«Αν η βλακεία δεν έμοιαζε τόσο πολύ με την πρόοδο, το ταλέντο, την ελπίδα ή τη βελτίωση, κανείς δε θα ήθελε να είναι βλάκας», έγραφε ο Ρόμπερτ Μουζίλ το 1931 όταν έκανε την προσπάθεια να δώσει ορισμό στη βλακεία μέσα από αφοριστικά κείμενα, πριν ακόμη δώσει σ' αυτά τη μορφή δοκιμίου που προέκυψε.
«…(την εξυπνάδα) βεβαίως και την εκτιμούν στον υποτελή, αλλά μόνο στο μέτρο που συνδυάζεται με άνευ όρων αφοσίωση. Τη στιγμή που θα λείψει το εχέγγυο αυτό, τη στιγμή που καθίσταται αμφίβολο αν η εξυπνάδα είναι προς όφελος του εξουσιαστή, τότε αυτή σπάνια θα ονομαστεί εξυπνάδα, και συχνότερα αλαζονεία, θρασύτητα ή πονηριά. Δημιουργείται συχνά μια κατάσταση λες και αυτή η εξυπνάδα αντιμάχεται την τιμή και την αυθεντία του εξουσιαστή, έστω και αν δεν απειλεί πραγματικά την ασφάλεια του.» (σ.40)
«Σε καιρούς προσωπικής ανασφάλειας, θα ονομαστούν "εξυπνάδα" η πονηριά, η βία, η εγρήγορση και η σωματική δεξιοσύνη. Σε καιρούς πνευματικής και, θα μπορούσε κανείς να πει, αστικής στάσης ζωής, τη θέση όλων αυτών θα πάρει η διανοητική εργασία.» (σ. 58)
«Δηλώνω λοιπόν, λίγο πριν ξεπεράσω το όριο, ανίκανος να συνεχίσω. Επειδή ένα βήμα ακόμα να κάναμε πέρα από το σημείο που σταματήσαμε, θα βγαίναμε από το πεδίο της βλακείας που δεν είναι ούτε θεωρητικό ούτε πολυποίκιλο, και θα μπαίναμε στο βασίλειο της σοφίας, σε μια έρημη περιοχή που την αποφεύγουν όλοι.» (σ. 91)
Το βιβλίο «Περί βλακείας» του Ρόμπερτ Μουζίλ, υπάγεται στη σειρά "Φάροι ιδεών" από τις εκδόσεις Μίνωας. Μια σειρά με διαχρονικά έργα σημαντικών συγγραφέων που συμβάλλουν στην ενίσχυση της κριτικής σκέψης.
Ρόμπερτ Μουζίλ, Περί βλακείας, μφρ. Α. Ιωαννίδου, Μίνωας, 2017
4 σχόλια:
Κλασικό!!!
Η βλακεία και η εξυπνάδα είναι μεν χαρακτηριστικά διαταξικά, με διαφορετικά πρόσημα ανάλογα με την οπτική κρίσης, αλλά υπάρχει και η εξής ενδιαφέρουσα σκέψη, ξεκινώντας από τον προσδιορισμό του ότι «βλακεία» ετυμολογικά αναφέρεται στην «μαλακότητα, την νωθρότητα, την τεμπελιά του μυαλού, δηλαδή το ότι κάποιος, ενώ έχει νοητικές δυνατότητες, δεν τις χρησιμοποιεί». Χαρακτηριστικά τα οποία ενθαρρύνονται σε ένα περιβάλλον όπου μηχανές, υπολογιστές, και τεχνολογικά βοηθήματα μειώνουν τον απαραίτητο φόρτο εργασίας. Τα τεχνολογικά αυτά επιτεύγματα χρειάζονται εξυπνάδα (και μόρφωση) για να δημιουργηθούν, όμως καλλιεργούν βλακεία :-)
@ Κατερίνα Τοράκη: Και πάντα τελικά επίκαιρο :)
@ Thinks: Πολύ σωστή σκέψη. Και μπορεί ένα ισχυρό όπλο στα χέρια μας να γίνει εύκολα αυτοκαταστροφικό από μια ...λάθος χρήση.
Δημοσίευση σχολίου