Lifecycle Video

...καλή εβδομάδα...

Το Ίδρυμα Μποδοσάκη δημιουργεί μια ψηφιακή βιβλιοθήκη διαλέξεων

Το Ίδρυμα Μποδοσάκη, αναλαμβάνοντας μια πολύ αξιόλογη πρωτοβουλία, συγκέντρωσε περισσότερες από εκατόν πενήντα ομιλίες και διαλέξεις από όλο το φάσμα της επιστημονικής και ευρύτερης πνευματικής ζωής στο Blod.gr, έναν μη κερδοσκοπικό δικτυακό τόπο που δημιούργησε για ακριβώς αυτό το σκοπό.

Το Blod.gr (Bodossaki Lectures on Demand) περιλαμβάνει μεταξύ άλλων διαλέξεις από τον αρχιτέκτονα του Μουσείου της Ακρόπολης Μπερνάρ Τσουμί, τον ελληνιστή Τζέφφρυ Λόυντ, τον Τζον Γκόρντον, την ποιήτρια Κική Δημουλά, τον Ιταλό συγγραφέα Αντόνιο Ταμπούκι, τους καθηγητές Ιατρικής Χαράλαμπο Μουτσόπουλο, Δημήτριο Τριχόπουλο και Γεώργιο Χρούσο κ.α.

Ακόμα 150 ομιλίες έχουν ήδη βιντεοσκοπηθεί και θα αναρτώνται σταδιακά.

«Ένας μεγάλος αριθμός επιστημονικών και πνευματικών εκδηλώσεων δεν καταγράφεται κι ένας σημαντικός όγκος γνώσεων παραμένει απροσπέλαστος από ένα ευρύ κοινό άμεσα ενδιαφερομένων: επιστημόνων, εκπαιδευτικών, φοιτητών και σκεπτόμενων ανθρώπων που επιθυμούν να διευρύνουν τους πνευματικούς τους ορίζοντες. Αυτό το ευδιάκριτο κενό στο χώρο της πληροφόρησης, φιλοδοξεί να καλύψει η δημιουργία του Blod.gr» σχολίασε ο πρόεδρος του Ιδρύματος Μποδοσάκη Δημήτρης Βλαστός.

Στην προσπάθεια έχουν συνδράμει μεταξύ άλλων το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Megaron Plus), το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ), το Μουσείο Μπενάκη, το Μουσείο Ακρόπολης και το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.

Μια εξαιρετική πρωτοβουλία που αξίζει όλοι να αγκαλιάσουμε!

www.blod.gr

καλά νέα

εδώ

 

Σε αυτό τον τόπο έτυχε να ανοίξω τα μάτια μου. Σε αυτόν τον τόπο οι πρόγονοι μου γεννήθηκαν, έζησαν, αγάπησαν, δημιούργησαν, μόχθησαν, πολέμησαν, αντίκρισαν αυτό το ίδιο φως, πάτησαν το ίδιο χώμα, ατένισαν την ίδια θάλασσα, ερωτεύτηκαν, κέρδισαν, γέλασαν, δάκρυσαν. Άλλες εποχές τότε διαφορετικές. Θυμάμαι τον παππού μου να μας εξιστορεί ιστορίες για τους Γερμανούς και την πείνα στην Κατοχή. Στα παιδικά μου μάτια αυτά δε μπορούσαν να έχουν υπόσταση.  Σε μια άλλη εποχή είχα γεννηθεί.  Πάντα με σύνεση και οικονομίες μεγαλώσαμε, ποτέ δεν ζήσαμε υπερβολικά, όμως είχα την αίσθηση ότι ζούσα στο πιο όμορφο σημείο της γης, στην πιο φιλόξενη και ειρηνική γωνιά.  Οι αφηγήσεις του παππού, μού φαίνονταν παραμύθια, τόσο μακρινά που δεν ταίριαζαν στον τόπο και στην καθημερινότητα μου.

 

Έπειτα θυμάμαι τις μεγάλες κομματικές συγκεντρώσεις, τους μεγαλύτερους να υποστηρίζουν με πάθος ο καθένας κάποια παράταξη.  Στα μάτια μου όλοι οι διαπληκτισμοί, οι φανατισμοί έμοιαζαν ανούσιοι και οι πολιτικοί ίδιοι. Μεγαλώνοντας δεν άλλαξε αυτή η αίσθηση. Αντιπαθούσα τα μεγάλα λόγια, δυσπιστούσα προς τους πολιτικούς. Ίσως είμαι απόλυτη – κάτι που απεχθάνομαι –  μα τελικά η εξουσία πάντα διαβάλλει τον άνθρωπο. Χρειάζεται ισχυρή παιδεία και ανθρωπιά για να μείνεις πιστός στις υποσχέσεις και στα λόγια σου, να μη θεωρήσεις τον εαυτό σου ως κάτι το "μοναδικό" και ξεχάσεις από που ξεκίνησες.

πηγή

Και τώρα είμαστε εδώ.  Στην Ελλάδα του 2011. Υπό Κατοχή. Υπό μαύρη εργασία. Υπό ημιαπασχόληση. Υπό απολύσεις. Υπό. Μια Ελλάδα που ξεπουλιέται και χάνεται σε αιώνια αναμονή της επόμενης δόσης.  Σήμερα αν θες να το παίξεις «τεχνοκράτης», γίνεσαι συντηρητικός, ξεχνάς την ανάπτυξη και πατάς το λαό. Αν θες να μη θεωρηθείς «λαϊκιστής»,  αποδέχεσαι τα πάντα σιωπώντας, λέγοντας «ευχαριστώ».   Δεν υπήρξα ποτέ όλα τα παραπάνω.  Ούτε κολάκευσα προς όφελος, ούτε φοβήθηκα να σκεφτώ, να εκφραστώ, να ζητήσω, να απαιτήσω.

 

Σκέφτομαι όλα όσα συμβαίνουν.  Αν ζούσε ο παππούς μου θα ήταν πικραμένος από τη σημερινή Ελλάδα. Μπορεί να έζησε δύσκολα χρόνια, αλλά υπήρξε υπερήφανος και περιτριγυρισμένος από  αγάπη.  Αν μπορούσα θα του έλεγα πως εκείνες οι αφηγήσεις του – που φάνταζαν παραμύθια στα παιδικά μου μάτια – σήμερα μου φαίνονται πιο κοντινές και άμεσες από ποτέ.  Μια νέα κατοχή είναι εδώ. Μια κοινωνία που τοποθετεί τον άνθρωπο στην άκρη και θεοποιεί το χρήμα.   Όμως τα πράγματα που μπορούν να αλλάξουν τη ροή της ιστορίας είναι μακριά από όσα επιβάλλουν να κυνηγήσουμε.  Εκείνα που θα γεννήσουν ένα νέο κόσμο παραμένουν μακρυά από τα οράματα των τραπεζιτών.   Ο κόσμος έτσι όπως τον ξέρουμε απέτυχε, πρέπει να δημιουργηθεί ένας καινούργιος, δοσμένος στον ανθρωπισμό, στην παιδεία, κυρίως σε όλα όσα παραβλέπαμε τόσα χρόνια. Μένει να δούμε αν θα αφεθεί η δημιουργία μιας νέας ζωής, καταβροχθίζοντας την υπάρχουσα.

"Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος", Primo Levi

 

Χαζεύοντας και ψάχνοντας ράφια σε μια αγαπημένη βιβλιοθήκη, βρέθηκε στα χέρια μου το παραπάνω βιβλίο, το "Εάν αυτό είναι ο Άνθρωπος" του Primo Levi. Αμέσως το δανείστηκα και το διάβασα μέσα σε λίγες μέρες. Αυτοβιογραφικό, γραμμένο το 1947, θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας με θέμα τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.  Σκέψεις, βιωματικές εμπειρίες παρουσιάζονται με σκοπό να μη σβηστούν από την μνήμη... Απίστευτη η κτηνωδία του ανθρώπου κάτω από το πέπλο του Φασισμού, ασύλληπτα τα εγκλήματα των Γερμανών.

Ο Primo Levi, ιταλοεβραϊκής καταγωγής, γεννήθηκε το 1919 και σπούδασε χημικός. Συνελήφθη το 1943 ως μέλος της αντιφασιστικής αντίστασης κατά τη διάρκεια του πολέμου και στάλθηκε στο Άουσβιτς. Η εμπειρία του καταγράφεται σε αυτό το αυτοβιογραφικό του κείμενο Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος, που θεωρείται παγκοσμίως ένα από τα σημαντικότερα κείμενα για το Ολοκαύτωμα.

Αντιγράφω κάποια αποσπάσματα του...

«Στη ζωή όλοι ανακαλύπτουν – αργά ή γρήγορα – ότι η απόλυτη ευτυχία είναι ανέφικτη, αλλά λίγοι θα εμβαθύνουν στο αντίθετο συλλογισμό: ότι ανέφικτη είναι και η απόλυτη δυστυχία. Οι περιστάσεις της ζωής που αποκλείουν την πραγματοποίηση και των δυο αυτών οριακών καταστάσεων, απορρέουν από την ανθρώπινη φύση, φύση εχθρική προς την έννοια του απείρου. Τις αποκλείει η σταθερή άγνοια του μέλλοντος που άλλοτε ονομάζεται ελπίδα και άλλοτε αβεβαιότητα για το αύριο. Τις αποκλείει η βεβαιότητα του θανάτου που βάζει τέλος σε κάθε χαρά αλλά και σε κάθε θλίψη. Τις αποκλείουν οι αναπόφευκτες υλικές φροντίδες που όπως δηλητηριάζουν τη διαρκή ευτυχία, με τον ίδιο τρόπο μας αποσπούν αδιάκοπα από τη σκέψη της δυστυχίας που μας απειλεί, καθιστώντας την αποσπασματική και γι’ αυτό υποφερτή. Οι στερήσεις, το κρύο, η δίψα, τα χτυπήματα ήταν ακριβώς αυτά που δεν μας άφησαν να βουλιάξουμε στο κενό της απέραντης απελπισίας, στη διάρκεια του ταξιδιού και μετά. Όχι ακριβώς η επιθυμία μας να ζήσουμε ούτε η συνειδητή εγκαρτέρηση: γιατί οι άνθρωποι που είναι ικανοί γι’ αυτό είναι λίγοι και εξαιρετικοί, κι εμείς δεν ήμασταν παρά κοινοί άνθρωποι» (σελ. 18-19)

«Το φορτηγό σταμάτησε και είδαμε μια μεγάλη πύλη και πάνω της μια επιγραφή ζωηρά φωτισμένη (η ανάμνηση της με βασανίζει ακόμα στα όνειρα μου) : ARBEIT MACHT FREI, η εργασία απελευθερώνει.» (σελ. 24)

«Τότε, για πρώτη φορά, συνειδητοποιήσαμε ότι η γλώσσα μας δεν έχει λέξεις για να εκφράσει αυτή την ύβρι, την εκμηδένιση του ανθρώπου. Σαν προικισμένοι με την ενορατική ικανότητα των προφητών είδαμε την πραγματικότητα: είμασταν στον πάτο.» (σελ. 30)

«Η λογική σπάνια καθοδηγεί τη σκέψη των ανθρώπων όταν κινδυνεύει η ζωή τους. Συνήθως υιοθετούν τις πιο ακραίες σκέψεις.» (σελ. 45)

«...γιατί σε πέντε λεπτά θα αρχίσει η διανομή του ψωμιού-pane-brot-broit-chleb-pain-lechem-kenyer, της ιερής γκρίζας μάζας που φαντάζει τόσο τεράστια στα χέρια των άλλων και τόσο μικρή, που σού 'ρχεται να κλάψεις, όταν είναι στα δικά σου.» (σελ. 45)

«Στο Ka-Be, παρένθεση σχετικής ηρεμίας, αντιληφθήκαμε ότι η ανθρώπινη υπόσταση είναι εύθραυστη, ότι αυτή κινδυνεύει περισσότερο από την ζωή. Και οι αρχαίοι σοφοί αντί να μας νουθετήσουν "να θυμάσαι ότι θα πεθάνεις" θα ήταν καλύτερο να μας υπενθύμιζαν ότι αυτός είναι ο πιο σοβαρός κίνδυνος. Εάν μέσα απ' τα στρατόπεδα θα μπορούσε να δραπετεύσει ένα μήνυμα και να φτάσει στους ελεύθερους ανθρώπους θα ήταν αυτό: Προσπαθήστε να μην υποστείτε στο σπίτι σας αυτό που έχει επιβληθεί σε εμάς εδώ.» (σελ. 65)

«Δίπλα μας στέκει μια ομάδα Ελλήνων, αυτοί οι φοβεροί και αξιοθαύμαστοι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, πεισματικοί, κλέφτες, σοφοί, αμείλικτοι και αλληλέγγυοι, αποφασισμένοι να ζήσουν, ανελέητοι αντίπαλοι στον αγώνα της επιβίωσης: από αυτούς τους Έλληνες που υπερίσχυσαν στις κουζίνες και στο εργοτάξιο, που ακόμα και οι Γερμανοί υπολογίζουν και οι Πολωνοί φοβούνται. Έκλεισαν τρία χρόνια στο Άουσβιτς, αυτοί ξέρουν καλύτερα από τον καθένα τι είναι το στρατόπεδο. Στέκονται στο κύκλο με τους ώμους κολλητά ο ένας στον άλλο και τραγουδούν μια μακρόσυρτη μελωδία.» (σελ. 85)

«Αυτή η χρονιά πέρασε γρήγορα. Σαν τώρα, πέρυσι, ήμουν ελεύθερος: εκτός νόμου, αλλά ελεύθερος, είχα όνομα, οικογένεια, ανήσυχο και άπληστο πνεύμα, ήμουν υγιής και ζωηρός. Σκεφτόμουν πολλά πράγματα, μακρινά: τη δουλειά μου, το τέλος του πολέμου, το καλό και το κακό, την φύση των πραγμάτων και τους νόμους που κατευθύνουν την ανθρώπινη συμπεριφορά, σκεφτόμουν τα βουνά, το τραγούδι, τον έρωτα, τη μουσική, την ποίηση.» (σελ. 173)

«Να εκμηδενίσεις τον άνθρωπο είναι δύσκολο, όσο και να τον δημιουργήσεις: δεν ήταν απλό, πήρε χρόνο, αλλά τα καταφέρατε, Γερμανοί. Είμαστε υπάκουοι κάτω από το βλέμμα σας, δεν έχετε να φοβηθείτε τίποτα από μας: καμιά πράξη αντίστασης, καμιά λέξη πρόκλησης, κανένα κριτικό βλέμμα.» (σελ. 181)

«26 Ιανουαρίου 1945: Ο κόσμος μας ήταν ένας κόσμος νεκρών και φαντασμάτων. Το τελευταίο ίχνος πολιτισμού έσβησε μέσα μας και γύρω μας. Το έργο της αποκτήνωσης που άρχισαν οι θριαμβευτές Γερμανοί, το ολοκλήρωσαν οι ηττημένοι Γερμανοί.» (σελ. 206)

«Ο φασισμός ήταν ακόμα παρών, αλλά κρυμμένος μέσα στο κουκούλι του.  Προετοίμαζε την αλλαγή του για να εμφανιστεί ξανά με καινούργιο πρόσωπο, μη αναγνωρίσιμο, πιο αξιοσέβαστο, προσαρμοσμένος στις καινούργιες συνθήκες ενός κόσμου ο οποίος έβγαινε από την καταστροφή που ο ίδιος ο φασισμός είχε προκαλέσει.» (σελ. 213)

Ένα βιβλίο-υπόκλιση στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Ένα βιβλίο-κατηγορώ στην κτηνωδία υπανθρώπων. Ένα βιβλίο-υπενθύμιση του τι σημαίνει "φασισμός", στην πιο τερατώδη του έκφραση. Μια από τις πλέον συγκλονιστικές μαρτυρίες των εποχών μας, ένα βιβλίο διαμάντι που θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία, το οποίο αξίζει να αναζητήσετε.

Σχετικές αναφορές :
"Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος", Primo Levi, Εκδόσεις Άγρα
"Το Άουσβιτς δεν τέλειωσε." Δέκα σημειώσεις για το "Εάν αυτό είναι ο Άνθρωπος" του Πρίμο Λέβι. Φιλολογική Βραδυνή, στις 7-7-2001
Η αντι-ανθρωπολογία του Άουσβιτς