Ο Μάρκος Βαμβακάρης γεννήθηκε το 1905 στην Άνω Χώρα της Σύρου, καθολικός στο θρήσκευμα, από φτωχή οικογένεια. Πήγε τέσσερις τάξεις στο Δημοτικό Σχολείο και μετά αναγκάστηκε να κατέβει στην Ερμούπολη, το λιμάνι της Σύρου, για να εργαστεί και να βοηθήσει την οικογένειά του.
Ο πατέρας του έπαιζε γκάιντα σε γιορτές και πανηγύρια και ο μικρός Μάρκος τον συνόδευε κρατώντας το ρυθμό στο νταούλι.
Η Σύρος είχε έντονη μουσική παράδοση. Οι ζεϊμπέκηδες οργάνωναν μια μεγάλη γιορτή κάθε Αποκριά, όπου έπαιζαν μουσική και χόρευαν παιδιά και νέοι που εκπαιδεύονταν κάθε χρόνο ειδικά για αυτό το σκοπό.
Το 1917 πήγε στον Πειραιά για να βρει την τύχη του. Άρχισε να εργάζεται στο λιμάνι σε πολύ βαριές δουλειές, μεταφέροντας κάρβουνο στα καράβια και αργότερα σαν εκδορέας στα σφαγεία του Πειραιά. Αυτά τα χρόνια ήρθε σε επαφή με ανθρώπους του μεροκάματου, του κοινωνικού περιθωρίου και είδε την τραγωδία των προσφύγων από τη Μικρά Ασία που είχαν εγκατασταθεί πρόχειρα στις φτωχογειτονιές του Πειραιά.
Το 1924, πριν πάει φαντάρος, συνάντησε έναν μουσικό που έπαιζε περίφημο μπουζούκι και λεγόταν Νίκος Αϊβαλιώτης. Εντυπωσιάστηκε πολύ από αυτό το όργανο και πήρε όρκο να γίνει άριστος παίκτης του μπουζουκιού, πράγμα που πέτυχε μέσα σε μόλις έξι μήνες. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας άρχισε να γράφει τα πρώτα του στιχάκια και το 1933 κυκλοφορεί τον πρώτο του δίσκο από την εταιρεία Parlophone, παίζοντας και τραγουδώντας ο ίδιος. Το 1934 έφτιαξε, μαζί με τέσσερις ακόμα μουσικούς, μια πολύ φημισμένη κομπανία με μπουζούκια και μπαγλαμάδες, την οποία και ονόμασαν "Τετράς ή ξακουστή του Πειραιώς".
Το 1935 ηχογράφησε το πιο διάσημο χασάπικο στην ιστορία του ρεμπέτικου τραγουδιού, τη "Φραγκοσυριανή", το οποίο όμως έγινε επιτυχία 25 χρόνια αργότερα με τη φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση.
Ο ίδιος αφηγείται για τη δημιουργία του τραγουδιού:
"Όλος ο κόσμος της Σύρου μ' αγαπούσε πολύ, διότι κι εγώ ήμουν Συριανός και το είχαν καμάρι οι Συριανοί. Κάθε καλοκαιράκι με περίμεναν να πάω στη Σύρα να παίξω και να γλεντήσει όλη η Σύρα μαζί μου. Το 1935 πήρα μαζί μου τον Μπάτη, τον αδερφό μου τον μικρό και τον πιανίστα Ροβερτάκη και πήγα για πρώτη φορά στη Σύρο, σχεδόν είκοσι χρόνια αφ' ότου έφυγα από το νησί. Πρωτόπαιξα, λοιπόν, σ' ένα μαγαζί στην παραλία, μαζεύτηκε όλος ο κόσμος. Κάθε βράδυ γέμιζε ο κόσμος το μαγαζί κι έκατσα περίπου δύο μήνες. Εγώ, όταν έπαιζα και τραγουδούσα, κοίταζα πάντα κάτω, αδύνατο να κοιτάξω τον κόσμο, τα έχανα. Εκεί όμως που έπαιζα, σηκώνω μια στιγμή το κεφάλι και βλέπω μια ωραία κοπέλα. Τα μάτια της ήταν μαύρα. Δεν ξανασήκωσα το κεφάλι, μόνο το βράδυ την σκεφτόμουν, την σκεφτόμουν..... Πήρα, λοιπόν, μολύβι κι έγραψα πρόχειρα:
Μία φούντωση, μια φλόγα
έχω μέσα στην καρδιά
Λες και μάγια μου΄χεις κάνει
Φραγκοσυριανή γλυκιά...
Ούτε και ξέρω πως την λέγανε ούτε κι εκείνη ξέρει πως γι ' αυτήν μιλάει το τραγούδι. Όταν γύρισα στον Πειραιά, έγραψα τη Φραγκοσυριανή."
Το 1942 παντρεύεται την Ευαγγελία Βεργίου και αποκτά μαζί της τρία αγόρια. Έγραφε μέσα από την καρδιά του και την αλήθεια του. Αυτά που περιέγραφε ήταν βιώματα του και επειδή ήταν πολύ αυθεντικά αγαπήθηκαν από όλους τους Έλληνες. Η μεγάλη επιτυχία τους αύξησε τις πωλήσεις των δίσκων, καθώς και των συσκευών γραμμοφώνου.
'Τα ματόκλαδα σου λάμπουν'
Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 αυτό το είδος τραγουδιού αρχίζει να φθίνει. Οι καιροί είχανε αλλάξει και ο Μάρκος Βαμβακάρης πέρασε δύσκολα χρόνια. Αργότερα η εταιρεία Columbia με τραγουδιστή τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, επανεξέδωσε τα καλύτερα τραγούδια του.
Κορυφαίο σατιρικό ζεϊμπέκικο. "Ο Μάρκος υπουργός", 1935-1936
Το λες και επίκαιρο ;)
Είναι εντυπωσιακό ότι ακόμη και σήμερα, σαράντα χρόνια μετά το θάνατο του, οι νέες γενιές, εντός και εκτός Ελλάδας, όποιο είδος μουσικής και αν αγαπούν να ακούν, γοητεύονται από το ύφος των τραγουδιών του Βαμβακάρη.
Ο "Πατριάρχης του Ρεμπέτικου" πέθανε στον Πειραιά στις 8 Φεβρουαρίου του 1972, σε ηλικία 67 χρονών... αλλά τα τραγούδια του είναι ζωντανά και συνεχίζουν να παίζονται από ξένες κομπανίες σε όλον τον κόσμο.
Στη σκιά της Ακρόπολης
Αφορμή για αυτή την ανάρτηση στάθηκε η υπέροχη βραδιά, αφιέρωμα στη ζωή και στο έργο του Μάρκου Βαμβακάρη από το Φεστιβάλ Αθηνών.
Βράδυ του Σαββάτου, στη σκιά της Ακρόπολης στο Ωδείο του Ηρώδη Αττικού. Μια βραδιά με υπέροχες ερμηνείες από τους Γιάννη Κότσιρα, Δημήτρη Ζερβουδάκη, Σοφία Παπάζογλου, Απόστολο Ρίζο, Δημήτρη Νικολούδη, Στέλιο Βαμβακάρη (γιο του Μάρκου) και της Εβελίνας Αγγέλου.
Το αφιέρωμα διανθιζόταν από υπέροχα βίντεο που σε ταξίδευαν στη μαγεία του Αιγαίου, στην ομορφιά της Σύρου και στο πρόσφατο παρελθόν μας...
Όπως αυτό:
Αξίζει να δείτε το παραπάνω βιντεάκι. Ένα από τα όμορφα της βραδιάς...
Σχετική παλιότερη ανάρτηση : Αφιέρωμα στο Ρεμπέτικο.
