εφημερίδας Καθημερινής. 

Καθώς και η ίδια είμαι λάτρης των περιπάτων στην Αθήνα, νιώθω πως όσα διάβασα εκφράζουν μια παρόμοια αγάπη και αγωνία για την πόλη που αλλάζει. Διαβάζοντας τα κείμενα του κυρίου Βατόπουλου, αισθάνθηκα μια απόλυτη ταύτιση. Δεν πρόκειται για κάποια ωραιοποιημένη, μια εξιδανικευμένη εικόνα της πόλης, αντίθετα υπάρχει ο προβληματισμός και για τα φλέγοντα προβλήματα της.

«Είναι περίεργη η αίσθηση να περπατάς σήμερα στη Σταδίου και πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, να μην υπάρχει τίποτε να σε συνδέει με την αστική παράδοση της πρωτεύουσας. Έχει συμβεί μια σημαντική ρωγμή». (σ. 23) Δε μπορείς παρά να συμφωνήσεις περισσότερο…

Από τις σελίδες του βιβλίου, περνάνε μπροστά από τα μάτια σου ο "Κάουφαν" στην οδό Σταδίου, αθέατες κόγχες στη Ρόμβης, στη Θησέως και στην Περικλέους, το Παγκράτι, οι φωτισμένες είσοδοι της οδού Σκουφά, τα Πατήσια, έως και τα ξεχασμένα στενά της Κυψέλης,

Το βιβλίο διανθίζεται από ωραίες φωτογραφίες. Ο αναγνώστης συνειδητοποιεί την αξία της αρχιτεκτονικής στην καθημερινότητα του και το πώς ένα ιδιαίτερο κτήριο μπορεί να επηρεάσει «ως παρουσία και ως αισθητική αναρίθμητους ανθρώπους». (σ. 48) Φανταζόμαστε πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή μας στην Αθήνα, αν είχε προφυλαχτεί από την κακή αισθητική των οικοδομημάτων της.  Αλλά επιπλέον είναι και «ο εσωτερικός θάνατος εκατοντάδων οικοδομών. Είναι η πολυοργανική ανεπάρκεια των κτιρίων, της ίδιας της πόλης» (σ. 55), που «όλη αυτή η ορμή έχει γίνει πλέον σκόνη».

«Αλλά μαζί με τα ατελείωτα τετραγωνικά μέτρα που σαπίζουν σε άδεια κελύφη, ή σε ασυντήρητα αστικά διαμερίσματα που δε θερμαίνονται και που δεν αγαπιούνται πλέον, έχει καταπέσει και η δυνατότητα να διακρίνει κανείς κλίμακες, ποιότητες, κατηγορίες και διαθέσεις. Κινδυνεύει όλος ο πλούτος της αστικής Αθήνας να ενταφιαστεί ως νεκρός χωρίς συγγενείς, καθώς θα γίνεται ανεπιθύμητη, ατελέσφορη και απόμακρη κάθε κίνηση επανάκτησης.

Γι’ αυτό η Σόλωνος, ιδίως τη νύχτα, καθώς φωτίζονται λίγες μόνον είσοδοι, σαν φάροι, είναι μια άλλη Αθήνα που δείχνει λιγότερα από όσα πράγματι είναι. Είναι μια πόλη σε απόσυρση ή σε νεκροφάνεια, που περιμένει να ανάψει τους φανούς της». (σ. 57)

Ένα βιβλίο που απευθύνεται στους εραστές και περιπατητές της Αθήνας. Σε εμάς.

Νίκος Βατόπουλος, Περπατώντας στην Αθήνα, Μεταίχμιο, 2018

Βώλακας ή Βώλαξ Τήνου

Ιθάκη / Πόλις (του Κ. Καβάφη)

Ένας από τους κύριους λόγους που επέλεξα ως προορισμό το νησί της Τήνου ήταν για τα χωριά της. Τα οποία και δε μπόρεσα να εξερευνήσω όπως θα ήθελα, για αυτό και θα επιστρέψω ξανά σε αυτήν! Πώς να προλάβεις άλλωστε να γνωρίσεις τα σχεδόν 50 χωριά αυτού του νησιού, απαιτείται χρόνος και όρεξη για εξερεύνηση. Ευτυχώς το δεύτερο όμως δε με εγκαταλείπει ποτέ! 

Η Τήνος είναι ένα νησί ...παρεξηγημένο! Όχι δεν είναι μόνο ο προορισμός της εκκλησίας της Παναγίας -προφανώς είναι και αυτό- μα είναι και πολλά ακόμη, τα οποία απαιτούν αρκετές επισκέψεις για να τα ανακαλύψεις! Θα έλεγα ότι είναι ένα ιδιαίτερα μυσταγωγικό νησί, το οποίο το γνωρίζεις μόνο αν εξερευνήσεις την ενδοχώρα της. 

Λοιπόν, πρώτο απ' όλα τα χωριά ήθελα να περπατήσω τη Βωλάξ, βρίσκεται σε ένα μικρό οροπέδιο στο κέντρο της Τήνου. Για αυτό και αφού περπάτησα πρώτα λίγο στο λιμάνι, ήταν ο πρώτος προορισμός μου στο νησί.  Σε αυτό το χωριό, οι καλλιτέχνες κάτοικοι του, είχανε την πανέξυπνη και πολύ δημιουργική ιδέα να γεμίσουν τις πόρτες των σπιτιών τους με ποιήματα. Περπατάς, λοιπόν, σε αυτό το γαλατικό χωριό και βλέπεις γραμμένους αγαπημένους στίχους του Καβάφη, του Σικελιανού, του Σεφέρη, του Καββαδία και άλλων. 

Ακολουθούν κάποιες φωτογραφίες από τοίχους του...

Μικρή Πατρίδα...

Χῶρες τοῦ ἥλιου και δεν μπορεῖτε ν᾿ ἀντικρίσετε τον ἥλιο.

Χῶρες τοῦ ἀνθρώπου και δεν μπορεῖτε ν᾿ ἀντικρίσετε τον

ἄνθρωπο. (Γιώργος Σεφέρης)

Το πιο εντυπωσιακό όμως σε αυτό το μεσαιωνικό καθολικό χωριό με τους περίπου 53 μόνιμους κατοίκους, είναι πως περιτριγυρίζεται από τεράστιες πέτρες, μεγάλους σφαιρικούς γρανιτένιους βράχους πιθανόν ηφαιστειογενούς προέλευσης. Γεωλόγοι το επισκέπτονται για να ερευνήσουν το έδαφος του. Aπ' ότι έλεγαν οι ντόπιοι, αυτό το φαινόμενο έχει εντοπιστεί μόνο στην Τήνο και σε ένα χωριό του Μεξικού. Κάτι που δε ξέρω κατά πόσο αληθεύει, όμως είναι σίγουρα εντυπωσιακό. 

Πολλούς τόπους έχω επισκεφτεί. Από τους περισσότερους φεύγω με την αίσθηση ότι τους γνώρισα και μπαίνω στη διαδικασία να σκεφτώ επόμενο προορισμό. Φέτος όμως η Τήνος -στην οποία έχω ξαναπάει, μα πάλι για λίγο- μου άφησε την αίσθηση ότι δε τη χόρτασα και έτσι "έφυγα" νιώθοντας ότι θα επιστρέψω ξανά. Κυρίως για να περπατήσω και να σταθώ στην ενδοχώρα της.

Ας πούμε ένα μπράβο (αλλά κι ένα ευχαριστώ) στους λίγους μόνιμους κατοίκους αυτών των χωριών, που επιμένουν να ζουν σε δύσκολες συνθήκες και να κρατάνε τόσο όμορφο το τόπο τους. 

Αχ αυτά τα υπέροχα χωριά της Ελλάδας, με τους χαμογελαστούς ανθρώπους, τα γεμάτα με Τέχνη, αυτά είναι που με κάνουν ν' αγαπώ ακόμη αυτό τον τόπο. Τι υπέροχη χώρα που έχουμε, το γνωρίζουμε καθόλου;

ReStArt

Πόσες φορές το καλοκαίρι έχεις αισθανθεί ότι θα ήθελες να μπορούσες να πατήσεις ένα "pause" και να ακινητοποιηθεί εκείνη η στιγμή της μέρας με το άπλετο φως όπου εσύ απλά στέκεσαι μπροστά στη θάλασσα και εκείνο απλά πέφτει πάνω της... Ναι αυτή την απλή στιγμή, αυτό το καθημερινό δώρο της φύσης, που είναι σαν να το αποφεύγουμε σε καθημερινή βάση. 

Να πατήσεις το "pause"· όταν είσαι στη θάλασσα, ήρεμη και έχεις ψυχική ευφορία απλά και μόνο επειδή η μέρα κυλά και ο ήλιος βυθίζεται μπροστά σου. 

Να πατήσεις το "pause"· όταν ξαπλώνεις στην αιώρα και χαζεύεις το πράσινο της μουριάς, διαβάζοντας το βιβλίο που έχεις επιλέξει, ακούγοντας το τρελό τραγούδι των τζιτζικιών. Έπειτα να ξέρεις πως έχεις κοντά σου εκείνους που αληθινά αγαπάς και σε αγαπάνε.  Εκείνους που είναι κοντά, σε χαρές και δυσκολίες. Θες να σταματήσει ο χρόνος, να μη χαθούν, να χαρείς αυτή τη στιγμή στο έπακρο της.

Να πατήσεις το "pause"· τη στιγμή της φυγής που διασχίζεις με το καράβι το Αιγαίο -το πιο αγαπημένο σου σημείο ίσως πάνω στο πλανήτη γη- ξαπλώνεις στο κατάστρωμα και φαντάζεσαι το πώς φαίνεται ο εαυτός σου από ψηλά. Είσαι μια κουκκίδα στο πέλαγο.  Μια μικρή κουκκίδα που σπάει το γαλάζιο. Φτάνεις σε ένα νησί των Κυκλάδων. Μπαίνεις μέσα στον κύκλο, ενώνεσαι με μύθους, δοξασίες και συνειδητοποιείς πως για σένα τελικά αυτό και μόνο είναι αιτία να πλημμυρίσει η ψυχή σου με φως. Αντιλαμβάνεσαι για ποιο λόγο γεννήθηκαν εδώ οι ιστορίες και για ποιο λόγο θα συνεχίσουν να υπάρχουν μετά και από εσένα. Διασχίζεις δρόμους που δεν έχεις ξαναπερπατήσει, δε χορταίνει η ψυχή να κοιτάζει τον ουρανό, τα σύννεφα, το μπλε, τον ορίζοντα. Όλα απέραντα, όλα γεμάτα με μια απίστευτη αίσθηση ανυπέρβλητης ελευθερίας. Θες ασταμάτητα να φωτογραφίζεις και να μιλάς με άγνωστους ανθρώπους. Κάποιους από αυτούς δε θα τους δεις ίσως ποτέ ξανά. Ανταλλάσσεις απόψεις για ταξίδια, για νησιά, για βιβλία, για τόπους. Όλος ο χειμώνας σε γεμίζει με προσμονή για αυτές τις στιγμές και για ένα πράγμα είσαι πια σίγουρη: πως πρέπει να τις ζεις συχνότερα. Το φετινό καλοκαίρι μας έδειξε πόσο εύκολα αλλάζουν τα πάντα μέσα σε λίγα λεπτά. Ακριβώς επειδή τίποτα δεν είναι δεδομένο, όσο ζεις να νιώθεις δίψα, ευγνωμοσύνη και πάθος. Πάθος για ταξίδια, φως, μπλε, ευδαιμονία. 

Βαθιά ανάσα. Όσο δηλαδή διαρκεί περίπου μια ζωή. 

Παίρνεις το χέρι από το "pause" και πατάς το "restart".

αποσύνδεση

Είναι αλήθεια πως αλλιώς σχεδίαζα το φετινό κείμενο πριν από την καθιερωμένη θερινή διακοπή. Όμως φίλοι μου, η πραγματικότητα είναι κάποιες φορές τόσο ανελέητη που δε μπορείς ούτε... τις λέξεις να βρεις για να την περιγράψεις. Επιπλέον, ό,τι και να πεις θα μοιάζει φαιδρό, λίγο, ίσως και υποκριτικό. Καιρός για αποσύνδεση, ελπίζω και αποσυμπίεση. Ευελπιστώ να ξαναβρεθούμε από το φθινόπωρο με διάθεση για περισσότερα καινούργια μοιράσματα και κείμενα. Ελπίζω να είστε όλοι καλά και οι αγαπημένοι σας.  Να προσέχετε. Εις το επανειδείν.  

Ως τότε θα μοιράζομαι περιεχόμενο στις σελίδες στο facebook, instagram & twitter.