Νίκος Καββαδίας

Σαν σήμερα, στις 11 Ιανουαρίου του 1910, γεννήθηκε ο Νίκος Καββαδίας. Εφέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από την γέννηση του.

Ο Νίκος Καββαδίας γεννήθηκε στη Μαντζουρία από γονείς Κεφαλλονίτες. Μετακομίζουν στον Πειραιά, όπου τελειώνει Δημοτικό και Γυμνάσιο. Μαθητής του Δημοτικού κιόλας, γράφει τα πρώτα του ποιήματα.

Το 1929 δουλεύει ως υπάλληλος σε ένα ναυτικό γραφείο. Αντέχει μόνο λίγους μήνες να βλέπει τους άλλους να ταξιδεύουν και αποφασίζει να ακολουθήσει το όνειρο του, τα καράβια και τη θάλασσα..
Μπαρκάρει ναύτης σε φορτηγό, και για μερικά χρόνια συνεχίζει να φεύγει με τα φορτηγά, γυρίζοντας πάντα πίσω ταλαιπωρημένος και άφραγκος... Η ανέχεια τον ωθεί να πάρει το δίπλωμα του ασυρματιστή..

Παίρνει το δίπλωμα του το 1939, αλλά ξεσπά ο πόλεμος και επιστρατεύεται στο αλβανικό μέτωπο. Με το τέλος του πολέμου μπαρκάρει σαν ασυρματιστής και ταξιδεύει συνεχώς για 30 χρόνια γυρίζοντας όλο τον κόσμο, έως και το Νοέμβρη του 1974.

Η πρώτη ποιητική συλλογή του «Μαραμπού» - το όνομα ενός «καταραμένου» πουλιού των τροπικών χωρών - εκδίδεται με δικά του έξοδα. Η επιτυχία ήρθε και ο Νίκος Καββαδίας γίνεται γνωστός στους λογοτεχνικούς κύκλους.

Στα ποιήματα του διακρίνεται η μοναξιά του ταξιδιού, η νοσταλγική διάθεση και μια βαθιά μελαγχολία. Πίσω από αυτά βρίσκεται μια γνήσια ποιητική προσωπικότητα.

Περιγράφεται ως ένας λιγομίλητος συμπαθητικός άνθρωπος, συχνά με ένα μπερέ στο κεφάλι, εγκάρδιος, με ανεξάντλητο χιούμορ και αγαπητός στους πάντες.

Ο Καββαδίας υπήρξε ένα φευγάτο μυαλό. Μπόρεσε να συνδυάσει μοναδικά μέτρο, εικόνες και ομοιοκαταληξία. Είναι ίσως από τους λίγους που αξίζει τον χαρακτηρισμό του απόλυτα βιωματικού στην ποίησή του. Εφόσον μιλάει για όλα όσα έζησε στα καράβια, για τους έρωτες, τα ταξίδια και την αγάπη του για την θάλασσα.

Ο Νίκος Καββαδίας άφησε λίγα έργα πίσω του, μόλις τρεις ποιητικές συλλογές, ένα μυθιστόρημα και τρία μικρά πεζά. Ταπεινά παρουσιάστηκε στα ελληνικά γράμματα. Μέχρι τον θάνατό του, η υποδοχή που του είχαν κάνει οι ομότεχνοι του ήταν πολύ άδικη. Οι κριτικές από το 1933 ως το 1975 στην ποίησή του, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, ήταν υποτιμητική.

Και όμως αυτή η ταπεινότητά του, σε συνδυασμό με την πετυχημένη μελοποίηση των ποιημάτων του, τον έφερε κοντά στη μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων, καθιστώντας τον ως έναν από τους πιο δημοφιλείς μας ποιητές, δυστυχώς μετά τον θάνατό του.

Η ζωή του αποτυπωμένη μέχρι και την ύστατη στιγμή στα γραπτά του. Γεμάτη με έρωτες, πόνο, μοναξιά, απογοητεύσεις, αληθινές φιλίες, όνειρο, ρομαντισμό αλλά και επίγνωση της σκληρής πραγματικότητας. Πέθανε στην Αθήνα το 1975.

«...Θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος εραστής των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων και θα πεθάνω μια βραδιά, σαν όλες τις βραδιές χωρίς να σχίσω τη θολή γραμμή των οριζόντων...»

Παρακάτω μπορείτε να κατεβάσετε κάνοντας κλικ (free download):

Ebooks, τις ποιητικές συλλογές του Νίκου Καββαδία:
Μαραμπού
Πούσι
Τραβέρσο

Cds με μελωποιημένα ποιήματα του Νίκου Καββαδία:
Σταυρός του Νότου (Θ.Μικρούτσικος, Ερμηνεία: Γ. Κούτρας, Α. Σαρρή, Β. Παπακωνσταντίνου)
Αφιέρωμα με σπάνιες ανέκδοτες ηχογραφήσεις

Ενδιαφέροντα σχετικά links:
Wikipedia
Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καββαδία

τριαντάφυλλα στο παράθυρο

Tις πρώτες μέρες του έτους βρέθηκα δίπλα της..
Από μικρή, υπήρχαν στιγμές που αισθανόμουν την ανάγκη
είτε σε χαρά, είτε σε λύπη....κάπως έτσι.. και ξεκινά η ζωή..
..μικρές πατημασιές στην άμμο..
Συνυφασμένες οι σκέψεις με την θάλασσα..
..είτε ήρεμες, είτε θυμωμένες..

Να μου υπενθυμίζει πως δεν είμαστε τίποτα παραπάνω,
από μικροί κόκκοι άμμου στην απεραντοσύνη του σύμπαντος..

..Έχεις ποτέ αισθανθεί σαν μικρός κόκκος..
που στιγμιαία θα χαθείς..

..θα απομακρυνθείς..

..θα παρασυρθείς..

..Έχεις αισθανθεί μπερδεμένος σαν δίκτυ, που
αφέθηκε σε κάποια αμμουδιά..

..ναυαγισμένος στην στεριά..

..με άλλο τρόπο ζωής, τρόπο σκέψης,
συνήθειες, επιθυμίες..

..
να εστιάζεις σε ότι οι πολλοί
περιφρονούν, αδιαφορούν..

......
Το κύμα ξέβρασε ένα μικρό μπουκάλι στην αμμουδιά,
ανοίγοντας το

"Σκοπός της ζωής μας δεν είναι η χαμέρπεια.
Yπάρχουν απειράκις ωραιότερα πράγματα και
απ' αυτήν την αγαλματώδη παρουσία του περασμένου έπους.
Σκοπός της ζωής μας είναι η αγάπη.
Σκοπός της ζωής μας είναι η ατελεύτητη μάζα μας.
Σκοπός της ζωής μας είναι η λυσιτελής παραδοχή της ζωής μας και
της κάθε μας ευχής εν παντί τόπω εις πάσαν στιγμήν
εις κάθε ένθερμον αναμόχλευσιν των υπαρχόντων.
Σκοπός της ζωής μας είναι το
σεσημασμένον δέρας της υπάρξεώς μας."*

*(από την Yψικάμινο, Ανδρέας Εμπειρίκος, Άγρα 1980)

..ρίχνω το μπουκαλάκι ξανά στην θάλασσα..

..το ταξίδι γενικώς
δε σταματά ποτέ..

ασπιρίνη

..το άκουγα σήμερα ξανά..

..πόσες αλήθειες, μπορεί να πει απλά ένα τραγούδι..

Η foteinisou από την Λευκάδα, τον τόπο που πέρασα τις διακοπές το καλοκαίρι του έτους που μόλις τελείωσε, (εκείνες οι μέρες ήταν από τις...καλές του '09..),
μου αφιέρωσε ένα ποστ, με την παρακάτω φωτο
με ένα λουλούδι της λευκαδίτικης εξοχής.
Το να σε σκέφτονται είναι σημαντικό πράγμα..και το εκτιμώ..
Σε ευχαριστώ πολύ Φ! :) Χρόνια πολλά για την γιορτή σου!

...αναφορές στην Λευκάδα:
Εγκρεμνοί, Πόρτο Κατσίκι
Καταρράκτες Δημοσάρη
Μουσείο Φωνογράφου Λευκάδας
kite surfing

Χρόνια πολλά σε όλους όσους γιορτάζουν...

Νικόλαος Γύζης

Σε επισκέψεις στην Εθνική Πινακοθήκη, έχω σταθεί αρκετές φορές μπροστά στους πίνακες του Γύζη και πάντα, ανεξήγητα απροσδιόριστα, με μαγνητίζουν. Αισθάνομαι να ξεπηδούν από μέσα τους στιγμές της Ιστορίας που διάβασα, μα δεν έζησα. Σε κάθε πίνακα, σαν να ζωντανεύουν οι μορφές, με ταξιδεύει σε στιγμές και εποχές.

Ο Νικόλαος Γύζης, ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ζωγράφους, γεννήθηκε την 1η Μαρτίου του 1842 στην Τήνο. Από μικρός έδειξε την κλίση του στη ζωγραφική και σε ηλικία μόλις οκτώ ετών αποφασίστηκε να σπουδάσει στο Σχολείο των Τεχνών, ενώ η τότε νόμιμη ηλικία ήταν τα δώδεκα. Το 1850 μετακομίζει με την οικογένεια του στην Αθήνα, όπου φοιτεί στο Σχολείο των Τεχνών.

Αποκριές στην Αθήνα, 1892

Στο τέλος των σπουδών του, μέσω του φίλου του, επίσης μεγάλου ζωγράφου Νικηφόρου Λύτρα, (πατέρα του Νικολάου Λύτρα), γνωρίζει τον πλούσιο φιλότεχνο Νικόλαο Νάζο, ο οποίος μεσολαβεί προκειμένου να του χορηγηθει υποτροφία, για να συνεχίσει τις σπουδές του στην Ακαδημία του Μονάχου. Πηγαίνει στο Μόναχο τον Ιούνιο του 1865. Εκεί ο φίλος του Νικηφόρος Λύτρας, γνωρίζοντας πρόσωπα, του συμπαρίσταται όσο μπορεί.

"Τα ορφανά"

Ο Γύζης παρέμεινε ουσιαστικά όλη του την ζωή στο Μόναχο και δίδαξε στην Ακαδημία. Τον Απρίλιο του 1872 επιστρέφει στην Ελλάδα. Ζωγραφίζει στα Μέγαρα και συγκεντρώνει ένα υλικό, που θα το χρησιμοποιήσει αργότερα στην Γερμανία. Στην Αθήνα εγκαθίσταται, απέναντι από το πατρικό του στην αδιέξοδη πάροδο της οδού Θεμιστοκλέους 18.

Στην Ελλάδα όμως το έργο του δεν βρίσκει ανταπόκριση και μετά από ένα σύντομο ταξίδι με το Νικηφόρο Λύτρα στη Μικρά Ασία, αποφασίζει να ξαναγυρίσει στο Μόναχο, όπου ακολουθεί μια περίοδος γεμάτη διεθνείς διακρίσεις.

"Το Γιάντες", Εθνική Πινακοθήκη, 1878
"Γιάντες" σημαίνει "γούρι"..

Ανατολίτης με τσιμπούκι, Ε.Πινακοθήκη, 1873

Το ταξίδι του στην Ελλάδα και την Ανατολή (1872-1874), επηρεάζει το έργο του και του προσδίδει ύφος "ελληνικότερο". Πλέον η θεματολογία του αντλείται όλο και πιο συχνά από τα ήθη και τα έθιμα του ελληνικού λαού. Πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωγραφική του διαδραματίζει το φως, ενώ στο χρωματολόγιο που περιοριζόταν στο κόκκινο, το μαύρο και την ώχρα, προστίθεται και το ελληνικό γαλάζιο.

"Τα αρραβωνιάσματα"

Τα πνευματικά ενδιαφέροντα του δε περιορίζονταν μόνο στη ζωγραφική. Σε γράμμα του στο Νικόλαο Νάζο στις 7 Απριλίου 1875 γράφει:
"Πόσον πτωχός είναι ο ζωγράφος απέναντι του ποιητού! Αν ξαναγεννηθώ θα γίνω ποιητής και μουσικός".

Η λατρεία του για τη μουσική άσκησε βαθιά επίδραση στη τελευταία φάση του έργου του, η οποία αποτυπώνεται στις ιδεαλιστικές αλληγορικές συνθέσεις του.

"Εαρινή Συμφωνία", 1886

Τη στροφή του προς την ιδεαλιστική δημιουργία σηματοδοτεί η "Εαρινή Συμφωνία" και ακολουθούν τα έργα "Ο Χορός Των Μουσών" , "Νύμφη & Έρως" κ.ά.

"Ιστορία"

Με τη ζωή του, γεμάτη από οράματα, και τη τέχνη του, συμφιλιωμένη με τον πραγματισμό και τον ιδεαλισμό, παρέδωσε έργο απλό, αλλά και σύνθετο.

"Μετά την πτώση των Ψαρών", Ε. Πινακοθήκη

Δουλεύει την "αποθέωση της Βαυαρίας" και παραπονιέται λέγοντας:

"Θα έκαμνα, με πολύ πλέον ευχαρίστησιν την αποθέωσιν της Ελλάδος, αλλά μόνος μου δεν ημπορώ να την αποθεώσω, αφού οι περισσότεροι την ξεθεώνουν..."

"Αποστήθιση"

"Εάν θα γράψετε ποτέ την βιογραφία μου,
μη λησμονήσετε να γράψετε ότι,
επιτέλους, εγήρασα ονειρευόμενος"

Ν. Γύζης, Το Άστυ, Σεπτ. 1904

"Ο κουρέας"

Ο Νικόλαος Γύζης αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ακαδημαϊκού ρεαλισμού του ύστερου 19ου αι., του συντηρητικού εικαστικού κινήματος που είναι γνωστό ως «Σχολή του Μονάχου».

Άτομο βαθιά θρησκευόμενο, στράφηκε αργότερα προς τις αλληγορικές και τις μεταφυσικές παραστάσεις. Τα λεγόμενα «θρησκευτικά» του έργα, με πλέον χαρακτηριστικό τον πίνακα "Ιδού ο Νυμφίος έρχεται" (1895–1900, Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου), αντιπροσωπεύουν τα οράματα του ώριμου πλέον καλλιτέχνη και δηλώνουν τις υπαρξιακές του αγωνίες.

"Ιδού ο Νυμφίος έρχεται" (1895–1900)

"Το Χαμίνι"

Κυρίαρχο θέμα των ώριμων έργων του ήταν ο αγώνας του εναντίον του Κακού και η τελική νίκη του Καλού. Η σημαντικότερη μορφή σ' αυτά τα έργα του είναι η γυναίκα, που άλλοτε εμφανίζεται ως Τέχνη, άλλοτε ως Μουσική, άλλοτε ως Άνοιξη, άλλοτε ως Δόξα κ.λπ.

"Το κρυφό σχολειό"

"Δεν μπορώ να ζωγραφίσω την Ελλάδα μας τόσο ωραία όσο την αισθάνομαι..."

Πεθαίνει στο Μόναχο στις 4 Ιανουαρίου του 1901.
Λέγεται πως η τελευταία του φράση ήταν η εξής:
"Λοιπόν ας ελπίζωμεν και ας ζητούμεν να είμεθα εύθυμοι".

Σχετικό link:
Εθνική Πινακοθήκη