8 Φεβρουαρίου 2021

4 + 1 πράγματα που σώζουν τη ζωή μου


Τι καιρούς ζούμε πάλι! Πρωτόγνωρες καταστάσεις, μια εποχή γεμάτη προκλήσεις. Ο κόσμος, όπως τον ξέραμε, αλλάζει. Όλα όσα συμβαίνουν θα καθορίσουν την ποιότητα και τον τρόπο ζωής μας για τα επόμενα χρόνια. Το τελευταίο διάστημα λαμβάνω μηνύματα σας με ιδέες για αναρτήσεις. Κάποιοι μου στέλνετε πόσο σας αρέσουν οι φωτογραφίες, άλλοι ζητάτε προτάσεις για αναγνώσεις βιβλίων, άλλοι -αρκετοί πλέον- μηνύματα που συνοψίζονται στις ερωτήσεις: «Πώς θα ισορροπήσω με όλα όσα συμβαίνουν;». «Πώς να την παλέψω με την καραντίνα;». «Πώς να έχω θετικότητα εν μέσω τέτοιου χάους;». Το τελευταίο μήνυμα που έλαβα χτες στο inbox της σελίδας στο facebook ήταν «Πώς να μην πάθω κατάθλιψη;»

Ειλικρινά δε νομίζω ότι είμαι ο κατάλληλος άνθρωπος για να απαντήσω στις παραπάνω ερωτήσεις. Όμως αυτό για το οποίο είμαι βέβαιη είναι ότι έχω αρκετές φορές αισθανθεί όπως εσείς που μου στείλατε τέτοια μηνύματα. Έχω περάσει και περνάω δύσκολες καταστάσεις, έχω βιώσει αποτυχίες, αδιέξοδα, ό,τι ίσως δε μπορείτε να φανταστείτε. Στις ερωτήσεις σας λοιπόν, θα έλεγα ότι ο καθένας έχει τις δικές του άμυνες, τις δικές του αντιστάσεις στις αμέτρητες προκλήσεις, κρίσεις. Μου δίνετε ώθηση να μοιραστώ μαζί σας κάποια πράγματα που λειτουργούν σε μένα ως προσωπικές νησίδες και καταφύγια. Πέντε συνήθειες που έχουν σώσει τη ζωή μου - έως σήμερα. 

1. Τα βιβλία σώζουν τη ζωή μου!

Είναι τόσο παρήγορο ότι υπάρχουν τόσα εξαιρετικά βιβλία που μας περιμένουν να τα διαβάσουμε. Βιβλία γεμάτα έμπνευση, απαντήσεις, προτάσεις, μαγεία, αφηγήσεις, διαλόγους, γνώσεις, διεξόδους. Όποιος δεν έχει χαθεί στις σελίδες κάποιων βιβλίων, δεν έχει γνωρίσει αυτή τη μαγική πύλη προς το άγνωστο. Διαβάζοντας είναι σαν να μπαίνεις σε μια σοφίτα, σε ένα καταφύγιο, το οποίο σε προστατεύει από τη σκληρότητα της εποχής. Ειδικά τώρα το βλέπω πολύ καθαρά. Αν δε διάβαζα θα ήμουν μια άλλη.  Τα βιβλία σώζουν καθημερινά τη ζωή μου.

Κάποιες αναρτήσεις με προτάσεις βιβλίων: λίστα Ιλίστα ΙΙλίστα ΙΙΙλίστα IV. Άμεσα θα δημοσιευθεί και άλλη καινούργια με πρόσφατες αναγνώσεις. Σας τη χρωστάω. 



2. Περπατώντας

Η κίνηση και το περπάτημα είναι ζωτικό κομμάτι της καθημερινότητας και της ζωής μου. Όχι μόνο τώρα λόγω της πανδημίας. Αγαπώ να περπατώ στη φύση -στο δάσος και στη θάλασσα. Η φύση είναι θεραπεία. Αλλά επίσης μου αρέσει πολύ να περπατώ και στην Αθήνα. Το περπάτημα βάζει σε σειρά τις σκέψεις, φέρνει τα προβλήματα στο ύψος τους ή εμένα σε ένα ανάστημα καλύτερο μπροστά τους ώστε να τα κοιτάξω κατάματα. Περπατήστε. Η κίνηση αλλάζει τα συναισθήματα μας. Όταν κινούμαστε, θαύματα συμβαίνουν στο σώμα και στον εγκέφαλο μας. Οι σκέψεις αλλάζουν, ιδέες έρχονται, μεταβάλλεται η οπτική όπως το τοπίο τριγύρω. Κλείστε τις οθόνες και βγείτε έξω. Στους δρόμους της πόλης, της φύσης. 

Αμέτρητες προτάσεις έχουμε μοιραστεί όλα αυτά τα χρόνια στο blog για περίπατους στην Αθήνα, όπως στα υπέροχα Αναφιώτικα, στον Εθνικό Κήπο, στο Αισθητικό Δάσος Καισαριανής, βραδινοί περίπατοι στην Πλάκα, στην αγαπημένη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, στο Ζάππειο, στη Φιλοθέη, στο Πεδίο του Άρεως  και αμέτρητες άλλες στην ετικέτα "Αθήνα".

3. Το γράψιμο

Η γραφή για μένα είναι ανάγκη. Γράφω από πολύ μικρή. Το blogging υπήρξε μια φυσική εξέλιξη αυτού του τρόπου έκφρασης. Ακόμη όμως και σήμερα, μου αρέσει να καταγράψω με το μολύβι ιστορίες, σκέψεις, συναισθήματα, στιγμές, ακόμη και τους στόχους της κάθε μέρας σε λίστες. Το journaling αποτελεί για μένα βασικό κομμάτι της καθημερινότητας μου. Πλέον οι επιστήμονες έχουν καταλήξει ότι τα οφέλη του γραψίματος είναι πολλά. Βοηθάει στην αποφόρτιση, στο να μαθαίνεις, γίνεσαι πιο δημιουργικός, ενισχύει τη μνήμη και την αποτύπωση της αλήθειας του καθένα μας. Αυτή την τακτική ακολουθούσε και ο Μάρκος Αυρήλιος, όταν στην πρώτη γραμμή του πολέμου, μέσα σ' ένα αντίσκηνο, κατέγραφε τους συλλογισμούς του, έδινε στον εαυτό του συμβουλές, τον εμψύχωνε με τη δύναμη της φιλοσοφίας. Έγραφε για να αντέξει τις δυσκολίες. Σήμερα αυτές οι σημειώσεις αποτελούν τα "Εις εαυτόν", συλλογή γραπτών που έχουν εκδοθεί αναρίθμητες φορές. Αποτελεί ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα και σοφά κείμενα, μια πυξίδα ζωής. Προσωπικά όταν γράφω είναι σαν να με καλύπτει ένα κουκούλι, κάτι σαν προστατευτικός φλοιός να δημιουργείται γύρω μου και με καλεί να συνεχίσω, να ονειρευτώ, να δημιουργήσω, να δραπετεύσω απ' όσα συμβαίνουν και σκέφτομαι. Έχω πάντα μαζί το journal μου, κάθε μέρα του έτους.


4. Δια βίου μάθηση

Η διαδικασία της δια βίου μάθησης, η συνεχής εξέλιξη, δίψα, περιέργεια για καθετί καινούργιο. Η μάθηση είναι χαρά. Ευτυχώς υπάρχουν άπειρα πράγματα που δε γνωρίζουμε και άλλα τόσα που δε θα προλάβουμε να γνωρίσουμε. Η αίσθηση ότι η εξέλιξη ποτέ δε σταματά, δίνει νόημα στη ζωή. Είμαστε μαθητές. Υπάρχουν τόσα πράγματα ακόμη να ανακαλύψουμε. Και ειδικά σήμερα με το διαδίκτυο, μας προσφέρονται ελευθέρα πηγές και πόροι από κάθε πανεπιστήμιο του κόσμου εντελώς δωρεάν -δοκιμάστε, αν δεν το έχετε ήδη κάνει το coursera. Το μόνο που χρειάζεται είναι αυτή η δίψα. Αν ξεκινήσεις το ταξίδι της δια βίου εκπαίδευσης, δε θα σταματήσεις να το επιθυμείς ποτέ. Δίνει σκοπό, νόημα και ώθηση.


5. Ευγνωμοσύνη 

"Εὐγνώμων γίνου" έγραφε ένα από τα δελφικά παραγγέλματα. Να είσαι δηλαδή ευγνώμων. Η ευγνωμοσύνη είναι καθημερινή μου συνήθεια. Για τους ανθρώπους μου -οικογένεια, φίλους- και όσα με περιβάλλουν. Ευγνωμοσύνη για κάθε όμορφη στιγμή της κάθε ημέρας. Μια άσκηση παρατήρησης προς τη ζωή που ακόμη και εν μέσω μιας οικονομικής κρίσης, ακόμη και εν μέσω μιας πανδημίας, ακόμη και εν μέσω μεγάλου πένθους και μοναξιάς, δίνει δώρα. Στο τέλος κάθε μέρας -ακόμη και εκείνες που μοιάζει δύσκολο- εστιάζω στα καλά της.  Ευγνωμοσύνη για την υγεία, την προσφορά, τις νέες εμπειρίες, το κάθε σήμερα. Από το νερό που ήπια, το φαγητό που γεύτηκα και άλλα καθόλου δεδομένα για πολλούς ανθρώπους.

Σίγουρα υπάρχουν οι μέρες που μοιάζει να μη λειτουργεί τίποτα καλά, υπάρχουν αδιέξοδα, δυσκολίες. Τότε αυτά τα πράγματα, αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Ο καθένας έχει τις δικές του διεξόδους και τα δικά του καταφύγια. Γράψτε μου και εσείς στα σχόλια, δικές σας ιδέες, συνήθειες για όσα σώζουν τη ζωή σας!

17 Δεκεμβρίου 2020

Κωδικός έξι: Περπατώντας

 


Περπατώντας, ανακαλύπτοντας ξανά μονοπάτια στο δάσος των παιδικών μου χρόνων

Μόλις ανακοινώθηκε η πρώτη καραντίνα και ως αποτέλεσμα έκλεισε η επιχείρηση στην οποία εργαζόμουν, αισθάνθηκα ασφυξία. Τι επιλογές υπήρχαν πλέον στην Αθήνα; Τα κύρια ενδιαφέροντα μου περιστρέφονται στον πολιτισμό. Η απασχόληση μου ήταν στον πολιτιστικό τομέα. Η αλήθεια είναι ότι μια πόλη με κλειστά θέατρα, κλειστά καφέ, κλειστά σινεμά, κλειστά γυμναστήρια, κλειστά βιβλιοπωλεία, κλειστά σχεδόν όσα αγαπούσα, δεν ήταν η Αθήνα μου. Ένιωσα σοκ. Αγαπώ το άστυ, το ξέρετε, είμαι άνθρωπος της πόλης. Όμως εν μέσω πανδημίας, εγκλεισμού και τόσων απαγορεύσεων, οι προηγούμενες καθημερινές μου συνήθειες έμοιαζαν σαν ουτοπίες. 

 

Αμέσως με την ανακοίνωση του πρώτου lockdown έφυγα δίχως σκέψη στην εξοχή. Βρέθηκα σε απομόνωση, στράφηκα στην καθημερινή γραφή και στο διάβασμα. Η αλήθεια είναι ότι απολαμβάνω ως άνθρωπος τη μοναχικότητα και την ηρεμία. Την επιζητώ συχνά και όσο μπορώ την προστατεύω. Μα για πρώτη φορά βρέθηκα με τέτοιο τρόπο, μακριά από την Αθήνα και φίλους, για μήνες στη φύση σε μια χρονιά με απρόοπτα και προσωπικές απώλειες. Επέλεξα να μην ταξιδέψω το καλοκαίρι, ακολουθώντας τους κανόνες, αποφεύγοντας όσο γινόταν τις μετακινήσεις. Στη φύση η απόλυτη ησυχία, εν μέσω καραντίνας, ήταν ξεχωριστή εμπειρία για μένα.


Επέλεγα τον κωδικό έξι και περπατούσα. Έκανα το πρώτο μπάνιο στη θάλασσα Απρίλιο και το τελευταίο τέλη Νοεμβρίου. Βάδισα σε μονοπάτια που είχα να δω από μικρό παιδί. Οι σκέψεις που κατέγραψα όλες εκείνες τις μέρες είναι πολλές. Όμως σήμερα θα μοιραστούμε φωτογραφίες από τους περιπάτους στο βουνό των παιδικών μου χρόνων, όπου περνούσα όλα τα καλοκαίρια μου.

Ως παιδιά τα καλοκαίρια παίζαμε, εξερευνούσαμε και παρατηρούσαμε τη φύση. Είχαμε αστείρευτη ενέργεια και διάθεση ανακάλυψης. Μετά στραφήκαμε στις δουλειές. Προσωπικά σπούδαζα παράλληλα με τις εργασίες που έκανα, οπότε ήμουν απασχολημένη από πολύ πρωί έως αργά απόγευμα και έπειτα είχα διάβασμα ως το βράδυ. Κάποιες φορές σαββατοκύριακα και σε γιορτές.



Η μαγεία που κρύβει η φύση είναι ανυπέρβλητη

Το αγαπημένο μου δάσος είχα, λοιπόν, να το διασχίσω δεκαετίες, χρόνια ολόκληρα. Καθώς περπατάω με όλες τις αισθήσεις μου ζωντανές, έρχονται μπροστά μου αναμνήσεις. Το σώμα θυμάμαι, όπως και η ψυχή. Ανθρώπους αλλά και τόπους. Μπορεί να νομίζουμε ότι όσα αντιλαμβανόμαστε στα πρώτα μας βήματα ξεχνιούνται και χάνονται, όμως αντίθετα είναι η βάση για όσα ακολουθούν. Μα είναι και αυτή η μαγεία των δασών, μια ενέργεια που γίνεται άμεσα αισθητή μέσα σου. 



Ως παιδί είχα τεράστια λατρεία στην EniD Blyton, διάβαζα με μανία τα βιβλία της. Έδινα το χαρτζιλίκι κάθε εβδομάδας για το επόμενο βιβλίο κάθε σειράς της, ώσπου τελικά περήφανη τα μάζεψα όλα στη βιβλιοθήκη. Είχαμε φτιάξει μια ομάδα και σαν τους ήρωες των βιβλίων -δηλαδή σαν άλλοι "Μυστικοί 7", σαν άλλοι "Πέντε φίλοι" και σαν άλλα "Πέντε λαγωνικά"- βιώναμε κυριολεκτικά φανταστικές ιστορίες, χρησιμοποιούσαμε "μυστικούς κωδικούς" και καταστρώναμε περιπέτειες στο δάσος.


Έτσι και τώρα, χρόνια μετά, στέλνω το κωδικό έξι και περπατώ στα ίδια μονοπάτια. Νιώθω σαν εκείνο το μικρό κορίτσι που τρέχει στο δάσος και ενθουσιάζεται με το παραμικρό. Με ένα λουλούδι, μια πεταλούδα, τα δέντρα, τους ήχους, τα πουλιά, τη βροχή, τον αέρα. Είμαι κομμάτι αυτού του δάσους. Ανήκω εδώ. Όσα χρόνια και αν έχω να το περπατήσω, το θυμάμαι. Όπως νομίζω με θυμάται και εκείνο.  


Μικρή πίστευα ότι στα δάση υπάρχουν ξωτικά, νεράιδες και πως αν "σταθώ τυχερή" θα δω να ξεπροβάλλει μέσα από την κουφάλα ενός δέντρου κάποιο στρουμφάκι, αν το ακολουθούσα θα έβρισκα το στρουμφοχωριό. Φαντάζεστε την υπέρτατη έξαρση και μόνο στην πιθανότητα να συμβεί κάποτε αυτό. Οπότε, όπως έλεγε και η εισαγωγή της αγαπημένης μου παιδικής εκπομπής, κοιτούσα πάντα στο δάσος μήπως δω κάποιο.



Να είμαι, πάλι εδώ στις καραντίνες του σωτήριου δίσεκτου έτους 2020. 


Θαυμάζοντας το φως καθώς περνά μέσα στα κλαδιά. Τα χρώματα και τους καρπούς τους. Την ιστορία και τις ιδιότητες που κουβαλά το κάθε είδους δέντρου, λουλουδιού ή θάμνου. Τις ιστορίες που γεννιούνται στο μυαλό.

Αγριολούλουδα του χειμώνα: Κυκλάμινα και κρόκοι 



Κυκλάμινα του χειμώνα. Από τα πιο όμορφα αγριολούλουδα της Ευρώπης. Μοιάζουν τόσο εύθραυστα, αδύναμα και όμως ανθίζουν στα πιο δύσκολα, δύσβατα σημεία. Τι αξιοθαύμαστα! Πραγματικά δε χορταίνω να τα παρατηρώ. Μοιάζουν σαν να στηρίζονται σε μια λεπτή κλωστή, και όμως αντέχουν τις πιο ακραίες καιρικές αντιξοότητες. Τον πολύ δυνατό αέρα, το χιόνι, το παγετό, το κρύο. Πώς γίνεται να μην τα θαυμάσεις; 


Στην παραπάνω εικόνα όπως φαίνεται, έχουν φυτρώσει κυριολεκτικά μέσα στις πέτρες ενός βράχου - στάθηκα για να τα φωτογραφίσω.  


 Κυκλάμινα που σε λίγο θα ανθίσουν και η θάλασσα πίσω στο φόντο από ψηλά.  


Κρόκοι Λαυρεωτικής. Δίπλα μια πέτρα σε σχήμα καρδιάς. 
Θαύματα υπάρχουν εκεί έξω, αρκεί να μπορέσεις να τα δεις. 


Η φύση είναι γεμάτη ενέργεια αγάπης και μαγεία!

Το πνεύμα των βουνών, της φύσης



Νιώθω ότι στη φύση ο άνθρωπος επικοινωνεί με όλες τις αισθήσεις του με μια ανώτερη δύναμη.  Όταν περπατάω στο βουνό, αισθάνομαι ότι συνδέομαι και επικοινωνώ με κάτι υψηλότερο από εμένα. Αυτό το πνεύμα των δασών που είναι εκεί, κοντά, μπροστά, τριγύρω σου. Αυτή η απίστευτη αύρα που σε περικυκλώνει. Εκείνη τη στιγμή αν μπορούσα να κλάψω θα ήταν από χαρά και από απεριόριστο θαυμασμό στο περιβάλλον που μας περιβάλλει - εύχομαι να το σεβόμαστε, μακάρι να το προστατεύσουμε. Εμείς το έχουμε ανάγκη. Του χρωστάμε. Δε μας χρωστάει εκείνο.



Στρέφω τη ματιά μου προς τον ουρανό. Γεμίζω θαυμασμό και μια τεράστια ανάγκη να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ που υπάρχω και μπορώ να γίνομαι ένα με τη φύση. Με τα πεύκα, τους ελεύθερους γλάρους, την υπέροχη απέραντη θάλασσα, τον ουρανό, τις ελιές, τις πέτρες, τους θάμνους, τα σύννεφα, τον ήλιο. Είμαστε συνδεδεμένοι μαζί τους, είναι κομμάτι μας αυτή η ομορφιά. 



Μπροστά σου εικόνες σαν πολύτιμα έργα τέχνης ενός άγνωστου δημιουργού. Ξεπερνάνε σε αισθητική τα μεγαλύτερα και σπουδαιότερα έργα στην ιστορία της τέχνης. Αυτά αποτελούν την έμπνευση τους. 

Ο βράχος στη μέση του πελάγους. Το καΐκι που σχίζει τη θάλασσα στα δύο, δημιουργώντας σχηματισμούς. Οι γλάροι που πετάνε ανέμελοι, δίχως άγχος, φόβο και βιασύνη. Αγναντεύοντας, παρατηρώντας και ξαφνικά βουτώντας μέσα στη θάλασσα, αρπάζοντας την τροφή τους. Ο ορίζοντας που δε σταματά πουθενά, συνεχίζει μέχρι το άπειρο. Στο βάθος κάποια καράβια. Εγώ και η σκιά μου στα δέντρα. Στιγμιαία αίσθηση αρμονίας και ελευθερίας.  



Ευγνωμοσύνη 

Βαθιές ανάσες και ευγνωμοσύνη για κάθε ένα δευτερόλεπτο της ζωής. Υπάρχει κάτι άλλο σίγουρα, το οποίο ίσως να μην ανακαλύψουμε ποτέ. Τα πάντα είναι δανεικά και εμείς έχουμε την τύχη να είμαστε προσωρινοί παραθεριστές σε αυτό το μοναδικά υπέροχο πανδοχείο που ονομάζεται Γη.  


Ας είμαστε ευγνώμονες για όσα υπήρξαν, όσο διήρκησαν και όσα θα έρθουν. Να εκτιμάμε τα μικρά καθημερινά θαύματα της ζωής. Δεν έχουμε τίποτα άλλο δικό μας, παρά μονάχα το τώρα. Τις μικρές στιγμές που απολαμβάνουμε μέσα στη μέρα και την αγάπη. Το μεγαλείο της ζωής είναι τεράστιο, όσο η πιο καλοσυνάτη, περίεργη και φιλεύσπλαχνη καρδιά ενός ανθρώπου. 



 Ο ΞΕΝΟΣ 
(Charles Baudelaire 1821-1867)

-Ποιόν αγαπάς πιο πολύ, άνθρωπε αινιγματικέ, πες μου; Tον πατέρα σου, τη μητέρα σου, την αδερφή σου ή τον αδερφό σου;
-Δεν έχω ούτε πατέρα, ούτε μητέρα, ούτε αδερφή, ούτε αδερφό.
-Τους φίλους σου;
-Κάνετε χρήση μιας λέξης που μου έχει μείνει μέχρι τώρα άγνωστη.
-Την πατρίδα σου;
-Αγνοώ σε πoιο γεωγραφικό πλάτος είναι η θέση της.
-Την ομορφιά;
-Θα την αγαπούσα με προθυμία θεά και αθάνατη.
-Το χρυσάφι;
-Το μισώ όπως εσείς μισείτε το Θεό.
-Ε ! Λοιπόν εσύ τι αγαπάς παράξενε ξένε;
-Αγαπώ τα σύννεφα…τα σύννεφα που περνούν…εκεί πέρα…τα υπέροχα σύννεφα! 

24 Νοεμβρίου 2020

Μέρες καραντίνας ΙΙ

 

LockDown II 
Quarantine diaries I, II


Κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας, έγραφα καθημερινά. Αμέσως από την πρώτη μέρα στράφηκα στη γραφή. Από εκείνες τις μέρες προέκυψε ένα ημερολόγιο καραντίνας και ένα θεατρικό έργο. Το θεατρικό κείμενο το κατέθεσα στο διαγωνισμό που προκήρυξε εν μέσω της πρώτης καραντίνας το Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη. Λίγες μέρες πριν το δεύτερο lockdown, ενημερώθηκα ότι το θεατρικό κέρδισε στο διαγωνισμό συγγραφής. Θα παρουσιαστεί στο κοινό, μόλις οι υγειονομικές συνθήκες επιτρέψουν ν' ανοίξουν τα θέατρα. Θα σας ενημερώσω και θα χαρώ όσοι μπορέσετε να δείτε την παράσταση. Ανυπομονώ να δω να ζωντανεύει στη σκηνή το κείμενο μου, και αυτό ήταν ίσως το πιο ευχάριστο νέο αυτής της χρονιάς που σε λίγο θα τελειώσει.

Οι μέρες της δεύτερης καραντίνας, δε θυμίζουν εκείνες της πρώτης. Αυτή τη φορά είμαστε εξοικειωμένοι με τα μέτρα και τις απαγορεύσεις κυκλοφορίας, αλλά είμαστε πιο κουρασμένοι, πιο στρεσαρισμένοι. Mέρες με ανασφάλεια, εντατικές που γεμίζουν, μετρώντας νεκρούς και ανθρώπους που φεύγουν. Αναρωτιόμαστε αν θα υπάρξει τρίτη και τέταρτη καραντίνα, και τις συνέπειες τους.  

Όταν ανακοινώθηκε τον Μάρτιο το πρώτο lockdown, ήταν σοκ για όλους μας. Για εμένα μια Αθήνα με κλειστά θέατρα, βιβλιοπωλεία και μουσεία, χωρίς βραδινούς περίπατους, δεν είναι η πόλη μου. Προφανώς και άλλα, αρκετά πράγματα λείπουν. Υποθέτω όμως ότι τελικά καμία αξία δεν έχει αυτό όταν ξεσπά μια πανδημία που αφανίζει ζωές. Σε τέτοιες συγκυρίες όλα μπαίνουν κυνικά στην άκρη. 

Σε αυτή τη δεύτερη καραντίνα, επιστρέψω στο αρχείο του ημερολογίου της πρώτης και καταγράφω κάποιες στιγμές των ημερών. Παράλληλα επικεντρώνομαι στη συγγραφή πεζών κειμένων. Φωτογραφίζω. Περπατώ. Παρατηρώ. Στρέφομαι στη φύση. Τελικά ανάλογα με το πώς, το πού και το με ποιους επιλέγεις να περάσεις την καραντίνα, εκεί ανήκει και η καρδιά σου. Ίσως για αυτό ακούμε για τόσους πολλούς χωρισμούς, έξαρση της ενδοοικογενειακής βίας σε όλο τον κόσμο. Οι καραντίνες σε φέρνουν απέναντι στο εσωτερικό εαυτό σου, στα θέλω, στις επιλογές σου. 

Κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον, η πανδημία θα είναι παρελθόν. Ας στραφούμε σε όσα, όσους αγαπάμε.  Ας χαιρόμαστε το "τώρα", όσο προκλητικές και αν είναι οι εποχές. 





12 Νοεμβρίου 2020

Κραταιά ως θάνατος αγάπη*

«Είμαστε φτιαγμένοι από τα υλικά των ονείρων 
και ύπνος κυκλώνει τη σύντομη ύπαρξή μας. 
Γιατί όλα τα υλικά αέρας είναι.» 
(Τρικυμία, Ο.Σαίξπηρ, Πράξη Δ)

Τις προηγούμενες μέρες στράφηκα σε βιβλιογραφία διαβασμένη χρόνια πριν, σχετικά με το πώς αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι το μυστήριο του θανάτου από καταβολής του κόσμου. Από την αρχαία εγγύς Ανατολή (Σουμέριοι, Ακκάδιοι, Βαβυλώνιοι, Ασσύριοι, Αιγύπτιοι), τους Κέλτες και τη γιορτή του θανάτου, τους αρχαίους Έλληνες. Είναι εντυπωσιακό το πώς οι αρχαίοι πολιτισμοί προσπάθησαν να αποδεχτούν, να ερευνήσουν και να ερμηνεύσουν το θάνατο με τη φιλοσοφία, αναζητώντας απαντήσεις.

Έπειτα έτυχε να διαβάσω ότι επιστήμονες κάνουν έρευνες για να βρουν το ελιξίριο της ζωής, ώστε να ζούμε έως εκατόν πενήντα χρόνια.   Ο σύγχρονος άνθρωπος προσπαθεί να νικήσει το θάνατο, με το να επιμηκύνει περισσότερο τη ζωή. Δεν αναζητά πια απαντήσεις για το μετέπειτα, μοιάζει να εθελοτυφλεί. Και όμως ο θάνατος είναι το μόνο βέβαιο στη ζωή.

Σήμερα η μεγάλη δύναμη είναι η τεχνολογία και η επιστήμη. Οι απαντήσεις για θεμελιώδη ερωτήματα της ύπαρξης, παραμένουν οι ίδιες με όσες είχαν δοθεί στην αρχαιότητα. Καμία νέα προσέγγιση δεν έχουμε κάνει σε αυτά τα ερωτήματα. Σε εκείνα τα κείμενα αναζητούμε απαντήσεις ή δε ψάχνουμε καν απαντήσεις. Τις θάβουμε. Είμαστε ανάπηροι πνευματικά. Θεωρούμε άβολο ή άσκοπο να προβληματιστούμε, να φιλοσοφήσουμε, χαμένο χρόνο, ίσως πολυτέλεια.

Δε αγγίζουμε το θέμα. Είναι ο μεγάλος φόβος, η αχίλλειος πτέρνα του σύγχρονου ανθρώπου.


Πεθαίνουμε, χανόμαστε ως σώματα από αυτό τον κόσμο. Δεν γνωρίζουμε τι μπορεί να ακολουθεί. Κάνουμε παιδιά για να νικήσουμε το θάνατο. Σκοτωνόμαστε μεταξύ μας για να επικρατήσει ο ένας περισσότερο του άλλου. Αγαπημένοι χάνονται και μένουν πίσω τα ρούχα τους, τα αγαπημένα τους πράγματα. Το αποδεχόμαστε, συνεχίζουμε, αποδεικνύοντας τη δύναμη του ανθρώπου, αλλά ταυτόχρονα και την ανημποριά του. Όσο και αν η επιστήμη προχωρά, δε θα νικήσει ποτέ τη δύναμη της φύσης. 

Ο θάνατος είναι η απόλυτη δημοκρατία που μας εξισώνει όλους. Όλοι θα χαθούμε και εσύ που με διαβάζεις, και εγώ που γράφω. Για την ακρίβεια από καθαρή τύχη είμαστε εδώ. Τίποτα δεν είναι δεδομένο. Και όμως αναλωνόμαστε σε ματαιοδοξίες, τι νόημα έχουν;



Αν κάπου υπάρχει μια απάντηση για τη ζωή και το θάνατο είναι στη φύση. Στα σπαρτά, στα λουλούδια, στα δέντρα. Στο τέλος που σηματοδοτεί την αρχή. Όλα γεννιούνται και πεθαίνουν, και ο άνθρωπος ως κομμάτι αυτής της φύσης ακολουθεί τον κύκλο της. Επιστρέφει στο χώμα, του δίνει τα συστατικά του και ενώνεται μαζί της.  Η επαφή με τη φύση απελευθερώνει. 

Τα ψηλά δέντρα, ζούνε περισσότερα χρόνια από εμάς, ψηλώνουν τόσο που ίσα τα φτάνει το μάτι του ανθρώπου. Τα υπεραιωνόβια ζωντανά βουνά που μιλάνε στη δική τους γλώσσα, ανασαίνουν και δίνουν πνοή σε όλους εμάς και αντί να τα ευγνωμονούμε, τα καίμε. Υπάρχουν σήμερα παιδιά στο δυτικό κόσμο που δεν τα έχουν αγγίξει ποτέ. 


Αν δεν υπήρχε ο θάνατος, τι θα κάναμε; Θα γράφαμε; Θα διαβάζαμε; Θα ζούσαμε με πάθος;   
Από την άλλη, πώς γίνεται να μην είμαστε συμπονετικοί, να γινόμαστε ανταγωνιστικοί, να "πεθαίνουμε" για την επιβίωση και εντέλει να μη ζούμε; Πόσο τραγικά αστείοι θα μοιάζουμε αν μας παρατηρεί κάποιος από απόσταση. 
 

Νομίζω ότι η ζωή κρύβει φοβερά μυστήρια, που αδυνατούμε να τα διανοηθούμε.  Ο θάνατος δεν εκμηδενίζει, τονίζει την αξία της αγάπης. Αν κάτι είναι τόσο δυνατό όσο ο θάνατος, αυτό είναι η αγάπη. Η αγάπη προς τη φύση, τον εαυτό μας, τα ζώα, τον άλλο. Δεν είναι η τεχνολογία, απόδειξη ανωτερότητας. Όσο εθελοτυφλούμε και χάνουμε την ουσία της ζωής, όσο καταστρέφουμε τη φύση, όσο πονάμε τους άλλους, όσο δεν αντιλαμβανόμαστε ότι όλα τελειώνουν σε μια στιγμή, είμαστε ήδη νεκροί. 

12/11/2020, ένας μήνας μετά παραμένει * δυνατή σαν το θάνατο η αγάπη 

Κραταιά ως θάνατος αγάπη*

*Από το "Άσμα Ασμάτων" του Σολομώντα.

Μετάφραση: Γιώργος Σεφέρης
Related Posts with Thumbnails