Αντιγόνη του Σοφοκλή

Βρέθηκα χτες στο Δημοτικό θέατρο της Ηλιούπολης, όπου παρακολούθησα την Αντιγόνη του Σοφοκλή. Δε θα κρίνω εδώ την παράσταση. Θα μεταφέρω μονάχα προσωπικές σκέψεις που με συγκλόνισαν, καθώς άκουγα το κείμενο. 

Είναι απίστευτη η μαγεία και η μαεστρία που διαθέτουν οι αρχαίες τραγωδίες. Δε σου λέω κάτι το καινούργιο. Μα ακόμη μια φορά, καθώς παρακολουθούσα την παράσταση, συνειδητοποιούσα το ασύλληπτο ότι αυτά τα κείμενα γράφτηκαν πριν από χιλιάδες χρόνια και είναι τόσο σημερινά. Εκστασιαζόμουν από τις ανατροπές, τις καινοτομίες, την ριζοσπαστικότητα τους και φυσικά τη διδαχή που με πολύ λεπτό και έξυπνο τρόπο διαπερνά αυτά τα έργα. Άλλωστε οι αρχαίοι τραγωδοί "δίδασκαν" και το θέατρο αποτελούσε ψυχαγωγία για όλους τους πολίτες. Αναγκαία. Ζωτική. 

Στην αρχαία Ελλάδα οι πολίτες έβρισκαν μέσα στο θέατρο την ταυτότητα τους.  Είναι λύτρωση να ακούς τέτοια κείμενα. Σε μια εποχή που το χρήμα είναι πλέον ο θεός, που κάποιοι ονομάζουν πατρίδα ένα νόμισμα, ενώ άλλοι ταυτίζουν την ταυτότητα τους με μια πιστωτική κάρτα. Μέσα από αυτά τα κείμενα αντικατοπτρίζεται μια κοινωνία με αξιοθαύμαστη πίστη, δικαιοσύνη, ηθική, θεσμούς. Πως φτάσαμε στο άλλο άκρο σήμερα;

Ο άνθρωπος μέσα από τις χιλιετίες, αντιμετωπίζει πάντα τις ίδιες προκλήσεις, τους ίδιους κατατρεγμούς. Ίδια πράγματα τον βασανίζουν, στο ίδιο σημείο θα βρει την ουσία ξανά.

Τέλος βλέποντας αυτές τις παραστάσεις αισθάνεσαι πολύ μικρός.  Αναρωτιέσαι ενδόμυχα πώς τολμάς να πιάνεις το μολύβι, να πατάς τα πλήκτρα και να σκαρώνεις διαλόγους. Όταν έχουνε γραφτεί αυτά τα αριστουργήματα - μη έχοντας μάλιστα κάποιο προγενέστερο δείγμα... Τέτοια αναρωτιέσαι μπροστά σε τούτα τα ιερά κείμενα...

***

Νικηφόρος Λύτρας, Η Αντιγόνη εμπρός στο νεκρό Πολυνείκη (1865)

Ἔρως ἀνίκατε μάχαν, Ἔρως, ὃς ἐν κτήμασι πίπτεις,

ὃς ἐν μαλακαῖς παρειαῖς νεάνιδος ἐννυχεύεις,

φοιτᾷς δ᾽ ὑπερπόντιος ἔν τ᾽ ἀγρονόμοις αὐλαῖς·

καί σ᾽ οὔτ᾽ ἀθανάτων φύξιμος οὐδεῖς

οὔθ᾽ ἁμερίων σέ γι᾽ ἀνθρώπων. ὁ δ᾽ ἔχων μέμηνεν.

σὺ καὶ δικαίων ἀδίκους φρένας παρασπᾷς ἐπὶ λώβᾳ 

(στ. 781-792)

Του κόσμου από τα θάματα

δεν είναι τίποτ’ άλλο,

που νάναι σαν τον άνθρωπο

περήφανο, μεγάλο.

Σε φουσκωμένα κύματα,

σε θάλασσα αφρισμένη,

αυτός ξέρει και μπαίνει

και φύσαγε, νοτιά!

Και τη θεά την υπέρτατη,

τη Γη, τη φαρδειοπλάτα,

π’ ακούραστα τα χαίρεται

τ’ αθάνατά της νιάτα,

ζέβει στ’ αλέτρι τ’ άλογα

και την περικυκλώνει,

βαθιά τήνε πληγώνει

και την καταπονεί.

Πιάνει πουλιά γοργόφτερα,

βουνίσια αγρίμια πιάνει,

τα ψάρια από τη θάλασσαν

αυτός με δίχτυα βγάνει.

Αυτός τον ταύρο, τ’ άλογο

ξέρει να μεταπείσει,

τη λευτεριά ν’ αφήσει

και στο ζυγό να μπει.

Αυτός και γλώσσαν έμαθε,

και σπίτια να σκεπάζει

και κόσμους εστερέωσε,

και φρόνημα σπουδάζει.

Με χίλιους τρόπους έρχεται

και χίλιους τρόπους ξέρει

και μόνο δε θα φέρει

θανάτου αποφυγή!

Αυτός το κάθε ανέλπιστο

με τέχνη μηχανεύει.

Πότε κακόν ορέγεται,

πότε καλό γυρεύει!

Και κείνος όπου χαίρεται

ψηλά την εξουσία

των νόμων την ουσία

συχνά παρεξηγά.

Μα πολιτείας ανάξιος

εκείνος που τολμάει

γιατί έτσι το φαντάστηκε,

τ’ άδικο ν’ αγαπάει.

Και δεν τον θέλω σύμμαχο,

φίλο μου δεν τον πιάνω,

στο σπίτι δεν τον βάνω,

όπου τα κάνει αυτά!

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ «ΑΝΤΙΓΟΝΗ»

Μετάφραση: Κωνσταντίνος Μάνος

***

Χρήστος Οικονόμου, Το καλό θα 'ρθει από τη θάλασσα, Πόλις

«Εδώ που τα λέμε, όλη η ζωή είναι ένα παραμύθι, το παραμύθι που λες στον εαυτό σου. Αυτό είναι η ζωή. Ένα παραμύθι που φτιάχνεις μέσα σου. Ένα παραμύθι που έχει μέσα το μέρος που ζεις και τα μέρη που έζησες. Αυτά που ζεις κάθε μέρα. Τους ανθρώπους που ζεις κάθε μέρα – άντρες, γυναίκες, παιδιά, συγγενείς, φίλους, γείτονες, συνάδελφους, εχθρούς και ξένους. Τα πράγματα που γίνονται κι αυτά που πρέπει να γίνουν κι αυτά που θα ήθελες να γίνουν. Κι ύστερα κάτι γίνεται και το παραμύθι τελειώνει και τότε πρέπει να φτιάξεις άλλο παραμύθι, αν θέλεις να ζήσεις κι άλλο. Πρέπει να φτιάξεις ένα καινούργιο παραμύθι εδώ που σ’ έστειλαν να ζήσεις, σ’ έναν άλλο τόπο μ’ άλλους ανθρώπους. Και παλεύεις να το φτιάξεις, αν θέλεις να ζήσεις. Παλεύεις να χωρέσεις, σ’ αυτό το νέο παραμύθι άλλους τόπους, άλλους ανθρώπους. Παλεύεις να φτιάξεις ένα καινούργιο παραμύθι. Έναν κόσμο καινούργιο, με σπηλιές και ρέματα, με πλατάνια, ξωκλήσια, ξερολιθιές κι αμπέλια ξερικά, με βάρκες, κουπιά και άγκυρες. Και για να φτιάξεις αυτό τον καινούργιο κόσμο πρέπει να φτιάξεις πρώτα έναν καινούργιο εαυτό. Καινούργια μάτια, καινούργια αυτιά, καινούργια γλώσσα, καινούργια μύτη, καινούργια χέρια. Γιατί έτσι μόνο θα μάθεις νέες εικόνες, νέους ήχους, νέες μυρωδιές και γεύσεις. Πρέπει να μάθεις τους καιρούς και τις θάλασσες και πως φυσάνε οι αέρηδες χειμώνα-καλοκαίρι. Πρέπει να μάθεις πώς να μην τρομάζεις όταν ο σορόκος ξεστελιώνει δέντρα και πέτρες και όταν μυρίζεις τη δρακοντιά κι όταν ακούς τους αρτέμηδες να κλαίνε στο σκοτάδι κι όταν ακούς τα ξύλινα σκαλοπάτια να τρίζουνε τις νύχτες του Αυγούστου. Πρέπει να μάθεις πως ξαγκιστρώνεις το γοφάρι για να μη σου φάει τα δάκτυλα και πώς ρίχνεις ξίδι στο κεφάλι της σμέρνας για να ψοφήσει. Κι ύστερα, όταν θα έχεις φτιάξει πια με χίλια ζόρια τον καινούργιο κόσμο, σε πιάνει εκείνος ο φόβος πως κάτι θα γίνει και θα τελειώσει και αυτός κι ύστερα θα πρέπει να φτιάξεις κι άλλον, κι άλλον, κι άλλον. Ως πότε όμως; Πόσοι κόσμοι χωράνε σ’ έναν κόσμο; Πόσες ζωές χωράνε σε μια ζωή; Πόσες ζωές χρειάζεται ένας άνθρωπος για να ζήσει;» (σ. 62)

Ένα από τα καλύτερα βιβλία που διάβασα από τις πρόσφατες ελληνικές εκδόσεις. Ο Χρήστος Οικονόμου είναι ένας από τους πιο αγαπημένους μου Έλληνες συγγραφείς. Οι ήρωες του αισθάνονται φυλακισμένοι και η θάλασσα εντείνει αυτή την αίσθηση.  Ο τίτλος του βιβλίου είναι ειρωνικός. Το καλό δεν έρχεται ποτέ από τη θάλασσα. 

Χρήστος Οικονόμου, Το καλό θα 'ρθει από τη θάλασσα, Πόλις, 2014

Παλαιότερες αναρτήσεις αφιερωμένες στον Χρήστο Οικονόμου: 

Κάτι θα γίνει θα δεις, Πόλις.
[Εις Εαυτόν], Χρήστος Οικονόμου.

Παξοί - Αντίπαξοι : αλλιώς ο επίγειος παράδεισος....

"Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος. 

Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά

θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους•" (Κ. Καβάφης)

Αυτό το ταξίδι πραγματοποιήθηκε σχεδόν πριν ένα χρόνο, Αύγουστο του 2014. 

Αμέλησα ν' ανεβάσω όμως κάποιες εντυπώσεις και φωτογραφίες. 

Οι όμορφες στιγμές κρατάνε λίγο, αλλά τις θυμάσαι για πάντα. 

Για μένα το να βρεθώ σε ένα τόσο όμορφο νησί, από τα πιο όμορφα της Μεσογείου...

 ίσως και του κόσμου, σε ένα καφέ με το σημειωματάριο μου, τη φωτογραφική και αγαπημένους ανθρώπους είναι μια στιγμή ευτυχίας. Είθε να την ξαναζήσω. 

Τοπία παραδείσου, μιας χώρας που αγαπάς

αγαπάς βαθιά, μα σε πληγώνει πολύ. 

Είναι και που αυτές οι εικόνες

αυτή η απίστευτη, γνήσια, παρθένα ομορφιά

αυτή η αίσθηση ελευθερίας

έρχεται σε πλήρη αντίθεση με όλα όσα βιώνει η χώρα.

Αν αντικατοπτρίζεται ο πλούτος σε ομορφιά,

τότε είμαστε ζάπλουτοι και το παραβλέπουμε.

Αυτή η χώρα με τόση ιστορία,

τέτοια παράδοση, τέτοιο πολιτισμό

Πέρασμα, ένωση, είσοδος προς την Ευρώπη

από άκρη σε άκρη της μπορεί να σε μαγεύει

να σε ωθεί για να ανοιχτείς, 

έτσι είναι ακριβώς δημιουργημένη.

Φυσική πισίνα.

Διασχίζοντας το Ιόνιο Πέλαγος.

Σύμφωνα με τη μυθολογία, οι Παξοί σχηματίστηκαν όταν ο Ποσειδώνας πέταξε την τρίαινά του με δύναμη στην Κέρκυρα προκειμένου να αποκολλήσει ένα κομμάτι της για να γίνει το ερωτικό του καταφύγιο με την νηρηίδα Αμφιτρίτη.

Γαλάζιες σπηλιές 

Ιδανικός προορισμός για ιστιοπλοΐα

Στα σοκάκια του νησιού

ματιές στα μαγαζιά

take me to the beach

λιτή ομορφιά

ο βασιλικός και η γάτα ;)

...μπλούμ!

Η χώρα μας ζει πολύ δύσκολες στιγμές - όλα αυτά τα τελευταία χρόνια -  

Η αλήθεια είναι πως δεν έχω ιδιαίτερη διάθεση 

για μοιράσματα και αναρτήσεις με όλα όσα συμβαίνουν.

Σκοπίμως δεν έχω αναφερθεί σε όλα όσα ζούμε
και δεν παίρνω θέση. Εύκολος δρόμος δεν υπάρχει.

Ας ευχηθώ ότι καλύτερο για την πατρίδα μας
και για τους ανθρώπους της... για όλους μας.

Ότι και να γίνει, να είμαστε όλοι ενωμένοι. 

ένα χαμογελαστό ανθρωπάκι στο δρόμο μου...

Οι μέρες είναι περίεργες.  Δε θα πιάσω όμως τις πολιτικές αναλύσεις εδώ.

Αντίθετα θα σας μιλήσω για ένα περίεργο ανθρωπάκι, καμωμένο από καπάκια, που έτυχε να συναντήσω στο δρόμο μου, καθώς περπατούσα στην Πεύκη. 

Τράβηξε την προσοχή μου. Είχε και ένα μήνυμα επάνω γραμμένο.

Το έπιασα στα χέρια μου, να το διαβάσω.

"Η διαρκής αισιοδοξία πολλαπλασιάζει τη δύναμη"

Χαμογέλασα λίγο.

Η πίσω μεριά εξηγούσε το εγχείρημα. Πρόκειται για ένα project από τους εκπαιδευτικούς, μαθητές, γονείς του 14ου Δημοτικού Σχολείου Ηρακλείου. Όπως αναφέρουν η ιδέα ήταν να τοποθετηθούν "ανθρωπάκια στο Νέο Ηράκλειο. Αφού διαβάσετε αυτό το μήνυμα - και θέλετε να μας βοήθησετε- χαμογελάστε (είναι απαραίτητο), πάρτε το, τοποθετήστε αλλού εκτός Νέου Ηρακλείου, φωτογραφίστε το, κάπου όπου να υποδηλώνει το νέο τόπο, στείλτε μας τη φωτογραφία με email και αφήστε το ανθρωπάκι για να το βρει κάποιος άλλος... 

Πρόκειται για το σχέδιο δράσης (project) "Αισιοδοξία / S-e-odoxa"

Σχετικά με το project διάβασε εδώ.  

Αν και ομολογουμένως άργησα, τελικά αποχωρίστηκα το ανθρωπάκι πριν από λίγες μέρες.

Το απελευθέρωσα και το άφησα στο Ηρώδειο, λίγο δίπλα από την Ακρόπολη. 

Συγκεκριμένα σε ένα ταμείο. Ήταν κλειστό, μα μια βραδιά γεμάτη με κόσμο. Θα το βρήκε σίγουρα τα επόμενα λεπτά κάποιος. Δε ξέρω αν ήταν τουρίστας ή κάποιος Έλληνας. Όπως και να έχει, ελπίζω να συνεχίσει το ταξίδι του.

Η ανάρτηση αφιερωμένη στους ανθρώπους του 14ου Δημοτικού Σχολείου Ηρακλείου.

Αξίζει να μπείτε στο blog τους: http://14irakliou.blogspot.gr/.

Η αισιοδοξία δε ξέρω αν πολλαπλασιάζει τη δύναμη, πάντως σίγουρα θέλει δύναμη να αισιοδοξείς... και με αυτό το project έκαναν μια αρχή. Ωραία κίνηση σε μια εποχή δύσκολη.