στο Λευκό τον Πύργο...

Είναι πολλοί εκείνοι που έχουν επισκεφτεί τη Θεσσαλονίκη, μα δεν έχουν ανέβει στο Λευκό Πύργο. Εμένα πάλι ήταν το πρώτο πράγμα στο πρόγραμμα μου που έκανα μόλις επισκέφτηκα τη συμπρωτεύουσα. Είχα ανέβει ξανά πριν χρόνια.  Δε θυμόμουν πολλά πράγματα, μόνο μου είχε απομείνει η ανάμνηση της αίσθησης του ανοικτού ορίζοντα από ψηλά.

Εκείνη τη μέρα ήταν ένα παγωμένο πρωινό του Ιανουαρίου. Με έναν βροχερό καιρό που ταίριαζε απόλυτα στο συννεφιασμένο σκηνικό του βορρά.

Στην είσοδο του Λευκού Πύργου, σύμβολο της Θεσσαλονίκης, μπορείς να μάθεις πολλά για την ιστορία του. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι κτίστηκε το 15ο αι., μετά την άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς το 1430, στη θέση του υπήρχε παλαιότερος πύργος της βυζαντινής οχύρωσης της Θεσσαλονίκης, στο σημείο που το ανατολικό τείχος συναντούσε το τείχος της θάλασσας.

Στο εσωτερικού του Πύργου στεγάζεται μια πολύ ενδιαφέρουσα μόνιμη έκθεση που αφορά την ιστορία της πόλης της Θεσσαλονίκης από την εποχή της ίδρυσής της το 316/15 π.Χ. μέχρι και τις μέρες μας. Η έκθεση παρουσιάζει με συνοπτικό τρόπο όψεις της ιστορίας της. 

Ένας πολύ καλός τρόπος να μάθεις πράγματα για την μακραίωνη, 

αδιάσπαστη ιστορική παρουσία της.

Η ιστορία των πόλεων είναι πάντα άκρως γοητευτική.

Ματιές προς το εξωτερικό χώρο από τα παράθυρα.

Η θάλασσα να δεσπόζει.

Επισκέφτηκα τη Θεσσαλονίκη  και τη Βεργίνα  στα τέλη του φετινού Ιανουαρίου. Μα πραγματικά, έχω την παράξενη αίσθηση ότι έχει μεσολαβήσει τουλάχιστον ένα έτος από τότε...

Οπότε τι μένει ως δίδαγμα; Ταξιδέψτε όσο μπορείτε, όποτε μπορείτε. Ζήστε, γνωρίστε. Θα είναι το αποκούμπι σας για τα ζόρια όταν θα σας επισκεφτούν.

Check: Λευκός Πύργος Θεσσαλονίκης 

Σοφία Λασκαρίδου, μια αγάπη μεγάλη. Μαγική παράσταση στο Θέατρο 104.

Μια εξαιρετική παράσταση παρουσιάζεται στο Θέατρο 104, βασισμένη στα ημερολόγια της Σοφίας Λασκαρίδου. Πρόκειται για μια παράσταση εμπνευσμένη από τον μοιραίο έρωτα της ζωγράφου Σοφίας Λασκαρίδου και του συγγραφέα Περικλή Γιαννόπουλου.

Η Σοφία Λασκαρίδου

Η Σοφία Λασκαρίδου ήταν ιδιαίτερη γυναίκα, που δεν έμοιαζε με τις υπόλοιπες. Αρκετά δυναμική, αρκεί να αναφερθεί πως ήταν εκείνη που έσπασε το άβατο στη Σχολή Καλών Τεχνών, ανοίγοντας το δρόμο για τη γυναικεία παρουσία στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Αν σήμερα οι γυναίκες μπορούν να σπουδάσουν, το οφείλουν πρώτα στο δικό της πείσμα. Καταγόταν από ευκατάστατη οικογένεια, ήταν όμορφη, είχε μια ιδιαίτερη καλλιέργεια, ένα ισχυρό κοινωνικό status, μα δεν ερωτευόταν εύκολα. Η σπάνια ιδιοσυγκρασία της δεν την άφηνε να ανοίξει εύκολα την καρδιά στον έρωτα.  

Ο Περικλής Γιαννόπουλος, ο επονομαζόμενος «αυτόχειρας του Σκαραμαγκά», ήταν ένας μοναχικός, ιδιαίτερα ευαίσθητος, δοκιμιογράφος, λογοτέχνης, πατέρας του πνευματικού κινήματος του ελληνοκεντρισμού. Υπήρξε ελληνολάτρης διανοητής, αγαπούσε την Αττική γη, λάτρευε την Ακρόπολη, ποθούσε να αγαπήσει και να αγαπηθεί βαθιά. Με τη Σοφία Λασκαρίδου έζησαν μια μοιραία αγάπη, μυθιστορηματικού χαρακτήρα. 

 Γνωρίστηκαν τυχαία περίπου στο 1895. 

«Η μεγαλύτερη ευτυχία, μα και η πιο μεγάλη δυστυχία της ζωής μου, γεννήθηκε από μια μοιραία συνάντηση. Ερχόταν αντίθετα από μένα, λίγα βήματα μας χώριζαν. 

Στάθηκε, άθελα, στάθηκα κι εγώ. Τα μάτια μας συναντήθηκαν. 

-Με συγχωρείτε, ψιθύρισε,

η ομορφιά σας με θάμπωσε.

-Κι εμένα, η δική σας.

Χαμογελάσαμε και οι δυο. Αυτό ήταν.»

Εκείνη τη στιγμή γεννήθηκε ένας έρωτας που θα διαρκούσε έως και το θάνατό τους.

Έπειτα από λίγες μέρες, ο Γιαννόπουλος πάει στο σπίτι της.  

«Την Κυριακή, ύστερα από την συνάντηση εκείνη, έγινε το απροσδόκητο. Είδα να μπαίνει ξαφνικά στο σαλόνι του σπιτιού μας ο ωραίος άγνωστος. Η καρδιά μου σταμάτησε. Προχώρησε προς το μέρος μου και συστηθήκαμε.

 – Περικλής Γιαννόπουλος 

– Ώστε γνωρίζατε ποια ήμουν; 

– Πήρα το θάρρος να έλθω. Έπρεπε να έλθω. 

Η μητέρα μου δέχθηκε τον Γιαννόπουλο με τη συνηθισμένη της καλοσύνη και μίλησαν αρκετά μαζί. Ο πατέρας μου κοίταξε τον ξανθό νέο που του παρουσίασα και χαμογέλασε. 

– Η κόρη μου είχε πάντα ωραίες φίλες και φίλους, είπε. Τα νιάτα και η ομορφιά είναι το σπουδαιότερο πράγμα στον κόσμο, φτάνει να ξέρει κανείς να τα μεταχειρίζεται».

Περικλής Γιαννόπουλος - Σοφία Λασκαρίδου

Όταν κάποιος δε μπορεί να αγαπήσει όπως το φαντάζεται, 

δε του μένει παρά να αγαπήσει την οδύνη του.

Η Σοφία Λασκαρίδου υπήρξε η πρώτη γυναίκα που σπούδασε ζωγράφος, ήταν εκείνη που έπεισε τον τότε βασιλιά Γεώργιο Α’ να καθιερώσει με νόμο την υποδοχή γυναικών στην ανώτατη εκπαίδευση, και ειδικότερα στη σχολή Καλών Τεχνών του Πολυτεχνείου Αθηνών. Απόφαση που προκάλεσε τότε έντονες αντιδράσεις. Μάλιστα ήταν το 1903 όπου η Σοφία Λασκαρίδου δεχόταν μέχρι και απειλές ότι θα την κάψουν με βιτριόλι για το κατόρθωμα της...

Οι δυο τους ερωτεύτηκαν βαθιά. Έκαναν ατελείωτους περιπάτους στον Υμηττό, στην κατάφυτη Καλλιθέα, στην Ακρόπολη και στον Φιλοπάππου. Το 1907 η Σοφία κερδίζει μια υποτροφία για 3 χρόνια στο Μόναχο. Φεύγει να ακολουθήσει το όνειρο της ως ζωγράφος. Ο Περικλής δε θα την ακολουθήσει, δεν μπορεί να ζήσει μακρυά από τη λατρεμένη του Αττική γη, αποφασίζει να μείνει κοντά στην αγαπημένη τους Ακρόπολη και να την περιμένει μέχρι να γυρίσει. Μα όσο εκείνη ήταν στο Μόναχο, εκείνος δεν άντεξε, αυτοκτόνησε: καβάλησε ένα άσπρο άλογο, μπήκε στη θάλασσα του Σκαραμαγκά και φύτεψε μια σφαίρα στον κρόταφό του. Προηγουμένως είχε κάψει πολλά ανέκδοτα έργα του, υποστηρίζοντας ότι εφόσον η Ελληνική Φύση τα ενέπνευσε στον ίδιο, θα τα ενέπνεε και σε άλλους μελλοντικά. Η Σοφία επιστρέφει στην Αθήνα, όπου παραμένει μέχρι και το θάνατο της. Έφυγε στις 13 Νοεμβρίου 1965  σε ηλικία 89 ετών στο πατρικό της σπίτι στην Καλλιθέα. Έμεινε πιστή σε εκείνη την αγάπη έως το θάνατο της...

Η ομάδα 4Frontal καταφέρνει με τις ερμηνείες, τη μουσική υπόκρουση, τα κουστούμια εποχής, τη σκηνοθετική ματιά, να μας παρουσιάσει μια μαγική παράσταση. Άκρως συγκινητική από το πρώτο ως το τελευταίο της λεπτό. Έτσι και εγώ σήμερα, σας προτείνω να μη χάσετε με τίποτα αυτή την παράσταση... Το θέατρο που αγαπάμε... "Σοφία Λασκαρίδου, μια αγάπη μεγάλη"...τρέξτε...

Ταυτότητα Παράστασης

Παράσταση βασισμένη στα ημερολόγια της Σοφίας Λασκαρίδου 

Σκηνοθεσία: Παντελής Δεντάκης

Σκηνικά-Κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης

Μουσική Σύνθεση: Λευτέρης Βενιάδης

Επιμέλεια φωτισμών: Νίκος Βλασόπουλος

Βοηθός Σκηνοθέτη: Ελένη Τσιμπρικίδου 

Φωτογραφίες:  Σταύρος Χαμπάκης

Ερμηνεύουν:  Σταύρος Γιαννουλάδης, Θανάσης Ζερίτης, Ελένη Κουτσιούμπα, Νεφέλη Μαϊστράλη, Αμαλία Νίνου, Αριστέα Σταφυλαράκη, Μαριέττα Σγουρδαίου

Περισσότερες πληροφορίες: 

www.4frontal.com & www.facebook.com/4Frontal?fref=ts

Στοιχεία Παράστασης

Προγραμματισμένη Πρεμιέρα: Παρασκευή, 27 Ιανουαρίου

Ημέρες παραστάσεων: Παρασκευή και  Σάββατο στις 21.15, Κυριακή στις 19.00

Διάρκεια παράστασης : 70' (χωρίς διάλειμμα)

Τιμές Εισιτηρίων: Γενική είσοδος 12 € –  φοιτητικό/ανέργων 8 € – ατέλειες 5 €

Παρασκευή γενική είσοδος 10  

H Παράσταση κάθε Παρασκευή και Σάββατο συμμετέχει στο πρόγραμμα Cosmote deals for you, δίνοντας δύο εισιτήρια στην τιμή του ενός!

Θέατρο: Κεντρική σκηνή, Θέατρο 104 || Ευμολπιδων 41.Γκάζι  .Στάση Μετρό Κεραμεικός || Τηλέφωνο: 2103455020 – 6940290312 || www.104.gr 

Περί βλακείας, Ρόμπερτ Μουζίλ

«Αν η βλακεία δεν έμοιαζε τόσο πολύ με την πρόοδο, το ταλέντο, την ελπίδα ή τη βελτίωση, κανείς δε θα ήθελε να είναι βλάκας», έγραφε ο Ρόμπερτ Μουζίλ το 1931 όταν έκανε την προσπάθεια να δώσει ορισμό στη βλακεία μέσα από αφοριστικά κείμενα, πριν ακόμη δώσει σ' αυτά τη μορφή δοκιμίου που προέκυψε.

«…(την εξυπνάδα) βεβαίως και την εκτιμούν στον υποτελή, αλλά μόνο στο μέτρο που συνδυάζεται με άνευ όρων αφοσίωση. Τη στιγμή που θα λείψει το εχέγγυο αυτό, τη στιγμή που καθίσταται αμφίβολο αν η εξυπνάδα είναι προς όφελος του εξουσιαστή, τότε αυτή σπάνια θα ονομαστεί εξυπνάδα, και συχνότερα αλαζονεία, θρασύτητα ή πονηριά. Δημιουργείται συχνά μια κατάσταση λες και αυτή η εξυπνάδα αντιμάχεται την τιμή και την αυθεντία του εξουσιαστή, έστω και αν δεν απειλεί πραγματικά την ασφάλεια του.» (σ.40)

«Σε καιρούς προσωπικής ανασφάλειας, θα ονομαστούν "εξυπνάδα" η πονηριά, η βία, η εγρήγορση και η σωματική δεξιοσύνη. Σε καιρούς πνευματικής και, θα μπορούσε κανείς να πει, αστικής στάσης ζωής, τη θέση όλων αυτών θα πάρει η διανοητική εργασία.» (σ. 58)

«Δηλώνω λοιπόν, λίγο πριν ξεπεράσω το όριο, ανίκανος να συνεχίσω. Επειδή ένα βήμα ακόμα να κάναμε πέρα από το σημείο που σταματήσαμε, θα βγαίναμε από το πεδίο της βλακείας που δεν είναι ούτε θεωρητικό ούτε πολυποίκιλο, και θα μπαίναμε στο βασίλειο της σοφίας, σε μια έρημη περιοχή που την αποφεύγουν όλοι.» (σ. 91)

Το βιβλίο «Περί βλακείας» του Ρόμπερτ Μουζίλ, υπάγεται στη σειρά "Φάροι ιδεών" από τις εκδόσεις Μίνωας. Μια σειρά με διαχρονικά έργα σημαντικών συγγραφέων που συμβάλλουν στην ενίσχυση της κριτικής σκέψης.

Ρόμπερτ Μουζίλ, Περί βλακείας, μφρ. Α. Ιωαννίδου, Μίνωας, 2017

ιστορίες ανθρώπων

Όσο ωραίος υπήρξε ο φετινός Ιανουάριος, τόσο δύσκολος και απρόβλεπτος αποδείκτηκε ο Φεβρουάριος. Ο δεύτερος μήνας του χρόνου έφερε απογοήτευση, αγωνία, δάκρυα, κούραση. Η ζωή με τις ανατροπές της. Όσο και αν προσπαθείς να τη βάλεις σε καλούπια, σε σταθερή τροχιά, αυτή ξεφεύγει. Τίποτα δε σταματά τη ροή της. Ένας χρόνος ακριβώς μετά, μπροστά στην ίδια θέα, πίσω από το παράθυρο του ίδιου νοσοκομείου, σε χρόνο μηδέν. Τις προηγούμενες εβδομάδες βρέθηκα να επισκέπτομαι καθημερινά νοσοκομεία, με αφορμή ένα οικογενειακό θέμα υγείας. Κάθε επαφή με ανθρώπους που μάχονται για την υγεία τους είναι ένα ηχηρό χαστούκι. Θες να τους βοηθήσεις, να προσφέρεις βοήθεια, μα νιώθεις ανήμπορος. Βλέπεις ότι υπάρχουν πράγματα τόσο ανώτερα, συνειδητοποιείς διαφορετικά σχέσεις και στιγμές. Επαναπροσδιορίζεις, επανεξετάζεις στάσεις. Πόσοι είναι μόνο για ένα καφέ; Πόσοι μένουν στα τυπικά; Πόσοι θα σταθούν κοντά με ανθρωπιά; Παράλληλα με τα δικά σου ξεκαθαρίσματα, ιστορίες ανθρώπων έρχονται να σε συναντήσουν. Λέξεις αγνώστων. Μέσα στην ατμόσφαιρα του νοσοκομείου, προσπαθούσα να ενθαρρύνω τον δικό μου άνθρωπο, να επικοινωνήσω και να προσφέρω ό,τι μπορούσα - έστω το παραμικρό - σε όσους δίπλα ήταν σε αδυναμία. Σε τέτοιες περιπτώσεις ακόμη και μια κουβέντα έχει άλλη αξία. 

Η κυρία στο απέναντι κρεβάτι του δωματίου, έζησε όλη τη ζωή της σε ένα πανέμορφο χωριό της Κρήτης. Ήταν νηπιαγωγός, είχε καθημερινή επαφή με τα παιδιά. Ταξίδεψε πολύ. Ασχολιόταν με τη γη, παρήγαγε το δικό της τσίπουρο, λάδι και κρασί. Έστηνε γιορτές και τραπεζώματα στην κατάφυτη αυλή της. Καθώς μου μιλούσε για τη ζωή της, τη φανταζόμουν νέα και υγιή. "Τρώω εδώ και ένα μήνα την ίδια σούπα. Μα έζησα χορτασμένη. Ζήσε κοπέλα μου, μ' ακούς;" Προσπαθείς να συγκρατήσεις τα δάκρυα, ενώ η καρδιά σου πάει να σπάσει. Έζησε στον καθαρό αέρα, στη φύση, στην ελευθερία. Μέχρι που της χτύπησε την πόρτα ο καρκίνος. Τα τελευταία 2,5 χρόνια παλεύει, μα η ασθένεια την γονατίζει καθημερινά. Δίπλα οι αδελφές της. "Δεν έτυχε να κάνω παιδιά. Έφτασα μέχρι τον αρραβώνα, μα κατάλαβα ότι ο συγκεκριμένος δε θα ήταν καλός πατέρας, τον χώρισα. Έμαθα ότι και οι επόμενες σχέσεις του, είχανε κακό τέλος. Δε μετάνιωσα, μα έχεις ανάγκη έναν σύντροφο κοντά, ευτυχώς οι αδελφές μου στάθηκαν τυχερές."

Η γιαγιά στο διπλανό κρεββάτι είχε δυο γιους που κρέμονταν από τα χείλη της. Στην παραμικρή κίνηση της έτρεχαν δίπλα. Δυο παλικάρια κοντά στα 40 με τις οικογένειες τους. Στέκονταν με αγάπη από πάνω της μέρα, νύχτα. Όπως και τα εγγόνια της.  Τι σπουδαίο πράγμα η αγάπη. Τι δυστυχισμένοι όσοι την φοβήθηκαν και όσοι δεν άντεξαν τις θυσίες της. Ναι σίγουρα η γιαγιά θα είχε πονέσει, θα είχε στερηθεί, μα δες την τώρα. Ανήμπορη η άλλοτε δυνατή γυναίκα, αγγίζει το θάνατο και δίπλα της έχει το πιο άξιο σύμμαχο, την αγάπη που έδωσε να την κρατά πεισματικά στη ζωή.

Πέρασμα στα επείγοντα, όπου ο μοναχικός ηλικιωμένος δεν είχε κάποιον να του φέρει νερό. Πήγα και του αγόρασα νερό με μια σπανακόπιτα. "Μήπως θα ήταν εύκολο να μου έπαιρνες ένα ξυραφάκι; Ένα μαύρο gilette." Το πήρα και του το πήγα. "Μα γιατί δε δέχεσαι τα χρήματα;" Του χαμογέλασα, προσπαθώντας να κρύψω τη συγκίνηση μου. "Αυτά τα έχουμε, αυτά τα λίγα ευτυχώς δε μας λείπουν, μη το σκέφτεσαι δεν κάνει τίποτα." "Παιδί μου, μεγαλώνουμε και μένουμε μόνοι. Επένδυσε σε ανθρώπους που θα είναι κοντά σου, μη γίνεις σαν εμένα." Πο ρε γαμώτο, τι σκληρό να είσαι στο νοσοκομείο και να μην έχεις έναν άνθρωπο να σταθεί δίπλα.

Μέσα σε όλα τα παραπάνω, ο Φεβρουάριος είχε και την κηδεία του αγαπημένου θείου μας Ηλία. Θα τον θυμάμαι πάντα με πολύ αγάπη, συγκίνηση. Μια γενιά σταδιακά φεύγει. Και αφήνει εμάς τους νεότερους πίσω. Με φτερά που όλο και κόβονται. Τι έμεινε από αυτές τις μέρες; Κούραση, σωματική και ψυχική. Στιγμές ένιωσα να φτάνω στην εξάντληση. Και συνεχίζουμε στα δύσκολα. Τι απομένει από αυτά; Πως η πιο σοφή επένδυση είναι σε ανθρώπους, πάντα μόνο προσεκτικά επιλεγμένους. Δεν υπάρχει τίποτα ιερότερο και πιο σημαντικό από την αγάπη. Αυτό το συναίσθημα σου το δίνει και σου το μαθαίνει η οικογένεια από τις πρώτες ώρες της ζωής. Στις δυσκολίες οι άνθρωποι σε εκπλήσσουν. Κάποιοι ευχάριστα, μα όμως αρκετοί δυσάρεστα. Κάπως έτσι συνειδητοποιείς και επανεκτιμάς καταστάσεις.  Καθώς περνάνε τα χρόνια, το μόνο που μένει στη ζωή είναι η αγάπη και η γνώση που απέκτησες. Ο αληθινά πλούσιος είναι εκείνος που άγγιξε ψυχές. Όποιος αισθάνεται την αγάπη ως ευθύνη, είναι καταδικασμένος να δυστυχήσει, εγκλωβισμένος στο "εγώ" του, δεν του έμαθαν πως καταστρέφει τη μόνη οδό της ευτυχίας.