10 Δεκεμβρίου 2012

Ελιά

"Το μάζεμα της Ελιάς" του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ



Πριν λίγους μήνες, είχα μοιραστεί μαζί σας φωτογραφίες από το μάζεμα σταφυλιών
Αυτή είναι η περίοδος του μαζέματος της ελιάς.  Πρόκειται για μια διαδικασία που κάνουμε χρόνια οικογενειακώς. Έχω σχετικές αναμνήσεις από όταν ήμουν αρκετά μικρή. 



Το μάζεμα της ελιάς δεν είναι μια εύκολη διαδικασία, απαιτεί πολύ κόπο και κούραση. 

Μεγαλώνοντας, όσο συνειδητοποιώ τη ζωή και τα βιώματα μου, τόσο αισθάνομαι βαθύτερα, πιο ουσιαστικά τον αγώνα των γονιών μου, όπως ίσως είναι δύσκολο να σας εξηγήσω.


Άξιοι γιατί έχουνε παλέψει για το παραμικρό στη ζωή τους. Με τα χέρια, τη ψυχή και πολύ αγώνα δημιούργησαν οτιδήποτε, κάτι που είναι σπουδαίο να το αναγνωρίζεις στη σημερινή εποχή  ισοπέδωσης, σήψης και παρακμής. Τίμια, αθόρυβα και παρά τις δυσκολίες, πάντα με σεβασμό στον οποιονδήποτε άλλο. 


Πάντα τους θυμάμαι να αγωνίζονται σκληρά. 
Όπως συνεχίζουν και σήμερα, ενώ εξαναγκάζονται να βιώνουν όλη αυτή την κατάσταση τριγύρω τους. Άνθρωποι από τους λίγους. Συνειδητοποιώ ότι αυτό είναι το σπουδαιότερο μάθημα που μπόρεσαν να μου δώσουν.


Βλέποντας αυτούς τους καρπούς, σκεφτόμουν πόσο σημαντικό είναι να μην παρατάς ότι σου άφησαν οι πρόγονοι. Να μαθαίνεις τη διαδικασία, να κουράζεσαι, να μαζεύεις τους καρπούς της γης και να την αξιοποιείς. 

Είναι κρίμα να μένουν αμάζευτοι καρποί, αν γνωρίζετε κάποιον που δε μπορεί να τις μαζέψει, τότε βοηθήστε τον. Αν βλέπετε ελιές παρατημένες, εννοείται προσπαθήστε εσείς να τις αξιοποιήσετε.


Οτιδήποτε κερδίζεται με κόπο, είναι όμορφο.


Κοιτάζοντας τα γεμάτα με καρπούς δέντρα, 
μπερδεύοντας τα κλαδιά, με τον ουρανό...


...ενώ δούλευες, 
το μυαλό έπλαθε ιστορίες και ξέφευγε.


Στη σκέψη ότι αυτά τα χώματα τα είχανε πατήσει, δουλέψει 
πριν πολλά χρόνια οι πρόγονοι μου, αισθάνθηκα συγκίνηση. 
Δεν είναι φοβερό απλά και μόνο αυτό, αν το σκεφτείς;
Η αξία της συνέχειας.


Το πρόσεξα | κάτω από μια ελιά | 
...στο χώμα | πάνω σε κάποια τριφύλλια | 
κάνε μια ευχή > φύσηξε :)


Ελιά / Πολιτισμός - μύθοι - συμβολισμοί
(σχετικά βίντεο) :

6 Δεκεμβρίου 2012

«Κάθε Πέμπτη κύριε Γκριν», θέατρο Άνεσις



Μετά από δεκατρία χρόνια, η παράσταση-θρύλος, που είχε σαρώσει όλα τα θεατρικά βραβεία (έργου, παράστασης, σκηνοθεσίας, ερμηνείας, σκηνικού, φωτιστικού σχεδιασμού), ανεβαίνει στο θέατρο Άνεσις. Ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος ερμηνεύει ξανά το ρόλο σταθμό στην πλούσια καριέρα του, τον ιδιόρρυθμο κύριο Γκριν. Στην τωρινή διανομή, το ρόλο του Ρος Γκάρντινερ επωμίζεται ο Τάσος Ιορδανίδης.


Το «Κάθε Πέμπτη κύριε Γκριν» («Visiting Μr. Green») είναι το πρώτο έργο του συγγραφέα Τζεφ Μπάρον. Ανέβηκε πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη και από τότε έχει παρουσιαστεί σε σαράντα χώρες με παραπάνω από τετρακόσια θεατρικά ανεβάσματα, ενώ έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Ο συγγραφέας και το έργο του έχουν διακριθεί με πολλά βραβεία στην Ελλάδα, τη Γερμανία, το Μεξικό, την Τουρκία, το Ισραήλ, τη Χιλή και την Ουρουγουάη.


Πρόκειται για μία τρυφερή ανθρώπινη ιστορία, η οποία έχει ως θέμα τη μοναξιά και την ανθρώπινη σχέση που μπορεί να αναπτυχθεί σε δύο διαφορετικές γενιές ανθρώπων. 

Ένας μοναχικός ηλικιωμένος δέχεται κάθε Πέμπτη την αναγκαστική επίσκεψη ενός νεαρού άνδρα, ο οποίος τον είχε χτυπήσει ελαφρά με το αυτοκίνητο του. Η ποινή που επιβάλλεται στον Ρος για την επικίνδυνη οδήγηση, είναι να επισκέπτεται μια φορά τη βδομάδα επί ένα εξάμηνο το παρ’ ολίγον θύμα του. Η αρχικά κωμική αναγκαστική συνύπαρξη των δυο ανδρών, που μετά βίας αντέχει ο ένας τον άλλον, μετατρέπεται προοδευτικά σε ένα τρυφερό δράμα, καθώς η σχέση των δυο εμπλεκομένων βαθαίνει και οι πληγές τους ανοίγουν. Μέσα από τις τακτικές επισκέψεις αναδεικνύονται οι αντιθέσεις, οι διαφορετικές αντιλήψεις και οπτικές προς τη ζωή.

Οι συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες. Όμως σταδιακά, μέσα από όσα μοιράζονται, αναπτύσσεται μεταξύ τους μια δυνατή φιλία. Ο κύριος Γκριν, τον οποίο υποδύεται εξαιρετικά ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος, είναι ένας παράξενος, μονόχνοτος, στενόμυαλος, μοναχικός ηλικιωμένος άντρας. Ο Ρος είναι νέος, φιλόδοξος, πολυάσχολο στέλεχος εταιρίας, που όμως βιώνει τον κοινωνικό ρατσισμό και αποκλεισμό λόγω της ομοφυλοφιλίας του. Οι δυο αυτοί άνθρωποι θα έρθουν κοντά και θα βοηθήσουν τελικά ουσιαστικά ο ένας τον άλλο. Η ερμηνεία του κυρίου Ιορδανίδη με εξέπληξε, αξίζουν και στους δυο συγχαρητήρια. 

Το έργο είναι ανθρώπινο, ευαίσθητο, ένα μάθημα κατά των κοινωνικών διακρίσεων, γραμμένο με χιούμορ και ωραίες εναλλαγές συναισθημάτων. Μια ωραία θεατρική παράσταση που αξίζει να δείτε!


ΑΝΕΣΙΣ (θεατρική σκηνή Ανδρέας Βουτσινάς), Κηφισίας 14, Αμπελόκηποι
Τηλ.: 210 7488881

Συγγραφέας
Τζεφ Μπάρον
Μετάφραση: Ερρίκος Μπελιές
Σκηνοθεσία: Γιώργος Μιχαλακόπουλος 
Σκηνικά-κοστούμια: Απόστολος Βέττας. Φωτ. σχεδιασμός: Νίκος Καβουκίδης.
Παίζουν οι : Γιώργος Μιχαλακόπουλος, Τάσος Ιορδανίδης.

3 Δεκεμβρίου 2012

Η άνοδος της ασημαντότητας, Κορνήλιος Καστοριάδης

*στο άλσος Νέας Σμύρνης*

Το βιβλίο του Κορνήλιου Καστοριάδη «Η άνοδος της ασημαντότητας» εκδόθηκε τον Ιούλιο του 1995 και αποτελεί μια συλλογή από κείμενα του, με το στοχασμό του για τη σύγχρονη πραγματικότητα, την κοινωνία και την πολιτική. Μονάχα κάποια από τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται είναι η κρίση των δυτικών κοινωνιών, τα κινήματα της δεκαετίας του εξήντα, η αποσάθρωση της δύσης, η άνοδος της ασημαντότητας, το κενό της εποχής, η δημοκρατία ως διαδικασία και ως καθεστώς. 

Ζούμε σε μια εποχή που όλοι μας - ή τουλάχιστον θα έπρεπε όλοι - αναζητούμε απαντήσεις στα αδιέξοδα. Ο Καστοριάδης, αρκετά χρόνια πριν, ανέλυε τα σημερινά μας προβλήματα.  Το συγκεκριμένο βιβλίο περιλαμβάνει απίστευτα προφητικές και επίκαιρες αναλύσεις για όσα βιώνουμε. Είναι ένα βιβλίο που αξίζει να μελετηθεί, σας παροτρύνω να το αναζητήσετε...


Σας παραθέτω δύο από τα αποσπάσματα που ξεχώρισα : 

«Από εκεί και πέρα, αν εξετάσουμε τη σημερινή κατάσταση, κατάσταση αποσύνθεσης και όχι κρίσης, κατάσταση αποσάθρωσης των δυτικών κοινωνιών, διαπιστώνουμε μια αντινομία πρώτου μεγέθους: Το απαιτούμενο είναι κολοσσιαίο, πάει πολύ μακριά –και οι άνθρωποι, τέτοιοι που είναι και τέτοιοι που αναπαράγονται συνεχώς από τις δυτικές κοινωνίες μα και από τις άλλες, βρίσκονται σε κολοσσιαία απόσταση από αυτό. Τι είναι το απαιτούμενο; 

Με δεδομένη την οικολογική κρίση, την ακραία ανισότητα της κατανομής των πόρων μεταξύ πλουσίων και φτωχών χωρών, την απόλυτη σχεδόν αδυναμία να συνεχίσει το σύστημα τη σημερινή του πορεία, το απαιτούμενο είναι μια νέα φαντασιακή δημιουργία που η σημασία της δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτα ανάλογο στο παρελθόν, μια δημιουργία που θα έβαζε στο κέντρο της ζωής του ανθρώπου σημασίες άλλες από την αύξηση της παραγωγής και της κατανάλωσης, που θα έθετε στόχους ζωής διαφορετικούς, για τους οποίους οι άνθρωποι θα μπορούσαν να πουν πως αξίζουν τον κόποΑυτό θα απαιτούσε φυσικά μια αποδιοργάνωση των κοινωνικών θεσμών, των σχέσεων εργασίας, των οικονομικών, πολιτικών, πολιτιστικών σχέσεων. 

Αυτός όμως ο προσανατολισμός απέχει απίστευτα από τα όσα σκέφτονται, και ίσως από τα όσα ποθούν οι άνθρωποι σήμερα. Αυτή είναι η κολοσσιαία δυσκολία που πρέπει ν’αντιμετωπίσουμε. Θα έπρεπε να θέλουμε μια κοινωνία στην οποία οι οικονομικές αξίες θα έχουν πάψει να κατέχουν κεντρική (ή μοναδική) θέση, όπου η οικονομία θα έχει ξαναμπεί στη θέση της, δηλαδή θα έχει γίνει ένα απλό μέσο του ανθρώπινου βίου και όχι ύστατος σκοπός, στην οποία επομένως θα έχουμε παραιτηθεί από την τρελή κούρσα προς μια συνεχώς αυξανόμενη κατανάλωση. Αυτό δεν είναι απλώς αναγκαίο για να αποφύγουμε την τελεσίδικη καταστροφή του γήινου περιβάλλοντος. Είναι αναγκαίο κυρίως για να βγούμε από τη ψυχική και ηθική εξαθλίωση των σύγχρονων ανθρώπων. 

Θα έπρεπε λοιπόν από εδώ και πέρα οι άνθρωποι (μιλάω τώρα για τις πλούσιες χώρες) να δεχτούν ένα αξιοπρεπές αλλά λιτό βιοτικό επίπεδο και να παραιτηθούν από την ιδέα ότι ο κεντρικός σκοπός της ζωής τους είναι να αυξάνεται η κατανάλωση τους κατά 2 με 3% το χρόνο. Για να το δεχθούν αυτό, θα έπρεπε κάτι άλλο να δίνει νόημα στη ζωή τους. Ξέρουμε, ξέρω ποιο είναι αυτό το κάτι άλλο – τι ωφελεί όμως, από τη στιγμή που η μεγάλη πλειονότητα του κόσμου δεν το δέχεται και δεν κάνει αυτό που πρέπει ώστε να γίνει πραγματικότητα; Αυτό το άλλο είναι η ανάπτυξη των ανθρώπων, αντί για την ανάπτυξη των σκουπιδοπροιόντων. Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε μιαν άλλη οργάνωση της εργασίας, η οποία θα έπρεπε να πάψει να είναι αγγαρεία και να γίνει πεδίο προβολής των ικανοτήτων του ανθρώπου. Άλλο πολιτικό σύστημα, μιαν αληθινή δημοκρατία που θα συνεπαγόταν τη συμμετοχή όλων στη λήψη των αποφάσεων. Μιαν άλλη οργάνωση της παιδείας, ώστε να διαπλάθονται πολίτες ικανοί να ασκούν και να άρχονται, σύμφωνα με τη θαυμάσια έκφραση του Αριστοτέλη- και ούτω καθ’ εξής. 

Εννοείται ότι όλα αυτά θέτουν θεμελιώδη προβλήματα: για παράδειγμα, με ποιον τρόπο θα μπορούσε να λειτουργήσει μια αληθινή, μια άμεση δημοκρατία, όχι πια με 30.000 πολίτες, όπως στην Αθήνα της κλασσικής εποχής, μα με 40 εκατομμύρια πολίτες, όπως στη Γαλλία, ή ακόμα και με πολλά δισεκατομμύρια άτομα στην κλίμακα του πλανήτη; Προβλήματα κολοσσιαίας δυσκολίας, που όμως κατά τη γνώμη μου μπορούν να λυθούν –με την προϋπόθεση ότι η πλειονότητα των ανθρώπων και των ικανοτήτων τους θα κινητοποιηθεί για τη δημιουργία λύσεων, αντί να προβληματίζεται για το πότε θα μπορέσει να αποκτήσει τρισδιάστατη τηλεόραση.

Αυτά είναι τα καθήκοντα που έχουμε μπροστά μας – και η τραγωδία της εποχής μας είναι ότι η δυική ανθρωπότητα κάθε άλλο παρά νοιάζεται για αυτά. Πόσον καιρό ακόμα η ανθρωπότητα θα κατατρύχεται από τις ματαιότητες και τις ψευδαισθήσεις που ονομάζουμε εμπορεύματα; Μια καταστροφή οποιουδήποτε είδους – οικολογική, για παράδειγμα – θα προκαλέσει άραγε μια βίαιη αφύπνιση, ή μήπως την εμφάνιση αυταρχικών ή ολοκληρωτικών καθεστώτων; Κανείς δε μπορεί να απαντήσει σε τέτοιου είδους ερωτήματα. Εκείνο που μπορούμε να πούμε, είναι ότι όλοι όσοι έχουν συνείδηση του φοβερά σοβαρού χαρακτήρα των ζητημάτων πρέπει να προσπαθήσουν να μιλήσουν, να ασκήσουν κριτική σε αυτή την ξέφρενη πορεία προς την άβυσσο, να ξυπνήσουν την συνείδηση των συμπολιτών τους.»  (σελ. 128-131)


«(…) η αποσύνθεση γίνεται φανερή κυρίως μέσα από την εξαφάνιση των σημασιών και το σχεδόν απόλυτο ξεθώριασμα των αξιών. Και αυτό απειλεί μακροπρόθεσμα την επιβίωση του ίδιου του συστήματος. Όταν δηλώνεται ανοιχτά, όπως γίνεται τώρα στις δυτικές κοινωνίες, ότι η μοναδική αξία είναι το χρήμα, το κέρδος, ότι το υπέρτατο ιδεώδες του κοινωνικού βίου είναι το «πλουτίστε» (και η δόξα της δήλωσης αυτής ανήκει, σ’ ότι αφορά τη Γαλλία, στους σοσιαλιστές, οι οποίοι την έκαναν με έναν τρόπο που η Δεξιά δεν είχε τολμήσει να την κάνει), μπορεί να διερωτηθεί κανείς αν είναι ποτέ δυνατόν μια κοινωνία να συνεχίσει να λειτουργεί και να αναπαράγεται μονάχα σ’ αυτή τη βάση. 


Αν τα πράγματα είχαν έτσι, τότε οι δημόσιοι υπάλληλοι θα πρέπει να ζητούν και να δέχονται μπαξίσια για να κάνουν τη δουλειά τους, οι δικαστές να βγάζουν τις δικαστικές αποφάσεις στη δημοπρασία, οι εκπαιδευτικοί να βάζουν καλούς βαθμούς στα παιδιά των οποίων οι γονείς του έδωσαν μια επιταγή κλπ. Πριν από δεκαπέντε σχεδόν χρόνια έγραφα πως ο μόνος φραγμός για τους ανθρώπους σήμερα είναι ο φόβος των ποινικών κυρώσεων. Κατά ποια λογική όμως αυτοί που εισβάλλουν τις κυρώσεις θα είναι οι ίδιοι αδιάφθοροι; Ποιος θα φυλάει τους φύλακες; Η γενικευμένοι διαφθορά που παρατηρούμε στο σύγχρονο πολιτικοοικονικό σύστημα δεν είναι περιφερειακό ή ανεκδοτολογικό φαινόμενο αλλά έχει γίνει δομικό χαρακτηριστικό, ενδογενές στο σύστημα της κοινωνίας στην οποία ζούμε. 

Αγγίζουμε έτσι εδώ έναν θεμελιώδη παράγοντα, γνωστό στους μεγάλους πολιτικούς στοχαστές του παρελθόντος και παντελώς άγνωστο στους σημερινούς δήθεν πολιτικούς φιλοσόφους, κακούς κοινωνιολόγους και άθλιους θεωρητικούς: τη στενή συνάφεια ανάμεσα σ’ ένα κοινωνικό καθεστώς και στον ανθρωπολογικό τύπο (ή το φάσμα τέτοιων τύπων) που είναι αναγκαίος για να λειτουργήσει αυτό το καθεστώς. Τους περισσότερους απ’ αυτούς τους ανθρωπολογικούς τύπους ο καπιταλισμός τους κληρονόμησε από τις προγενέστερους ιστορικές περιόδους: τον αδιάφθορο δικαστή, τον βεμπεριανό δημόσιο υπάλληλο, τον αφοσιωμένο στο καθήκον του εκπαιδευτικό, τον εργάτη για τον οποίον η δουλειά του ήταν, παρ’ όλες τις συνθήκες, πηγή περηφάνιας. Τέτοιου είδους πρόσωπα γίνονται αδιανόητα στη σύγχρονη εποχή: αναρωτιέται κανείς για ποιο λόγο θα αναπαράγονταν, ποιος θα τα αναπαρήγε, στο όνομα τίνος πράγματος θα λειτουργούσαν. Ακόμη και ο ανθρωπολογικός τύπος που αποτελεί δημιούργημα του ίδιου του καπιταλισμού, ο σουμπετερικός επιχειρηματίας –που συνδυάζει την τεχνική επινοητικότητα, την ικανότητα να συγκεντρώνει κεφάλαια, να οργανώνει μια επιχείρηση, να διερευνά, να διεισδύει, να δημιουργεί αγορές -, είναι υπό εξαφάνιση. Αντικαθίσταται από διευθυντικές γραφειοκρατίες και από κερδοσκόπους. 

Κι εδώ πάλι, όλοι οι παράγοντες συγκλίνουν σε αυτό το αποτέλεσμα. Γιατί να πασχίζει κανείς να παραγάγει και να πουλήσει, τη στιγμή που μια σωστή κίνηση με τα επιτόκια στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης ή αλλού μπορεί να αποφέρει μέσα σε μερικά λεπτά 500 εκατομμύρια δολάρια; Τα ποσά που διακυβεύονται στην κερδοσκοπία κάθε εβδομάδα είναι της τάξης του ετήσιου ΑΕΠ των ΗΠΑ. Το αποτέλεσμα είναι η διοχέτευση των πιο «επιχειρηματικών» στοιχείων προς αυτού του τύπου τις δραστηριότητες, οι οποίες είναι εντελώς παρασιτικές, από τη σκοπιά του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος. 

Αν αθροίσουμε όλους αυτούς τους παράγοντες και λάβουμε επιπλέον υπόψη την ανεπανόρθωτη καταστροφή του γήινου περιβάλλοντος που επιφέρει αναγκαστικά η καπιταλιστική «μεγέθυνση» (αναγκαίος όρος, η ίδια, της «κοινωνικής ειρήνης»), μπορούμε και οφείλουμε να αναρωτηθούμε για πόσον καιρό ακόμα θα μπορεί να λειτουργεί το σύστημα». (σελ. 123-124)

Κ. Καστοριάδης, Η άνοδος της ασημαντότητας, μτφ Κ.Κουρεμένος, Υψιλον, 2000

26 Νοεμβρίου 2012

Το Μεγάλο μας Τσίρκο, θέατρο Ακροπόλ



Ήταν μια παράσταση που ήθελα να δω καιρό. Το βράδυ του Σαββάτου την παρακολούθησα στο θέατρο Ακροπόλ ανεβασμένη από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Το «Μεγάλο μας Τσίρκο» του Ι. Καμπανέλλη είναι μια παράσταση σταθμός για το ελληνικό θέατρο.  Μέσα από τα τραγούδια, τα σατιρικά επεισόδια, ο θεατής διατρέχει όλες τις σημαντικές στιγμές του ελληνισμού: την Τουρκοκρατία, την επανάσταση του 1821, την βασιλεία του Όθωνα, τη Μικρασιατική καταστροφή, τον πόλεμο του 1940.


Φτάνοντας στην οδό Ιπποκράτους, αντικρίζω μια τεράστια ουρά κόσμου συγκεντρωμένη έξω από το θέατρο. Αν μη τι άλλο σε τέτοια δύσκολη εποχή, είναι όμορφο να επιμένουν οι άνθρωποι, να βγαίνουν από το σπίτι τους, να συναντιόνται με τους φίλους τους, να παρακολουθούν θεατρικές παραστάσεις, να διαβάζουν, να ανταλλάσσουν απόψεις, να συνεχίζουν, να προβληματίζονται, να αντιστέκονται σε αυτή την παράνοια που μας περικυκλώνει.


Καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης, προσπαθούσα να φανταστώ πως θα ήταν εκείνο το πρώτο της ανέβασμα με την Τζένη Καρέζη, τον Ξυλούρη, τον Παπαγιαννόπουλο, τον Ευγένιο Σπαθάρη, τον Καζάκο κ.α. Εκείνη η παραγωγή τότε ισοδυναμούσε με πολιτική πράξη. Το σπονδυλωτό σατιρικό κείμενο του Καμπανέλλη «Το μεγάλο μας τσίρκο» αποτελεί ένα μάθημα ιστορίας και αυτογνωσίας. Είναι φοβερό όταν σκέφτεσαι πως ο Καμπανέλλης έγραψε και ανέβασε αυτό το τολμηρό έργο εν μέσω της δικτατορίας. Μια ξεχωριστή προσωπικότητα, μυαλό, οντότητα και σπάνιος άνθρωπος... Αυτό το ευρηματικό του θεατρικό κείμενο, αξίζει να διαβαστεί από όλους μας.
Αρκετά τα σημεία που σε συγκινούν και ακουμπούν αληθινές χορδές της ψυχής.

Επιλέγω ενδεικτικά εδώ να μοιραστώ ένα απόσπασμα από το έργο, όπου ο Καμπανέλλης θίγει το ιστορικό γεγονός της (σχεδόν άγνωστης) Επανάστασης της 3ης Σεπτεμβρίου :


ΡΩΜΙΟΣ : Δε μου λες. Τι είναι η 3η Σεπτεμβρίου ; 



ΡΩΜΙΑΚΙ : Σιγά ! Οδός. Την οδός 3η Σεπτεμβρίου δε ξέρουμε ; 



ΡΩΜΙΟΣ : Ορίστε ! Γιατί τη λένε 3η Σεπτεμβρίου ; Τι έγινε στις 3 του Σεπτέμβρη ; 



ΡΩΜΙΑΚΙ : Γιορτάζει κανένας άγιος ; 



ΡΩΜΙΟΣ : Όχι ! 



ΡΩΜΙΑΚΙ : Καμιά αγία ; 


ΡΩΜΙΟΣ : Ούτε ! 

ΡΩΜΙΑΚΙ : Είναι θρησκευτική εορτή ; 

ΡΩΜΙΟΣ : Μωρέ άμα ήτανε θρησκευτική γιορτή θα την ήξερες κι απ' το σχολειό σου κι απ' τη μαμά σου. 

ΡΩΜΙΑΚΙ : Είναι τίποτα σαν εθνική εορτή

ΡΩΜΙΟΣ : Όχι σαν ! 



Τρεις του Σεπτέμβρη, μανάδες, γέροι και παιδιά,
στα παραθύρια βγείτε και θωρείτε
τι φέρνουνε στο βασιλιά
βαθιά γραμμένο στα χαρτιά
τρεις του Σεπτέμβρη μάνες, γέροι και παιδιά.

Και ακολουθεί το παρακάτω απόσπασμα - τόσο καυστικό, πανέξυπνο
 (και δυστυχώς τραγικά επίκαιρο για τη σημερινή εποχή)... :



(Στη σκηνή οι Μεγάλες Δυνάμεις συζητούν, ενώ πίσω τους ο Χορός κινείται με αργές κινήσεις, γράφει συνθήματα και πανό, ετοιμάζει την κινητοποίησή του διεκδικώντας «Σύνταγμα», «Ελευθερία», κλπ.)

ΑΓΓΛΙΑ : Να έχουν Σύνταγμα ή να μην έχουν ;

ΡΩΣΙΑ : Αφού δεν είχαν γιατί να έχουν ;

ΑΥΣΤΡΙΑ : Θα τους παρέσυραν αυτοί που έχουν ! (κοιτάζει απειλητικά προς τη Γαλλία)

ΑΓΓΛΙΑ : Να αρκεστούν εις αυτά που έχουν !

ΓΑΛΛΙΑ : Δεν είναι και ώριμοι για να το έχουν !

ΡΩΣΙΑ : Είναι κι ανώριμοι για να το έχουν.

ΓΑΛΛΙΑ : Για το καλό τους ας μην το έχουν.

ΑΓΓΛΙΑ : Δεν επιτρέπεται να το έχουν.

ΑΥΣΤΡΙΑ : Αποφασίζουμε να μην το έχουν.

ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ : Να μην το έχουν.

ΑΓΓΛΙΑ : Αγγλία

ΓΑΛΛΙΑ : Γαλλία

ΑΥΣΤΡΙΑ : Αυστρία

ΡΩΣΙΑ : Ρωσία

ΑΓΓΛΙΑ : Κοσμοκρατία

ΓΑΛΛΙΑ : Κεφαλαιοκρατία

ΑΥΣΤΡΙΑ : Τρομοκρατία

ΡΩΣΙΑ : Τσαροκρατία

ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ : Ιερά Συμμαχία

Και ... (τραγουδούν και χορεύουν)

Είμαστε τέσσερις δυνάμεις
Με καθήκοντα υψηλά
Η Ευρώπη να μην πάθει
από των μικρών τα λάθη
Τρα λα λα λα λα λα λα

ΑΓΓΛΙΑ : Και αν επιμένουν να το έχουν ;

ΓΑΛΛΙΑ : Και αν το έχουν χωρίς να το έχουν ;

ΑΥΣΤΡΙΑ : Τι εννοείτε έχουν - δεν έχουν ;

ΓΑΛΛΙΑ : Εάν νομίζουν ότι το έχουν και εις την ουσία δεν το έχουν !

ΑΓΓΛΙΑ : Αυτοί θα χαίρουν πως το έχουν και μεις θα ξέρουμε πως δεν το έχουν ! 


ΡΩΣΙΑ : Έτσι θα έχουν χωρίς να έχουν και δε θα έχουν ενώ θα έχουν. 


ΑΥΣΤΡΙΑ : Αποφασίζουμε να έχουν. 


ΓΑΛΛΙΑ : Εάν εμποδίσουμε να έχουν υπάρχει κίνδυνος να έχουν


ΡΩΣΙΑ : Ο μόνος τρόπος να μην έχουν, είναι να αφήσουμε να έχουν. 


ΑΓΓΛΙΑ : Παράδειγμα όσα δεν έχουν. Είναι όσα αφήσαμε να έχουν. 


Στο τέλος της παράστασης κάποια λόγια, κάποιες στιχομυθίες σε συγκινούν πάρα πολύ. Και συγκρατείς τα λόγια του συγγραφέα για αυτή τη γη... : «Αν δεν με πιστεύετε, βάλτε το αυτί σας στο χώμα και ακούστε… Η γη μας χτυπάει με ογδόντα σφυγμούς… Ωραίους σαν από παλιό τύμπανο… Κάτι γίνεται… Κάτι γίνεται…» 

Θα ακούσεις τη γη να σου μιλάει, κάτι εδώ γεννιέται, κάτι δυνατό ανασαίνει στα σωθικά της και ζει...

«Πάει να πει στον τόπο μας, οι ρίζες μας είναι βαθιές, το χώμα δικό μας, κόβω, κόβεις, κόβει, κόβουμε, κόβετε, κόβουν τα κλαριά μας, τον κορμό μας, μα το χώμα ξαναφουσκώνει. Μια πράσινη φωνούλα ξαναβγαίνει και φωνάζει «εδώ είμαι».


Ο έργο του Καμπανέλλη πέτυχε το σκοπό του, ξεπερνώντας κάθε προσδοκία. Η παράσταση αφύπνισε τους ανθρώπους, που κατέκλυζαν το θέατρο. Το παρακολούθησαν περισσότεροι από 400.000 θεατές σε Αθήνα και επαρχία. Η Χούντα σύντομα κατάλαβε ότι ενέκρινε ένα αντιστασιακό έργο και έβαλε στο στόχαστρο και την παράσταση. 


Συνέλαβαν την Τζένη Καρέζη και την άφησαν στην απομόνωση για ένα μήνα. Τον Νοέμβριο του 1973 όταν αποφυλακίστηκε η Καρέζη επέστρεψε στο θέατρο αποφασισμένη και συνέχισε την ίδια ακριβώς παράσταση που έμεινε στην ιστορία. Το «Μεγάλο μας Τσίρκο» συνδύαζε καλλιτεχνική αρτιότητα, συναίσθημα, ταλέντο και πολιτική αφύπνιση. Το έργο και οι συντελεστές του στάθηκαν απέναντι στο τέρας της δικτατορίας χωρίς φόβο. 

Αξιόλογο το ανέβασμα του έργου από το ΚΘΒΕ. 
Αξίζουν συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές.  
Ξεχώρισε με την ερμηνεία του ο Ζαχαρίας Καρούνης. 


Σκεφτόμουν πως αν σήμερα γεννιόταν ένας νέος Καμπανέλλης, έγραφε ένα έργο για τη σημερινή εποχή, κάνοντας ιστορική αναδρομή, υποδεικνύοντας τα λάθη μας, το πιθανότερο είναι πως δε θα κατάφερνε κάτι. Δε θα μας ξεσήκωνε, γιατί πλέον οι άνθρωποι έχουμε πάψει να σκεφτόμαστε, να κριτικάρουμε, να είμαστε αληθινοί, ευαίσθητοι. Ο δυτικός κόσμος ζει πια στην πολιτική απάθεια και το ιδεολογικό κενό.  Το «Μεγάλο μας τσίρκο» του Καμπανέλλη δεν αποτελείται από ζώα, αλλά από ανθρώπους, από όλους εμάς... Πόσο εύστοχος ακόμη και ο τίτλος του έργου...


Βγαίνοντας από το θέατρο, σκεφτόμουν πως σε κάποιες παραστάσεις δεν γίνεται να μείνεις αδιάφορος. Τα λόγια μένουν μέσα σου και σε ακολουθούν για καιρό. Αμέσως μετά, πήγαμε σε ένα κουτούκι στα Εξάρχεια, ήπιαμε κρασί, φάγαμε, συζητήσαμε, ενώ στο διπλανό τραπέζι έπαιζε ζωντανή μουσική και καταλήξαμε όλοι να τραγουδάμε μαζί παρέα.  
Όμορφη βραδιά στην τόσο δοκιμαζόμενη Αθήνα της κρίσης του 2012, εκεί που είναι το «μαζί».  Οι τελευταίες πέντε λέξεις, καθόλου τυχαίες...


Related Posts with Thumbnails