Στον ιδιαίτερο κόσμο του Γιάννη Τσαρούχη...

  

Γιάννης Τσαρούχης. Εικονογράφηση μιας αυτοβιογραφίας. 

Πρώτο Μέρος (1910-1940), στο Μουσείο Μπενάκη.

Πριν λίγες μέρες βρέθηκα στο Μουσείο Μπενάκη στην αφιερωμένη έκθεση για τον Γιάννη Τσαρούχη. 

Σας υπενθυμίζω ότι είχε παρουσιαστεί στο ίδιο κτήριο, μια εξαιρετική αναδρομική έκθεση για τον Τσαρούχη το 2010, με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό ετών από τη γέννηση του σπουδαίου ζωγράφου. Τότε την είχα παρακολουθήσει και είχαμε μοιραστεί σχετικές εντυπώσεις και από εδώ. Ήταν εξαιρετική, μπορείτε να τη θυμηθείτε κλικάροντας εδώ.  

Μπαίνοντας στην έκθεση ο επισκέπτης βλέπει μπροστά του μια τεράστια φωτογραφία εποχής από το λιμάνι του Πειραιά, εκεί όπου γεννήθηκε και έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του ο Τσαρούχης. 

Η έκθεση ξεκινά με βιογραφικά στοιχεία, με τα χρόνια της παιδικής ηλικίας του Γιάννη Τσαρούχη στον Πειραιά, την Αθήνα και την Κηφισιά

με οικογενειακές του φωτογραφίες...

Έπειτα ο θεατής θα περιδιαβεί τα έργα του, την εποχή του, 
τις επιρροές και τα ακούσματα του.

"Δεν μπορώ να σε βεβαιώσω ότι έχω τάλαντο. Ένα πράγμα μπορώ να σου πω και γι' αυτό είμαι σίγουρος, ότι θα έχω υπομονή και επιμονή."

 Τις γνωριμίες του, τις συναναστροφές του, 

τους συνεργάτες του, τους δασκάλους του.

Ο Τσαρούχης θα συναντήσει πρόσωπα που θα τον επηρεάσουν καθοριστικά, όπως ο Φώτης Κόντογλου, ο Κωνσταντίνος Παρθένης, ο Δημήτρης Πικιώνης, ο Νίκος Βέλμος, η Αγγελική Χατζημιχάλη, η Εύα Πάλμερ-Σικελιανού, η Έλλη Παπαδημητρίου, ο Teriade και πολλοί άλλοι...

"Δεν είναι παράξενο, όταν κάνεις να φυτρώνουν φτερά στους ανθρώπους

να τους δεις μια μέρα να πετάξουν και να φύγουν μακριά από σένα."

.

Μία περιήγηση που εκτός από φωτογραφικό υλικό, κείμενα και συνεντεύξεις του Τσαρούχη, συμπληρώνεται και με οπτικοακουστικό υλικό από το ντοκιμαντέρ του Δημήτρη Βερνίκου «Σπουδή για ένα πορτρέτο» και του Φώτου Λαμπρινού «Ο Πειραιάς του Γιάννη Τσαρούχη».

 

Η έκθεση που παρουσιάζεται αυτό το διάστημα στο Μπενάκη αποτελεί το πρώτο μέρος της θεματικής «Εικονογράφηση μιας αυτοβιογραφίας», η οποία θα παρουσιαστεί σε δύο μέρη, το καθένα από τα οποία θα διαρκέσει ένα χρόνο.
Πραγματοποιείται στο πλαίσιο των θεματικών παρουσιάσεων του υλικού της συλλογής του Ιδρύματος Γιάννη Τσαρούχη, το οποίο φιλοξενείται από το Μουσείο Μπενάκη από το Νοέμβριο του 2012 στο κτήριο της οδού Πειραιώς. 

Διάρκεια έως 27/07/2014

Κτήριο Οδού Πειραιώς

Επιμέλεια έκθεσης: Νίκη Γρυπάρη
Σχεδιασμός: Λίλη Πεζανού

**Πρόσφατη ανάρτηση αφιερωμένη στο σπίτι του Γιάννη Τσαρούχη.**

Οι απόψεις ενός κλόουν...

Μικρή πάντα μασκαρευόμουν κλόουν στις αποκριές. Φορούσα πολύχρονα ρούχα, παράξενα τεράστια παπούτσια, φουντωτή περούκα και μια μεγάλη πλαστική κόκκινη μύτη. Έπειτα έβαφα άσπρο το πρόσωπο με μεγάλα σχήματα. Ήμουν μάλλον χαριτωμένη κλόουν. Μια φορά όταν η μαμά μας είχε πάει βόλτα στο Ζάππειο, έτυχε να κάνει ρεπορτάζ η τηλεόραση και ήμουν στα πρώτα παιδάκια που σταμάτησαν και τα ρώτησαν τι ακριβώς ντύθηκαν και γιατί. Εγώ πάντα εσωστρεφής και τρομερά ντροπαλή, μόλις είδα το μικρόφωνο και τη κάμερα να πλησιάζει απειλητικά προς το μέρος μου, κρύφτηκα πίσω από τη μητέρα μου και αρνήθηκα να κάνω οποιαδήποτε δήλωση. :)

Τα χρόνια πια πέρασαν. Η μορφή και η φιγούρα του κλόουν έχει μείνει όμως μέσα στη ψυχή μου. Όποτε την αντικρίζω με γεμίζει μια απίστευτη νοσταλγία και μελαγχολία. Όπως και εκείνη η πλαστική μάσκα που κατέβαζα από το πατάρι και φορούσα τις μέρες των αποκριών. Μάσκα μελαγχολικά χαμογελαστή. Ο κλόουν είναι μια παρουσία που μοιράζει χαμόγελα, ακόμη και όταν ο ίδιος πονά. Ένας γελωτοποιός, εκείνος που κρύβει τη δική του μελαγχολία και χαρίζει χαρά στους άλλους. Εκείνος που στο τέλος της παράστασης, εισπράττει το χειροκρότημα του κοινού και έπειτα πάει στα παρασκήνια, ξεβάφεται και φεύγει αφήνοντας το χαμόγελο δίπλα από τον καθρέπτη.

«Οις ουκ ανηγγέλη περί αυτού όψονται, και οι ουκ ακηκόασι, συνήσουσι»*

Ένιωσα περίεργα καθώς έβλεπα την παράσταση "Οι απόψεις ενός Κλόουν" του σημαντικού μεταπολεμικού Γερμανού συγγραφέα Χάινριχ Μπελ στο Εθνικό Θέατρο. Το κείμενο του Μπελ είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα της νεότερης γερμανικής λογοτεχνίας. Επικεντρώνεται στη δυσκολία της αποδέσμευσης από τη σκλαβιά της σύμβασης. Ένας μοναχικός κλόουν αντιδρά στην υποκρισία της αστικής κοινωνίας, που αγαπά μόνο το χρήμα και τοποθετεί σε θέσεις ισχύος πρώην κυρίαρχους του ναζιστικού καθεστώτος. 

Ο Αργύρης Ξάφης που υπογράφει τη μετάφραση, τη θεατρική διασκευή και τη σκηνοθεσία της παράστασης σημειώνει: «Για μένα είμαστε οι Χανς Σνηρ της Ευρώπης. Αυτοί οι μελαγχολικοί και συνάμα τρελοί τύποι που κανείς δεν μπορεί να καταλάβει ακριβώς, και οι ίδιοι δεν μπορούν να καταλάβουν σε τι έφταιξαν για να καταλήξουν εδώ».

* Το έργο ξεκινά με τη συγκεκριμένη πολύσημη φράση από την Επιστολή του Απ. Παύλου προς Ρωμαίους - φράση κλειδί για το έργο - η οποία σε ελεύθερη απόδοση σημαίνει : 

«Αυτοί που δεν τους μίλησαν ποτέ γι' Αυτόν θα (Τον) δουν, και αυτοί που δεν άκουσαν ποτέ γι' Αυτόν θα καταλάβουν»

«Δεν είμαι άνθρωπος μάλλον. Είμαι κλόουν. Συλλέγω στιγμές»

**

«Για έναν κλόουν η αποτυχία θρίαμβος είναι, όμως πονά.»

Υπόθεση: Ο Χανς Σνηρ εγκαταλείπει το πατρικό του σπίτι, για να απομακρυνθεί από την ψευτιά και την υποκρισία των δικών του και των "ισχυρών" που τους περιστοιχίζουν. Γίνεται κλόουν και δίνει παραστάσεις από πόλη σε πόλη, έχοντας μαζί του τη Μαρί, την πρώτη και μοναδική του αγάπη. Έπειτα από έξι χρόνια δύσκολης συμβίωσης, η Μαρί τον εγκαταλείπει για να παντρευτεί έναν σπουδαίο παράγοντα του γερμανικού καθολικισμού, κι ο Χανς, που δεν καταφέρνει να την ξεπεράσει, κατρακυλάει σταθερά. Ζητιάνος πια, θα καταλήξει στα σκαλιά του σιδηροδρομικού σταθμού της Βόννης, περιμένοντας τη Μαρί να επιστρέψει από το γαμήλιο ταξίδι της.

Ένα έργο πολιτικό, σατιρικό, αλλά και ρομαντικό, υπαρξιακό, που παρά κάποιες αδυναμίες του, αξίζει να το παρακολουθήσει κανείς. 

Η παράσταση θα παίζεται για λίγες ακόμη μέρες, μέχρι τις 16 Μαρτίου στο Κτίριο Τσίλλερ του Εθνικού. 

"Οι απόψεις ενός κλόουν", του Χάινριχ Μπελ.

Διανομή:

Αλφόνσο Σνηρ (πατέρας του Χανς), Μάρτιν Ντέρκουμ (πατέρας της Μαρί), Ελεγκτής, Αστυνόος Άλφα, Στρύντερ, Οντίλο Κίνκελ, πάτερ Ζόμερβιλντ, Γερμανός Γιώργος Γάλλος
Μαρί Ντέρκουμ, Ενριέτ Σνηρ, Κα Φρέντεμποϋλ, Μόνικα Σιλφς Δέσποινα Κούρτη
Χέριμπερ Τσύπφνερ, Φαρμακοποιός, Σερβιτόρος, Αστυνόμος Βήτα, Φοιτητής Θεολογίας, Άλφρεντ Κίνκελ, Νεαρός Ρεπόρτερ, Κόστερτ Θανάσης Λέκκας
Χανς Σνηρ Δημήτρης Παπανικολάου
Λέο Σνηρ, Μουσικός επί σκηνής
Κορνήλιος Σελαμσής

Αντιφασιστικό Φεστιβάλ Παραστατικών Τεχνών, 13 - 23 Μαρτίου, με ελεύθερη είσοδο

Ο φασισμός δεν ξέρει να χορεύει, δεν έχει χρώματα, δεν τραγουδά. 

Αυτό είναι τα δικά μας όπλα!

Θεατρικές παραστάσεις και εργαστήρια για παιδιά και ενήλικες, χορός, συναυλίες, performances, προβολές, δρώμενα και οργανωμένες συζητήσεις. Με το σύνθημα «Ο φασισμός δεν ξέρει να χορεύει, δεν έχει χρώματα και δεν τραγουδάει» και αφορμή, την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Φασισμού και του Ρατσισμού (22 Μαρτίου), τo δεκαήμερο Αντιφασιστικό Φεστιβάλ Παραστατικών Τεχνών, που θα πραγματοποιηθεί από 13 έως 23 Μαρτίου στο Ελεύθερο Αυτοδιαχειριζόμενο Θέατρο «Εμπρός» και σε άλλους δημόσιους χώρους της Αθήνας, φιλοδοξεί να γίνει αφορμή για μια μεγάλη συνάντηση. Είσοδος Ελεύθερη.

Θέατρο

Γράμματα Αγάπης στον Στάλιν («Εν Δράσει»), Αύξηση (4frontal), Interview («Εμείς»), Χαλασοχώρηδες, Iraq-9 τόποι επιθυμίας, Αδέσποτες Σκύλες στο Βάλς των βρώμικων δρόμων, Πατριδογνωσία (Γεράσιμος Γεννατάς), Βρώμικες Λέξεις (Difunta Correa), Η χαμένη Τιμή της Καταρίνα Μπλούμ (Ubuntu), Τζέλα, Λέλα, Κόρνας και ο Κλεομένης. Το μαγικό ταξίδι της Ευγενίας (ΑΜΚΕ Φρέον), Το μάθημα (Ιονέσκο), Ας θυμηθούμε χωρίς νοσταλγία (Μάνια Παπαδημητρίου), Horos Theatre Company, Στροβιλισμοί (Βίκος Ναχμίας), Το μοιρολόι της φώκιας (Όλια Λαζαρίδου), «Μαμά φρικιό» (Theatre de Votanique), Η μέθοδος της κας Μαργαρίτας (Συντεταγμένοι), Μαύρο φως (Ανέμη), Μίλα μήλα Μαγικά (Αστροναύτες), Φευγάδα: Εμείς και οι Έλληνες (Θέρος), Διαγώνισμα Ευρωπαικής Υστερίας (Μπουφόνοι), Στη Σκοινί (Ζ. Σεβαστιανού), Πατατατί (Ντούθ), Κάρβουνο (Θέατρο Κωφών Ελλάδος), Χοροθέατρο Δαγίπολη, Εκτός δρόμου (ομάδα Θε.αμ.α), Χωρίς πατρίδα (ομάδα Άκρον), Mandela Galls (Αφρικανικοί χοροί), Asante, Ένωση Φιλιππινέζων Μεταναστών Ελλάδο (Kasapi Hellas), Αφγανική κοινότητα, Καλλιτεχνικό σχολείο Γέρακα (ομάδα νοσταλγία), Μικρές σκηνές καθημερινής βίας (θέατρο του καταπιεσμένου), Mr and Miss Bubble, Οπλισμένες λέξεις (κενό δίκτυο), Φασουλής (Στάθης Μαρκόπουλος), Κοινότητα Μπαγκλαντες, Τα σκουπίδια στο ψυγείο (Λίλια Καλίτση), Σεβαστιανού (Στη σκοινί), Το σιδερένιο μάγουλο του σκύλου, Το κάτι άλλο και το κάτι τι, Κοινότητα Κούρδων, Κοινότητα Αφγανών, Σκορδίλης & Έλενα Χριστοδουλίδου - κ.ά.

Συναυλίες

Φοίβος Δεληβοριάς, Σπύρος Γραμμένος & «ΑΓΑΠΗ ΡΕ +», Ματούλα Ζαμάνη, Stacy (Μάρθα Φριντζήλα), Θάνος Ανεστόπουλος & Κώστας Παρίσης, Ψαραντώνης, Μιχάλης Δέλτα, Lyrical Punishment, Χνάριa (Τοτέμ), Radio Sol + Muchatrela Band, Martha Moreleon, Doros, Neda, Τάνια Τσανακλίδου, Λόλεκ, Ομάδα κρουστών Quilombo - κ.ά.

13-23 ΜΑΡΤΙΟΥ 2014

στο ελεύθερο αυτοδιαχειριζόμενο Θέατρο ΕΜΠΡΟΣ

το αναλυτικό πρόγραμμα : antifaperformingarts.wordpress.com

Τίρζα, στο Θέατρο Ιλίσια

Ο Κώστας Φιλίππογλου σκηνοθετεί το bestseller του σπουδαιότερου ίσως Ολλανδού συγγραφέα της νεότερης γενιάς Άρνον Γκρούνμπεργκ «Τίρζα, η βασίλισσα του ήλιου», με τον τίτλο ΤΙΡΖΑ στο θέατρο Ιλίσια.

Πρόκειται για ένα απόλυτα σύγχρονο έργο, μια κριτική στη βάση της μεσοαστικής δυτικής οικογένειας. Η ζωή του κεντρικού ήρωα Γιούργκεν Χοφμέστερ, προγραμματισμένη και απόλυτα προσαρμοσμένη στις νόρμες και στα κουτάκια της κοινωνίας, ξαφνικά καταρρέει. Μέχρι πρότινος είχε μια καλή δουλειά σε έναν εκδοτικό οίκο, μια νεότερη σύζυγο, δυο κόρες, ένα σπίτι σε ένα από τα πιο ακριβά προάστια του Άμστερνταμ. Σταδιακά αποκαλύπτεται η προβληματική και δίχως στέρεες βάσεις ζωή του. Χάνει τη δουλειά του, η γυναίκα του και η μια κόρη του φεύγουν από το σπίτι, ενώ η μικρότερη κόρη εμφανίζει έντονες διατροφικές διαταραχές. Παράλληλα μετά τις οικονομικές ανατροπές της 11ης Σεπτεμβρίου, χάνει τις επενδύσεις του. Αισθάνεται αποτυχημένος ως σύζυγος, ως πατέρας, ως επαγγελματίας…

Στρέφεται προς την Τίρζα, τη μικρή του κόρη. Την κυκλώνει ασφυκτικά, πιεστικά με την αγάπη του. Αποζητά να πάρει από εκείνη όση ευτυχία του έχει λείψει. Όταν η Τίρζα ερωτεύεται έναν Μαροκινό και του ανακοινώνει ότι θα φύγει μαζί του στην Αφρική, εκείνος χάνει το έδαφος από τα πόδια του. Στο σύντροφο της βλέπει κάποιο κλώνο του «τρομοκράτη» Μοχάμεντ Ατα...

Όλη η παθογένεια, τα τραύματα και ο κρυμμένος ρατσισμός της δυτικής κοινωνίας, ξεσπάνε τώρα... Η ζωή του αποδομείται... Ένας καθ' όλα ήρεμος, καθωσπρέπει άνθρωπος που φτάνει στα άκρα... 

 «Αν υπάρχει λύση, θα βρεθεί στα βιβλία. Πού αλλού;»
-**-

«Πρέπει να φτιάξουμε βιβλία για ανθρώπους που δεν έχουν χρόνο να διαβάσουν…»

Το έργο φανερώνει την «ασθένεια της λευκής μεσαίας τάξης». Πως ένας φαινομενικά φιλήσυχος, μορφωμένος και πολιτισμένος άνθρωπος μπορεί να φτάσει στο έγκλημα; Πως ο πολιτισμός μπορεί τελικά να λειτουργήσει ως ένα επιπλέον βαρίδι στον ήδη κατακερματισμένο σύγχρονο άτομο; Ένα καυστικό κείμενο που θίγει πολλά θέματα, για τα οποία όλοι μας έχουμε προβληματιστεί κάποια στιγμή. Κείμενο που σε παρακινεί σε σκέψεις. Κριτικάρει την υποκρισία της κοινωνίας, τις παθογένειες της οικογένειας, τα χρηστά ήθη και τις συνέπειες του άκρατου καπιταλισμού. Εντέλει πρόκειται για ένα βαθιά πολιτικό έργο...

Το μυθιστόρημα «Τίρζα, η βασίλισσα του ήλιου»  

(κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη)

-**-

Ερμηνείες υψηλού επιπέδου και εξαίσια κινησιολογία. O Στέλιος Μάινας δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας. Το ίδιο εξαιρετικές είναι και οι ερμηνείες της Άννας Μάσχα και της Ηλιάνας Μαυρομάτη. Τον Μάινα και την Μάσχα τους παρακολουθώ χρόνια. Η Ηλιάνα Μαυρομάτη ήταν μια έκπληξη για μένα. Οι υπόλοιποι ηθοποιοί, Γιώργης Τσαμπουράκης, Τάσος Δημητρόπουλος και Ίρις Μάρα, τους πλαισιώνουν εξίσου άξια. Επίσης, η μουσική των Lost Bodies είναι υπέροχη...

Το μινιμαλιστικό σκηνικό (το οποίο μπορείτε να δείτε και στο παρακάτω trailer), βοηθάει αρκετά τη δράση, καθώς μετατρέπει το τραπέζι της οικογένειας σε ένα πεδίο μάχης... Η σκηνοθεσία του Κώστα Φιλίππογλου ανέδειξε το έργο. 

Ένα δύσκολο, σκληρό έργο... Καλή στιγμή για τους πιστούς θεατρόφιλους... 

Σκηνοθεσία: Κώστας Φιλίππογλου
Καλλιτεχνική συνεργασία: Φρόσω Κορρού
Σκηνικά – κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ
Μουσική: Lost Bodies
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Βοηθός σκηνοθέτη: Μάρα Δαρμουσλή

Παίζουν 
Στέλιος Μάινας
Άννα Μάσχα
Γιωργής Τσαμπουράκης
Ηλιάνα Μαυρομάτη
Τάσος Δημητρόπουλος
Ίριδα Μάρα

Θέατρο Ιλίσια
Δευτέρα & Τρίτη 21.15, Τετάρτη 18.15, Κυριακή 21.15