26 Σεπτεμβρίου 2017

Το όριο και το κύμα, Γιώργος Παυλόπουλος



Γνώρισα τον Γιώργο Παυλόπουλο, από τον λογαριασμό του στο instagram. Μου άρεσαν πολύ οι φωτογραφίες του, συνήθως συνοδεύονται από κείμενα, με ένα τελικό αποτέλεσμα που ξεχωρίζει και προσωπικά μου ταιριάζει. Ακόμη και ο τρόπος που διαχειρίζεται κάποιος ένα μέσο στα social media, μπορεί να μαρτυρήσει πράγματα για εκείνον. Γράφτηκα στο newsletter του site του και κάθε τόσο λάμβανα κάποιο ηλεκτρονικό του μήνυμα. Ήταν τόσο ενδιαφέροντα όσα έγραφε, που θέλησα να αναζητήσω τα βιβλία του. Υπήρξε μια επικοινωνία, γνωριστήκαμε και ήπιαμε έναν καφέ. Με τον Γιώργο ανήκουμε στην ίδια γενιά. Τα βιβλία του με βρήκανε, και άρχισε το ταξίδι. Το "Όριο και το κύμα" είναι το τελευταίο βιβλίο του Γιώργου Παυλόπουλου. Πρόκειται για μια νουβέλα που θα έπρεπε να είχε διαβαστεί, αλλά και να είχε ακουστεί περισσότερο.


«Κι αν όλοι όσοι βρισκόμαστε εδώ συνδεόμαστε με κάποιον τρόπο; Αν τα κείμενα που αφήνουμε πίσω μας ενώνονται μεταξύ τους και δίνουν ένα τυχαίο γραπτό; Μια χαρτογράφηση ατομικών ονείρων που ενώνονται σ’ ένα μεγάλο όνειρο ίσως; Είναι εφικτό άραγε να γράφουμε ένα ενιαίο κείμενο χωρίς καν να το γνωρίζουμε; Μήπως οι λέξεις που αφήνουμε πίσω μας αποτυπώνουν το κλίμα στα χρόνια της οικονομικής κρίσης; Μήπως αυτά τα κείμενα στέλνονται μέσω των καλωδίων σε μια υπηρεσία πληροφοριών που τα διαβάζει προκειμένου να βγάλει συμπεράσματα για θέματα που εμείς αγνοούμε; Μήπως οι γραφομηχανές συνδέονται ασύρματα μεταξύ τους; Μήπως οι γραφομηχανές διαθέτουν κρυφές κάρτες μνήμης;» (σ.18) 


Από το οπισθόφυλλο: Όσο κι αν προσπαθεί να θυμηθεί τι έχει συμβεί, υπάρχει μια χαμένη δεκαετία στη ζωή του. Ή μήπως είναι παραπάνω; Ο Κ. Κοντικιάδης, ιδιοκτήτης του Καφέ των Μόνων Ανθρώπων, περπατάει στην Αθήνα μια μέρα γενικής απεργίας. Πρέπει να παραδώσει ένα δέμα, το οποίο δε γνωρίζει τι περιέχει. Στη διαδρομή σκέφτεται τα κείμενα που του αφήνει στο καφέ ένας άγνωστος, ο οποίος φαίνεται να γνωρίζει πολλά: από τους ανθρώπους που συναναστρέφεται μέχρι τη φανταστική πόλη που χτίζει στο μυαλό του. Είναι άραγε αυτός που θα τον βοηθήσει να θυμηθεί;


Αργά το απόγευμα, ο Κοντικιάδης θ’ αποκοιμηθεί παρά τη θέλησή του. Τότε, θα βρεθεί σε μια αλλιώτικη εκδοχή της πραγματικότητας και το μόνο που θα έχει μαζί του είναι ένα πορτοκαλί σημειωματάριο. Κατά τη διάρκεια της περιπλάνησής του θα πρέπει ν’ αντιμετωπίσει όχι μόνο ένα βαθύ προσωπικό τραύμα, αλλά κι ένα Ινστιτούτο που προσπαθεί να επωφεληθεί από την οικονομική κρίση. Προκειμένου να ερμηνεύσει τον αποσπασματικό κόσμο που εμφανίζεται σε κάθε του βήμα, καταγράφει τα πάντα στο σημειωματάριο. Όταν τελικά συνειδητοποιεί τι μπορεί να συμβαίνει, προσπαθεί με κάθε τρόπο να επανέλθει στην πραγματικότητα. Ωστόσο, μοιάζει ανήμπορος να ξυπνήσει…


Ένα πολύπλευρο μυθιστόρημα, όπου η πραγματικότητα μπλέκεται με το όνειρο. Ένα διαφορετικό οδοιπορικό στην Αθήνα της κρίσης, που ταράζει συθέμελα τις ζωές των ανθρώπων. Αξιολογήσεις, μνημόνια, το παράλογο μιας εποχής. Το όριο της λογικής και το όνειρο πάνω στο κύμα.  Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποταμός. Το μόνο βέβαιο είναι ότι θα διαβάσω και τα υπόλοιπα βιβλία του.

Ο Γιώργος Παυλόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Είναι ο συγγραφέας τριών μυθιστορημάτων: 300 Βαθμοί Κέλβιν το Απόγευμα (Αλεξάνδρεια, 2007), Ατμός (Κέδρος, 2011) και Το Όριο και το Κύμα (Ποταμός, 2014). Ταξιδιωτικά κείμενα και διηγήματά του έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά του εξωτερικού. Εκτενή αποσπάσματα των βιβλίων του δημοσιεύθηκαν στην αμερικανική λογοτεχνική επιθεώρηση InTranslation ενώ το μυθιστόρημά του Ατμός βρίσκεται στη μόνιμη συλλογή των βιβλιοθηκών Yale, Harvard, Princeton και Columbia. Ζει στο Βερολίνο.

Περισσότερες πληροφορίες για τον Γιώργο Παυλόπουλο μπορείτε να βρείτε στην προσωπική του ιστοσελίδα (http://www.gpavlopoulos.com) καθώς επίσης και στις σελίδες του στο facebook και στο instagram.


Γ. Παυλόπουλος, Το όριο και το κύμα, Ποταμός, 2014

18 Σεπτεμβρίου 2017

Αρχαιολογικός χώρος της Ελευσίνας



Έλευσις. 


Στον τόπο των Ελευσινίων Μυστηρίων. 

"Κοιμήσου Περσεφόνη στην αγκαλιά της γης..."

Το σημείο όπου η Περσεφόνη καταδύθηκε στον Άδη. 


Η Αγέλαστος Πέτρα. 

Ο τόπος αυτός θεωρείτο ιερός διότι σύμφωνα με την παράδοση η Δήμητρα κάθισε εδώ για να ξαποστάσει και να μοιρολογήσει την κόρη της Περσεφόνη που άρπαξε ο Πλούτωνας. 


Το ιερό της Ελευσίνας υπήρξε ένα από τα σπουδαιότερα λατρευτικά κέντρα του αρχαίου κόσμου, όπου από τη Μυκηναϊκή Εποχή έως το τέλος του 4ου αι. μ.Χ. λατρευόταν συνεχώς η θεά Δήμητρα, θεά της ανανέωσης της φύσης και της βλάστησης των σιτηρών.


Σε αυτό το μέρος, η Δήμητρα δίδαξε στους Ελευσίνιους την καλλιέργεια της γης και τις ιερές τελετές, τα πάνσεπτα μυστήρια, για τα οποία αξίωσε απόλυτη μυστικότητα. 


Στο μουσείο τα εκθέματα "κοιτάζουν" προς τη θάλασσα.


Πανέμορφα τα εκθέματα του μικρού μουσείου.


Τις εντυπώσεις βέβαια "κλέβει" η Καρυάτιδα από τα Μικρά Προπύλαια 
(Β' μισό του 1ου αι. π.Χ.)


Δες, η μπροστά πλευρά


και η πίσω πλευρά του αγάλματος.

Η αδερφή της βρίσκεται πλέον μόνιμα στο μουσείο του Cambridge. 


Και έπειτα εντυπωσιάζει το άγαλμα του Αντίνοου,
σε τύπο Ασκληπιού ή Διονύσου (2ος αι. μ.Χ.),
ο αγαπημένος του Αυτοκράτορα Ανδριανού.


Ο χώρος του σπηλαίου παραπέμπει στην έννοια της εισόδου στον Άδη. Κάποιοι έχουν αφήσει εδώ λουλούδια. Έχει συνδεθεί με την αρπαγή της Περσεφόνης το φθινόπωρο από τον Πλούτωνα και με την ανάδυση της την άνοιξη στη γη. 






Εντός του αρχαιολογικού χώρου, υπάρχει και η εκκλησία της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας. Ανοίγει μονάχα την παραμονή της γιορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου, στις 20 Νοεμβρίου κάθε έτους για εσπερινό.  Το εκκλησάκι της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας, χτίστηκε με χρήση αρχιτεκτονικών μελών από τα γύρω κτίσματα.  


Ο αρχαίος μύθος δεν έχει ξεθωριάσει. Όταν μπαίνεις σε αυτόν τον χώρο, ζωντανεύει ξανά 


Οι ανθρωπόμορφοι θεοί έδυσαν. Η Περσεφόνη όμως επιστρέφει εδώ ξανά και ξανά. Η νέα θρησκεία του Χριστιανισμού ήρθε για να μείνει, προσφέροντας απαντήσεις και θάβοντας μύθους. 


Η βιομηχανία "κακοποίησε" δυστυχώς την περιοχή.



Παρ' όλα αυτά, η αίσθηση στον αρχαιολογικό χώρο παραμένει μυστηριακή έως σήμερα. Η Δήμητρα και η κόρη Περσεφόνη. Ιερές τελετές. Απόλυτη μυστικότητα. Είσοδος στον κάτω κόσμο. Ιερά Οδός. Ρωμαϊκή Κρήνη. Αψίδες. Προπύλαια. Πλουτώνειο. Τελεστήριο.  Η σπηλιά. Άνθη στην είσοδο της. Στην αυλή του Μουσείου τα αγάλματα κοιτάνε προς τη θάλασσα. Η Καρυάτιδα. Ο Αντίνοος. Οι Μύστες. Αγέλαστος πέτρα. Ο εξαγνισμός σε έναν επιβλητικό αρχαιολογικό χώρο.

Ώρες Λειτουργίας //

Χειμερινό: 08:00-15:00  

Θερινό: 08:00-20:00

15 Σεπτεμβρίου 2017

Σώτη Τριανταφύλλου, Ο χρόνος πάλι


Πόσο αργός είναι ο κόσμος και αναλλοίωτος στο πέρασμα του χρόνου: «Τι κρίμα», έγραφε ο Κίρκεγκαρντ σχολιάζοντας την «αφηρημένη» (την όχι «χειροπιαστή») φύση του χρήματος, «που οι νέοι άνθρωποι σήμερα φθονούν το διπλανό τους για το χρήμα και όχι για την εξυπνάδα του ή για τον έρωτα που του έχει προσφερθεί…» Το «σήμερα» του Κίρκεγκαρντ ήταν τα μέσα του δεκάτου ενάτου αιώνα. (σ. 101)

«Τίποτα δεν χαρίζεται πια. Όλα έχουν μια τιμή, μια τιμή που ανεβαίνει.  Όσο πιο ακριβά πουλάς το τομάρι σου (λέξη κι αυτή: τομάρι!), τόσο περισσότερο σε εκτιμούν και σε σέβονται. Ωστόσο, ποιο είναι το νόημα της φιλίας, της αγάπης, της συνύπαρξης μέσα στον κόσμο όταν όλα τα καθορίζει το χρήμα;» (σ. 101)


Πίσω από όλους τους τοίχους, οι άνθρωποι σκέφτονται το χρήμα: πόσο τους λείπει, πώς θα το αποκτήσουν. Και την αγάπη: πόσο τους λείπει, πως θα την αποκτήσουν. Πώς ήταν στην αρχή, τότε. Τι συνέβη μετά. Τι συνέβη. Και γιατί, γιατί. (σ. 101)

Στην Ελλάδα μπορείς να πεις τη γνώμη σου, αρκεί να συμφωνούμε μαζί σου. 

Σώτη Τριανταφύλλου, Ο χρόνος πάλι, Πατάκης

11 Σεπτεμβρίου 2017

Έλενα Φερραντε, Το νέο όνομα, Εκ. Πατάκη / Η Τετραλογία της Νάπολης | Βιβλίο δεύτερο




Καθώς διάβαζα το πρώτο μέρος της τετραλογίας της Νάπολης της Ε. Φερράντε, είχα πραγματικά μπερδεμένα συναισθήματα. Θυμάμαι να το μεταφέρω μαζί μου στις διαδρομές στην πόλη, να διαβάζω σελίδες στο μετρό μα η ανάγνωση του να μην κυλά. Κάτι δεν πήγαινε καλά, ένιωθα να με κουράζει. Αλλά μετά τη μέση του βιβλίου κάτι άρχισε να αλλάζει. Πλησιάζοντας προς το τέλος, η αίσθηση της αγωνίας για τη συνέχεια με είχε κυριεύσει. Κλείνοντας το, ήξερα πως θα αναζητούσα και το δεύτερο μέρος.  Αν, λοιπόν, το πρώτο βιβλίο λίγο με απογοήτευσε, το δεύτερο με κέρδισε και μου έδωσε ξανά εκείνη τη όμορφη αγωνία για το επόμενο τόμο. 


Στην ανάρτηση για το πρώτο τόμο της τετραλογίας, αναφερθήκαμε στο μύθο πίσω από το ψευδώνυμο της Έλενας Φεράντε. Η πραγματική ταυτότητα της διάσημης Ιταλίδας συγγραφέα, αποτελεί ένα από τα λογοτεχνικά αινίγματα της εποχής μας. Πέρσι λοιπόν έγινε μεγάλος ντόρος σχετικά με μια "αποκάλυψη" της ταυτότητας της. Μόλις την προηγούμενη Παρασκευή υπήρξε ακόμη μια δημοσίευση, όπου αυτή τη φορά αμφισβητήθηκε το φύλο της. Σύμφωνα με μια "επιστημονική" έρευνα, γλωσσολόγοι υποστηρίζουν ότι η Φερράντε είναι άντρας. Αν παρατηρήσεις αυτή την ιστορία είναι τουλάχιστον τραγελαφική. Η ουσία είναι πως πραγματικά δεν έχει καμία απολύτως σημασία ποιος ή ποια βρίσκεται πίσω από αυτό το ψευδώνυμο, μα μόνο το έργο του/της.  Βέβαια στην εποχή των απανωτών selfies και της ακάματης αυτοπροώθησης των απανταχού συγγραφέων, είναι λογικό να προκαλεί έκπληξη όταν ξαφνικά συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Ένας καλλιτέχνης που να μη θέλει να αποκαλύψει κανένα στοιχείο της προσωπικής του ζωής, και αυτό να συνοδεύεται από παγκόσμια επιτυχία, φήμη, χρήμα και διασημότητα.  

«Όταν τους αποχαιρέτισα με την ευχή να έχουν κάθε καλό, έλπιζα για το δικό μου καλό να μην τους ξαναδώ ποτέ πια.»

Ας μιλήσουμε λοιπόν για το βιβλίο. Το δεύτερο μέρος της τετραλογίας αρχίζει σαν συνέχεια με το τελευταίο επεισόδιο του πρώτου μέρους. Οι δύο κολλητές, η Λίλα και η Έλενα είναι τώρα δεκάξι χρονών. Με φόντο τις φτωχογειτονιές της Νάπολης, ο αναγνώστης παρακολουθεί τις απόπειρες τους να απεγκλωβιστούν από τα διαφορετικά αδιέξοδα τους.  Ο πολυπόθητος γάμος της Λίλας - που θα έσωζε την ίδια και την οικογένεια της από την φτώχεια - τελικά καταλήγει σε αποτυχία. Αμέσως μετά την τελετή, νιώθει να χάνει τον εαυτό της. Η άριστη μαθήτρια Έλενα, βασανισμένη από ανασφάλειες και δυσκολίες, σταδιακά αισθάνεται ασφυξία στη μικρή γειτονιά της. Πρέπει να βρει τρόπο να αποδράσει.

«Τον αγαπούσε, τον αγαπούσε όπως αγαπάνε εκείνα τα κορίτσια στα φωτορομάντζα. Θα θυσίαζε κάθε της προτέρημα μια ολόκληρη ζωή, κι εκείνος ούτε καν που θα αντιλαμβανόταν αυτή τη θυσία της, θα περιτριγυριζόταν από τον πλούτο του συναισθήματος, της ευφυΐας, της φαντασίας που τη χαρακτήριζε δίχως να ξέρει τι να τα κάνει, θα την κατέστρεφε. Εγώ, σκέφτηκα, δεν μπορώ να αγαπήσω κανέναν έτσι, ούτε καν τον Νίνο, το μόνο που ξέρω είναι να αφιερώνω τον χρόνο μου στα βιβλία.» 


Παρακολουθώντας τις αγωνίες, τις αντιζηλίες, τις προσπάθειες της καθεμίας να αρπάξει το όνειρο της, να ζήσει έναν αληθινό έρωτα, ακολουθώντας τις υποδείξεις της καρδιάς και των αληθινών τους "θέλω". Παίρνουν ρίσκα, απομακρύνονται και ξαναβρίσκονται. Τελικά οι ζωές τους ενώνονται σαν από μια αόρατη κλωστή. Μια φιλία τόσο εύθραυστη, μα παράλληλα και τόσο άρρηκτα δυνατή. 

Η Φερράντε χρησιμοποιεί απλή γλώσσα, που όμως σε σαγηνεύει. Περιγράφει με μαεστρία και αφηγηματική δυνότητα τους χαρακτήρες και τη γυναικεία ψυχοσύνθεση. Είναι μια εξαιρετική ψυχογράφος που περιγράψει τόσο ουσιαστικά τα ενδόμυχα μυστικά της γυναικείας φιλίας. Πρόκειται για μια υπέροχη γυναικεία (και φεμινιστική) λογοτεχνία.  Tο δεύτερο βιβλίο ολοκληρώνεται με εξίσου όμορφο τρόπο, όπως και το πρώτο της τετραλογίας, γεμίζοντας τον αναγνώστη με την επιθυμία να αναζητήσει το επόμενο. 


Έλενα Φερραντε, Το νέο όνομα, Πατάκη / Η Τετραλογία της Νάπολης | Βιβλίο δεύτερο
Related Posts with Thumbnails