Not Speech

Εκείνο το πρωινό ξύπνησα πριν από την ανατολή του ήλιου. Ντύθηκα, έφτιαξα έναν καφέ, βγήκα στο μπαλκόνι και χάζευα τα απίστευτα χρώματα στα σύννεφα. Ένα θαύμα συντελείται κάθε μέρα εκεί ψηλά, δεν χρειάζεσαι εμένα για να το μάθεις.  Ένα θαύμα που παραβλέπουμε, που συνηθίζουμε να αγνοούμε. Ένας οργασμός χρωμάτων, τόσο εξώκοσμα λυτρωτικός. Γέμισα ελπίδα και δύναμη.

"Ξυπνάς πριν βγει ο ήλιος, χαζεύεις τα χρώματα στον ουρανό, γεμίζεις ελπίδα. 

Διαβάζεις για το χτεσινό φονικό και σου τελειώνει. Έτσι απλά."

Μπαίνεις στο facebook, απόψεις επί απόψεων. Αναλύσεις, θεωρίες. Τσακωμοί, αλλεπάλληλες αλλαγές των status, φθόνος, άλλου είδους εικονικά αλληλομαχαιρώματα.
Μια κοινωνία στα όρια της, έτοιμη να κατασπαραχθεί. Πόσο λείπει το όνειρο, το όραμα, η ελπίδα! Εκείνη η εσωτερική δύναμη που σε παρακινεί να πιάσεις το χέρι του διπλανού και να τον καλέσεις να πορευθείτε μαζί παρακάτω, να φτιαχτεί ένα καλύτερο αύριο - για όλους! Το έχουμε ήδη χάσει το παιχνίδι. Το ξέρεις πως δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από τον εμφύλιο πόλεμο και από το διχασμό, δεν χρειάζεσαι εμένα για να το μάθεις.

"Ο νεοναζισμός δεν είναι θεωρία, σκέψη και αναρχία. Είναι μια παράσταση. Εσείς κι εμείς. 
Και πρωταγωνιστεί ο Θάνατος." (Μάνος Χατζιδάκις)

I need Job

Not Speech
(Εξάρχεια)

Η κύρια αιτία του κακού στο παραπάνω graffiti.

Πρωινός περίπατος στα Εξάρχεια. Ένας καμβάς οι δρόμοι της πόλης... Περπατώ, φωτογραφίζω συνθήματα - κραυγές,  ζωγραφιές, graffiti. Αυτή η συνοικία έχει ακόμη έναν αέρα ελευθερίας που αγαπώ. Μια γειτονιά που αισθάνεσαι ότι ο σεβασμός και η ανεκτικότητα προς το διαφορετικό είναι το ζητούμενο. 

Όχι αυτά τα κτίρια δεν βρίσκονται σε κάποια συνοικία του Παρισιού...

Υπέροχα σπίτια στην Καλλιδρομίου, που κάνουν το μυαλό σου να φεύγει αλλού.

Πέρασμα από εκδοτικούς οίκους...

Ψαχουλεύοντας βιβλία, εξώφυλλα, οπισθόφυλλα, σελίδες τους...

 Χαζεύοντας τις βιτρίνες βιβλιοπωλείων. 

Τοίχους, διακοσμήσεις, οσφρήσεις, καθημερινές μικρές ανακαλύψεις.

Φτιάχνοντας στιγμαίες ιστορίες με τους τίτλους /

νοερά ταξίδια του μυαλού...

Τέτοιες στιγμές, συνειδητοποιείς πόσο συγκλονιστική είναι η γνώση της Ιστορίας. Σου αποκαλύπτει τάσεις, φοβίες, ματαιοδοξίες, αιτίες. Είναι ίσως ειρωνικό, μα διαβάζοντας το παρελθόν της ανθρωπότητας, σου φανερώνονται σημεία στιγμών του μέλλοντος της...

Θυμήθηκα αυτές τις μέρες, μια παλιότερη ανάρτηση του Απριλίου του 2010. Μια μικρή ιστορική αναδρομή στο κοινωνικό, ιστορικό, οικονομικό πλαίσιο της Ευρώπης στον 20ό αιω. Δεν πρόκειται για κανένα μαγευτικό ταξίδι ανάγνωσης στο χρόνο, το αντίθετο μάλλον θα έλεγα... Αρκετά επίκαιρη. Φοβάμαι ότι θα βρεις κάποιες ομοιότητες με το σήμερα : Τη διαβάζεις εδώ

Γιαννούλης Χαλεπάς

Γιαννούλης Χαλεπάς 

 (Πύργος Τήνου, 14 Αυγούστου 1851 – Αθήνα, 15 Σεπτεμβρίου 1938)

Σαν σήμερα έφυγε από τη ζωή ένας από τους πιο ταλαντούχους γλύπτες της νεότερης Ελλάδας ο Γιαννούλης Χαλεπάς (Πύργος Τήνου, 14 Αυγούστου 1851 – Αθήνα, 15 Σεπτεμβρίου 1938). Ο Χαλεπάς υπήρξε αναμφισβήτητα μια ιδιαίτερη περίπτωση καλλιτέχνη, με μια τραγική μοίρα. Με ζωή, απόλυτα μυθιστορηματική ανάμεσα στην τρέλα και τη δόξα.

Αναπαυομένη, 1931 

Γύψος , 49 x 158 x 60 εκ. 

Γόνος οικογένειας φημισμένων Τηνίων μαρμαρογλυπτών, καθώς ο πατέρας του και ο θείος του είχαν μεγάλη οικογενειακή επιχείρηση μαρμαρογλυπτικής με παραρτήματα στο Βουκουρέστι, την Σμύρνη και τον Πειραιά. Η οικογένεια του τον προόριζε για έμπορο, αλλά ο ίδιος αποφάσισε να σπουδάσει γλυπτική.

Σάτυρος που παίζει με τον Έρωτα, 1877 

Μάρμαρο , 135 x 105 x 73 εκ.

Προικισμένος με ξεχωριστό ταλέντο, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Σχολείον των Τεχνών και από το 1872, με υποτροφία του Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου, συνέχισε στην Ακαδημία του Μονάχου. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Μόναχο, εξέθεσε τα έργα του Το παραμύθι της Πεντάμορφης και Σάτυρος που παίζει με τον Έρωτα, για τα οποία βραβεύθηκε. Παρά τις συνεχείς διακρίσεις, η διακοπή της υποτροφίας του τον ανάγκασε να επιστρέψει το 1876 στην Αθήνα.

Το 1876 επέστρεψε στην Αθήνα, όπου άνοιξε δικό του εργαστήριο. Το 1877 άρχισε να δουλεύει το πιο διάσημο γλυπτό του, την Κοιμωμένη για τον τάφο της Σοφίας Αφεντάκη στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Τα έργα αυτά, όπως και άλλα της ίδιας περιόδου, χαρακτηρίζονται από τη ρεαλιστική απόδοση και την εξαιρετική χρησιμοποίηση των διδαγμάτων του κλασικισμού.

Ο θεριστής, 1924-1930 

Πηλός , 60 x 28 x 21 εκ.

Τον χειμώνα του 1877, ο Χαλεπάς υπέστη νευρικό κλονισμό. Άρχισε να καταστρέφει τα έργα του, ενώ επιχείρησε κατ' επανάληψη να αυτοκτονήσει. Σήμερα γνωρίζουμε ότι τα αίτια της ψυχασθένειάς του ήταν η τελειομανία του, η υπερκόπωση από την αδιάκοπη εργασία και ένας άτυχος έρωτας για μία συμπατριώτισσά του. Ωστόσο, εκείνη την εποχή, με τη ψυχολογία και τη ψυχιατρική ακόμα στα πρώτα τους στάδια, οι γονείς του Χαλεπά και οι γιατροί δεν μπορούσαν να καταλάβουν τα βαθύτερα αίτια της ψυχασθένειας του νεαρού γλύπτη. Έτσι οι γονείς του τον έστειλαν ταξίδι στην Ιταλία, για να συνέλθει, αλλά η θεραπεία ήταν μόνο πρόσκαιρη. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα άρχισαν ξανά τα συμπτώματα: καταβύθιση στην σιωπή, απομόνωση, παραμιλητό και αναίτιο γέλιο.

Αφροδίτη, 1931 

Γύψος , 75 x 20 x 21 εκ.

Η σταδιακή επιδείνωση της υγείας του τα χρόνια που ακολούθησαν οδήγησε στον εγκλεισμό του στο Ψυχιατρείο της Κέρκυρας από το 1888 ως το 1902 και στη διακοπή της εργασίας του για σαράντα ολόκληρα χρόνια αφού, μετά την έξοδό του από το Ψυχιατρείο και την εγκατάστασή του στην Τήνο, ό,τι έπλαθε το κατέστρεφε είτε ο ίδιος είτε η μητέρα του, που φαίνεται ότι θεωρούσε τη γλυπτική υπαίτια για την ασθένεια του γιου της.

Στο Ψυχιατρείο, ο Χαλεπάς αντιμετωπίστηκε με το σκληρό τρόπο που αντιμετώπιζαν όλους τους ψυχασθενείς την εποχή εκείνη: οι γιατροί και οι φύλακες είτε του απαγόρευαν να σχεδιάζει και να πλάθει, είτε του κατέστρεφαν οτιδήποτε εκείνος είχε δημιουργήσει και είχε κρύψει στο ερμάριό του. Λέγεται πως από όσα προσπάθησε να δημιουργήσει μέσα στο Ψυχιατρείο ένα μόνον έργο σώθηκε, κλεμμένο από κάποιον φύλακα και παραπεταμένο στα υπόγεια του ιδρύματος, όπου ξαναβρέθηκε τυχαία το 1942.

Μήδεια ΙΙΙ, 1933 

Γύψος , 72 x 43 x 24 εκ.

Ο θάνατος της μητέρας του το 1916 υπήρξε καθοριστικός, αφού ο Χαλεπάς μπορούσε πλέον απερίσπαστος να αφοσιωθεί στην τέχνη του. Σε αυτή τη φάση όμως τίποτα δεν θυμίζει το παλιό του ύφος. Τώρα εμφανίζει ένα ύφος ελεύθερο, αυθόρμητο και πηγαίο και επικεντρώνεται στην ουσία των συνθέσεων και όχι στη λεπτομερή επεξεργασία της επιφάνειας, την εκλέπτυνση ή την ωραιοποίηση. 

Ερμής, Πήγασος και Αφροδίτη, 1933 

Γύψος , 72 x 55 x 43 εκ.

Έχοντας αφήσει πίσω τα διδάγματα της Ακαδημίας, μοιάζει σα να δοκιμάζει τις δυνάμεις του, αντλώντας από την περίοδο που ο ίδιος είχε δηλώσει ότι προτιμούσε: την «πριν Φειδίου». Οι μορφές του γίνονται στιβαρές, επιβλητικές, μερικές φορές σχεδόν ιερατικές, εσωστρεφείς και αποτραβηγμένες σε ένα δικό τους κόσμο, και οι συνθέσεις αποτελούνται από όγκους συμπαγείς, χωρίς κενά, κατεργασμένους τόσο, ώστε να τονίζουν τα ουσιαστικά στοιχεία της φόρμας.

Ένας ταλαντούχος καλλιτέχνης με τεράστια αναγνώριση, μεγάλη εσωστρέφεια, τραγική μοίρα, την τρέλα και την πλήρη απομόνωση.  Με μια μάνα που καταστρέφει τα έργα του και του απαγορεύει την ενασχόληση με τη γλυπτική. Η ζωή του υπήρξε ένας ασταμάτητος αγώνας ανάμεσα στην τρέλα, στη δημιουργία, στη δόξα...

Σχετικές πηγές :

Εθνική Πινακοθήκη

Γιαννούλης Χαλεπάς 
tinos.biz

Η χρονιά της ερήμου, Pedro Mairal

Το οξυδερκές μυθιστόρημα του Pedro Mairal "Η χρονιά της ερήμου" αποτελεί μια πολιτική αλληγορία, η οποία γράφτηκε με αφορμή την τρομακτική κρίση της Αργεντινής. Ο συγγραφέας εμπνέεται από τις ανατροπές που συνέβησαν στη χώρα του, καταντώντας την έναν άγονο και ανέλπιδο τόπο. Ηταν το αποτέλεσμα της οικονομικής πολιτικής, υπό τις εντολές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η οποία οδήγησε στην εξαφάνιση της μεσαίας τάξης και στην ραγδαία πτώχευση του 60% του πληθυσμού. Ένα χάος απλώθηκε παντού. Οι τράπεζες πάγωσαν τις καταθέσεις, ο λαός εξεγέρθηκε και ύστερα από μερικές νύχτες γεμάτες από οδομαχίες, πυρπολήσεις κτιρίων και λεηλασίες, ο πρόεδρος της χώρας παραιτήθηκε, αφού πρώτα προσπάθησε να επιβάλει στρατιωτικό νόμο, χωρίς αποτέλεσμα. Κάθε ομοιότητα με όσα συμβαίνουν στη χώρα μας, μόνο συμπτωματική δεν είναι...

Πρόκειται για ένα αλληγορικό πολιτικό μυθιστόρημα, γεμάτο με ποικίλλους συμβολισμούς. Ασφαλώς δεν ήταν τυχαία η επιλογή του πίνακα "Κόλαση" του Ιερώνυμου Μπος ως εξωφύλλου του βιβλίου. Η ηρωίδα του βιβλίου, η Μαρία Βαλντές Νέιλαν, ψάχνει τη διέξοδο μέσα στο χάος αυτής της βιβλικής καταστροφής. Περιπλανιέται στους έρημους δρόμους της πόλης, που άλλοτε έσφυζαν από ζωή, χαρά και δημιουργία. Οι άνθρωποι πια μένουν φοβισμένοι στα σπίτια τους. «Τα κτίρια έμοιαζαν άδεια, αλλά εγώ ήξερα ότι υπήρχαν εκεί μέσα όλοι εκείνοι οι άνθρωποι, σαν μυρμήγκια στη φωλιά τους.» (σελ. 126)  

Η ίδια από τη μια μέρα στην άλλη, βλέπει τη ζωή της να ανατρέπεται. Μια τρομερή οπισθοδρόμηση κυριαρχεί παντού. Το ηλεκτρικό ρεύμα κόβεται, οι υπολογιστές αντικαθιστώνται από γραφομηχανές, οι εκπομπές στην τηλεόραση προβάλλονται με διακοπές. Η πλειοψηφία του κόσμου επηρεάζεται από την προπαγάνδα και τις ψευδείς μεταδόσεις της τηλεόρασης. 

Ο συγγραφέας σαρκάζει την ανικανότητα των ανθρώπων να κρίνουν σωστά τα γεγονότα. Οι πολίτες πίστευαν με τυφλή εμπιστοσύνη, δίχως καμία πρόθεση αμφισβήτησης, όσα άκουγαν στην τηλεόραση και στο κυριακάτικο κήρυγμα της Εκκλησίας.  Ο ιερέας στα κηρύγματα του «είχε πάντα ένα καλό λόγο για τον κυβερνήτη Χουάν Μαρτίν Σελέστες και επαινούσε τα νέα μέτρα. Ήταν πολύ χαρούμενος που είχε απαγορευτεί η διάδοση της θεωρίας του Δαρβίνου». (σελ. 251) Υπερασπιζόταν πάντα τις κυβερνητικές αποφάσεις : «Χάρη στον Κυβερνήτη μας κερδίζουμε τώρα τη μακρόχρονη μάχη υπέρ του Θεού και ενάντια στον αιρετικό καπιταλισμό.» (σελ. 252) «Η εξαφάνιση των πόλεων μας δεν είναι παρά μια έκφανση της χάρης του Θεού, που μας δείχνει τον αληθινό δρόμο, ξεριζώνοντας τον καρκίνο της διαφθοράς απ’ τις αμαρτωλές πόλεις. Ο Θεός μας αγαπάει, μας ευλογεί και μας έχει στείλει τον Χουάν Μαρτίν Σελέστες ως όργανο της Σωτηρίας Του.» (σελ. 257) 

Bosch, Hieronymus : Hell - Right wing

Η Κοσμοχαλασιά ερημώνει όλες τις πόλεις, διαλύοντας κάθε ίχνος πολιτισμού. Διαδηλώσεις, σπασμένες βιτρίνες, δρόμοι γεμάτοι θύματα. Η Μαρία χάνει τη δουλειά της ως γραμματέας, περιπλανιέται αβοήθητη στους δρόμους, γίνεται νοσοκόμα, πόρνη, αγρότισσα, ο άνθρωπος για όλες τις δουλειές. 

«Ήταν δύσκολο να βρω δουλειά. Κάθε μέρα γίνονταν απολύσεις και περικοπές. Οι άντρες τα βράδια παραπονιούνταν γιατί οι εργοδότες τους είχαν διευρύνει το ωράριο από τις οχτώ ώρες στις έντεκα και ήθελαν να καταργήσουν και την αργία της Κυριακής. Έγιναν απεργίες με τεράστια συμμετοχή απ’ τους κλάδους των μεταλλουργών και των ναυτεργατών. Ένα πρωί ακούσαμε το κροτάλισμα της μηχανής, ήταν σαν ήχος από πιστόλι πιεσμένου αέρα. Κάποιος μπήκε τρέχοντας στο «Ελ Πανάλ», να μας πει ότι έριχναν με τα πολυβόλα στους απεργούς. Η καταστολή κράτησε κάποιες μέρες. Στο νεκροταφείο πυροβολούσαν τους εργάτες που έθαβαν τους νεκρούς. Νεκροί έπεφταν πάνω σε νεκρούς. Εγώ αυτό δε το είδα με τα μάτια μου, αλλά είδα στην οδό Σαν Τέλμο τα τσίγκινα φέρετρα, που είχαν φτιαχτεί βιαστικά από ξεκολλημένες ταμπέλες. Είδα πώς τα στοίβαζαν, καλύπτοντας όλο το μήκος του πεζοδρομίου. Ήταν λες και διάφορες εταιρίες – χορηγοί είχαν κάνει προσφορά τα φέρετρα. Πάνω τους διάβαζες μάρκες γλυκών, τσιγάρων, λαδιού. Είδα ένα πολυβόλο με τρίποδο στημένο στη μέση του πλακόστρωτου, είδα ομάδες αστυνομικών και πυροσβέστες στις γωνίες.» (σελ. 155)

Φόβος και απελπισία κυριεύει τις ζωές των ανθρώπων. Ένας πνευματικός και υλικός Μεσαίωνας απλώνεται στην καθημερινότητα, στην ποιότητα της ζωής και στις προσωπικές σχέσεις.  «Ονειρευόμουν ότι χάζευα τα ράφια ενός σούπερ μάρκετ διαλέγοντας φρέσκα φρούτα, λαχανικά, και ότι αγόραζα σαμπουάν, σερβιέτες, βαμβάκι, καλλυντικές κρέμες.» (σελ. 81)

H Μαρία τρέπεται σε φυγή και καταλήγει στις φυλές της προκολομβιανής περιόδου. Αναζητεί τον αγαπημένο της Αλεχάντρο και νοσταλγεί τις βόλτες τους με τη μηχανή σε όλο το Μπουένος Άιρες. Τότε που ο καιρός ήταν ευνοϊκός και το μέλλον φαινόταν γεμάτο προσδοκίες. Ο Αλεχάντρο όμως παραμένει άφαντος και ο παράδεισος του Μπουένος Άιρες μοιάζει να έχει οριστικά χαθεί.

η photo από το blog του Pedro Mairal

Σε αυτό το δυσοίωνο μυθιστόρημα, ο Pedro Mairal καταγράφει συναισθήματα οικεία, επίκαιρα και γνώριμα στους Έλληνες. Δεν επιτρέπει να αισθανθείς όμως ούτε μια ακτίνα φωτός, ούτε ίχνος ελπίδας. Ο λανθασμένος τρόπος αντιμετώπισης της κρίσης, σε γεμίζει λύπη για την άλλοτε περήφανη χώρα που ξαφνικά γέμισε με τα σημάδια μιας εφιαλτικής, φρικτής παρακμής. Το 2001 οι κάτοικοι της Αργεντινής δεν είχανε την ενημέρωση που διαθέτουμε εμείς. Το διαδίκτυο, η διάδοση της γνώσης, τα σχετικά βιβλία που έκτοτε εκδόθηκαν, τα ντοκιμαντέρ που γυρίστηκαν... Σίγουρα αυτό είναι ένα βιβλίο που σε παρακινεί για να ψαχτείς περισσότερο. Οι πηγές είναι διαθέσιμες σε όλους. Γι' αυτό δεν έχουμε καμιά δικαιολογία αδράνειας, πόσο μάλλον απάθειας. 

Οι συμβολισμοί, η υπερβολή, η μυθοπλασία και παράλληλα η αναφορά πραγματικών γεγονότων εκείνης της σκοτεινής περιόδου που διαδραματίστηκαν στη χώρα του συγγραφέα, δοσμένα όλα με μια εξαιρετική γραφή, σε καθηλώνουν. Ένα καλογραμμένο, ενδιαφέρον βιβλίο, που αφηγείται με παράδοξο χιούμορ και πηγαία ανθρωπιά την κατάντια της ίδιας της ανθρωπότητας, όπως αναφέρεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου…

Pedro Mairal, Η χρονιά της ερήμου, μτφ. Βασιλική Κνήτου, Πόλις, 2010.

μέρες τρύγου

Πριν ένα χρόνο, είχαμε μοιραστεί φωτογραφίες από τον περσινό τρύγο. Στο τέλος εκείνης της ανάρτησης, υπάρχει ενεργό link όπου μπορείτε να κατεβάσετε (ή να διαβάσετε online) ένα πολύ ενδιαφέρον αφιέρωμα του "Επτά Ημέρες" της Καθημερινής (ημερ. 22/8/1999) με ενδιαφέρουσες σχετικές λαογραφικές, ιστορικές και πολιτιστικές αναφορές.
Εναλλακτικά κάνετε κλικ εδώ : Tρύγος: πανηγύρι της ζωής.

Η παραγωγή κρασιού είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ιστορία του τόπου και έχει βαθιές ρίζες με την κοινωνία. Με την πάροδο των χρόνων και την έντονη αστικοποίηση έχουν αλλάξει βέβαια πολλά πράγματα. Σε εμάς είναι οικογενειακή παράδοση και τη συνεχίζουμε. 
Ακολουθούν φωτογραφίες των ημερών... 

Τα χρώματα των φρούτων του καλοκαιριού 

έχουν τη δύναμη να με μαγνητίζουν...

Στο βάθος η θάλασσα

με επιστάτες ;) και παρέα τις γάτες,

που παρακολουθούν (και ακολουθούν)

κάτω από τη σκιά των κλημάτων ;)

Ένα μεγαλείο κρύβεται στη φύση και εμείς δυστυχώς το παραβλέπουμε.

Η κούραση των ημερών είναι αρκετή, μα αφήνει μια αίσθηση αληθινής ικανοποίησης. 
Η επαφή με τη γη και η έντονη σωματική κούραση, σου υπενθυμίζει κάτι σπουδαίο, που ίσως το ξεχνάμε : 
Ότι ανήκουμε στη γη, ότι είμαστε κομμάτι της. 
Ότι είμαστε χωμάτινοι, γήινοι. 
Και ίσως το σπουδαιότερο : το να γνωρίζεις τον κόπο που χρειάζονται τα αγαθά για να παραχθούν, σε κάνει να τα εκτιμάς περισσότερο.