Τις τελευταίες μέρες διαβάζω ευρωπαϊκή ιστορία, συγκεκριμένα κυρίως όσον αφορά το κοινωνικό, ιστορικό, οικονομικό πλαίσιο της Ευρώπης και της Αμερικής στον 20ό αιω. Δεν πρόκειται για κανένα μαγευτικό ταξίδι ανάγνωσης στο χρόνο..Το αντίθετο μάλλον θα έλεγα..
Αντιγράφω εδώ συνοπτικά μέρη από σημειώσεις..
Το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918) βρίσκει την Ευρώπη εντελώς διαφορετική από εκείνη του 19ου αιώνα. Παλιές αυτοκρατορίες είχανε καταρρεύσει και νέα κράτη είχανε δημιουργηθεί στη θέση τους. Ο πόλεμος ώθησε κάποιες χώρες στη χρεοκοπία και άλλες στην πλήρη διάλυση.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 μια θεαματική κατάρρευση του νομισματικού συστήματος μείωσε την αξία του χρήματος, οδηγώντας εκατομμύρια Ευρωπαίους σε απόγνωση. Η πρωτοφανής αύξηση της ανεργίας οδήγησε τις κοινωνίες σε μία περίοδο απόλυτης εξαθλίωσης και ο υπερδανεισμός ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών τις κατέστησε ιδιαίτερα ευάλωτες σε περίοδο μείζονος κρίσης. Μια βαθιά αμερικανική οικονομική κρίση πέρασε στην Ευρώπη, αυξάνοντας ραγδαία την ανεργία.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 μια θεαματική κατάρρευση του νομισματικού συστήματος μείωσε την αξία του χρήματος, οδηγώντας εκατομμύρια Ευρωπαίους σε απόγνωση. Η πρωτοφανής αύξηση της ανεργίας οδήγησε τις κοινωνίες σε μία περίοδο απόλυτης εξαθλίωσης και ο υπερδανεισμός ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών τις κατέστησε ιδιαίτερα ευάλωτες σε περίοδο μείζονος κρίσης. Μια βαθιά αμερικανική οικονομική κρίση πέρασε στην Ευρώπη, αυξάνοντας ραγδαία την ανεργία.
photo
"Αν θέλετε τη συμπάθεια των μαζών, πρέπει να λέτε τα πιο ηλίθια και τα πιο χοντρά ψέματα."
Αδόλφος Χίτλερ,1889-1945, Γερμανός τρελός
"Αν θέλετε τη συμπάθεια των μαζών, πρέπει να λέτε τα πιο ηλίθια και τα πιο χοντρά ψέματα."
Αδόλφος Χίτλερ,1889-1945, Γερμανός τρελός
Στα τέλη της δεκαετίας του 1930 ήταν πλέον σαφές πως η μαζική ανεργία αποτελούσε τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τις οικονομίες και για την κοινωνική τάξη. Τον Ιανουάριο του 1933 ο Hitler πήρε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης και διέλυσε τη βουλή.
Ο Hobsbaum θεωρεί ότι εάν δεν υπήρχε η παγκόσμια οικονομική κατάρρευση δεν θα υπήρχε και ο Hitler. Η μαζική ριζοσπαστικοποίηση στην οποία οδηγήθηκε η εργατική τάξη εξαιτίας της μαζικής εξαθλίωσης ενίσχυσε τελικά την αντεπανάσταση και διόγκωσε τις τάξεις της οργανωμένης άκρας δεξιάς.
Η Ευρώπη υπήρξε θέατρο βίαιων συγκρούσεων, πληθυσμιακών ανακατατάξεων και εφιαλτικής ανασφάλειας. Ο απολογισμός του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν ο ξεριζωμός εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, οι μαζικές εκτελέσεις, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και το ολοκαύτωμα στη Χιροσίμα, που στιγμάτισαν την ανθρωπότητα.
Αυτή η ζοφερή πραγματικότητα επρόκειτο να αλλάξει μετά το 1945, που σηματοδότησε το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Όμως στην αρχή της μεταπολεμικής περιόδου αυτό κάθε άλλο παρά σίγουρο ήταν: οι διάχυτες ελπίδες για ειρήνη και ευημερία συνυπήρχαν με τον φόβο του πυρηνικού ολέθρου.
Ως τις 6 Αυγούστου του 1945 ο άνθρωπος ζούσε με ορίζοντα τον προσωπικό του θάνατο. Από τη μέρα όμως που η πρώτη ατομική βόμβα κάλυψε τον ήλιο πάνω από τη Χιροσίμα, ολόκληρη η ανθρωπότητα αναγκάστηκε να ζει με την προοπτική ότι μπορεί να αφανιστεί ως είδος.
Οι Η.Π.Α., που κατασκεύασαν και χρησιμοποίησαν την ατομική βόμβα, αποδεικνύοντας την τραγικότητα της έκβασης μιας επιστημονικής εφεύρεσης σε όργανο καταστροφής της ζωής, αναδείχτηκαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ως η υπερδύναμη στον κόσμο.
Η σιγουριά πως έσωσαν τον κόσμο από το φασισμό, σε συνδυασμό με το ξεπέρασμα της κρίσης του 1930 και την εντυπωσιακή οικονομική άνθηση του 1940, τις ώθησαν σε μια μοναδική ανάπτυξη. Σε μια εποχή, που η Ευρώπη προσπαθούσε να θεμελιώσει ξανά τα ερείπια της, η δύναμη της Αμερικής γιγαντωνόταν.
Η οικονομική αυτή δύναμη δεν άργησε φυσικά να γίνει παράγοντας παγκόσμιας πολιτισμικής επιρροής. Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο συντελέστηκαν σημαντικές μεταβολές στην τέχνη, εξαιτίας των σπουδαίων τεχνολογικών καινοτομιών που στιγμάτισαν όχι μόνο τις επιστήμες αλλά και την περαιτέρω πορεία της.
Η σιγουριά πως έσωσαν τον κόσμο από το φασισμό, σε συνδυασμό με το ξεπέρασμα της κρίσης του 1930 και την εντυπωσιακή οικονομική άνθηση του 1940, τις ώθησαν σε μια μοναδική ανάπτυξη. Σε μια εποχή, που η Ευρώπη προσπαθούσε να θεμελιώσει ξανά τα ερείπια της, η δύναμη της Αμερικής γιγαντωνόταν.
Η οικονομική αυτή δύναμη δεν άργησε φυσικά να γίνει παράγοντας παγκόσμιας πολιτισμικής επιρροής. Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο συντελέστηκαν σημαντικές μεταβολές στην τέχνη, εξαιτίας των σπουδαίων τεχνολογικών καινοτομιών που στιγμάτισαν όχι μόνο τις επιστήμες αλλά και την περαιτέρω πορεία της.
*Είναι συγκλονιστικό να διαβάζεις την Ιστορία.. Πόσα σου αποκαλύπτονται για την ματαιοδοξία των ανθρώπων, για την ωμή βία, ακόμη και τότε που δεν υπήρχε η τηλεόραση να "βομβαρδίζει" καθημερινά τόσο τα μυαλά των ανθρώπων.. Είναι ίσως ειρωνικό, μα διαβάζοντας το παρελθόν της ανθρωπότητας, σου φανερώνονται σημεία στιγμών του μέλλοντος της..