“Πού πας; Τι κάνεις; Ποιος νομίζεις ότι είσαι;” | Ζοζέ Σαραμάγκου

Artwork: danielbarkley 

Το παρακάτω κείμενο προέρχεται από το βιβλίο του Ζοζέ Σαραμάγκου το Τελευταίο τετράδιο, το οποίο περιέχει κείμενα που έγραψε ο συγγραφέας στο blog του.

“Η λειτουργία του κόσμου έπαψε να είναι το απόλυτο μυστήριο που ήταν, οι μοχλοί του κακού βρίσκονται μπροστά στα μάτια... όλων, για τα χέρια που τους χειρίζονται δεν υπάρχουν πια γάντια ικανά να κρύψουν τις κηλίδες του αίματος. Θα έπρεπε, επομένως, να είναι εύκολο για τον καθένα να επιλέξει ανάμεσα στην πλευρά της αλήθειας και στην πλευρά του ψεύδους, ανάμεσα στον ανθρώπινο σεβασμό και στην ασέβεια προς τον άλλον, ανάμεσα σε αυτούς που είναι με τη ζωή και αυτούς που είναι εναντίον της. Δυστυχώς, τα πράγματα δε συμβαίνουν πάντα έτσι. Ο προσωπικός εγωισμός, το βόλεμα, η έλλειψη γενναιοδωρίας, οι μικρές δειλίες της καθημερινότητας, όλα αυτά συνεισφέρουν σε μια ολέθρια μορφή πνευματικής τυφλότητας, να βρισκόμαστε δηλαδή στον κόσμο και να μη βλέπουμε τον κόσμο, ή να βλέπουμε από αυτόν ότι, ανά πάσα στιγμή, τείνει να εξυπηρετεί τα συμφέροντά μας. Σε τέτοιες περιπτώσεις δεν μπορούμε να ευχηθούμε παρά να έρθει η συνείδηση και να μας ταρακουνήσει επειγόντως από το μπράτσο και να μας ρωτήσει εξ επαφής: “Πού πας; Τι κάνεις; Ποιος νομίζεις ότι είσαι;”. Μια εξέγερση ελεύθερων συνειδήσεων θα χρειαζόμασταν. Είναι άραγε εφικτό;”

Ένα ακόμη απόσπασμα από το βιβλίο που έχει αναρτηθεί στο blog: Όχι στην ανεργία

"Hidden universe" @ Eugenides Foundation - Planetarium

"Το κρυμμένο σύμπαν", η νέα ταινία θόλου του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου, την παρακολούθησα την περασμένη Δευτέρα σε μια πρώτη προβολή. Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν κατά τη διάρκεια της παράστασης από το κινητό μου. 

Hidden Universe 3D - Theatrical Trailer

Από το Δελτίο Τύπου: 

Πώς δημιουργήθηκε το Σύμπαν; Πώς εξελίσσεται και τι αλλάζει; Ποιες είναι οι πιθανότητες ύπαρξης ζωής εκεί έξω; Κορυφαίοι αστρονόμοι, χρησιμοποιώντας τεχνολογία αιχμής, εξερευνούν στα πέρατα του σύμπαντος αναζητώντας τις απαντήσεις.  Η ταινία μεγάλης επιφάνειας «Κρυμμένο Σύμπαν» μεταφέρει το κοινό σε ένα ασυνήθιστο ταξίδι στα βάθη του διαστήματος με ένα ξεχωριστό κινηματογραφικό μέσο. Με την δύναμη του κινηματογράφησης IMAX τα έσχατα του σύμπαντος έρχονται κοντά μας με πρωτοφανή σαφήνεια μέσω πραγματικών εικόνων που συλλαμβάνονται από τα πιο ισχυρά τηλεσκόπια στον κόσμο και προβάλλονται στην οθόνη για πρώτη φορά. Εκπληκτικές εικόνες υψηλής ανάλυσης του διαστήματος επιτρέπουν στους θεατές να εξερευνήσουν τους πρώτους γαλαξίες, να δουν αστέρια που γεννιούνται μέσα σε λαμπρά νέφη αερίου και σκόνης, να περιηγηθούν στην επιφάνεια του Άρη και να θαυμάσουν εικόνες μακρινών ουράνιων δομών, μαζί με μερικές εκπληκτικές όψεις του Ήλιου.

* Πληροφορίες για την προβολή στο Πλανητάριο
* Hidden Universe

Μήνυμα Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου 2015, από τον Krzysztof Warlikowski

Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου καθιερώθηκε το 1962 από το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου (Δ.Ι.Θ.). Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 27 Μαρτίου από την παγκόσμια θεατρική κοινότητα. Το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Δ.Ι.Θ. επιλέγει κάθε φορά από μια χώρα-μέλος του μια διεθνώς αναγνωρισμένη προσωπικότητα του θεάτρου για να γράψει μήνυμα, το οποίο διαβάζεται σε όλα τα θέατρα και μεταδίδεται από τα Μ.Μ.Ε. σε όλο τον κόσμο. Το μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου έχουν γράψει μεταξύ άλλων οι: Ζαν Κοκτώ, Άρθουρ Μίλλερ, Λώρενς Ολίβιε, Ζαν Λουί Μπαρώ, Πήτερ Μπρουκ, Πάμπλο Νερούδα, Ευγένιος Ιονέσκο, Λουκίνο Βισκόντι, Μάρτιν Έσλιν, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Αριάν Μνουσκίν, Ρομπέρ Λεπάζ, Αουγκούστο Μποάλ, Τζούντι Ντεντς, Τζον Μάλκοβιτς, Ντάριο Φο, Brett Bailey κ.ά.

Φέτος το μήνυμα έγραψε ο Πολωνός σκηνοθέτης Krzysztof Warlikowski.

Το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου διαβάζεται σε κάθε θέατρο πριν από την παράσταση της 27ης Μαρτίου.

ΜΗΝΥΜΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ ΘΕΑΤΡΟΥ

από τον Krzysztof Warlikowski

Οι αληθινοί δάσκαλοι του θεάτρου συχνά απαντώνται εκτός σκηνής. Και γενικώς δεν δείχνουν κανένα ενδιαφέρον για το θέατρο ως μηχανισμό αντιγραφής συμβάσεων ή αναπαραγωγής κοινοτυπιών. Επικεντρώνονται περισσότερο στην πηγή της παρόρμησης, τα πραγματικά ζωογόνα ρεύματα που τείνουν να υπερβούν τις θεατρικές αίθουσες και τα πλήθη που είναι διατεθειμένα να αντιγράψουν έναν οποιοδήποτε κόσμο. Αντιγράφουμε αντί να δημιουργούμε κόσμους που να εστιάζουν ή και να εξαρτώνται από τον διάλογο με το κοινό και τα υποδόρια συναισθήματά του. Ενώ στην πραγματικότητα τίποτα δεν μπορεί να αποκαλύψει καλύτερα από το θέατρο τα κρυμμένα πάθη.

Αρκετά συχνά στρέφομαι στη λογοτεχνία για να με καθοδηγήσει στη σωστή κατεύθυνση. Κάθε μέρα που περνά σκέφτομαι τους συγγραφείς που σχεδόν εκατό χρόνια πριν περιέγραψαν προφητικά την πτώση των Ευρωπαίων Θεών, το λυκόφως που βύθισε τον πολιτισμό μας σε ένα σκοτάδι που ακόμα περιμένει το φως. Σκέφτομαι τον Φράνζ Κάφκα, τον Τόμας Μαν και τον Μαρσέλ Προύστ. Σήμερα θα προσέθετα και τον Τζον Μάξγουελ Κούτσι σ’ αυτόν τον κύκλο προφητών.

Το κοινό τους όραμα για το αναπόφευκτο τέλος του κόσμου –όχι του πλανήτη αλλά του μοντέλου των ανθρώπινων σχέσεων– και της ανατροπής της κοινωνικής συνοχής, είναι σοκαριστικά επίκαιρο για τον σύγχρονο άνθρωπο στο εδώ και στο τώρα. Για μας που ζούμε μετά το τέλος του κόσμου. Που ζούμε με τα εγκλήματα και τις συγκρούσεις που ξεσπούν καθημερινά παντού με τέτοια ταχύτητα που ούτε τα πανταχού παρόντα Μ.Μ.Ε. δεν μπορούν πλέον να παρακολουθήσουν. Αυτές οι εκλάμψεις γρήγορα γίνονται ενοχλητικές και εξαφανίζονται ανεπιστρεπτί από τους ειδησεογραφικούς τίτλους. Αισθανόμαστε ευάλωτοι, τρομαγμένοι και εγκλωβισμένοι. Δεν είμαστε πλέον ικανοί να κτίσουμε πύργους και τα τείχη που επιμόνως ορθώνουμε δεν μας προστατεύουν πλέον από τίποτα –αντιθέτως, απαιτούν προστασία και φροντίδα που απομυζούν μεγάλος μέρος της ενέργειας μας. Δεν έχουμε πλέον το σθένος να προσπαθούμε να διακρίνουμε αυτό που βρίσκεται πίσω από τις πύλες και πίσω από τα τείχη. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος ύπαρξης του θεάτρου κι εκεί ακριβώς πρέπει να αναζητά τη δύναμη του. Να διεισδύει στο εσωτερικό, εκεί όπου απαγορεύεται.

«Ο μύθος επιδιώκει να εξηγήσει το ανεξήγητο. Καθώς αναδύεται από ένα φόντο αλήθειας, οφείλει να επιστρέψει στο ανεξήγητο» –με αυτό τον τρόπο περιέγραψε ο Κάφκα τη μετουσίωση του μύθου του Προμηθέα. Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι οι ίδιες λέξεις θα όφειλαν να περιγράφουν το θέατρο. Και αυτό το είδος θεάτρου που θεμελιωμένο στην αλήθεια βρίσκει την ολοκλήρωσή του στο ανεξήγητο, εύχομαι σε όλους τους εργάτες του θεάτρου, της σκηνής και της πλατείας και το εύχομαι με όλη μου την καρδιά.

*Ο Κριστόφ Βαρλικόφσκι γεννήθηκε στην Πολωνία το 1962 και είναι ένας από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους σκηνοθέτες της γενιάς του. Σε συνεργασία με τη σκηνογράφο Malgorzata Szczęśniak, ο Βαρλικόφσκι δημιουργεί εξαιρετικές θεατρικές εικόνες στις παραστάσεις του. Μέσα από τη σκηνοθετική μεθοδολογία του οδηγεί τους ηθοποιούς να φθάσουν στα βαθύτερά δημιουργικά στρώματα τους. Η παραγωγή του "Καθαροί Πια" της Σάρα Κέιν, η οποία παρουσιάστηκε το 2002 στο Φεστιβάλ Αβινιόν και στο Φεστιβάλ Θεάτρου Αμερικής στο Μόντρεαλ, διακρίθηκε ευρέως και αποτέλεσε σημείο-σταθμό στη διεθνή παρουσία του Βαρλικόφσκι.

Από το 2008 είναι ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Νέου Θεάτρου (Nowy Teatr) στη Βαρσοβία, όπου έχει σκηνοθετήσει μέχρι στιγμής τέσσερεις παραστάσεις, βασισμένες σε πολυδιάστατες διασκευές κειμένων: (A)pollonia (2009), The End (2010), African Tales by Shakespeare (2011) και Kabaret warszawski (2013). Αυτή την περίοδο ετοιμάζει μια δραματουργική διασκευή του έργου "Αναζήτηση του χαμένου καιρού" του Μαρσἐλ Προυστ. Στο Νέο Θέατρο ο Βαρλικόφσκι έχει αναπτύξει μια εντελώς δική του θεώρηση για τον ρόλο που καλείται να διαδραματίσει το θέατρο στην κοινωνία, εμπλέκοντας και το κοινό στη συζήτηση αυτή. Το σύνθημα του θεάτρου του είναι "Δραπετεύοντας από το θέατρο".

Οι θεατρικές παραγωγές του Βαρλικόφσκι παρουσιάστηκαν στα σημαντικότερα φεστιβάλ: Φεστιβάλ Αβινιόν, Festival Prensa de Otoño στη Μαδρίτη, το Διεθνές Φεστιβάλ του Εδιμβούργου, το Wiener Festwochen, το Next Wave Festival BAM στη Νέα Υόρκη, το Φεστιβάλ Αθηνών, το International Theatre Festival Santiago a Mil στη Χιλή, το International Theatre Festival PoNTI στο Πόρτο, το XXI Seoul Performing Arts Festival στη Νότιο Κορέα, το Festival Bitef στο Βελιγράδι.

Μετάφραση από τα αγγλικά: Νεόφυτος Παναγιώτου

Δώρα Κασκάλη, Ανταλλακτήριο ηδονών, Σαιξπηρικόν

Δίκην υστερόγραφου

Και φέρατε μαζί σας όπλο πρόσφορο για άμυνα ή επίθεση λέξεις κοφτερές κι ήταν η λεπίδα τους άλλοτε γυαλιστερή κάτω από το φως της λογικής και άλλοτε τόσο βελούδινη μέσα στα συμφραζόμενα ενός ακατάσχετου και λίγο ρετρό ρομαντισμού που τόσο σας πήγαινε.

Και κατείχατε για ίδια και αποκλειστική χρήση ένα σακούλι με ιστορίες μεθυστικές, που σπέρνατε στα ξερά λιβάδια των γυναικείων ψυχών.  Ήσασταν σπορέας αλλά όχι θεριστής. Έτσι θέλατε ή δεν μπορούσατε αλλιώς.

Και διευκολύνατε κατά συρροή το ερωτικό φαντασιακό, αλλά εσείς πάντα φεύγατε νωρίς, για να μην πιαστείτε επ’ αυτοφώρω να νιώθετε.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

«Μην με κοιτάτε», απαίτησε

τείνοντάς του τα χείλη της.

«Να αναπνέετε πάνω στο δέρμα

όπως την τελευταία σας μέρα,

όπως ο έρωτας πού θα κάνετε

παραδομένος, κάποτε, επιτέλους».

Έβαλε τη γλώσσα της

να φωλιάσει μέσα στο στόμα του.

Γέμισε ο ουρανίσκος χρώματα.

Έψαξε με τους κάλυκες τη μυρωδιά του.

Πήρε μετά ένα επίφοβο μονοπάτι,

το στόμα της τροχοδρομώντας

πάνω στο κορμί του

από το στέρνο ως

τα ρείθρα της λεκάνης.

Και σφάλισε με τα χέρια της

την ηδονή του,

να κάνει δική της

κάθε εικόνα πού εκτοξεύεται ρευστή

στη μεγαλειώδη κορύφωση.

Δεν ήξερε πως ο θησαυρός της

ήταν η ίδια σε μια άλλη διάσταση.

«Την εποχή του Τρόμου, του έγραφε, μην περιμένετε σεβασμό, ευχέλαια και λιτανείες. Αιρετικοί θα κατεβάσουν τις εικόνες.  Είναι λυτρωτικό ξέρετε, για μας που χρόνια βασανιζόμαστε από τους ασημοκαμωμένους σωτήρες. Μας φάγαν τα μαλάματά τους τη γλώσσα, γέμισαν τα διδάγματά τους υποσημειώσεις τη νεαρή μας σκέψη. Τότε αποσυνάγωγοι, τώρα, στη χαρά της αναμπουμπούλας, βλάσφημοι. Έτσι και μ’ εσάς θα είμαι τρυφερά αγνωστικίστρια. Τη μέρα θα κλέβω το λάδι απ’ το καντήλι σας, θα γράφω πύρινους αφορισμούς να σας γκρεμίσω, το βράδυ το ιδιοπαθές εμπύρετο πού για καιρό με ταχταρίζει, θα φέρει τ’ όνομα σας.»

Επιλογή τριών ποιημάτων από την ποιητική συλλογή "Ανταλλακτήριο ηδονών" της Δώρας Κασκάλη, κυκλοφορεί σε μια υπέροχα καλαίσθητη έκδοση από τις Εκδόσεις Σαιξπηρικόν.

Δώρο ακριβό οι λέξεις της Δώρας, την ευχαριστώ. Εύχομαι πάντα να μας αγγίζει με τις εμπνεύσεις και την ευαισθησία της.