Καθώς διάβαζα το πρώτο μέρος της τετραλογίας της Νάπολης της Ε. Φερράντε, είχα πραγματικά μπερδεμένα συναισθήματα. Θυμάμαι να το μεταφέρω μαζί μου στις διαδρομές στην πόλη, να διαβάζω σελίδες στο μετρό μα η ανάγνωση του να μην κυλά. Κάτι δεν πήγαινε καλά, ένιωθα να με κουράζει. Αλλά μετά τη μέση του βιβλίου κάτι άρχισε να αλλάζει. Πλησιάζοντας προς το τέλος, η αίσθηση της αγωνίας για τη συνέχεια με είχε κυριεύσει. Κλείνοντας το, ήξερα πως θα αναζητούσα και το δεύτερο μέρος. Αν, λοιπόν, το πρώτο βιβλίο λίγο με απογοήτευσε, το δεύτερο με κέρδισε και μου έδωσε ξανά εκείνη τη όμορφη αγωνία για το επόμενο τόμο.
Στην ανάρτηση για το πρώτο τόμο της τετραλογίας, αναφερθήκαμε στο μύθο πίσω από το ψευδώνυμο της Έλενας Φεράντε. Η πραγματική ταυτότητα της διάσημης Ιταλίδας συγγραφέα, αποτελεί ένα από τα λογοτεχνικά αινίγματα της εποχής μας. Πέρσι λοιπόν έγινε μεγάλος ντόρος σχετικά με μια "αποκάλυψη" της ταυτότητας της. Μόλις την προηγούμενη Παρασκευή υπήρξε ακόμη μια δημοσίευση, όπου αυτή τη φορά αμφισβητήθηκε το φύλο της. Σύμφωνα με μια "επιστημονική" έρευνα, γλωσσολόγοι υποστηρίζουν ότι η Φερράντε είναι άντρας. Αν παρατηρήσεις αυτή την ιστορία είναι τουλάχιστον τραγελαφική. Η ουσία είναι πως πραγματικά δεν έχει καμία απολύτως σημασία ποιος ή ποια βρίσκεται πίσω από αυτό το ψευδώνυμο, μα μόνο το έργο του/της. Βέβαια στην εποχή των απανωτών selfies και της ακάματης αυτοπροώθησης των απανταχού συγγραφέων, είναι λογικό να προκαλεί έκπληξη όταν ξαφνικά συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Ένας καλλιτέχνης που να μη θέλει να αποκαλύψει κανένα στοιχείο της προσωπικής του ζωής, και αυτό να συνοδεύεται από παγκόσμια επιτυχία, φήμη, χρήμα και διασημότητα.
«Όταν τους αποχαιρέτισα με την ευχή να έχουν κάθε καλό,
έλπιζα για το δικό μου καλό να μην
τους ξαναδώ ποτέ πια.»
Ας μιλήσουμε λοιπόν για το βιβλίο. Το δεύτερο μέρος της τετραλογίας αρχίζει σαν συνέχεια με το τελευταίο επεισόδιο του πρώτου μέρους. Οι δύο κολλητές, η Λίλα και η Έλενα είναι τώρα δεκάξι χρονών. Με φόντο τις φτωχογειτονιές της Νάπολης, ο αναγνώστης παρακολουθεί τις απόπειρες τους να απεγκλωβιστούν από τα διαφορετικά αδιέξοδα τους. Ο πολυπόθητος γάμος της Λίλας - που θα έσωζε την ίδια και την οικογένεια της από την φτώχεια - τελικά καταλήγει σε αποτυχία. Αμέσως μετά την τελετή, νιώθει να χάνει τον εαυτό της. Η άριστη μαθήτρια Έλενα, βασανισμένη από ανασφάλειες και δυσκολίες, σταδιακά αισθάνεται ασφυξία στη μικρή γειτονιά της. Πρέπει να βρει τρόπο να αποδράσει.
«Τον αγαπούσε, τον αγαπούσε όπως αγαπάνε εκείνα τα κορίτσια στα φωτορομάντζα. Θα θυσίαζε κάθε της προτέρημα μια ολόκληρη ζωή, κι εκείνος ούτε καν που θα αντιλαμβανόταν αυτή τη θυσία της, θα περιτριγυριζόταν από τον πλούτο του συναισθήματος, της ευφυΐας, της φαντασίας που τη χαρακτήριζε δίχως να ξέρει τι να τα κάνει, θα την κατέστρεφε. Εγώ, σκέφτηκα, δεν μπορώ να αγαπήσω κανέναν έτσι, ούτε καν τον Νίνο, το μόνο που ξέρω είναι να αφιερώνω τον χρόνο μου στα βιβλία.»
Παρακολουθώντας τις αγωνίες, τις αντιζηλίες, τις προσπάθειες της καθεμίας να αρπάξει το όνειρο της, να ζήσει έναν αληθινό έρωτα, ακολουθώντας τις υποδείξεις της καρδιάς και των αληθινών τους "θέλω". Παίρνουν ρίσκα, απομακρύνονται και ξαναβρίσκονται. Τελικά οι ζωές τους ενώνονται σαν από μια αόρατη κλωστή. Μια φιλία τόσο εύθραυστη, μα παράλληλα και τόσο άρρηκτα δυνατή.
Η Φερράντε χρησιμοποιεί απλή γλώσσα, που όμως σε σαγηνεύει. Περιγράφει με μαεστρία και αφηγηματική δυνότητα τους χαρακτήρες και τη γυναικεία ψυχοσύνθεση. Είναι μια εξαιρετική ψυχογράφος που περιγράψει τόσο ουσιαστικά τα ενδόμυχα μυστικά της γυναικείας φιλίας. Πρόκειται για μια υπέροχη γυναικεία (και φεμινιστική) λογοτεχνία. Tο δεύτερο βιβλίο ολοκληρώνεται με εξίσου όμορφο τρόπο, όπως και το πρώτο της τετραλογίας, γεμίζοντας τον αναγνώστη με την επιθυμία να αναζητήσει το επόμενο.
Έλενα Φερραντε, Το νέο όνομα, Πατάκη / Η Τετραλογία της Νάπολης | Βιβλίο δεύτερο