ο Ναός της Αφαίας, στην Αίγινα

Φτάσαμε στην Αίγινα, πρωί του Σαββάτου.  

Κατεβήκαμε στο λιμάνι και πρώτος προορισμός μας ήταν ο Ναός της Αφαίας. 

Πρόκειται για ένα όνειρο για τους λάτρεις της κλασσικής παιδείας και του αρχαιοελληνικού πολιτισμού το να τον επισκεφτούν. Υπάρχουν άνθρωποι που έρχονται από τα πέρατα του κόσμου για να θαυμάσουν αυτά τα αρχιτεκτονικά οικοδομήματα και να αφουγκραστούν τα μηνύματα που ακόμη έχουν να δώσουν προς τον κόσμο. 

Περιδιαβαίνοντας τον Ναό σκεφτόμουν πόσοι από τους νεοέλληνες έχουν τη λαχτάρα να τον επισκεφτούν. Πόσοι τον έχουν ως "στόχο" στη λίστα των ταξιδιών τους, ή πόσοι συνδυάζουν τα ταξίδια τους με κάποιο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Φοβάμαι πως η απάντηση δε θα μας εκπλήσσει. 

Υπάρχει όντως κάτι το ιερό σε αυτούς τους χώρους, κάτι που είναι πέρα από θρησκείες, θεότητες και φανατισμούς. Έχει να κάνει με τη πίστη στο θαύμα του ανθρώπινου πνεύματος, του μυαλού, της φαντασίας και της ανάτασης του ατόμου. Ό,τι λείπει και τείνει να εκλείψει από την εποχή μας.

Περπατήσαμε περιμετρικά του ναού, διαβάζοντας την ιστορία του. 

Οι μύθοι αναφέρουν ότι η Αφαία, που ταυτίζεται με τη Βριτόμαρτι, κόρη του Δία και της Κάρμης, για να γλυτώσει από τον Μίνωα που την είχε ερωτευθεί, έπεσε στη θάλασσα και βγήκε στην Αίγινα, όπου έγινε άφαντη (=Αφαία) σε ένα δάσος.  Εκεί κρύφτηκε σε μια σπηλιά, πιθανώς σε εκείνη που υπάρχει στη ΒΑ γωνία του αρχαϊκού περιβόλου και στην οποία βρέθηκαν πολλά πήλινα ειδώλια και άλλα αντικείμενα μυκηναϊκών χρόνων.

Το ιερό της Αφαίας στην Αίγινα βρίσκεται πάνω στον κάβο της Αγίας Μαρίνας, σε έναν λόφο με πανοραμική θέα προς τη θάλασσα.  

Πρόκειται για ένα από τα πιο εντυπωσιακά κτίσματα της υστεροαρχαικής εποχής. Τον ίδρυσαν οι Αιγινίτες για να τιμήσουν την Μινωίτικη θεότητα Αφαία. 

Ο ναός της Αφαίας είναι δωρικού ρυθμού και από πολλούς θεωρείται το πρότυπο που είχαν στο μυαλό τους οι αρχιτέκτονες του Παρθενώνα. Ο ναός έχει 12 κίονες στις μακριές πλευρές και 6 στις στενές και όλοι είναι μονόλιθοι με 20 ραβδώσεις εκτός από 3 που αποτελούνται από σπονδύλους. 

Η είσοδος στον ναό γινόταν από ένα επικλινές επίπεδο στην ανατολική πλευρά. Τα γλυπτά των αετωμάτων ήταν από παριανό μάρμαρο.

Μέσα στο αρχαιολογικό χώρο υπάρχει ένα μικρό μουσείο. Δυστυχώς όχι σε τόσο καλή κατάσταση. Εκεί υπάρχουν κάποια εκθέματα... Εδώ αξίζει να αναφερθεί ότι ξένοι άρπαγες ακρωτηρίασαν τον Ναό και έδειξαν ιδιαίτερη αδυναμία στα γλυπτά των αετωμάτων. Τα περισσότερα βρίσκονται τώρα μακριά από την Αίγινα, στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου, όπου αποτελούν το κυριότερο έκθεμα του. 

Η ιστορία ξεκινάει το 1811, όταν ο αρχιτέκτονας Ch. R. Cockerell και ο φίλος του βαρώνος von Hallerstein, επισκέφθηκαν την Αίγινα και λεηλάτησαν το Ναό Αφαίας. Με αδιαφανείς διαδικασίες και δωροδοκία των ντόπιων προεστών, κρυφά μετέφεραν 17 αγάλματα και πολλά άλλα κομμάτια από τα αετώματα του Ναού. Περισσότερα διάβασε στις παραπομπές στο τέλος της ανάρτησης...

Το θέμα και των δύο αετωμάτων του ναού της Αφαίας είναι οι μυθικές εκστρατείες στην Τροία. 

Η θεά Αθηνά είναι παρούσα σε όλες τις παραστάσεις, έτσι δεν είναι τυχαίο που πολλές φορές ο ναός ονομάζεται της Αφαίας Αθηνάς. Άλλωστε για μεγάλο διάστημα πίστευαν ότι ήταν αφιερωμένος στην Αθηνά. 

Λέγεται πως όταν έχει καθαρή ατμόσφαιρα μπορείς να δεις το Ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο και την Ακρόπολη των Αθηνών.   Επίσης εικάζεται ότι οι τρεις ναοί σχηματίζουν ένα ισοσκελές τρίγωνο

(το λεγόμενο ιερό τρίγωνο της αρχαιότητας). 

Έχω συνδυάσει το Ναό της Αφαίας με διάφορες αναγνώσεις μου. Κυρίως με τη λατρεία που είχε για τον τόπο ο Νίκος Καζαντζάκης. Είναι γνωστό ότι ο Καζαντζάκης είχε αγαπήσει πολύ την Αίγινα, όπου είχε κτίσει σπίτι και διέμενε αρκετούς μήνες. 

Κοίταζα τους κίονες και ήταν σαν να έβλεπα κάπου εκεί ανάμεσα, τον πολυταξιδεμένο Νίκο Καζαντζάκη να ξαποσταίνει στα μάρμαρα τους. 

Ο Νίκος Καζαντζάκης στον ναό της Αφαίας στην Αίγινα. Φθινόπωρο 1927

Θα ξαναεπιστρέψω στην Αίγινα, κυρίως για το Ναό της Αφαίας.

Σχετικές παραπομπές:
Ναός της Αφαίας, Υπ. Πολιτισμού

Γλυπτά του Ναού Αφαίας στην Αίγινα ή αλλιώς «Αιγινήτες»: Η επιβλητικότητα, η αρπαγή και η βέβηλη δημοπρασία της Ιστορίας

Ιστορική Αίγινα
133 χρόνια από τη γέννηση του Νίκου Καζαντζάκη – Η ζωή του στην Αίγινα

Μνημείο Φιλοπάππου, Λόφος των Μουσών

Κάτι μέρες χειμώνα, που θύμιζαν όμως άνοιξη ή ακόμη καλοκαίρι...

Φτάσαμε στην κορυφή του Λόφου Φιλοπάππου...

Η Αθήνα από ψηλά έμοιαζε σαν ένα αεροδρόμιο, 

και αναρωτιόμουν πόσοι από τους κατοίκους αυτής της πόλης, 

θα εύχονταν με κάποιο τρόπο να εξυψωθούν, να εξιλεωθούν.

Δίπλα το Μνημείο Φιλοπάππου, νοτιοδυτικά της Ακρόπολης επί του ομώνυμου σήμερα, λόφου των Μουσών. Το 1957 σε αρχαιολογική έρευνα του μνημείου με παράλληλη ανασκαφή του χώρου από τον αρχιτέκτονα αρχαιολόγο Ιωάννη Τραυλό διαπιστώθηκε πως το μνημείο αυτό έφερε νεκρικό θάλαμο ύψους 9 μέτρων και εμβαδού 7Χ5 μέτρων. 

Η είσοδος στο θάλαμο γινόταν από σκάλα της νοτιοδυτικής πλευράς του μνημείου, απέναντι από την είσοδό του υπήρχε η σαρκοφάγος του Φιλοπάππου. Συνεπώς το μνημείο αυτό είχε το χαρακτήρα Μαυσωλείου και όχι απλού μνημείου, όπως καθιερώθηκε να λέγεται.

Από τις τέσσερις πλευρές του Μαυσωλείου σώζεται μόνο η βορειοανατολική, στην εξωτερική πλευρά της οποίας φέρεται φιλοτεχνημένη ανάγλυφα μια από τις σημαντικότερες στιγμές της ζωής του Φιλοπάππου, που ενταφιάσθηκε σ΄ αυτό, και που ήταν η ανακήρυξή του ως Ρωμαίος Ύπατος στις αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ.

Όποιο σημείο του ορίζοντα να κοιτάξεις από αυτό το μέρος σε περικυκλώνει παντού ομορφιά. Μια ομορφιά που επανέρχεται από τους μακρινούς αιώνες. Διερωτώμαι πως είναι δυνατόν να ζεις σε αυτή την πόλη και να μην σε ελκύει η γνώση της ιστορίας, της φιλοσοφίας, να μη σε εμπνέει, όταν σε περιβάλλει παντού...  Είναι βέβαιο ότι δεν έχουμε ουσιαστική επαφή με την πόλη και τα μνημεία της. 

Θυμάμαι ένα βράδυ που είχε στο Ηρώδειο συναυλία αφιερωμένη στον Μάνο Χατζιδάκι. Οι μελωδίες ακούγονταν μέχρι και στο μνημείο Μουσών. Όμορφες βραδιές σε μια διχασμένη πόλη... 

Μνημείο Φιλοπάππου

Η Ελλάδα μέσα από τις συλλογές της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης

Θέατρο του Διονύσου

Στύλοι Ολυμπίου Διός

Ναός του Θησείου

Επίδαυρος

Ιερό Ασκληπιού, Επίδαυρος

Ωδείο Ηρώδου του Αττικού

Σχολή Αθηνών

Πέρασα το χτεσινό απόγευμα, ψάχνοντας την ιστοσελίδα της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Νέας Υόρκης. Είναι τέτοιος ο ιστότοπος της που σου δίνει την αίσθηση ότι βρίσκεσαι εκεί με φυσική παρουσία, καθώς ενημερώνεται καθημερινά μέσω δεκάδων τρόπων. 

Το αληθινά μαγικό κομμάτι της όμως είναι οι ψηφιακές συλλογές. Κάθε χρήστης έχει πρόσβαση σε χιλιάδες αρχεία, μεγάλης ιστορικής αξίας, όπου μπορεί να τα απολαύσει και να τα επαναχρησιμοποιήσει με σχεδόν απεριόριστες δυνατότητες. Κατέβασα στον υπολογιστή μου κάποιες φωτογραφίες της Αθήνας, του Αρχαίου Θεάτρου του Διονύσου, της Επιδαύρου κ.α  Έπειτα σκέφτηκα να μοιραστούμε εδώ κάποιες από αυτές. 

Χαρίστε στον εαυτό σας αυτό το διαδικτυακό ταξίδι στη γνώση, στο χρόνο. Είναι μαγικό. Δεν είναι μόνο η Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης, κάποιες πρωτοστατούν και σιγά σιγά οι υπόλοιπες ακολουθούν τον ίδιο δρόμο. Όσο για εμάς, ένα κλικ χρειάζεται απλά, για κάτι που οι προηγούμενες γενιές θα πάσχιζαν να εντοπίσουν... 

Περισσότερα από 670.000 αρχεία, εδώ: http://digitalcollections.nypl.org

Ολυμπιείο, στο ναό του Ολυμπίου Διός

  

Καθώς περπατούσα  στο ναό του Ολυμπίου Διός, σκεφτόμουν πόσοι Αθηναίοι θα τον έχουν επισκεφτεί. Πόσοι θα έχουν κοντοσταθεί δίπλα από τους κίονες. Εννοώ πόσοι θα έχουν δρασκελίσει να επισκεφτούν το χώρο, να μάθουν την ιστορία του, γιατί έξω από την περίφραξη του είναι σίγουρο πως όλοι περνάμε καθημερινά.

Έκανα αυτόν το μαγικό περίπατο την πρώτη Κυριακή τούτου του χρόνου που φεύγει σύντομα. Σήμερα ξανακοίταξα τις φωτογραφίες από εκείνη τη μέρα. Σίγουρα θα επαναληφθεί αυτός ο περίπατος με περισσότερο χρόνο στη διάθεση μου για σκέψεις, γραφή και χαλάρωση...

Ιστορικό, περιγραφή: odysseus.culture.gr