"Αβελάρδος και Ελοΐζα", μια από τις τραγικότερες και πιο μυστηριακές ιστορίες αγάπης @ Θέατρο του Νέου Κόσμου

Η σκηνή στο ημίφως. Oι ηθοποιοί αρχίζουν να χορεύουν καθώς τραγουδάνε το Tous les garcons et les filles. Μεταφερόμαστε στο Παρίσι του 12ου αιώνα και αφηνόμαστε στους τρεις ταλαντούχους ηθοποιούς, την Ελένη Κοκκίδου, τον Γιώργο Γλάστρα και την Χριστίνα Μαξούρη, για να μας ταξιδέψουν στη μυθιστορηματική ζωή και στον τραγικό έρωτα του Αβελάρδου και της Ελοΐζας.

«Την έλεγαν Ελοϊζα Φυλμπέρ. 

Και η γιαγιά της, της τραγουδούσε 

πως η αγάπη πέφτει στον κόσμο, μαζί με το χιόνι!

Τον έλεγαν Πέτρο Αβελάρδο.

Και γεννήθηκε πολύ νωρίς. Ή πολύ αργά.

Πριν από 900 περίπου χρόνια – ας πούμε σαν χτες το απόγευμα – 

Ερωτεύτηκαν! Άρα ο Θεός τους ήταν περιττός.

Για την ιστορία της ζωής, του έρωτα, του θανάτου και της ζωής μετά το θάνατο τους, υπάρχουν πολλές εκδοχές. Η καλύτερη, είναι πάντα αυτή που κλαις.»

Ο Αβελάρδος υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους θεολόγους και φιλοσόφους του Μεσαίωνα, Διευθυντής όλων των Σχολών του Παρισιού. Ένθερμος υπερασπιστής της διαλεκτικής, της αμφιβολίας και της έρευνας ως προϋπόθεση για την πίστη. Ένα από τα πιο ανήσυχα πνεύματα και ο διασημότερος δάσκαλος της εποχής του. Δέχεται για μαθήτρια του, την δεκαεξάχρονη Ελοΐζα, ανιψιά του εφημέριου Φυλμπέρ. H Ελοΐζα διέθετε ένα ευρύτατο πνεύμα παρ' όλο το νεαρό της ηλικίας της. Γνώριζε αρχαία ελληνικά και λατινικά. Είχε διαβάσει την Οδύσσεια, την Ιλιάδα, τον Οβίδιο, τον Αυγουστίνο, τον Σενέκα... 

Ερωτεύονται και αγαπιούνται βαθιά. Αψηφούν μια ολόκληρη κοινωνία. Γίνονται ζευγάρι κρυφά από όλους. Μέχρι που η Ελοϊζα μένει έγκυος. Η Εκκλησία αντιδρά και η κοινωνία σκανδαλίζεται. Εισβάλλουν στο σπίτι τους και ευνουχίζουν τον Αβελάρδο. Εκείνος απομονώνεται σε μοναστήρι και διατάζει την Ελοΐζα να μονάσει. Όχι μόνο της ζητά να γίνει μοναχή, αλλά και να μπει σε μοναστήρι πριν από εκείνον, έτσι ώστε να είναι σίγουρος ότι θα το κάνει... Εκείνη τον υπακούει και καταδικάζει τον εαυτό της. Ζούνε σε ξεχωριστές μονές για τα επόμενα 20 χρόνια. Ανταλλάσσουν παθιασμένες ερωτικές επιστολές. Πληρώνουν με το τίμημα της ίδιας της ζωής τους, έναν έρωτα που δε μπόρεσε να γίνει αποδεκτός στον καιρό του. 

«Οι άνθρωποι γίνονται ζώα όταν ερωτεύονται. 

Και θηρία, όταν ερωτεύονται οι άλλοι…» 

Ο Αβελάρδος απομονώνεται και συγγράφει ασταμάτητα, προκαλώντας την Εκκλησία που τον πολεμά μέχρι το θάνατό του. Η Ελοΐζα έζησε ακόμη 21 χρόνια ως υποδειγματική ηγουμένη, αν και δεν είχε καμία έφεση! Εκείνη πέθανε στις 16 Μαΐου 1164, ήταν 63 ετών. Όσο ακριβώς και εκείνος. Η τελευταία της επιθυμία ήταν να θαφτεί μαζί με τον αγαπημένο της... 

«Η αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται,

η αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη ου περπερεύεται,

ου φυσιούται,

ουκ ασχημονεί, ου ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται,

ου λογίζεται το κακόν,

ου χαίρει επί τη αδικία, συγχαίρει δε τη αλήθεια,

πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει,

πάντα υπομένει,

η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει.»

«Πως κηδεύονται οι αγάπες; 

Πως τις πιάνεις και τις βάζεις στον τάφο;

Πως μπόρεσα να συνεχίσω δίχως εσένα;

Πως θα μεγαλώσεις χωρίς εμένα;

Πως έφερες την καρδιά σου σε μένα 

και πώς έφερα τη δική σου σε σένα;

Όταν ξαπλώναμε, πάντα μου έλεγες 

"αγαπημένη μου, άραγε υπάρχουν άλλοι άνθρωποι στον κόσμο 

που αγαπιούνται όσο εμείς;"»

Η επιθυμία της πραγματοποιείται 700 χρόνια αργότερα, όταν χτίζεται το Κοιμητήριο του Père Lachaise. Μεταφέρονται τα οστά τους σε κοινό τάφο, ο οποίος σώζεται στο Παρίσι και έχει πλέον μετατραπεί σε σύμβολο της αιώνιας αγάπης για τους απανταχού ερωτευμένους.  Ένας έρωτας που γεννήθηκε το Μεσαίωνα, πολύ πριν γραφτεί ο "Ρωμαίος και η Ιουλιέτα", μέσα σε ένα απόλυτα εχθρικό και αυστηρό θεοκρατικό κράτος. Τι ειρωνεία ο Θεός, εκείνος που υποτίθεται ότι μιλά για την αγάπη, να εκπροσωπείται από άτομα που τόσο σκοταδιστικά την έχουν πολεμήσει. Τοποθετώντας την μέσα σε κοινωνικά στερεότυπα και κανόνες... Η αγάπη του Αβελάρδου και της Ελοΐζας αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για καλλιτέχνες, ιστορικούς, ψυχολόγους και κοινωνιολόγους των επόμενων αιώνων, αλλά και για τα σύγχρονα ζευγάρια μέχρι και σήμερα.

«Γιατί υπάρχουν πράγματα που συμβαίνουν 

και πράγματα που γίνονται.

Και οι μεγάλες αγάπες πάντα συμβαίνουν

και ποτέ δε γίνονται.

Γιατί ο θάνατος είναι ολέθριος.

Μα η ζωή πιο ολέθρια.

Γιατί ο χρόνος θαμπώνει τα γεγονότα.

Και ο έρωτας θαμπώνει το μυαλό.

Γιατί ο χρόνος και ο έρωτας θαμπώνουν τα πάντα...

Ούτε τιμή, ούτε φήμη. Ούτε καν πλούτος.

Τι είναι όλα αυτά μπροστά στον Έρωτα;

...

Εύχομαι να σας αγαπήσουν μέχρι τρέλας.»

Ο Γιάννης Καλαβριανός μετά από τις "Παραλογές ή Μικρές καθημερινές τραγωδίες" (2010) και το "Γιοι και Κόρες" (2012), επανέρχεται με την παράσταση "Αβελάρδος και Ελοΐζα". Το έργο παρουσιάστηκε σε μια πρώτη εκδοχή του για το Φεστιβάλ Αθηνών. Τώρα στο Θέατρο του Νέου Κόσμου ανεβαίνει σε μια δεύτερη εκδοχή που σε κερδίζει με την απλότητα και την ομορφιά της. Σε αυτό συνηγορούν οι ερμηνείες της δυναμικής Ελένης Κοκκίδου, του αξιόλογου Γιώργου Γλάστρα και της συγκινητικής Χριστίνας Μαξούρη, οι οποίοι μέσα από ένα παιχνίδι εναλλασσόμενων ρόλων κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον των θεατών. Βγαίνοντας από το θέατρο, η πρώτη μου κίνηση ήταν να αναζητήσω το βιβλίο με το κείμενο της παράστασης. 

Το βέβαιο είναι ότι η παράσταση γίνεται αφορμή για να επαναπροσδιορίσεις μέσα σου τη σημαντικότητα του έρωτα, αλλά και του πόσο έχει εκπέσει στην εποχή μας. Μια από τις τραγικότερες και πιο μυστηριακές ιστορίες αγάπης στο Θέατρο του Νέου Κόσμου.

Η ταυτότητα της παράστασης

Κείμενο-Σκηνοθεσία: Γιάννης Καλαβριανός

Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη

Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη

Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης

Μουσική: Άγγελος Τριανταφύλλου

Κίνηση: Χρήστος Παπαδόπουλος

Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριέττα Σπηλιοπούλου

Παίζουν: Γιώργος Γλάστρας, Ελένη Κοκκίδου, Χριστίνα Μαξούρη 

Φεστιβάλ Αθηνών – Εταιρεία Θεάτρου Sforaris

Με την υποστήριξη του Γαλλικού Ινστιτούτου, στο πλαίσιο του προγράμματος Ελλάς Γαλλία Συμμαχία 2014.

Πληροφορίες εισιτηρίων

Κανονικό 12€ / Φοιτητικό, Άνω των 65 ετών 10€ / Ανέργων 8€

Θέατρο του Νέου Κόσμου

Αντισθένους 7 & Θαρύπου, Αθήνα, 2109212900, http://www.theatroneoukosmou.gr/

Παραστάσεις

Κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο, στις 21:15

Κάθε Κυριακή, στις 19:00

Από 8 Οκτωβρίου έως 28 Δεκεμβρίου 2014

Ήταν ο Σάμουελ Μπέκετ...

«Ένα χειμωνιάτικο πρωινό έκανα βόλτες με τον Αριέτα στους Κήπους του Λουξεμβούργου, όταν σε μια δευτερεύουσα αλέα είδαμε ένα μαύρο μοναχικό πουλί, σχεδόν ακίνητο, να διαβάζει εφημερίδα. Ήταν ο Σάμουελ Μπέκετ. Ντυμένος σε αυστηρό μαύρο απ’ την κορυφή ως τα νύχια, έμοιαζε απελπισμένος, προκαλούσε φόβο. Έμοιαζε σχεδόν ψέμα ότι ήταν αυτός, ότι ήταν ο Μπέκετ. Δεν είχα φανταστεί ποτέ ότι μπορεί να τον συναντήσω. Ήξερα ότι δεν ήταν ένας πεθαμένος κλασικός αλλά κάποιος που ζούσε στο Παρίσι, τον φανταζόμουν όμως πάντα σαν μια σκοτεινή παρουσία που πετούσε πάνω από την πόλη, ποτέ σαν κάποιον που συναντάει κανείς να διαβάζει εφημερίδα σ’ ένα παλιό ερημικό πάρκο. Πού και πού γύριζε σελίδα και το έκανε με τέτοια τσαντίλα και τόσο έντονη ενέργεια, που δεν μας φαινόταν περίεργο να άρχιζε να τρέμει όλος ο Κήπος του Λουξεμβούργου. Όταν έφτασε στην τελευταία σελίδα, έμεινε κάτι ανάμεσα σε συνεπαρμένο και απόντα. Προκαλούσε περισσότερο φόβο από πριν.

«Είναι ο μόνος που είχε τα κότσια ν’ αποδείξει ότι η απελπισία μας είναι τόσο μεγάλη που δεν έχουμε ούτε λόγια να την εκφράσουμε»

Απόσπασμα από το βιβλίο : Ενρίκε Βίλα-Μάτας, Το Παρίσι δεν τελειώνει ποτέ, Καστανιώτη, σελ. 234.

Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας // Toute la memoire du monde

Το 1956 ο Γάλλος σκηνοθέτης Alain Resnais δημιούργησε ένα ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στους θησαυρούς που φυλάσσονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας. Το ντοκιμαντέρ αυτό, μια αλληλουχία μακρών πλάνων τράβελινγκ που αποτυπώνουν το εσωτερικό της βιβλιοθήκης, αποδίδει γλαφυρά τη μεγαλειώδη παρουσία του ιδρύματος, προτείνοντας την ως έμβλημα της πανανθρώπινης γνώσης και της διαδικασίας διαμόρφωσης της συλλογικής μνήμης. 

Παρακάτω μπορείτε να παρακολουθήσετε το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ και να ταξιδέψετε στα εσωτερικά αυτού του εμβληματικού κτιρίου :

Μισό αιώνα αργότερα, οι Fischer και el Sani επιστρέφουν στο σπηλαιώδες αυτό κτίριο, αυτή την πάλαι ποτέ αποθήκη της παγκόσμιας γνώσης που σήμερα πια στέκει εγκαταλελειμμένη και έρημη. Τα ίδια βιβλία που κάποτε φιλοξενούσε δεν αποτελούν πια παρά μόνο μια ανάμνηση, εφόσον μεταφέρθηκαν σε άλλο χώρο στο πλαίσιο ενός "μεγάλου σχεδίου" του προέδρου Mitterand. Η διπλή αυτή προβολή, ένα καθρέφτισμα των αργών πλάνων του ίδιου του Resnais, διατρέχει το γιγαντιαίο αναγνωστήριο καθώς και ορόφους επί ορόφων άδειων πλέον αιθουσών αποθήκευσης. Εντός του αρχιτεκτονικού αυτού κέλυφους στέκουν μοναχικά άτομα, βαριεστημένα στο νέο αυτόν κόσμο το στερημένο από βιβλία, αναδίνοντας ένα αίσθημα απόγνωσης που προοιωνίζεται την ανταρσία. Παρακάτω  ένα μικρό απόσπασμα: 

 

Η ιδέα της ανάρτησης προήλθε από την προβολή του δεύτερου ντοκιμαντέρ, που είδα στην έκθεση  ‘A Thousand Doors’ στο χώρο της Γενναδείου Βιβλιοθήκης. - Toute la mémoire du monde

Κωνσταντίνος Γραμματόπουλος: Ζωγραφική-Χαρακτική @Ίδρυμα Β & Μ Θεοχαράκη

Μια ενδιαφέρουσα έκθεση αφιερωμένη στο μεγάλο χαράκτη και ζωγράφο Κωνσταντίνο Γραμματόπουλο, παρουσιάζεται έως και τις 14 Οκτωβρίου στο Ίδρυμα Β & Μ Θεοχαράκη.

Η έκθεση περιλαμβάνει πάνω από 150 έργα του καλλιτέχνη, έτσι το κοινό μπορεί να αποκτήσει μια ουσιαστική επαφή με το πολυεπίπεδο έργο του από το 1930 έως το 1991. 

Παρουσιάζονται οι αφίσες ενάντια στους Ιταλούς κατακτητές, που έγιναν αφορμή για τη σύλληψη του καλλιτέχνη κατά τη διάρκεια της κατοχής...

Έγχρωμες ξυλογραφίες με την απόδοση των ελληνικών τοπίων και ελαιογραφίες 

έργα ενός πρωτεργάτη της σύγχρονης τέχνης

«Η φαντασία δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια ελεύθερη ανάπλαση της μνήμης. 

Το σχέδιο με γραμμές είναι η πιο παλαιά (αρχέγονη) αφαίρεση στην τέχνη»

  

Ο ζωγραφικός του κόσμος συνομιλεί με το χαρακτικό του έργο. 

Εκείνο που τον απασχολούσε ήταν να ξεφύγει από την κλασική έκφραση και να δώσει προβάδισμα στην εμπιστοσύνη της όρασης του φυσικού και της φαντασίας.

 Προσωπογραφίες Ελλήνων λογοτεχνών

 (Παλαμάς, Σικελιανός, Βενέζης, Τερζάκης κ.ά.)

όπως και τα βιβλία των Π.Σ. Δέλτα, Π. Πρεβελάκη, Π. Χάρη, Ν. Βρεττάκου

μεταξύ άλλων, με τις εικονογραφήσεις του

 Και βέβαια τα αγαπημένα σε όλους  

«Αλφαβητάρια» του Δημοτικού Σχολείου

Βιογραφικό Σημείωμα
Ο Κωνσταντίνος Γραμματόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 1916. Το 1934 εισάγεται στην ΑΣΚΤ της Αθήνας, όπου σπούδασε ζωγραφική και χαρακτική. Το 1944 ξεκίνησε η επαγγελματική του δραστηριότητα με την δημιουργία σειράς προσωπογραφιών πολλών μεγάλων Ελλήνων λογοτεχνών για το περιοδικό Νέα Εστία και με την εικονογράφηση 100 και πλέον λογοτεχνικών και εκπαιδευτικών βιβλίων. Ευρέως γνωστά είναι τα δύο αλφαβητάρια της πρώτης Δημοτικού που εικονογράφησε το 1949 και το 1955, αφού κατέλαβε την πρώτη θέση στους δύο αντίστοιχους πανελλήνιους διαγωνισμούς του Οργανισμού Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων (Ο.Ε.Σ.Β.). Το 1954 συνεχίζει τις σπουδές του με υποτροφία στο Παρίσι, στα Ecole Supérieure des Beaux Arts, Ecole Estienne και Ecole Métίers d΄Αrt. Το 1959 εκλέγεται τακτικός καθηγητής στην Α.Σ.Κ.Τ. Καθηγητής διατέλεσε μέχρι το 1985 και για αρκετά χρόνια υπήρξε διευθυντής (1973–1975) και πρύτανης (1978-1980) της. Το 1968 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην 34η Μπιενάλε της Βενετίας και το 1972 του απονέμεται το Χρυσό Μετάλλιο Χαρακτικής στην Μπιενάλε της Φλωρεντίας. Το 1974 φιλοτεχνεί το σημερινό Εθνόσημο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Έφυγε από τη ζωή τον Οκτώβριο του 2003, σε ηλικία 87 ετών, ύστερα από πολύχρονη ασθένεια, η οποία τον κράτησε μακριά από την δημιουργία για περίπου δέκα χρόνια.

Επιμέλεια έκθεσης: Τάκης Μαυρωτάς
Διάρκεια έκθεσης: έως 14 Οκτωβρίου 2014
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή: 10:00-18:00
Πέμπτη: 10:00-20:00 (Ιούλιος-Αύγουστος: 10.00-18.00)

* Ελεύθερη είσοδος για ανέργους *

Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
Βασιλίσσης Σοφίας 9 & Μέρλιν 1, 106 71 Αθήνα - www.thf.gr