Με αφορμή το ταξίδι στη Θεσσαλονίκη
επισκεφτήκαμε την Βεργίνα, την Αρχαία Νεκρόπολη Αιγών, τους Βασιλικούς τάφους.
Πρόκειται για ένα εκπληκτικό μουσείο, με μοναδικά εκθέματα.
Δυστυχώς δεν επιτρέπονται οι φωτογραφίες από το εσωτερικό. Ήθελα πάρα πολύ να φωτογραφίσω κάποια εκθέματα, εννοείται χωρίς φλας, όπως μπορείς να κάνεις στα μεγαλύτερα μουσεία της Ελλάδας και του κόσμου. Αλλά έπρεπε να σεβαστούμε την επιλογή των υπευθύνων, έτσι και δεν έχω φωτογραφίες από το εσωτερικό.
Δέος αισθάνεται ο επισκέπτης μόλις βρεθεί μπροστά στους τάφους και διαβάσει την ιστορία τους. Ο Ανδρόνικος άγγιξε το θαύμα, έζησε το όνειρο κάθε λάτρη της αρχαιολογίας και μπόρεσε να μας το χαρίσει σε όλους μας απλόχερα.
Υπάρχει ένα έντονο μυστήριο. Που σίγουρα απαιτεί σεβασμό.
Εδώ στην έξοδο του. Βεργίνα Ιανουάριος 2017.
Λιτή, αυστηρή, μινιμαλιστική, έντονα ατμοσφαιρική η έκθεση των Θησαυρών των Βασιλικών Τάφων των Αιγών υποβάλλει τον επισκέπτη επιβάλλοντάς μια αναγκαστική πορεία μέσα στο χώρο. Ο επισκέπτης που κατηφορίζει τον επιβλητικό πέτρινο "δρόμο", περνώντας την πόρτα του Μουσείου βρίσκεται ξαφνικά αντιμέτωπος με το σκοτάδι. Σοκαρισμένος αντικρίζει σαν σε όνειρο την εικόνα της Μεγάλης Τούμπας, του επιβλητικού μνημείου που δεν υπάρχει πια, και, ενώ σιγά-σιγά τα μάτια του συνηθίζουν, μαθαίνει την ιστορία και αποκτά μέσα από μια τρισδιάστατη μακέτα, μια συνολική εντύπωση του χώρου και των μνημείων, όπως ήταν θαμμένα μέσα στο χώμα.
Το δέος μπροστά στο θάνατο, η αίγλη της βασιλικής λάμψης, η συγκίνηση που γεννά το τραγικό τέλος του βασιλικού οίκου των Τημενιδών, ιδέες σύμφυτες με το χώρο των βασιλικών τάφων των Αιγών. Οι ιδέες αυτές καθόρισαν το σενάριο της έκθεσης, ενώ οι βασικές αισθητικές επιλογές στηρίχτηκαν στην αντίληψη ότι σε ένα χώρο ουδέτερο και σκοτεινό πάμφωτα και θερμά πρέπει να κυριαρχούν μόνο τα αρχαία αντικείμενα. Κάτι που φυσικά πρέπει να το σεβαστούμε.
Επιστροφή προς την έξοδο.
Ο επισκέπτης που εισέρχεται στον υπόγειο χώρο των τάφων ξεκινά την περιήγησή του με την αναπαράσταση της Μεγάλης Τούμπας, του μνημείου που σημάδευε τη θέση των βασιλικών ταφών και δεν υπάρχει πια. Επιτύμβιες στήλες και ευρήματα από τάφους. Ο κατεστραμμένος τάφος του 3ου αιώνα π.Χ., το γκρεμισμένο ηρώο, τόπος νεκρικής λατρείας των βασιλιάδων, η γοητεία και η θλίψη που αποπνέει η αρπαγή της Περσεφόνης προετοιμάζουν τον επισκέπτη να προσεγγίσει το νεκρό βασιλιά. Τότε έρχεται στο προσκήνιο ο Φίλιππος. Τα λαμπρά όπλα δίνουν την αίσθηση της δύναμης. Ο σωρός των υπολειμμάτων της νεκρικής πυράς που βρέθηκαν όλα μαζί ριγμένα επάνω στον τάφο θυμίζει το τραγικό ολοκαύτωμα και συγχρόνως υπαινίσσεται το πέρασμα σε μία άλλη διάσταση.
Φωτο: Υπ.Πο.
Ακολουθεί η χρυσή λάρνακα που περιείχε τα οστά του βασιλιά Φιλίππου Β΄ και το στεφάνι βελανιδιάς που φορούσε ο νεκρός. Η χρυσή λάρνακα που ζύγιζε 11 κιλά είναι διακοσμημένη στο κάλυμμά της με το μακεδονικό αστέρι και στις πλευρές της με φυτικά κοσμήματα και επίθετους ρόδακες. Το χρυσό στεφάνι βελανιδιάς είναι το πιο βαρύτιμο στεφάνι που σώθηκε από την ελληνική αρχαιότητα. Αποτελείται από 313 φύλλα και 68 βελανίδια. Ζυγίζει 714 γραμμάρια.
Οι κλίνες, που ήταν χρηστικά αντικείμενα, είχαν σκελετό από ξύλο και ήταν πλούσια διακοσμημένες. Κατασκευασμένες από το χέρι σπουδαίων αρχαίων καλλιτεχνών, αποτελούν δύο μοναδικά αριστουργήματα της ελληνικής μικροτεχνίας. Στην κλίνη του θαλάμου, στη ζωφόρο της μακριάς πλευράς, υπάρχει ανάγλυφη παράσταση βασιλικού κυνηγιού, στο οποίο συμμετέχει ο ίδιος ο Φίλιππος και ο νεαρός γιός του Αλέξανδρος μαζί με Μακεδόνες αυλικούς.
Φωτο: Υπ.Πο.
Στην τελευταία ενότητα της έκθεσης συναντά κανείς τα ευρήματα από τον τάφο ΙΙΙ, που ανήκει πιθανότατα στον Αλέξανδρο Δ΄, τον γιό του Μεγαλέξανδρου και της Ρωξάνης, που δολοφονήθηκε από τον Κάσσανδρο το 310 π.Χ. Στο επίκεντρο βρίσκεται η ασημένια τεφροδόχος με τα οστά του νεαρού νεκρού.
Μανόλης Ανδρόνικος
Η έκθεση είναι αφιερωμένη στη μνήμη του καθηγητή Μανόλη Ανδρόνικου, του αρχαιολόγου που έφερε στο φως τους θησαυρούς και είχε τη γνώση και την εγρήγορση να τους αναγνωρίσει.
Στο τέλος της πορείας, σε ένα χώρο ειδικά διαμορφωμένο για το σκοπό αυτό, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να ακούν τον ίδιο τον ανασκαφέα να τους ξεναγεί στα μνημεία.
Ο καθηγητής Μανόλης Ανδρόνικος έκανε μια από τις σημαντικότερες ανασκαφές στην ιστορία της αρχαιολογίας και μαζί με τους συνεργάτες του κέρδισαν τον παγκόσμιο θαυμασμό. Με την ανακάλυψή τους «απέδειξαν», σε ανύποπτο χρόνο, ότι ο Φίλιππος έζησε, έδρασε στην Ελλάδα και ήταν πρόγονος των Μακεδόνων...
Από το βιβλίο επισκεπτών
Ο Μανόλης Ανδρόνικος διηγείται το χρονικό της ανακάλυψης του τάφου του Φιλίππου Β΄ στη Βεργίνα: «Πήρα το τσαπάκι της ανασκαφής, που έχω μαζί μου από το 1952, έσκυψα στο λάκκο και άρχισα να σκάβω με πείσμα και αγωνία το χώμα κάτω από το κλειδί της καμάρας. Ολόγυρα ήταν μαζεμένοι οι συνεργάτες μου. (…) Συνέχισα το σκάψιμο και σε λίγο ήμουν βέβαιος. Η πέτρα του δυτικού τοίχου ήταν στη θέση της, απείραχτη, στέρια. (…) -Είναι ασύλητος! Είναι κλειστός! Ήμουν ευτυχισμένος βαθιά. Είχα λοιπόν βρει τον πρώτο ασύλητο μακεδονικό τάφο. Εκείνη τη στιγμή δεν ενδιαφερόμουν για τίποτε άλλο. Εκείνη τη νύχτα -όπως και όλες τις επόμενες- στάθηκε αδύνατο να κοιμηθώ περισσότερο από δυο τρεις ώρες. Γύρω στις 12, τα μεσάνυχτα, πήρα το αυτοκίνητο και πήγα να βεβαιωθώ αν οι φύλακες ήταν στη θέση τους. Το ίδιο έγινε και στις 2 και στις 5 το πρωί. Οπωσδήποτε, συλλογιζόμουν, μέσα στη σαρκοφάγο πρέπει να κρύβεται μια ωραία έκπληξη. Η μόνη δυσκολία που συναντήσαμε ήταν πως την ώρα που ανασηκώναμε το κάλυμμα, είδαμε καθαρά πια το περιεχόμενο και έπρεπε να μπορέσουμε να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να συνεχίσουμε τη δουλειά μας, μόλο που τα μάτια μας είχαν θαμπωθεί απ’ αυτό που βλέπαμε και η καρδιά μας πήγαινε να σπάσει από συγκίνηση. Μέσα στη σαρκοφάγο υπήρχε μια ολόχρυση λάρνακα. Επάνω στο κάλυμμά της ένα επιβλητικό ανάγλυφο αστέρι με δεκάξι ακτίνες, και στο κέντρο του ένας ρόδακας. Με πολλή προσοχή και περισσότερη συγκίνηση ανασήκωσα το κάλυμμα με το αστέρι πιάνοντάς το από τις δυο γωνίες της μπροστινής πλευράς. Όλοι μας περιμέναμε να δούμε μέσα σ’ αυτήν τα καμένα οστά του νεκρού. Όμως αυτό που αντικρίσαμε στο άνοιγμά της μας έκοψε για μιαν ακόμη φορά την ανάσα, θάμπωσε τα μάτια μας και μας πλημμύρισε δέος: πραγματικά μέσα στη λάρνακα υπήρχαν τα καμένα οστά. (…) Αλλά το πιο απροσδόκητο θέαμα το έδινε ένα ολόχρυσο στεφάνι από φύλλα και καρπούς βελανιδιάς που ήταν διπλωμένο και τοποθετημένο πάνω στα οστά. Ποτέ δεν είχα φανταστεί τέτοια ασύλληπτη εικόνα. Μπορώ να φέρω στη συνείδησή μου ολοκάθαρα την αντίδραση που δοκίμασα καθώς έλεγα μέσα μου: “Αν η υποψία που έχεις, πως ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο, είναι αληθινή -και η χρυσή λάρνακα ερχόταν να ενισχύσει την ορθότητα αυτής της υποψίας- κράτησες στα χέρια σου τη λάρνακα με τα οστά του. Είναι απίστευτη και φοβερή μια τέτοια σκέψη, που μοιάζει εντελώς εξωπραγματική”. Νομίζω πως δεν έχω δοκιμάσει ποτέ στη ζωή μου τέτοια αναστάτωση, ούτε και θα δοκιμάσω ποτέ άλλοτε».
Αφιέρωσε λίγο χρόνο να δεις αυτό το εκπληκτικό βίντεο από τη στιγμή που ο Μανώλης Ανδρόνικος και η ομάδα του, ανακάλυψαν τον τάφο του Βασιλιά Φιλίππου: Μανώλης Ανδρόνικος ανακαλύπτει τον τάφο του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου. Η συγκλονιστική μαρτυρία...
Χρησιμοποιήθηκαν πηγές από :
Υπουργείο Πολιτισμού: Μόνιμη έκθεση Μουσείου βασιλικών τάφων Αιγών
Μανώλης Ανδρόνικος ανακαλύπτει τον τάφο του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου. Η συγκλονιστική μαρτυρία...
** Αν σου άρεσε αυτή η ανάρτηση μπορεί να σε ενδιαφέρει και η επίσκεψη στο εκπληκτικό Νεκρομαντείο του Αχέροντα. Κλικ εδώ.
