13 Δεκεμβρίου 2016

Ντάνιελ Μέντελσον: Περιμένοντας τους βαρβάρους. Από τον Αριστοφάνη στο Avatar



Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκδοση το νέο βιβλίο του συγγραφέα και κλασικού φιλολόγου Ντάνιελ Μέντελσον με τον τίτλο, Περιμένοντας τους Βαρβάρους: Από τον Αριστοφάνη στο Avatar, που κυκλοφορεί μέσω των εκδόσεων Πατάκη. Ο Μέντελσον, ουμανιστής και λάτρης του ελληνικού πολιτισμού, καταφέρνει να καταπιαστεί με δύσκολα θέματα - μάλλον όχι ιδιαίτερα προσιτά στο ευρύ κοινό - με ελκυστικό τρόπο. Ο ίδιος έχει συστηθεί στο ελληνικό κοινό με το βραβευμένο μυθιστόρημα Χαμένοι (Πόλις, 2010) σε μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου. Επιπλέον ο Μέντελσον είναι ένας από τους σημαντικότερους μελετητές του έργου του Κωνσταντίνου Καβάφη. Η μεγάλη του αγάπη για τον αλεξανδρινό ποιητή γίνεται φανερή και από την επιλογή του τίτλου.

Το βιβλίο αποτελεί μια συλλογή 24 δοκιμίων στα οποία ο Μέντελσον με καταπληκτική αφηγηματική ικανότητα κριτικάρει τη σύγχρονη μαζική κουλτούρα με όρους κλασικής παιδείας. Δηλαδή για να κρίνει ταινίες του Hollywood και τηλεοπτικές σειρές, ο Μέντελσον καταφεύγει στον Αριστοτέλη, είτε η Αντιγόνη αποτελεί το ερμηνευτικό μοντέλο για την υπόθεση του άταφου νεκρού βομβιστή του Μαραθωνίου της Βοστώνης. Πρόκειται για μια κριτική ματιά που σπανίζει και θα πρέπει να μελετήσουν όσοι ασχολούνται με την πολιτισμική κριτική. 


Από την κινηματογραφική ταινία του Αλέξανδρου του Όλιβερ Στόουν, τους 300 ως τη Μήδεια και από τις ταινίες του Αλμοδόβαρ, το Μπρόκμπακ Μάουνταιν, το Games of Thrones ως τα Ομηρικά Έπη, η συλλογή αξίζει πραγματικά. Οι κλασικοί επομένως δεν αποτελούν αντικείμενα μόνο για μια στείρα ακαδημαϊκή διδασκαλία, αλλά αντιθέτως ο Μέντελσον τους φέρνει στο προσκήνιο και στην σύγχρονη επικαιρότητα με ένα μοναδικό τρόπο. Το τελευταίο κείμενο της συλλογής αποτελεί μια αυτοβιογραφική αναφορά του συγγραφέα όπου μέσω της αλληλογραφίας του με την αγαπημένη του συγγραφέα Μαίρη Ρενό, μπόρεσε ν' ανακαλύψει τον αρχαίο ελληνικό κόσμο και τη σεξουαλική του ταυτότητα. Προσωπική άποψη από τις πιο ενδιαφέρουσες σελίδες του βιβλίου, νομίζω ότι είναι η εκπληκτική αναφορά στον Καβάφη, στον Ρεμπό και η αναφορά στην αλληλογραφία του Φόρστερ με τον Καβάφη. Πρόκειται για μια εξαιρετική συγκεντρωτική έκδοση.

Ντάνιελ Μέντελσον, Περιμένοντας τους βαρβάρους. Από τον Αριστοτέλη στο Avatar, Μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, Εκδόσεις: Πατάκης, σ. 589

Ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις:
Ντάνιελ Μέντελσον: Κριτική σε πρώτο πρόσωπο / Κουζέλη Λαμπρινή 
Ντάνιελ Μέντελσον: Ο φιλέλληνας διανοούμενος σε μια χειμαρρώδη συζήτηση / Παρίδης Χρήστος

8 Δεκεμβρίου 2016

Οι καρτ ποσταλ / Victoria Hislop


«Ώρες ώρες, σχεδόν δεν βρίσκω λόγια να περιγράψω την ομορφιά αυτής της χώρας. Οι άνθρωποι που έχουν γεννηθεί εδώ, ειδικά αυτοί που δεν έχουν ταξιδέψει έξω από την Ελλάδα, ίσως υποθέτουν ότι κάπως έτσι είναι και ο υπόλοιπος κόσμος ή ίσως την έχουν συνηθίσει τόσο πολύ που δεν ασκεί τέτοια επίδραση πάνω τους. Όμως ένιωσα πολλές φορές κεραυνοβόλο έρωτα στην Ελλάδα. Αισθάνομαι σαν εθισμένος που περιμένει τη δόση του, προσδοκώντας την επόμενη φορά που η καρδιά μου θα κοντοσταθεί έκπληκτη σε μια αναπάντεχα όμορφη θέα.» (σ.191)

«Οι καρτ ποστάλ» είναι το πρώτο βιβλίο της Victoria Hislop που διαβάζω. Μετά από τη μεγάλη επιτυχία που σημείωσε το «Νησί», η συγγραφέας έγινε πασίγνωστη στη χώρα μας. Μόλις εκδόθηκε το νέο της βιβλίο, οι εκδόσεις Διόπτρα μου έδωσαν την ευκαιρία να βρεθεί στην κατοχή μου. Το βέβαιο είναι ότι διαβάζοντας το συγκεκριμένο βιβλίο, σε διακατέχει η μεγάλη αγάπη της συγγραφέως για την Ελλάδα. Η Hislop έχει κάνει εκτεταμένη έρευνα και αυτό φαίνεται από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα.  

Η ιστορία έχει ως εξής. Κάθε βδομάδα, στο γραμματοκιβώτιο της Έλι καταφθάνουν καρτ ποστάλ, με παραλήπτη ένα όνομα που της είναι άγνωστο, δίχως διεύθυνση αποστολέα και με μόνο το γράμμα Α αντί για υπογραφή.  Οι καρτ ποστάλ απεικονίζουν διάφορα μέρη της Ελλάδας και γεμίζουν με χρώμα τη ζωή της Έλι στο Λονδίνο. Έπειτα από έξι μήνες, ξαφνικά, σταματούν να έρχονται και η κοπέλα απογοητεύεται. Όμως το κολάζ που έχει φτιάξει με τις καρτ ποστάλ, την έχει ήδη μαγέψει. Αποφασίζει να ταξιδέψει στην Ελλάδα για να δει αυτή τη χώρα με τα δικά της μάτια. 

«Έσκισε τη σελίδα και την καρφίτσωσε πλάι στις κάρτες στον πίνακα από φελλό, σημειώνοντας όλους τους τόπους και ιχνηλατώντας το ταξίδι του αποστολέα. Άρτα, Πρέβεζα, Μετέωρα. Όλα τους μαγικά και ασυνήθιστα ονόματα.

Αυτή η χώρα, που δεν την είχε ποτέ της επισκεφθεί, γινόταν κομμάτι της ζωής της. Όπως σημείωνε εύστοχα και ο ίδιος ο αποστολέας, οι εικόνες ήταν ανήμπορες να μεταφέρουν τις μυρωδιές ή τους ήχους της Ελλάδας. Το μόνο που μπορούσαν να προσφέρουν ήταν μια φευγαλέα ματιά, ένα στιγμιότυπο. Ακόμη και έτσι όμως, η Έλι είχε αρχίσει να την ερωτεύεται.» (σ. 10)


Το πρωί που αναχωρεί, φτάνει στο γραμματοκιβώτιό της ένα σημειωματάριο. Οι σελίδες του διηγούνται την ιστορία της οδύσσειας ενός άντρα που ταξιδεύει στην Ελλάδα. Η ιστορία του Α ξεδιπλώνεται παράλληλα με την ανακάλυψη όχι μόνο ενός πολιτισμού, αλλά και της λαχτάρας του να μπορέσει να ξαναζήσει τη δική της ζωή στο έπακρο.



Ναύπλιο, Καλαμάτα, Αρκαδία, Πάτρα, Μεσολόγγι, Άρτα, Πρέβεζα, Μετέωρα, Δελφοί, Άνδρος, Ικαρία... Ίσως να μην είναι υπερβολή να πούμε ότι η Hislop λειτουργεί ως μια πρέσβειρα της Ελλάδας, που απ' ότι φαίνεται γνωρίζει πολύ καλά. Στο συγκεκριμένο βιβλίο μου άφησε την αίσθηση ότι η δημοσιογραφική της ιδιότητα καλύπτει τη συγγραφική της δεινότητα. Πολλές πληροφορίες παρουσιάζονται με αφορμή την επίσκεψη σε κάποιο νέο τόπο της Ελλάδας, αλλά με έναν θελκτικό τρόπο που δεν γίνεται βαρετός. Εκτός όμως από την αγάπη για την ομορφιά και την κληρονομιά της χώρας, η Hislop εκθέτει και έναν έντονο προβληματισμό για την κρίση και την εκτεταμένη καταστροφή που επιφέρει στις ζωές των ανθρώπων, ιδιαίτερα των νέων, αλλά και τη γενικότερη παρακμή της εποχής μας.

«Φαντάστηκα τους μελλοντικούς επισκέπτες, μετά από δυο χιλιάδες χρόνια, να προσπαθούν να βγάλουν νόημα: από τη μια η Ακρόπολη και από την άλλη το φράγμα του Αχελώου. Στην ίδια χώρα; Μα τι πήγε στραβά; Θα είναι ένα μυστήριο, σαν το δίσκο της Φαιστού.» (σ.192)

Θα μπορούσε το βιβλίο να χαρακτηριστεί ως χρονογράφημα. Καθώς θέτει προβληματισμό για κοινωνικά, πολιτιστικά και ηθικά ζητήματα, όπως και για θέματα της επικαιρότητας που απασχολούν την κοινή γνώμη. Η Hislop επισκέπτεται την Ελλάδα επί 40 χρόνια, κάτι που είναι φανερό στο βιβλίο της. Συναισθάνεται απόλυτα τον "παλμό της εποχής" και έχει καταγράψει τις αλλαγές στο πέρασμα του χρόνου. Δεν παρουσιάζει απλά ενδιαφέρον να βλέπεις το πώς αντιλαμβάνεται τη χώρα σου κάποιος ξένος, μα επιπλέον νομίζω ότι σε βοηθά στο να την κατανοήσεις εσύ ο ίδιος καλύτερα. Την περιέργεια μου όμως κέντρισε και η εικόνα για τη ζωή εκτός της Ελλάδας, όπως παρουσιάζεται στο βιβλίο π.χ. στην Αγγλία και στη Γερμανία.

«Μιλήσαμε για τα φύλα και την εξουσία και την υπερίσχυση του ανδρικού Εγώ στην ελληνική κοινωνία. Είναι δυνατές οι γυναίκες στην Ελλάδα, όμως συχνά οι παλαιότερες μοιάζουν να υποτάσσονται στους άνδρες τους. Κανείς δε διαφώνησε. Όλοι τους είχανε μητέρες οι οποίες έκαναν όλα τα ψώνια, το μαγείρεμα και το καθάρισμα, ακόμη κι αν δούλευαν πλήρες ωράριο εκτός σπιτιού και οι ίδιες.» (σ. 72)

Τέλος ένα "συν" της συγκεκριμένης όμορφα επιμελημένης έκδοσης είναι οι εμβόλιμες υπέροχες φωτογραφίες των καρτ ποστάλ. Ουσιαστικά η τέχνη της φωτογραφίας συνομιλεί με τις ιστορίες, δημιουργώντας ένα διαρκή διάλογο με τα διηγήματα που αποτελούν αφηγήσεις των καρτ ποστάλ. 

Victoria Hislop, Οι καρτ ποστάλ, μτφ. Φ. Πίπη, Διόπτρα, 2016. 

4 Δεκεμβρίου 2016

πάλι εδώ



Πλατεία Ψηλά Αλώνια, Πάτρα 
- ακριβώς μια εβδομάδα πριν -

Φθινοπωρινά σοκάκια
Γαλάζιο 
Αλάμπρα
...τότε...
...τώρα...
"ενοικιάζεται το παρόν"
Σ' όλη την Ελλάδα, δίπλα από τα απομεινάρια αρχαίων βλέπεις και μια γάτα.
Τυχαίο; Δε νομίζω...

Υπάρχουν κάποιες πόλεις που μιλάνε μέσα σου με ιδιαίτερο τρόπο. Γιατί τις έχεις συνδυάσει με ανθρώπους και συγκεκριμένες στιγμές σου. Μια τέτοια πόλη είναι για μένα η Πάτρα. Αυτό το γράφω δίχως να τη γνωρίζω σε απόλυτο βαθμό. Καθώς την έχω τριγυρίσει κάτω από συγκεκριμένες περιστάσεις. Εδώ ζούσε και ένας από τους πιο αγαπημένους μου ανθρώπους, που έφυγε όμως νωρίς. Έκτοτε όποτε πάω είναι έντονη η απουσία του. 

Το προηγούμενο σαββατοκύριακο βρέθηκα στην Πάτρα, είχα να πάω από το 2011, ακριβώς πριν 5 χρόνια. Προσπάθησα να γράψω ένα κείμενο για την ορκωμοσία του μεταπτυχιακού, αλλά τελικά δεν ήταν τόσο εύκολο. Έγραφα και έσβηνα συνέχεια τις λέξεις. Είναι ότι συνέβησαν τόσα πολλά τα προηγούμενα χρόνια.  Από την όλη πορεία, θα κρατήσω την εμπειρία, τον κόπο, τα σαββ/κα και τις αργίες που αφιερώνονταν στο διάβασμα και στην έρευνα. Πολύ γράψιμο, με άλλο τόσο σβήσιμο. Τους ανθρώπους που μου έκλεισαν την πόρτα, μα και εκείνους που με άφησαν να αισθανθώ τι σημαίνει δικαίωμα στο όνειρο και στη μετεκπαίδευση ειδικά σε μια χώρα που βρίσκεται συνέχεια πριν από το γκρεμό. 

Τις τρεις υποτροφίες σερί που μου εξασφάλισαν την ευκαιρία να ολοκληρώσω ένα μάστερ με μηδενικά δίδακτρα. Τη χαρά της Γενναδείου. 

Τι έχασα, τι κέρδισα. Η αλήθεια είναι πως ο χρόνος ήταν τόσο ελάχιστος που έχασα κάποια άλλα πράγματα, όμως κέρδισα σίγουρα αλλού. Από αυτή την οπτική, άξιζε το πολύχρονο ταξίδι. Που εστιάζω; Στους ανθρώπους που στάθηκαν στο πλάι μου, με στήριξαν και με εμψύχωσαν.  Σε εκείνους που τόνιζαν τη σημασία αυτού του στόχου, όταν εγώ η ίδια έχανα το νόημα. Και ήταν δίπλα μέχρι το τέλος. Έγραψα κάτι τις προηγούμενες μέρες, θα το επαναλάβω εδώ: "Είμαστε οι προσθέσεις και οι αφαιρέσεις μας. Συναθροίσεις των στιγμών μας. Γι' αυτό μη ξεχνάς• μόνο αυτή η στιγμή υπάρχει, έχεις αυτό το "τώρα" και τίποτα άλλο. Όλα τελειώνουν κ όλα αρχίζουν εδώ." 


24 Νοεμβρίου 2016

Θησαυροί από τις Συλλογές του Ερμιτάζ, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο



Σάββατο μεσημέρι στο προαύλιο του Βυζαντινού & Χριστιανικού Μουσείου 


στην έκθεση «Ερμιτάζ: Πύλη στην Ιστορία».


Το έκθεμα που κερδίζει κύρια τις εντυπώσεις είναι το παραπάνω.


«Έρως και η Ψυχή», 1801-1803, Antonio Canova


Εξαιρετικό πραγματικά!


«Έρως και η Ψυχή» του Rodin 
Πρόκειται για μια θεματολογία που γνώρισε
 ιδιαίτερη διάδοση στην γλυπτική του νεοκλασικισμού. 


Τα σπουδαία εκθέματα που φιλοξενούνται στην έκθεση δεν σταματάνε εδώ, άλλωστε το Ερμιτάζ είναι ένα μυθικό μουσείο με εξαιρετικές μοναδικές συλλογές. 
Ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα Μουσεία του κόσμου. 


Το Ερμιτάζ ιδρύθηκε το 1764, όταν η αυτοκράτειρα Μεγάλη Αικατερίνη απέκτησε μια εντυπωσιακή συλλογή έργων τέχνης.  Έκτοτε εμπλουτίζει συνεχώς τις συλλογές του.


Είναι η πρώτη φορά που εκτίθενται στους χώρους του Βυζαντινού Μουσείου αυτοί οι σημαντικοί αρχαιολογικοί θησαυροί και έργα τέχνης που προέρχονται από τις αυτοκρατορικές συλλογές του Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης. 




80 αρχαιολογικά αντικείμενα και έργα τέχνης (ζωγραφικοί πίνακες, έργα μικροτεχνίας και γλυπτά) αντιπροσωπευτικά των σημαντικότερων συλλογών του Μουσείου Ερμιτάζ που χρονολογούνται από τον 5ο αι. π.Χ. μέχρι και τον 20ό αιώνα με χαρακτηριστικά έργα που εμπλούτισαν τις συλλογές του μετά την οκτωβριανή επανάσταση και μέχρι σήμερα.


Είναι μικρή η έκταση της έκθεσης,
μα δεν έχεις κάθε μέρα την ευκαιρία να θαυμάσεις από κοντά
 έργα των Ελ Γκρέκο, Καραβάτζιο, Ρούμπενς, Ροντέν...


Στο μπαλκόνι του Βυζαντινού Μουσείου, στο τέλος μιας δύσκολης εβδομάδας. Στάθηκα λίγο εδώ ατενίζοντας ένα αγαπημένο κομμάτι της Αθήνας - μπροστά μου ο Λυκαβηττός - και έναν καθαρό ουρανό. Αυτές οι επισκέψεις δε λειτουργούν μόνο επιμορφωτικά, μα
κυρίως ψυχοθεραπευτικά! Αξίζει να την επισκεφτείτε.

Διάρκεια έκθεσης: 2 Νοεμβρίου 2016 έως 26 Φεβρουαρίου 2017
Related Posts with Thumbnails