«Αρμαντέιλ» @Σύγχρονο Θέατρο

Το ARMADALE του Wilkie Collins, ογκώδες μυθιστόρημα 1.214 σελίδων, αποτελεί ένα αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Δημοσιεύτηκε το 1866, με το συγγραφέα να επιχειρεί να σπάσει τα ταμπού της βικτωριανής κοινωνίας, αποκαθηλώνοντας την "ηθική" της και προκαλώντας αρνητικές κριτικές από τους συγχρόνους του. 

Ένα ρηξικέλευθο για την εποχή του κείμενο, που ουσιαστικά αποτέλεσε ένα διεισδυτικό σχόλιο για τις κοινωνικές δομές κατά τη βικτωριανή εποχή. Σαράντα χρόνια πριν από την εμφάνιση της ψυχανάλυσης και τη διατύπωση της θεωρίας του ασυνειδήτου από τον Φρόιντ, ο συγγραφέας καταπιάστηκε με τα ζητήματα της διπλής προσωπικότητας, των ονείρων και της αναπόφευκτης μοίρας. Σήμερα ο Κόλινς θεωρείται «ο πατέρας του αγγλικού μυθιστορήματος μυστηρίου». 

Ουσιαστικά ο βικτωριανός κόσμος που καυτηριάζει ο Collins, αποτελεί ένα προστάδιο της σημερινής εποχής. Η ανηθικότητα, το πάθος για πλούτο, η κρίση των σχέσεων, οι εχθρότητες, οι λυκοφιλίες, δολοπλοκίες, ίντριγκες, η πονηριά κάποιας διαβολικής γυναίκας που ανατρέπει τις ζωές των αντρών, χαρακτηρίζουν και τη σύγχρονη εποχή.

Οπωσδήποτε πρόκειται για μια φιλόδοξη κίνηση και ένα δύσκολο εγχείρημα, το να μεταφέρεις ένα τέτοιου είδους λογοτεχνικό έργο στο θέατρο. Η ιδέα ανήκει στην Μαρία Κίτσου και στον Κωνσταντίνο Ασπιώτη, οι οποίοι ανέλαβαν τη θεατρική προσαρμογή του έργου. Επιλέγοντας μάλιστα, να διατηρήσουν τα λογοτεχνικά στοιχεία του συγγραφέα, και την εποχή της Βικτωριανής Αγγλίας του 1851, όπου διαδραματίζεται το έργο.  

Η σκηνοθετική ματιά του Ασπιώτη, μπόρεσε να αναδείξει το έργο. Η εντελώς άδεια σκηνή, έδωσε την απαραίτητη ελευθερία κίνησης στους ηθοποιούς, αλλά κατάφερε να δημιουργήσει και μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα. Το κινούμενο δάπεδο ενδυνάμωσε τη δράση, ενώ αρκετά ευρηματικό ήταν το κρεμάμενο μικρόφωνο στην άκρη της σκηνής το οποίο λειτουργούσε ως τηλέγραφος, ως μέσο αποστολής των επιστολών μεταξύ των ερμηνευτών. 

Ο θίασος απαρτίζεται από εννέα ηθοποιούς, οι οποίοι ερμηνεύουν πολλούς ρόλους, καθώς το μυθιστόρημα είναι πολυπρόσωπο, με αρκετούς κεντρικούς και δευτερεύοντες χαρακτήρες.

Η παράσταση απογειώνεται μετά το δεύτερο μέρος της, και σε αυτό καθοριστικό ρόλο έχει η ερμηνεία της ταλαντούχας Μαρίας Κίτσου, μιας από τις πιο προικισμένες νέες ηθοποιούς (- στην οποία είχε απονεμηθεί το Βραβείο Μελίνας Μερκούρη - είχαμε αναφερθεί και στις Τρωάδες, όπου ξεχώριζε η Κίτσου). 

Από τις αντρικές ερμηνείες ξεχωρίζει εκείνη του Φάνη Παυλόπουλου στο ρόλο του γερο-Μπάσγουντ, καθώς με έναν ιδιαίτερο τρόπο παρασέρνει το θεατή από το γέλιο στην οδύνη, είτε στη χαρμολύπη (- τον είχαμε παρακολουθήσει και στην καλή παράσταση "Πολιτισμένα ζώα").

Ο Χάρις Αττώνης εναλλάσσεται με άνεση σε διαφορετικούς ρόλους, ενώ με την ιδιαίτερη χροιά της φωνής και με μορφασμούς καταφέρνει να ελαφρύνει την ατμόσφαιρα της παράστασης.

Από τους υπόλοιπους ρόλους ξεχωρίζει η Σύνθια Μπατσή στο χαρακτήρα της κυρίας Όλντερσο, μιας ραδιούργας γυναίκας, που η Μπατσή μεταφέρει με έναν ιδιαίτερο τρόπο στους θεατές. 

Δεν σας κρύβω ότι έφτασα στο θέατρο με δυσπιστία, για το πως θα μπορούσε να είχε μεταφερθεί ένα τόσο μεγάλο (και σε διάρκεια) έργο... Τελικά πρόκειται για μια καλοδουλεμένη παράσταση, με πολύ καλές ερμηνείες, υπέροχα κουστούμια και μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα. Νομίζω όμως ότι αν τελείωνε λίγο νωρίτερα θα βοηθούσε στην καλύτερη απόλαυση της. Εν τέλει αξίζουν συγχαρητήρια στους συντελεστές, καθώς η παράσταση κερδίζει τους θεατές!

Το έργο αποτελεί θεατρική διασκευή του μυθιστορήματος μυστηρίου Armadale (1866) του Wilkie Collins. Το μυθιστόρημα μεταφράστηκε στα ελληνικά από την Σάντυ Παπαϊωάννου και κυκλοφόρησε το 2001, από τις εκδόσεις Gutenberg.

Μετάφραση: Σάντυ Παπαϊωάννου
Διασκευή: Μαρία Κίτσου - Κωνσταντίνος Ασπιώτης
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Ασπιώτης
Μουσική: Δημήτρης Καμαρωτός
Σκηνικά: Ηλένια Δουλαδίρη
Κοστούμια: Ηλένια Δουλαδίρη - Παναγιώτης Λαμπριανίδης
Φωτισμοί - Video: Τάκης Λυκοτραφίτης
Βοηθός σκηνοθέτης: Μαρία Κίτσου
Βοηθοί σκηνοθέτη: Ελένη Κάκκαλου - Αγνή Χιώτη
Κατασκευή κοστουμιών: Δάφνη Τσακότα
Επικοινωνία: BrainCo

Παίζουν:

Κωνσταντίνος Ασπιώτης, Χάρης Αττώνης, Λάζαρος Βαρτάνης, Ελένη Κάκκαλου, Ζωή Καραβασίλη, Μαρία Κίτσου, Μάριος Μακρόπουλος, Σύνθια Μπατσή, Φάνης Παυλόπουλος.

Ημέρες και ώρα παραστάσεων:
Δευτέρα και Τρίτη στις 20:00 μμ
Διάρκεια παράστασης : 210’ με δύο διαλείμματα

ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΘΕΑΤΡΟ / ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΘΕΑΤΡΟΥ
ΕΥΜΟΛΠΙΔΩΝ 45, ΓΚΑΖΙ (δίπλα στο μετρό Κεραμεικού)
Τηλ.: 2103464380

μαριονέτα δίχως κλωστή

Μέρες περίεργες και σκληρές. Κάνεις υπομονή. Συνεχίζεις, δίχως πολλές εξηγήσεις. Χωρίς αναλύσεις και δικαιολογίες, απλώς συνεχίζεις. Παρ' όλα όσα συμβαίνουν, δεν έχεις κλειστεί στο καβούκι σου, όπως επέλεξε η πλειοψηφία εκεί έξω. Βγαίνεις, περπατάς, παρατηρείς, βλέπεις, γνωρίζεις ανθρώπους - είσαι ανοικτή στους ανθρώπους - αφουγκράζεσαι διαθέσεις.

Δε σε γεμίζουν αισιοδοξία όσα διαισθάνεσαι. Σε ωθούν περισσότερο στο να χαθείς στις σκέψεις σου και να εστιάζεις μανιωδώς μονάχα σε όσα μπορούν να σε γεμίσουν με ομορφιά, αισιοδοξία, πίστη στο σήμερα και άρα στο αύριο. Προσπαθείς να μη χάνεις τις μέρες. Να μην περνάνε άσκοπα, μίζερα, κενά. Πόσο εύκολο να είναι όλο αυτό σε μια εποχή γεμάτη μιζέρια, "φτώχεια" και αποκλεισμούς;  Και ενώ σε περικλείει η ένδεια, υπάρχουν στιγμές που νιώθεις τόσο πλούσια. Τι ειρωνεία να βρίσκεις το νόημα σε όλα όσα η πλειοψηφία επέλεξε να προσπερνά.

Τι ζητά τελικά ο καθένας μας; Πόσο πιο όμορφη θα ήταν η ζωή μας, αν δεν προσπαθούσαμε να εκμεταλλευτούμε διακαώς τον άλλο, να επωφεληθούμε, αλλά να μπούμε στη θέση του απέναντι μας, να σκεφτούμε όπως αισθάνεται και εκείνος. Πόσο πιο γεμάτη, με λιγότερα ψυχολογικά προβλήματα, δίχως πολέμους, μοναξιά και μίση;

Αν υπήρχε ένας λόγος που δημιουργήθηκε τούτος ο κόσμος, θα ήταν σίγουρα για να μπορούμε να τον απολαύσουμε και να τον κάνουμε πιο όμορφο. Απεναντίας, υπάρχει η τάση προς μια διαρκής εκμηδένιση όλων όσων μας εξυψώνουν. Αν υπήρχε ένας σκοπός που ήρθαμε στη ζωή, θα ήταν για να τη χαρούμε, να δημιουργήσουμε, σίγουρα όχι για να μας κατατρώει.

Σκέψου ότι έχεις ακόμη την ακοή - τούτη εδώ η γυναίκα άκουσε για πρώτη φορά. Σκέψου ότι ακόμη και το να αφεθείς στη μαγεία της μουσικής μπορεί να σου αλλάξει τη μέρα - δες πως αλλάζουν τα πρόσωπα των ανθρώπων από τη δύναμη της.

Είναι μοναδικό να βρεις ένα σκοπό στη ζωή. Αυτό έχουμε χάσει πλέον. Ένα σκοπό. Ένα κίνητρο. Όλος ο δυτικός κόσμος έχει χάσει το κύριο κίνητρο του. Όποιο πλάνο υπήρχε, έχει πλέον ανατραπεί. Ότι θεωρούσαμε ως δεδομένο θα πάψει σύντομα να υπάρχει. Πως θα καταφέρουμε αντί να μας τρομάζει κάτι τέτοιο, να το ανατρέψουμε ως πλεονέκτημα μας; Πως θα γίνει αφορμή να επιστρέψουμε στον εαυτό μας, εκεί όπου ανήκουμε; Πως θα γίνουμε πάλι άνθρωποι; Με την κύρια, αρχική, ουσιαστική έννοια; Είμαστε μακρυά από αυτό, μα μόνο έτσι θα αλλάξουμε το μικρόκοσμο, τον κόσμο μας. Όταν κόψουμε την κλωστή της μαριονέτας. Όταν η μαριονέτα ελευθερωθεί και εστιάσει στην αξιοπρέπεια, στο ήθος, στο δικαίωμα σε μια αληθινά όμορφη ζωή. 

Τα κοιτάσματα του χρόνου, Τίτος Πατρίκιος

Τα κοιτάσματα του χρόνου 

VI

Ακόμα και αυτά που παρασιωπούμε

δε θα τα εγκαταλείψουμε

όσα και να περάσουν χρόνια, 

τα πράγματα που δε χάθηκαν

ξαναζούνε μέσα μας

ανοίγουν καινούριους κύκλους μέρας 

μπαίνει ανεξέλεγκτος ο ήλιος

 δε συμβιβάζεται με τους πεθαμένους 

δε χαρίζεται στους ζωντανούς.

Πρέπει να βρούμε ξανά το γέλιο μας 

να βρούμε την αποξεχασμένη πράξη μας

να βρούμε τις λέξεις που τις μνημονεύουν 

να βρούμε τη φωνή μας 

γιατί η αλήθεια θέλει την πράξη μας για να υπάρξει 

θέλει τη λέξη μας για να μη σβηστεί 

θέλει τη φωνή μας για ν' ακουστεί ως πέρα.

Ο κάθε άνθρωπος έχει το δικό του χρόνο

 έχει το βάδισμα, έχει τη δική του στάση 

φυλάει καθένας σ' ένα συρτάρι σιωπής

 ένα απολίθωμα απ' το χρόνο του 

κάποιοι γεμίζουν ολόκληρες βιτρίνες για μια γιορτή που καθυστερεί 

μερικοί φτιάχνουν την προτομή τους πιστεύοντας πως θα κρατήσει.

Καθένας μας κρατάει ένα σβόλο χρόνου που τρίβεται συνεχώς, 

σκορπίζει σαν αμμόλιθος. 

Ακουμπάω το χέρι μου στη γη και νιώθω στα κατάβαθα

τ' ανεξάντλητα κοιτάσματα του χρόνου.

* Αυτό το υπέροχο ποίημα, μου το έστειλε με email, μια ακροάτρια της εκπομπής της 22/3. Περιγράφοντας μου μαζί ένα απίστευτο σκηνικό για το πώς μπόρεσε να ακούσει την εκπομπή, καθώς ήταν εκτός Αθηνών, στο Ναύπλιο και προσπαθούσε να βρει εκείνη την ώρα σύνδεση στο διαδίκτυο...

Κρατώ την υπέροχη προσωπική ιστορία που μου έγραψε και μοιράζομαι το ποίημα μαζί σας. Το αφιερώνω με τη σειρά μου σε εκείνη (από εδώ), αλλά και σε εσάς. 
Ναταλί σε ευχαριστώ πολύ από τα βάθη της καρδιάς μου... Κάτι τέτοιες κινήσεις με αφήνουν έκπληκτη και μου χαρίζουν χαμόγελα. :) 

Μήνυμα Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου 2014

ΜΗΝΥΜΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ ΘΕΑΤΡΟΥ 2014

από τον Brett Bailey

"Όπου υπάρχει ανθρώπινη κοινωνία, εκδηλώνεται το ασυγκράτητο πνεύμα της παράστασης.

Κάτω από δέντρα σε μικρά χωριά, πάνω σε σκηνές υψηλής τεχνολογίας στις μητροπόλεις του κόσμου, σε σχολικές αίθουσες, σε γήπεδα και σε ναούς· σε υποβαθμισμένες αστικές περιοχές, σε εμπορικά κέντρα, σε κοινοτικά κέντρα και υπόγεια στο κέντρο της πόλης, οι άνθρωποι μαζεύονται για να κοινωνήσουν στους εφήμερους θεατρικούς κόσμους που εμείς δημιουργούμε προκειμένου να εκφράσουμε την ανθρώπινη πολυπλοκότητα, την διαφορετικότητα και την ευαισθησία μας με σάρκα, ανάσα και φωνή.

Μαζευόμαστε για να κλάψουμε και να θυμηθούμε, για να γελάσουμε και να σκεφτούμε. Για να μάθουμε, να επιβεβαιώσουμε και να φανταστούμε. Για να θαυμάσουμε τις τεχνικές επιδεξιότητες και για να ενσαρκώσουμε θεούς. Για να κοπεί σε όλους μας η ανάσα με την ικανότητά μας να αναγνωρίσουμε την ομορφιά, τη συμπόνια και τα τερατουργήματα. Ερχόμαστε για να ενεργοποιηθούμε και για να πάρουμε δύναμη. Για να δοξάσουμε τον πλούτο των διαφορετικών πολιτισμών μας και να διαλύσουμε τα όρια που μας χωρίζουν.

Όπου υπάρχει ανθρώπινη κοινωνία, εκδηλώνεται το ασυγκράτητο πνεύμα της παράστασης. Γέννημα της κοινότητας, φορά τις μάσκες και τα κοστούμια των διαφορετικών παραδόσεων μας. Χρησιμοποιεί τις γλώσσες, τους ρυθμούς και τις χειρονομίες μας, και καταργεί τον χώρο ανάμεσα μας.

Και εμείς, οι καλλιτέχνες που εργαζόμαστε με αυτό το αρχέγονο πνεύμα, αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να το διοχετεύσουμε μέσω της καρδιάς μας, των ιδεών μας και του σώματός μας ώστε να αποκαλύψουμε την πραγματικότητά μας σε όλο της το γήινο μέγεθος και το λαμπερό μυστήριό της.

Αλλά σε αυτή την εποχή εκατομμύρια άνθρωποι παλεύουν να επιβιώσουν, υποφέρουν κάτω από τυραννικά καθεστώτα και έναν αρπακτικό καπιταλισμό, και προσπαθούν να ξεφύγουν από τις συγκρούσεις και τις κακουχίες. Σε αυτή την εποχή που ζούμε η ιδιωτικότητά μας παραβιάζεται από μυστικές υπηρεσίες και οι λέξεις λογοκρίνονται από παρεμβατικές κυβερνήσεις. Σε αυτή την εποχή τα δάση εξολοθρεύονται, είδη του ζωϊκού βασιλείου εξολοθρεύονται και οι ωκεανοί δηλητηριάζονται. Μια τέτοια εποχή τι αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να αποκαλύψουμε;

Σε αυτό τον κόσμο της άνισα κατανεμημένης εξουσίας, σε έναν κόσμο όπου διάφοροι ηγεμονικοί κανόνες προσπαθούν να μας πείσουν πως ένα έθνος, μια φυλή, ένα γένος, μια σεξουαλική προτίμηση, μια θρησκεία, μια ιδεολογία ή ένα πολιτισμικό πλαίσιο είναι ανώτερο από όλα τα άλλα, μπορούμε πράγματι δικαιολογημένα να επιμείνουμε ότι οι τέχνες πρέπει να αποδεσμευτούν από κοινωνικές ατζέντες;

Μήπως εμείς οι καλλιτέχνες της αρένας και της σκηνής προσαρμοζόμαστε στις στείρες απαιτήσεις της αγοράς; Ή μήπως αρπάζουμε τη δύναμη που έχουμε για να καθαρίσουμε το τοπίο στην καρδιά και στο μυαλό της κοινωνίας προκειμένου να μαζέψουμε τους ανθρώπους γύρω μας, να εμπνεύσουμε, να μαγέψουμε και να πληροφορήσουμε, και να δημιουργήσουμε έναν κόσμο ελπίδας και ανοιχτόκαρδης συνεργασίας;"

Brett Bailey

* Το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Δ.Ι.Θ. επιλέγει κάθε φορά από μια χώρα-μέλος του μια διεθνώς αναγνωρισμένη προσωπικότητα του θεάτρου για να γράψει το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου, το οποίο διαβάζεται στις 27 Μαρτίου σε όλα τα θέατρα και μεταδίδεται από τα Μ.Μ.Ε. σε όλο τον κόσμο. Το μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου έχουν γράψει μεταξύ άλλων οι: Ζαν Κοκτώ, Άρθουρ Μίλλερ, Λώρενς Ολίβιε, Ζαν Λουί Μπαρώ, Πήτερ Μπρουκ, Πάμπλο Νερούδα, Ευγένιος Ιονέσκο, Λουκίνο Βισκόντι, Μάρτιν Έσλιν, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Αριάν Μνουσκίν, Ρομπέρ Λεπάζ, Αουγκούστο Μποάλ, Τζούντι Ντεντς, Τζον Μάλκοβιτς, Ντάριο Φο κ.ά. 

Φέτος το μήνυμα έγραψε ο νοτιοαφρικανός θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης και σκηνογράφος Brett Bailey. 

Το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου διαβάζεται σε κάθε θέατρο πριν από την παράσταση της 27ης Μαρτίου.