"...Όνειρο βλέπω κι εγώ πως βρίσκουμαι εδώ φορτωμένος
με τις αλυσίδες τούτες,
και πριν ώρας
και πριν ώρας
καλοτυχιά και δόξα ονειρευόμουν.
Τι είναι η ζωή;
Μια φρεναπάτη.
Τι είναι η ζωή;
Μια παραίστηση, ένας ίσκιος, ένας μύθος!
Του κόσμου το τρανότερο από τα αγαθά,
κι αυτό' ναι τιποτένιο,
αφού η ζωή είναι ένα όνειρο μονάχα
κ' είναι όνειρο
και τα όνειρα τα ίδια."
Καλντερόν ντε λα Μπάρκα (1600 – 1681),
Η ζωή είναι ένα όνειρο.
Σήμερα θυμήθηκα το συγκεκριμένο θεατρικό έργο.. Ένα κείμενο που έχει τη μοναδική δύναμη να σε ταξιδέψει, να στρέψει το μυαλό σε σκέψεις.. Με αυτό ως αφορμή, παραθέτω ένα απόσπασμα μιας παλιότερης θεατρικής κριτικής από το Βήμα:
Σήμερα θυμήθηκα το συγκεκριμένο θεατρικό έργο.. Ένα κείμενο που έχει τη μοναδική δύναμη να σε ταξιδέψει, να στρέψει το μυαλό σε σκέψεις.. Με αυτό ως αφορμή, παραθέτω ένα απόσπασμα μιας παλιότερης θεατρικής κριτικής από το Βήμα:
«Υπάρχει μια ιστορία που λέει πως, σε καιρούς περασμένους, κάθε βράδυ προτού πάει να κοιμηθεί, ο Σεν-Πολ-Ρου συνήθιζε να κρεμάει μια ταμπέλα στην εξώπορτα του σπιτιού του στο Καμαρέ, η οποία έγραφε: Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΕΡΓΑΖΕΤΑΙ».
Χθες το βράδυ ονειρεύτηκα πως ήμουν βασιλιάς. Και ήταν τόσο παράξενο, εγώ το αγρίμι, ο αποστεωμένος ερημίτης που πέρασα όλη μου τη ζωή σε μια φυλακή, ξεχασμένος από θεούς και ανθρώπους, να αισθάνομαι πάνω στο ταλαιπωρημένο κεφάλι μου τη λάμψη του χρυσού στέμματος της χώρας, το ύψιστο αυτό σύμβολο εξουσίας έκαιγε σχεδόν τα βρώμικα, μπλεγμένα μαλλιά μου και πίστεψα πως μεταμορφώνομαι σε πράσινο φτερωτό άλογο μανιασμένο και ανεξέλεγκτο, έτοιμο να κλωτσήσει με τα δυνατά πόδια του όλους τους ταπεινούς υπηκόους και να χαθεί με μεγαλοπρέπεια στον ουρανό, στη φλογερή αγκαλιά του ήλιου.
«Το μυαλό του ανθρώπου που ονειρεύεται είναι πλήρως ικανοποιημένο από αυτό που του συμβαίνει. Το αγωνιώδες ζήτημα των πιθανοτήτων δεν τον αφορά πια. Σκότωσε, πέτα πιο γρήγορα, αγάπησε όσο επιθυμεί η καρδιά σου. Και αν τυχόν πεθάνεις, δεν νιώθεις σίγουρος ότι θα ξαναξυπνήσεις ανάμεσα στους νεκρούς;».
Εγινα πράγματι βασιλιάς. Το υπέροχο εκείνο στέμμα ήταν αληθινό και το φόρεσα γιατί μου ανήκει, γιατί είμαι ο διάδοχος του θρόνου. Ετσι μου λένε τώρα, αλλά εγώ δεν μπορώ να ξέρω με βεβαιότητα. Προσπαθώντας να θυμηθώ, αδυνατώ να δω καθαρά - λες και ένας καταρράκτης πέφτει ανάμεσα σ' εμένα και στο θέατρο της ζωής μου. Τι είναι αυτό που κάνει τα όνειρα να φαντάζουν τόσο φυσικά και την πραγματικότητα τόσο φανταστική; Ποιο από τα δύο θα με οδηγήσει στην αλήθεια;
«Πιστεύω στη μελλοντική σύνθεση των δύο αυτών καταστάσεων, του ονείρου και της πραγματικότητας, που είναι φαινομενικά τόσο αντίθετες, σε ένα νέο είδος απόλυτης πραγματικότητας, μιας υπερ-πραγματικότητας, αν μπορούσε να την αποκαλέσει κανείς έτσι» γράφει ο Αντρέ Μπρετόν το 1924 στο πρώτο Μανιφέστο του Σουρεαλισμού - από όπου και όλα τα προηγούμενα αποσπάσματα σε εισαγωγικά.
Ο Καλντερόν ντε λα Μπάρκα από τη Μαδρίτη είχε ίσως ένα παρόμοιο όραμα όταν έγραφε πριν από τρεις αιώνες - το 1635 - αυτό το θεατρικό παραμύθι για φυλακισμένους πρίγκιπες, σκληρόκαρδους βασιλιάδες, ατιμασμένες δεσποσύνες, μονομαχίες και μαγικά φίλτρα. H ζωή είναι ένα όνειρο, το όνειρο ένας λαβύρινθος στην παλάμη της μοίρας και μόνη σωτηρία η δύναμη της ανθρώπινης βούλησης.
Θα κλείσω εδώ με μία ακόμη ακαταμάχητη φράση του Μπρετόν:
«Το θαυμάσιο είναι πάντοτε όμορφο, οτιδήποτε θαυμάσιο είναι όμορφο, στην πραγματικότητα μόνο το θαυμάσιο είναι όμορφο».
Καλντερόν δε λα Μπάρκα
Καλντερόν δε λα Μπάρκα
