Νικόλαος Γύζης

Σε επισκέψεις στην Εθνική Πινακοθήκη, έχω σταθεί αρκετές φορές μπροστά στους πίνακες του Γύζη και πάντα, ανεξήγητα απροσδιόριστα, με μαγνητίζουν. Αισθάνομαι να ξεπηδούν από μέσα τους στιγμές της Ιστορίας που διάβασα, μα δεν έζησα. Σε κάθε πίνακα, σαν να ζωντανεύουν οι μορφές, με ταξιδεύει σε στιγμές και εποχές.

Ο Νικόλαος Γύζης, ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ζωγράφους, γεννήθηκε την 1η Μαρτίου του 1842 στην Τήνο. Από μικρός έδειξε την κλίση του στη ζωγραφική και σε ηλικία μόλις οκτώ ετών αποφασίστηκε να σπουδάσει στο Σχολείο των Τεχνών, ενώ η τότε νόμιμη ηλικία ήταν τα δώδεκα. Το 1850 μετακομίζει με την οικογένεια του στην Αθήνα, όπου φοιτεί στο Σχολείο των Τεχνών.

Αποκριές στην Αθήνα, 1892

Στο τέλος των σπουδών του, μέσω του φίλου του, επίσης μεγάλου ζωγράφου Νικηφόρου Λύτρα, (πατέρα του Νικολάου Λύτρα), γνωρίζει τον πλούσιο φιλότεχνο Νικόλαο Νάζο, ο οποίος μεσολαβεί προκειμένου να του χορηγηθει υποτροφία, για να συνεχίσει τις σπουδές του στην Ακαδημία του Μονάχου. Πηγαίνει στο Μόναχο τον Ιούνιο του 1865. Εκεί ο φίλος του Νικηφόρος Λύτρας, γνωρίζοντας πρόσωπα, του συμπαρίσταται όσο μπορεί.

"Τα ορφανά"

Ο Γύζης παρέμεινε ουσιαστικά όλη του την ζωή στο Μόναχο και δίδαξε στην Ακαδημία. Τον Απρίλιο του 1872 επιστρέφει στην Ελλάδα. Ζωγραφίζει στα Μέγαρα και συγκεντρώνει ένα υλικό, που θα το χρησιμοποιήσει αργότερα στην Γερμανία. Στην Αθήνα εγκαθίσταται, απέναντι από το πατρικό του στην αδιέξοδη πάροδο της οδού Θεμιστοκλέους 18.

Στην Ελλάδα όμως το έργο του δεν βρίσκει ανταπόκριση και μετά από ένα σύντομο ταξίδι με το Νικηφόρο Λύτρα στη Μικρά Ασία, αποφασίζει να ξαναγυρίσει στο Μόναχο, όπου ακολουθεί μια περίοδος γεμάτη διεθνείς διακρίσεις.

"Το Γιάντες", Εθνική Πινακοθήκη, 1878
"Γιάντες" σημαίνει "γούρι"..

Ανατολίτης με τσιμπούκι, Ε.Πινακοθήκη, 1873

Το ταξίδι του στην Ελλάδα και την Ανατολή (1872-1874), επηρεάζει το έργο του και του προσδίδει ύφος "ελληνικότερο". Πλέον η θεματολογία του αντλείται όλο και πιο συχνά από τα ήθη και τα έθιμα του ελληνικού λαού. Πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωγραφική του διαδραματίζει το φως, ενώ στο χρωματολόγιο που περιοριζόταν στο κόκκινο, το μαύρο και την ώχρα, προστίθεται και το ελληνικό γαλάζιο.

"Τα αρραβωνιάσματα"

Τα πνευματικά ενδιαφέροντα του δε περιορίζονταν μόνο στη ζωγραφική. Σε γράμμα του στο Νικόλαο Νάζο στις 7 Απριλίου 1875 γράφει:
"Πόσον πτωχός είναι ο ζωγράφος απέναντι του ποιητού! Αν ξαναγεννηθώ θα γίνω ποιητής και μουσικός".

Η λατρεία του για τη μουσική άσκησε βαθιά επίδραση στη τελευταία φάση του έργου του, η οποία αποτυπώνεται στις ιδεαλιστικές αλληγορικές συνθέσεις του.

"Εαρινή Συμφωνία", 1886

Τη στροφή του προς την ιδεαλιστική δημιουργία σηματοδοτεί η "Εαρινή Συμφωνία" και ακολουθούν τα έργα "Ο Χορός Των Μουσών" , "Νύμφη & Έρως" κ.ά.

"Ιστορία"

Με τη ζωή του, γεμάτη από οράματα, και τη τέχνη του, συμφιλιωμένη με τον πραγματισμό και τον ιδεαλισμό, παρέδωσε έργο απλό, αλλά και σύνθετο.

"Μετά την πτώση των Ψαρών", Ε. Πινακοθήκη

Δουλεύει την "αποθέωση της Βαυαρίας" και παραπονιέται λέγοντας:

"Θα έκαμνα, με πολύ πλέον ευχαρίστησιν την αποθέωσιν της Ελλάδος, αλλά μόνος μου δεν ημπορώ να την αποθεώσω, αφού οι περισσότεροι την ξεθεώνουν..."

"Αποστήθιση"

"Εάν θα γράψετε ποτέ την βιογραφία μου,
μη λησμονήσετε να γράψετε ότι,
επιτέλους, εγήρασα ονειρευόμενος"

Ν. Γύζης, Το Άστυ, Σεπτ. 1904

"Ο κουρέας"

Ο Νικόλαος Γύζης αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ακαδημαϊκού ρεαλισμού του ύστερου 19ου αι., του συντηρητικού εικαστικού κινήματος που είναι γνωστό ως «Σχολή του Μονάχου».

Άτομο βαθιά θρησκευόμενο, στράφηκε αργότερα προς τις αλληγορικές και τις μεταφυσικές παραστάσεις. Τα λεγόμενα «θρησκευτικά» του έργα, με πλέον χαρακτηριστικό τον πίνακα "Ιδού ο Νυμφίος έρχεται" (1895–1900, Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου), αντιπροσωπεύουν τα οράματα του ώριμου πλέον καλλιτέχνη και δηλώνουν τις υπαρξιακές του αγωνίες.

"Ιδού ο Νυμφίος έρχεται" (1895–1900)

"Το Χαμίνι"

Κυρίαρχο θέμα των ώριμων έργων του ήταν ο αγώνας του εναντίον του Κακού και η τελική νίκη του Καλού. Η σημαντικότερη μορφή σ' αυτά τα έργα του είναι η γυναίκα, που άλλοτε εμφανίζεται ως Τέχνη, άλλοτε ως Μουσική, άλλοτε ως Άνοιξη, άλλοτε ως Δόξα κ.λπ.

"Το κρυφό σχολειό"

"Δεν μπορώ να ζωγραφίσω την Ελλάδα μας τόσο ωραία όσο την αισθάνομαι..."

Πεθαίνει στο Μόναχο στις 4 Ιανουαρίου του 1901.
Λέγεται πως η τελευταία του φράση ήταν η εξής:
"Λοιπόν ας ελπίζωμεν και ας ζητούμεν να είμεθα εύθυμοι".

Σχετικό link:
Εθνική Πινακοθήκη

ζωή..

Η ανατολή της καινούριας ημέρας είναι
και η ελπίδα που πρέπει να έχουμε όλοι
για μια καλύτερη ζωή.

Μη φοβάσαι στη σκέψη ότι κάποτε η ζωή σου θα τελειώσει.

Τρέμε, όμως, στη σκέψη πως αυτή μπορεί να μην άρχισε ποτέ.

Όταν ανακαλύψουμε πως η ζωή δεν έχει κανένα νόημα,
δεν μένει τίποτα άλλο παρά να της το δώσουμε.

Τούτο είναι ζωή: να μη ζεί κανένας μόνο για τον εαυτό του.

Χωρίς τη φλόγα του ενθουσιασμού τίποτα σπουδαίο
δεν μπορεί να γίνει στη ζωή.

Κάθε ένα εμπόδιο που συναντούμε είναι και μια πρόκληση.

«Συγκρίνω τη ζωή με τις χορδές των μουσικών οργάνων, που
πρέπει να τεντώνονται και να ξαναλασκάρουν
για ν’ αποδώσουν έναν πιο ευχάριστο ήχο.»
Δημόφιλος

«Πίνε και διασκέδαζε.
Η ζωή είναι θνητή και μικρός ο χρόνος πάνω στη γη.
Αθάνατος είναι ο θάνατος, όταν πλέον κανείς πεθαίνει.»
Ανακρέων

Φίλοι μου, έγραψα λίγες σκέψεις για την ζωή..
Εύχομαι να είστε καλά! Να μην αφήσετε τις όμορφες ψυχές σας
να αλλοιωθούν ποτέ για κανέναν και για τίποτα!

Το ταξίδι στο χρόνο είναι πάντα άγνωστο, και έτσι όπως ανατρέπει τα πάντα
αρκετές φορές δυσάρεστα, παρόμοια μπορεί να μας φυλάσσει μοναδικά δώρα, να έχουμε την ψυχή δεκτική για να τα ζήσουμε!

Καλή χρονιά, γεμάτη με ευχάριστες εκπλήξεις..!!!

..ευχές!!

Αυτή είναι και η τελευταία ανάρτηση για το 2009.
Θέλησα να κλείσω το χρόνο με φωτο από την Αθήνα, ανάμεσα σε αυτές και roadartists ;), ορισμένοι από όσους είδα και με κέντρισαν!

Σας ευχαριστώ από καρδιάς για όσα μοιραστήκαμε αυτόν τον χρόνο!
Πολλές αληθινές ευχές για όλους εσάς και τους αγαπημένους σας!
Καλή χρονιά!

...ένας κλόουν στην είσοδο του εθνικού κήπου..
..Μακράν ο καλύτερος roadartist που συνάντησα..
Επειδή μου άρεσε πολύ τον ξαναέβαλα :)

..ξυλοπόδαρος στο Σύνταγμα..

..καταπληκτική μουσική..,πολύ καλός!!!

..σκίτσα..στην Ερμού..

.."διαφορετικά" στολίδια σε φυσικά δέντρα του εθνικού κήπου..

Ευχές να βγούν αληθινές....

Αγάπη,

Υγεία..

Δημιουργία..

Καλή χρονιά!!

..πολλές (!!) σκέψεις..

Παραδόξως οι φετινές μέρες των Χριστουγέννων ήταν όμορφες. Γέμισαν με φίλους που άνοιξαν αγκαλιές, που τσούγκρισαν τα ποτήρια τους μαζί μου, που άκουσαν τους φόβους, τα άγχη μου και εγώ τα δικά τους.. Συμφωνήσαμε πως όσα νιώθουμε είναι δικαιολογημένα, για μένα κάποιοι είπανε «τι σόι καλλιτεχνική φύση θα ήσουνα δίχως προβλήματα, δίχως στραβά, αν όλα πηγαίνανε καλά;». Εκείνοι μάλλον το λένε χαριτολογώντας, αλλά εγώ έχω αρχίσει να το πιστεύω.

Δεν κατάλαβα πότε ήρθανε, πότε πέρασαν τα Χριστούγεννα. Τούτες τις μέρες ξαναθυμήθηκα τους λόγους, για τους οποίους λατρεύω το κέντρο! Ήμουν συνεχώς downtown, (πλην μίας εξαίρεσης), σε μπαράκια όπου ο κόσμος είναι ακόμη ακομπλεξάριστος και αισθάνεσαι στον αέρα αυτήν την ατμόσφαιρα ότι ανήκεις κάπου. Η πόλη άδεια, οι περισσότεροι έχουνε φύγει, μου άρεσε πολύ..

Στο σπίτι, το ράδιο συνέχεια ανοικτό, με κολλημένη τη βελόνα στο Μελωδία. Συχνά στο pc έπαιζε το απίστευτο soundtrack του “Il Postino”, με την ποίηση του Pablo Neruda να γεμίζει κάθε γωνιά του δωματίου. Η ποίηση του γαληνεύει την ψυχή, πάντα η ποίηση ταξιδεύει.

Αυτές τις ημέρες το διαδίκτυο και ο τύπος έχει γεμίσει με αφιερώματα για την δεκαετία που τελειώνει. Επιλογές καλύτερων ταινιών, καλύτερων βιβλίων, καλύτερων δίσκων κ.α. Προσωπικά αποφεύγω τις λίστες, τις βαριέμαι.

Σκέφτομαι τις τεράστιες αλλαγές που έφερε αυτή η δεκαετία που σε λίγο τελειώνει.. Το φαντάζεστε πως όταν ξεκινούσε, τα blogs απλά δεν υπήρχαν, τα iPod δεν είχανε κυκλοφορήσει, το youtube δημιουργήθηκε μόλις το 2005 και το facebook αργότερα; Σήμερα σχεδόν κανείς δεν αγοράζει μουσική από δισκοπωλεία, είχαμε ήδη το πρώτο πρόσωπο που ξεχώρισε, δίχως να έχει κυκλοφορήσει cd, απλά μέσω της μουσικής που ανέβασε στο myspace, την Monika. Τεράστιες αλλαγές και σίγουρα δεν μπορούμε να φανταστούμε όσες έρχονται.

Θυμάμαι την παραμονή της πρωτοχρονιάς του 2000.
Μαζεμένοι όλοι στο σπίτι.. Λίγα δευτερόλεπτα προτού αλλάξει ο αιώνας, τρέξαμε, ανεβήκαμε στην ταράτσα, για να αντικρίσουμε τον φωταγωγημένο βράχο της Ακρόπολης.
Στην στιγμή της αλλαγής του έτους, φαντασμαγορικά πυροτεχνήματα δημιούργησαν ένα μοναδικό θέαμα.. Φάνταζε πως αν άπλωνες τα χέρια θα τα ακουμπούσες.. Η Ακρόπολη λουσμένη σε ένα γαλάζιο φως, δεν την είχα ξαναδεί ομορφότερη. Ο νυχτερινός αττικός ουρανός και αυτός μαζί της γιόρταζε.. Όλα φάνταζαν μοναδικά, όλος ο κόσμος ήταν γεμάτος με αισιοδοξία. Με την αλλαγή του αιώνα, χιλιάδες Αθηναίοι ξεχύθηκαν στους δρόμους, υπήρχε η αίσθηση πως το νέο έτος ξεκινούσε με τους καλύτερους οιωνούς.

Όσο αισιόδοξα αισθανόμουν τότε, τόσο απαισιόδοξα θα υποδεχτώ τη νέα δεκαετία σε λίγες μέρες. Για το 2010 δεν τρέφω ψευδαισθήσεις, άλλωστε όλοι ξέρουμε σε τι κατάσταση βρισκόμαστε..

Θλίβομαι, γιατί πιστεύω πως η χώρα μου είχε τις περγαμηνές να πρωταγωνιστεί.. Τι να περιμένεις όμως, όταν μια χώρα δεν μπορεί να οργανωθεί, να εκμεταλλευτεί πολύτιμη κληρονομιά, είτε λέγεται ‘πολιτισμός’, είτε τουρισμός, είτε γεωπολιτική θέση, κλίμα κ.α.

Ήταν μια στιγμιαία λάμψη, σαν αυτή των πυροτεχνημάτων των τελετών έναρξης και λήξης της Ολυμπιάδας του 2004, με τις απίστευτες σπατάλες, τα σκάνδαλα, μια δεκαετία που δεν μπόρεσε η χώρα να εξελιχθεί, δεν άρπαξε τις ευκαιρίες και έφτασε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Ένα μέλλον υποθηκευμένο, μιας χώρας παντού υποβαθμισμένης.

Οι περισσότεροι φίλοι σε προσωρινές εργασίες, απολυμένοι, μήνες απλήρωτοι.., με ένα μέλλον αβέβαιο, γνωρίζω πως αρκετοί θα υποδεχτούν το νέο έτος με διχασμένα συναισθήματα.

Εύχομαι να έρθει σύντομα η αναγέννηση για την χώρα μου, για όλους.
Ευχή μου – τέτοιες μέρες που είναι – ο καθένας από εσάς να εστιάσει στην ουσία των πραγμάτων, να βρίσκετε τρόπους να ομορφαίνετε τις ζωές σας..

Ελπίζω και το νέο έτος να είμαι δυνατή και να έχω την διάθεση να βρίσκομαι ανάμεσα σας με αυτό το blog, να μοιράζομαι ότι ακόμη με κερδίζει στην πόλη μου.