Η Νίκη της Λούλας Αναγνωστάκη, Εθνικό Θέατρο

Την προηγούμενη εβδομάδα βρέθηκα στη Νέα Σκηνή του Εθνικού θεάτρου, όπου παρακολούθησα τη "Νίκη" της Λούλας Αναγνωστάκη, σε σκηνοθεσία του Βίκτωρα Αρδίτη.

Η έργο αναφέρεται στα πολιτικά αδιέξοδα της πρόσφατης ιστορίας μας και στην πληγή του εμφύλιου σπαραγμού. Η υπόθεση διαδραματίζεται σε ένα γερμανικό βιομηχανικό προάστιο, στο οποίο έχει μεταναστεύσει μια βασανισμένη ελληνική οικογένεια με την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής.  

Ξεριζωμένη βίαια από την πατρίδα, η οικογένεια στην προσπάθειά της να επιβιώσει, παλεύει να αφήσει πίσω το χθες και να προσαρμοστεί σε μια διαφορετική αντίληψη ζωής και νοοτροπίας. Όμως η Ελλάδα και οι ανοιχτές πληγές της βρίσκονται παντού. Ο γιος μπλέκει άθελά σε έναν ιστό από πολιτικές σκοπιμότητες και σε ένα σκοτεινό ξεκαθάρισμα λογαριασμών.

Δε γίνεται να μην αισθανθείς μια διάχυτη μελαγχολία, ιδιαίτερα στη διαπίστωση ότι το έργο αγγίζει ζητήματα της Ελλάδας του ’50 και του ’60, όπως η φτώχεια, η ανεργία και η μαζική φυγή, τα οποία είναι ακριβώς το ίδιο επίκαιρα και σήμερα.

Η διαφορετική νοοτροπία ζωής και ο ρατσισμός από τους «σκληροτράχηλους» Γερμανούς με τα αγέλαστα, ανέκφραστα πρόσωπα, κρυμμένοι πίσω από τα βαριά χειμωνιάτικα τους ρούχα. Κλεισμένοι από νωρίς στα σπίτια τους. Μέχρι που αν κάποιος καθυστερούσε ν’ επιστρέψει στο σπίτι, να προξενούσε την καχυποψία των γειτόνων και των αρχών.  Έπειτα, οι Έλληνες μετανάστες που μετέφεραν τις παλιές εμφύλιες διαφορές τους και στη Γερμανία.  Τόσο μακριά από την Ελλάδα, μα όμως εκείνη να τους ακολουθεί παντού.

Η Νίκη είναι ένα από τα πιο αιχμηρά κείμενα της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας της κορυφαίας Ελληνίδας συγγραφέως της μεταπολεμικής περιόδου. Γράφεται το 1978 και αποτελεί ένα τολμηρό σχόλιο στα βαθιά ριζωμένα πολιτικά αδιέξοδα της πρόσφατης ιστορίας μας. Αξίζει να αναφερθεί πως η Αναγνωστάκη δεν αφήνει ούτε μια χαραμάδα, ούτε μια αχτίδα αισιοδοξίας... Τελικώς αποδεικνύεται πως είχε δίκιο, καθώς σήμερα σχεδόν 35 χρόνια μετά το πρώτο ανέβασμα της παράστασης στο Θέατρο Τέχνης, διαπιστώνουμε με θλίψη πως η παράσταση παραμένει το ίδιο επίκαιρη όσο τότε. 

Tιμές εισιτηρίων:

16Euro, 13Euro (φοιτ)

Κάθε Πέμπτη 13Euro

Για ανέργους : 5Euro

Εθνικό Θέατρο – Νέα Σκηνή-«Νίκος Κούρκουλος», Αγίου Κωνσταντίνου 22-24, τηλ. 210.5288173, 210.5288170, 210.5288171, 210.3305074, 210.7234567 και στο www.n-t.gr

Για τη «Νίκη» (σημείωμα της συγγραφέως)

Η «Νίκη» είναι το χρονικό μιας οικογένειας που ξεκίνησε από τα βόρεια της Μακεδονίας, πέρασε από κάποια συνοικία του Πειραιά, για να καταλήξει στη Γερμανία.

Το θέμα δεν είναι το μεταναστευτικό, η Γερμανία είναι εδώ ο χώρος και το τέρμα μιας σπαραγμένης διαδρομής. Οι Έλληνες αυτοί δεν πρέπει να ιδωθούν απλά σαν μετανάστες και σαν θύματα της ελλαδικής πραγματικότητας. Μεταφέρουν όλη τη μακρόσυρτη και τυφλή αγωνία της πρωτόγονης ελληνικής οικογένειας, που αναδιπλώνεται μέσα από πράξεις φόνου, προδοσίας, αλλά και αλληλοπροστασίας, μέσα από διαιωνιζόμενα βιώματα μιας διαιωνιζόμενης κοινωνικής αθλιότητας.

Εδώ θα πρέπει να σταματήσω. Φοβάμαι πως κάθε ανάλυση που θα επιχειρούσα, θα παραμόρφωνε το έργο μου. Το σημείωμα-πρόλογος που πρέπει να γράφει ο συγγραφέας είναι, κατά τη γνώμη μου, ένας περιττός, επικίνδυνος ίσως, μονόλογος, αφού προϊδεάζει τον θεατή και αμελεί τις αντιδράσεις του, που μόνο το ίδιο το έργο θα προκαλέσει.

Θα περιοριστώ μόνο σε μια διευκρίνιση: Δεν ανήκω στους δημιουργούς που ακολουθώντας μια διαλεκτική διαδικασία συνθέτουν ένα έργο με ανάγλυφα αίτια και αιτιατά. Εγώ βλέπω μόνο το αποτέλεσμα, αυτό που τελικά συνιστά ένα ανθρώπινο βίωμα. Έτσι ομολογώ πως αγαπώ αυτά τα προσωπα και μ΄ενδιαφέρει να τ΄αγαπήσει και ο θεατής: τον «φονιά» Θανάση, τον «χαφιέ» Θύμιο, τον ανυπεράσπιστο Νίκο με το θολό όραμα της «νίκης», τη μάνα, αυτή την αρρωστημένη καρδιά της οικογένειας, τη Βάσω, που με απελπισία αγωνίζεται να δικαιώσει και να κλείσει μέσα της την «ιστορία» αυτών των ανθρώπων. Και βέβαια τις μακρινές μορφές του Δήμου, του Σταύρου και του Βλάση, που μάχονται για μια το ίδιο μακρινή κι ακατανόητη, για τα υπόλοιπα πρόσωπα του έργου, δικαιοσύνη.

Λούλα Αναγνωστάκη, Για τη Νίκη, από το πρόγραμμα «Θεάτρου Τέχνης»

χειμερινή περίοδος 77-78

Διανομή:
Σταύρος Προκόπης Αγαθοκλέους
Βάσω Μαρία Κεχαγιόγλου
Μικρή Ιωάννα Κολλιοπούλου
Νίκος Αλέξανδρος Μαυρόπουλος
Δήμος Αργύρης Πανταζάρας
Γριά Ρένη Πιττακή
Θύμιος Γιώργος Συμεωνίδης
Παιδί Θοδωρής Μαρινάκης, Ειρηναίος Τσούραλης