Βιρτζίνια Γουλφ, Ελλάδα και Μάης μαζί

«Η Ελλάδα λοιπόν, για να γυρίσουμε στην Ελλάδα, είναι μια χώρα τόσο παλιά που είναι σαν να περιφέρεσαι σε σεληνιακά τοπία. Η ζωή υποχωρεί (εις πείσμα εκείνου του γαϊδάρου). Οι ζωντανοί, αυτοί οι εξαντλημένοι, αιώνια οδοιπόροι Έλληνες, δεν μπορούν πια να δαμάσουνε την Ελλάδα. Είναι πολύ γυμνή, πολύ πετρώδης, πολύ κακοτράχαλη. Τους συναντούσαμε πάντα ψηλά, στα διάσελα, να προχωράνε με βήμα βαρύ δίπλα στα γαϊδούρια τους. Μικροκαμωμένοι, βγάζοντας τα πέρα με τόση δυσκολία, βαδίζοντας πάντα σε αναζήτηση κάποιου βοτάνου, κάποιας ρίζας, υποταγμένοι στις μεγάλες αποστάσεις, ανίκανοι για οτιδήποτε πέρα από το να προσπαθούν να κρατηθούν από τα βράχια. Η μοναξιά που πρέπει να έχουνε γνωρίσει, με ήλιο, με χιόνι, το πόσο βασίζονται στις δικές τους και μόνο δυνάμεις για να ντυθούν και να τραφούν αυτές τις εξαίσιες καλοκαιρινές μέρες, είναι κάτι το αδιανόητο στην Αγγλία. Οι αιώνες δεν άφησαν σημάδια. Δεν υπάρχει 18^ος, 16^ος, 15^ος αιώνας, η μια επίστρωση πάνω στην άλλη, όπως στην Αγγλία – τίποτα ανάμεσα σ’ αυτούς και το 300 π.Χ. Για αυτό είναι η χώρα του φεγγαριού. Θέλω να πω, φωτίζεται από έναν νεκρό ήλιο. Ανακαλύπτεις έναν όρμο και είναι έρημος. Το ίδιο και οι λόφοι, κι οι κοιλάδες. Ούτε ένα σπίτι, ούτε ένα καφενείο, ούτε ένας στάβλος. Ούτε τηλεγραφόξυλα, ούτε εκκλησίες, σχεδόν ούτε νεκροταφεία.»

Virginia Woolf, sitting on a beach in Greece, 1932

«Ξέχασα να γράψω για τον Παρθενώνα εχτές – ένα θάμβος – μια μακρόστενη λωρίδα ουρανού, που την κάνουν μακρόστενη οι άσπρες κολόνες – η συμπαγής ροή του Παρθενώνα – μια υποψία σκιάς στο Ερέχθειο, όπου καθίσαμε.» (Κυριακή 8 Μαΐου)

«…οι καημένοι οι Άγγλοι κάθονται και σκοτίζονται για την Ακαδημία και τα αυτοκίνητα όταν υπάρχει η Αθήνα και τα ελληνικά νησιά.» (Τετάρτη 11 Μαΐου)

Virginia Woolf and Roger Fry in Greece.

«μ’ αρέσει η ζωή εδώ – θα έπρεπε να δεις τα γαϊδούρια με πανέρια γεμάτα ανεμώνες, και την Πλατεία να φλέγεται από τα λουλούδια και την Ακρόπολη. Σου έχω περιγράψει το απόγευμα μας στην Ακρόπολη; Όταν μια καταιγίδα σηκώθηκε από το Αιγαίο, μαύρη σαν σμήνος βέλη, και το μπλε ήταν σαν το μπλε της σκληρής πορσελάνης, και η θύελλα και το μπλε πέσανε το ένα πάνω στο άλλο, και 10 εκατομμύρια Γερμανοί τουρίστες διασχίσανε τρέχοντας το ναό ακριβώς σαν ικέτες μέσα στα γκρίζα και κόκκινα αδιάβροχα τους – όχι, δεν έχω περιγράψει την Ακρόπολη.»  (24 Απριλίου 1932)

«Άκου και μια αλήθεια: η Ελλάδα είναι χωρίς αμφιβολία η πιο όμορφη χώρα που έχει απομείνει – τελείως ανέγγιχτη – στην πραγματικότητα απολίτιστη.» (2 Μαίου 1932)

Leonard Woolf, Virginia Woolf, Roger Eliot Fry and Margery Fry 

«Γιατί δεν μου είπες ποτέ ότι η Ελλάδα είναι τόσο όμορφη; Γιατί δεν ανέφερες ποτέ τη θάλασσα και τους λόφους, τις κοιλάδες και τα λουλούδια; Μόνο εγώ έχω μάτια και βλέπω; Έθελ, σου το αναγγέλλω επισήμως: η Ελλάδα είναι η πιο όμορφη χώρα του κόσμου. Ο Μάης είναι η πιο όμορφη εποχή του χρόνου. Ελλάδα και Μάης μαζί! Ας πάρουμε για παράδειγμα τ’αηδόνια που τραγουδούσαν κρυμμένα στα κυπαρίσσια όταν καθόμασταν στη ρεματιά. Και γέμισα την ποδιά μου κατακόκκινες ανεμώνες.»

Βιρτζίνια Γουλφ, Ελλάδα και Μάης μαζί, μετάφραση Μ.Τσάτσου, Ύψιλον

Ένα βιβλιαράκι, αληθινό διαμαντάκι, που είχα αγοράσει από το παζάρι της πλατείας Κοτζιά και το είχα διαβάσει στο ταξίδι μας στο Πήλιο. Σε επιμέλεια του αγαπητού Άρη Μπερλή, ο οποίος σημειώνει στην αρχή της συγκεκριμένης έκδοσης:

«Σε ποιον τόπο αναφέρεται αυτή η συγγραφεύς; Και τι νόημα έχει τούτη η έκδοση, σε τούτη τη χώρα, τούτα τα χρόνια που επήλθαν χυμένα θά' λεγες ακάθαρτο πετρέλαιο που του βάλανε φωτιά; Μνημόσυνο για μια προώρως χαμένη ομορφιά; Αφορμή για τόνωση μιας φενακίζουσας εθνικής υπερηφάνειας; Διδαχή και φρονηματισμός για να περισωθεί ό,τι απόμεινε στο παρόν και να διαφυλαχθεί στο μέλλον; 

Η Ελλάδα του 1932, όπως την είδε και την περιέγραψε η Βιρτζίνια Γουλφ. (...) Η ίδια η Γούλφ παρατηρεί με πρωτοφανή οξυδέρκεια στο ημερόλογιό της: «Ο τόπος είναι τόσο εξουθενωμένος που δε μπορεί πια να διαφυλάξει τα συμφέροντά του». Τούτη λοιπόν η έκδοση δεν μπορεί να έχει άλλη σημασία από το να διαβάσουμε τη ζωντανή περιγραφή μιας όμορφης χώρας, μιας ουτοπίας, που μια μεγάλη συγγραφέας κάποτε επισκέπτηκε. Μιας χώρας παραμυθένιας τόσο για εκείνη όσο και για εμάς.»

Διάβασε & αυτή την ανάρτηση: Αφιέρωμα στη Βιρτζίνια Γουλφ