Το καλοκαίρι είναι εδώ. Ήδη αυτές τις μέρες διανύουμε τον πρώτο καύσωνα...
Τι καλύτερο από μια ημερήσια ή διήμερη εξόρμηση σε κάποιο από τα κοντινά νησιά στην Αθήνα.
Είμαστε τυχεροί να ζούμε σε μια πανέμορφη χώρα που εμφυσά συνεχώς ζωή...
Καθώς σαλπάραμε προς την Αίγινα, ένα κοπάδι γλάρων ταξίδευε παράλληλα μαζί μας.
Το ίδιο και στο ταξίδι της επιστροφής προς τον Πειραιά, όπου είχαμε συνοδοιπόρους εκτός από τους ελεύθερους, ταξιδιάρικους γλάρους και ένα εκθαμβωτικό ηλιοβασίλεμα.
Η Αίγινα δε φημίζεται για τις παραλίες της, όσο άλλα νησιά,
μα σε αποζημιώνει με τις όμορφες διαδρομές της...
Από την πόλη ακολουθήστε την παραθαλάσσια διαδρομή (προς τις παραλίες Μαραθώνα, Πέρδικα, Αιγινίτισσα κλπ) και απολαύστε τις βόλτες...
Αν θες βέβαια μπορείς να κάνεις μια στάση και στο Μοναστήρι του Αγίου Νεκταρίου.
Πρόκειται για ένα μεγαθήριο... το λες μαρμάρινο παλάτι...
Ένα κεράκι, μια ευχή μπορείς να την αφήσεις.
Ο Άγιος Νεκτάριος είναι συνυφασμένος με το νησί.
Η ιστορία της Αίγινας είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον Καποδίστρια. Τον πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδας και ένα από τους πιο άξιους πολιτικούς που υπήρξαν σε αυτό τον τόπο.
Η παρουσία του είναι έκδηλη παντού στο νησί. Έχει αφήσει μεγάλη παρακαταθήκη.
Ευχάριστη έκπληξη ήταν η παραπάνω ζωγραφιά του Καποδίστρια που αντίκρισα σε τοίχο της πόλης, καθώς τριγύριζα στο λιμάνι.
Οι βόλτες στο λιμάνι και στα σοκάκια της Αίγινας, αξίζουν πιο πολύ στο νησί.
Αίγινα, Ιούνιος 2016
Βράδυ στα σοκάκια της.
"Συλλογίζομαι την Αίγινα – το σπίτι, τον ήλιο, τη μπλάβη θάλασσα – και λέω τί τέρας πρέπει να ’ναι ο άνθρωπος, τι άπληστο θεριό η ψυχή, για ν’ αφήνει τέτοια ανεχτίμητα αγαθά και να περιπλανιέται μακριά, μέσα στη βροχή και στην ομίχλη"
Κατεβήκαμε στο λιμάνι και πρώτος προορισμός μας ήταν ο Ναός της Αφαίας.
Πρόκειται για ένα όνειρο για τους λάτρεις της κλασσικής παιδείας και του αρχαιοελληνικού πολιτισμού το να τον επισκεφτούν. Υπάρχουν άνθρωποι που έρχονται από τα πέρατα του κόσμου για να θαυμάσουν αυτά τα αρχιτεκτονικά οικοδομήματα και να αφουγκραστούν τα μηνύματα που ακόμη έχουν να δώσουν προς τον κόσμο.
Περιδιαβαίνοντας τον Ναό σκεφτόμουν πόσοι από τους νεοέλληνες έχουν τη λαχτάρα να τον επισκεφτούν. Πόσοι τον έχουν ως "στόχο" στη λίστα των ταξιδιών τους, ή πόσοι συνδυάζουν τα ταξίδια τους με κάποιο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Φοβάμαι πως η απάντηση δε θα μας εκπλήσσει.
Υπάρχει όντως κάτι το ιερό σε αυτούς τους χώρους, κάτι που είναι πέρα από θρησκείες, θεότητες και φανατισμούς. Έχει να κάνει με τη πίστη στο θαύμα του ανθρώπινου πνεύματος, του μυαλού, της φαντασίας και της ανάτασης του ατόμου. Ό,τι λείπει και τείνει να εκλείψει από την εποχή μας.
Περπατήσαμε περιμετρικά του ναού, διαβάζοντας την ιστορία του.
Οι μύθοι αναφέρουν ότι η Αφαία, που ταυτίζεται με τη Βριτόμαρτι, κόρη του Δία και της Κάρμης, για να γλυτώσει από τον Μίνωα που την είχε ερωτευθεί, έπεσε στη θάλασσα και βγήκε στην Αίγινα, όπου έγινε άφαντη (=Αφαία) σε ένα δάσος. Εκεί κρύφτηκε σε μια σπηλιά, πιθανώς σε εκείνη που υπάρχει στη ΒΑ γωνία του αρχαϊκού περιβόλου και στην οποία βρέθηκαν πολλά πήλινα ειδώλια και άλλα αντικείμενα μυκηναϊκών χρόνων.
Το ιερό της Αφαίας στην Αίγινα βρίσκεται πάνω στον κάβο της Αγίας Μαρίνας, σε έναν λόφο με πανοραμική θέα προς τη θάλασσα.
Πρόκειται για ένα από τα πιο εντυπωσιακά κτίσματα της υστεροαρχαικής εποχής. Τον ίδρυσαν οι Αιγινίτες για να τιμήσουν την Μινωίτικη θεότητα Αφαία.
Ο ναός της Αφαίας είναι δωρικού ρυθμού και από πολλούς θεωρείται το πρότυπο που είχαν στο μυαλό τους οι αρχιτέκτονες του Παρθενώνα. Ο ναός έχει 12 κίονες στις μακριές πλευρές και 6 στις στενές και όλοι είναι μονόλιθοι με 20 ραβδώσεις εκτός από 3 που αποτελούνται από σπονδύλους.
Η είσοδος στον ναό γινόταν από ένα επικλινές επίπεδο στην ανατολική πλευρά. Τα γλυπτά των αετωμάτων ήταν από παριανό μάρμαρο.
Μέσα στο αρχαιολογικό χώρο υπάρχει ένα μικρό μουσείο. Δυστυχώς όχι σε τόσο καλή κατάσταση. Εκεί υπάρχουν κάποια εκθέματα... Εδώ αξίζει να αναφερθεί ότι ξένοι άρπαγες ακρωτηρίασαν τον Ναό και έδειξαν ιδιαίτερη αδυναμία στα γλυπτά των αετωμάτων. Τα περισσότερα βρίσκονται τώρα μακριά από την Αίγινα, στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου, όπου αποτελούν το κυριότερο έκθεμα του.
Η ιστορία ξεκινάει το 1811, όταν ο αρχιτέκτονας Ch. R. Cockerell και ο φίλος του βαρώνος von Hallerstein, επισκέφθηκαν την Αίγινα και λεηλάτησαν το Ναό Αφαίας. Με αδιαφανείς διαδικασίες και δωροδοκία των ντόπιων προεστών, κρυφά μετέφεραν 17 αγάλματα και πολλά άλλα κομμάτια από τα αετώματα του Ναού. Περισσότερα διάβασε στις παραπομπές στο τέλος της ανάρτησης...
Το θέμα και των δύο αετωμάτων του ναού της Αφαίας είναι οι
μυθικές εκστρατείες στην Τροία.
Η θεά Αθηνά είναι παρούσα σε όλες τις παραστάσεις, έτσι δεν
είναι τυχαίο που πολλές φορές ο ναός ονομάζεται της Αφαίας
Αθηνάς. Άλλωστε για μεγάλο διάστημα πίστευαν ότι ήταν
αφιερωμένος στην Αθηνά.
Λέγεται πως όταν έχει καθαρή ατμόσφαιρα μπορείς να δεις το Ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο και την Ακρόπολη των Αθηνών. Επίσης εικάζεται ότι οι τρεις ναοί σχηματίζουν ένα ισοσκελές τρίγωνο
(το λεγόμενο ιερό τρίγωνο της αρχαιότητας).
Έχω συνδυάσει το Ναό της Αφαίας με διάφορες αναγνώσεις μου. Κυρίως με τη λατρεία που είχε για τον τόπο ο Νίκος Καζαντζάκης. Είναι γνωστό ότι ο Καζαντζάκης είχε αγαπήσει πολύ την Αίγινα, όπου είχε κτίσει σπίτι και διέμενε αρκετούς μήνες.
Κοίταζα τους κίονες και ήταν σαν να έβλεπα κάπου εκεί ανάμεσα, τον πολυταξιδεμένο Νίκο Καζαντζάκη να ξαποσταίνει στα μάρμαρα τους.
Ο Νίκος Καζαντζάκης στον ναό της Αφαίας στην Αίγινα. Φθινόπωρο 1927
Θα ξαναεπιστρέψω στην Αίγινα, κυρίως για το Ναό της Αφαίας.
Όσο αφιερώνεις χρόνο στο να εξελίσσεσαι, θαρρώ ότι τόσο συνειδητοποιείς και εκτιμάς βαθιά όσους έχουν καταφέρει να μετουσιώσουν τη γνώση σε μια πρακτική ζωής. Ίσως επίσης τόσο ν' απαξιώνονται τα πτυχία, μεταπτυχιακά και ντοκτορά μέσα σου. Γιατί συνειδητοποιείς πως οτιδήποτε δε συνοδεύεται από πηγαίο ήθος, τότε εκμηδενίζεται ακαριαία. Τόσο θαυμάζεις και εκτιμάς τη βαθιά καλοσύνη, την αυθόρμητη ντομπροσύνη, τη γενναιοδωρία, την ευγένεια που πηγάζει από μια ουσιαστική καλλιέργεια. Αξίες τόσες σπάνιες, που τελικά μερικές φορές περισσότερο θαυμασμό σου προκαλεί μια αμόρφωτη γιαγιά, αλλά διαποτισμένη από τη λαϊκή σοφία και καλοσύνη, από τον κάθε άξεστο τύπο με τα 2 μάστερ. Η ανθρωπιστική παιδεία κάποτε σήμαινε ακριβώς αυτή την καλλιέργεια και το "σκάψιμο" του πνεύματος. Μετουσίωση σε μια πρακτική της ζωής. Σήμερα εξοστρακίζοντας την από την εκπαίδευση - όσο προκλητική και αν ακούγεται αυτή η φράση - ουσιαστικά είναι σαν να βάζουμε παρωπίδες στην ίδια την ουσία της γνώσης.
Είναι ωραία να είσαι βυθισμένος μέσα στη ζωή. Να τη βιώνεις στη πιο λαϊκή ουσία της. Είναι δώρο και ας έχει απείρως αμέτρητα και σκληρά εμπόδια. Γιατί τότε βλέπεις την αλήθεια, δεν ζεις αποκλεισμένος, έχεις επαφή με το τι συμβαίνει τριγύρω σου. Από την άλλη όταν τυχαίνει / συμβαίνει να έρχεσαι σε επαφή με ανθρώπους ξεχωριστούς, βαθιά καλλιεργημένους και ουσιαστικά μορφωμένους, που διαφέρουν από το γενικό σύνολο, με εκείνη τη σπάνια κατάκτηση της ανθρωπιστικής παιδείας... Όταν βλέπεις στα μάτια τους εκείνη τη φλόγα την τόσο σπάνια στην εποχή των αριθμών... τότε συνειδητοποιείς τον πλούτο, κατακλύζεσαι - φλέγεσαι - εσωτερικά από τη διαφορά. Θα έρθει μια στιγμή που η εποχή των αριθμών θα καταρρεύσει, θα απομείνουν μονάχα οι στάχτες της. Μαζί της θα κάψει αρκετούς από εμάς. Τίποτα καλό δε θα απομείνει από αυτή για να μας τη θυμίζει. Τότε θα στρέψουμε όλοι το βλέμμα σε αυτούς τους εναπομείναντες σπάνιους ανθρώπους. Αν έχουμε απομείνει αρκετοί για να τους εκτιμήσουμε. Όσοι θα έχουν διασωθεί, θα μας δείξουν ξανά το δρόμο. Εκείνο που τόσο σνομπάρουμε, τόσο έχουμε βαθιά υποτιμήσει. Εκείνοι οι γνήσια καλλιεργημένοι με τη σπάνια κουλτούρα και εκείνοι οι βαθιά λαϊκοί με τη σπάνια ντομπροσύνη τους.
"Θα σε προκαλούσα σε πνευματική μονομαχία, αλλά βλέπω ότι είσαι άοπλος."
William Shakespeare
Αγαπημένοι μου φίλοι, Φέτος ανέτρεξα σε αναρτήσεις προηγούμενων ετών λίγες μέρες πριν από το Πάσχα. Τις χάζεψα, κοιτάζοντας τα συναισθήματα των ημερών. Στάθηκα περισσότερο σε αυτή και μετά σε αυτή.
Στο «Αγγέλων Βήμα», παρουσιάζεται η «Μήδεια», ένας μονόλογος του Δημήτρη Ζουγκού πάνω στη Μήδεια του Ευριπίδη, υπό τη σκηνοθεσία του Αυγουστίνου Ρεμούνδου.
Η Μήδεια του Ευριπίδη, διδάσκεται το 431 π.Χ. Μια τραγωδία πάθους και σύγκρουσης της λογικής με το άλογο της ύπαρξης, στην οποία ο Ευριπίδης ανατέμνει τον ανθρώπινο ψυχισμό και αποκωδικοποιεί αντιδράσεις σε οριακές καταστάσεις. Στην ανεπανάληπτη αρχαία τραγωδία, ο Ιάσων προδίδει τη γυναίκα του Μήδεια και τα παιδιά του, καθώς παντρεύεται τη Γλαύκη την κόρη του Βασιλιά της Κορίνθου, Κρέοντα. Η προδομένη Μήδεια προκειμένου να τον εκδικηθεί, στέλνει δηλητηριώδη δώρα με τα οποία φονεύει τη νύφη και τον πεθερό, ενώ στη συνέχεια, σφάζει τα ίδια της τα παιδιά, προς απέραντη λύπη του προδότη συζύγου της. Ο ποιητής παρουσιάζει το βαθμό εκδίκησης και την παραφροσύνη, που μπορεί να φθάσει η απατημένη σύζυγος, εξαιτίας της συζυγικής προδοσίας. Με το φόνο των παιδιών της, η Μήδεια ουσιαστικά αφαιρεί από τον Ιάσονα τη «συνέχεια» του. Είναι μια ηρωίδα που αποφέρει δικαιοσύνη σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία.
Η ανυπέρβλητη Μήδεια του Ευριπίδη είναι ένα από τα πιο ερωτικά έργα που έχουν γραφτεί ποτέ, το οποίο εμπνέει ακόμη σήμερα την καλλιτεχνική δημιουργία. Χιλιάδες συγγραφείς ασχολήθηκαν με τη σπουδή του στα πλαίσια της μαθητείας τους και άλλοι μαγεμένοι με το μύθο- όπως ο Σενέκας και ο Μύλλερ- τον ξαναέγραψαν χρησιμοποιώντας ως καμβά τη δική τους πραγματικότητα προκείμενου να καταδείξουν την εξέλιξη της κοινωνίας στα διαχρονικά ερωτήματα που μας θέτει ο ποιητής. Σχετικά με το ρόλο της γυναίκας, τον έρωτα, την εκδίκηση, το μίσος, την τιμωρία, τη δικαιοσύνη, την οικογένεια, την πίστη.
Η «Μήδεια» του Δημήτρη Ζουγκού, έρχεται σε άμεση σύνδεση με την αρχαιότερη. Τον λόγο του Ευριπίδη διαδέχεται ο λόγος του σύγχρονου συγγραφέα. Γραμμένος σε μέτρο τροχαϊκό ακολουθεί πιστά τα βήματα του τραγωδού. Τα δύο κείμενα ακούγονται παράλληλα, ενώ γίνεται προσπάθεια να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στον αρχαίο κόσμο και στις σύγχρονες συνήθειες.
Ένας κύκλος στο μέσο της σκηνής με χριστιανικά αναθέματα παραπέμπει στο σήμερα. Από εκείνο το σημείο της σκηνής ακούγεται το κείμενο του Δημήτρη Ζουγκού, με την υπόκρουση μιας χριστιανικής προσευχής στο βάθος. Εκτός του κύκλου, ο θεατής εξουσιάζεται από το χορό και τις λέξεις του Ευριπίδη. Τα δύο κείμενα μπλέκονται μεταξύ τους σαν ένα κουβάρι που ξετυλίγει η «Μήδεια» για να πλέξει το φονικό ιστό της. Ο λόγος τους είναι κοινός, τα παθήματα και οι συνθήκες όμως, όχι.
Η σύγκρουση Μήδειας - Ιασωνα ανάγεται στην αρχετυπική αντίθεση μεταξύ θηλυκού και αρσενικού στη φύση. Εκείνη είναι παρορμητική, συναισθηματική και ενστικτώδης, σαν φυσικό φαινόμενο όπου οι δεσμοί αίματος αποτελούν ακόμη ζωή. Εκείνος είναι ορθολογιστής, που κινείται με βάση το συμφέρον και την αποδοχή της κοινωνίας. Η αντιφατικότητα των λόγων της Μήδειας, καθώς τη μια στιγμή αγκαλιάζει τα παιδιά της και την επόμενη εκτός εαυτού τα σκοτώνει, αντικατοπτρίζουν την πάλη της απόλυτης μητρικής αγάπης και του ακόρεστου πάθους.
Πόσο σύγχρονη είναι τελικά η Μήδεια; Πόσο πρωτοποριακός υπήρξε ο Ευριπίδης; Πόσο κοινά τα πάθη που εξουσιάζουν τις ψυχές των ανθρώπων από καταβολής αυτού του κόσμου;
Η Μήδεια του Δημήτρη Ζουγκού, είναι μια παράσταση - εξαιρετικά δουλεμένη - που καταφέρνει να μεταφέρει τη μυσταγωγία της αρχαίας τραγωδίας στο σημερινό θεατή. Η Έλενα Τυρέα (Μήδεια) και η Μαρία Καραβασίλη (Χορός) ανταποκρίνονται άψογα στους ρόλους τους. Ο σκηνοθέτης Αυγουστίνος Ρεμούνδος καταφέρνει να παρουσιάσει με ένα λιτό και προσεγμένο τρόπο τη σύνδεση των δυο κειμένων, προσπαθώντας να μην αφεθεί σε νεοτερισμούς. Πρόκειται για ένα δύσκολο εγχείρημα, που σέβεται το θεατή.
Καθώς εισέρχεσαι στην Εθνική Βιβλιοθήκη, νιώθεις σαν να μπαίνεις σε μια εκκλησία,
στο Ναό της Γνώσης...
Είναι σαν ένας ναός,
που στεγάζει ένα τεράστιο κομμάτι της πνευματικής παρακαταθήκης του τόπου,
με πολύ σπάνια βιβλία...
Μόνο χρόνο να έχεις για να χαθείς στις σελίδες τους...
Ένα κτίριο που έχει περάσει από πολλές συμπληγάδες...
κουβαλά όλη την ιστορία μέσα του...
Σε λίγο καιρό, θα αλλάξει σελίδα.
Με σκοπό να ανοιχτεί περισσότερο προς το κοινό
να αποτελέσει ένα κομμάτι - αληθινό και αναπόσπαστο - της ζωής του.
*Ο γρύπας, φύλακας από την αρχαία εποχή, ως φρουρός των θησαυρών της*
Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος αποτελεί τον θεματοφύλακα της γραπτής πνευματικής παρακαταθήκης των Ελλήνων και την κιβωτό ενός μοναδικού πλούτου στον οποίο καταγράφεται η πορεία της ελληνικής σκέψης και ιστορίας δια μέσου των αιώνων. Εικόνες από το υπέροχο κτίριο, λίγο πριν από τη μεταφορά της στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) στο Δέλτα Φαλήρου. Ας ελπίσουμε ότι αυτή η μεταφορά να σηματοδοτήσει και τη μεταβίβαση σε μια νέα εποχή, όχι μόνο για την ΕΒΕ, αλλά για όλες τις ελληνικές βιβλιοθήκες.
