Δοτικότητα

 «Να παίρνεις χωρίς έπαρση, να δίνεις χωρίς δισταγμό»

ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΡΗΛΙΟΣ 

«Η ανιδιοτελής, άδολη αγάπη δεν είναι μια συνθήκη που αφήνει περιθώρια δεύτερης σκέψης. Είναι μια εσωτερική ανάγκη αλήθειας και δοτικότητας, χωρίς φραγμούς και σκοπούς. Είναι το ξεγύμνωμα της ψυχής από μανδύες και μικρότητες. Είναι το ύψιστο αγαθό της ανθρώπινης ύπαρξης που όταν το συναντήσεις, υποκλίνεσαι βαθιά και σιωπάς.» Διάβασα τυχαία αυτή την παράγραφο στην αθηνέα και μέσα μου χτύπησε κόκκινο. Έτσι είναι, φίλοι, η αγάπη. 

Ζούμε σε μια θυμωμένη κοινωνία, μια θυμωμένη εποχή. Τα τελευταία χρόνια έχει καταγραφεί σημαντική αύξηση στα επίπεδα βίας. Καθημερινά ο θυμός είναι σε κοινή θέα παντού, στο δρόμο, στις ειδήσεις. Και αυτός ο θυμός εισέρχεται στις οικογένειες, στις διαπροσωπικές σχέσεις, στα επαγγελματικά περιβάλλοντα. Παρεξηγήσεις, άνθρωποι χωρίς ικανότητα ουσιαστικής επικοινωνίας και εύρεσης λύσης. 

Φαίνεται ότι ξεχνάμε το πιο σημαντικό: πώς στο τέλος της ζωής μας ο σκοπός είναι να είμαστε ξεθεωμένοι από αγάπη, όχι μιζέρια και οργή. Ο ιδανικός τρόπος ζωής δεν πρέπει να διαποτίζεται από καχυποψία, αλλά από το δόσιμο με όλη την καρδιά. 

Οι άνθρωποι ενεργούμε λες και θα ζήσουμε για πάντα, λες και θα έχουμε τις άπειρες ευκαιρίες. Με αλαζονεία κάνουμε λάθη χωρίς αυτοκριτική, συγχώρεση, απομονωνόμαστε, κλεινόμαστε, γινόμαστε εγωιστές λες και είμαστε οι αλάνθαστοι, επιδεικνύοντας μια «συναισθηματική αναπηρία», διώχνοντας τη χαρά από τη ζωή, γεμίζοντας μιζέρια και υψώνοντας έναν τοίχο στην αγάπη. Οι άνθρωποι μπαίνουν σε σχέσεις όχι για να δώσουν, μη ξέροντας να αγαπούν, αλλά να πάρουν σαν αρπακτικά.

Αμοιβαία δοτικότητα

Να δίνεις χωρίς ζυγαριά. Να δέχεσαι με εκτίμηση και ευγνωμοσύνη. 

Η ζωή έχει νόημα μόνο όταν δίνεις από ανιδιοτελή καλοσύνη. Ποιος είναι αληθινά καλοσυνάτος; Εκείνος που φέρνει ζεστασιά και αξία στον άλλο χωρίς να περιμένει αντάλλαγμα για την πράξη του. Και φυσικά αυτός θα πάρει, και θα αγαπηθεί. Κάθε λόγος και πράξη του φανερώνει αγαθή πρόθεση. Αυτοί οι σπάνιοι άνθρωποι που εάν τύχει να τους συναντήσεις, ξέρεις πόσο τυχερός είσαι. 

Χειριστική δοτικότητα

Η περίπτωση - εύχομαι αυτό να μην το ζήσεις - να δίνει κάποιος χειριστικά, με δόλο από σκοπιμότητα, κόμπλεξ και τάση εξουσίας, ώστε να έχει έλεγχο στη σχέση. 

Δεν είναι τα πάντα τα χρήματα. Μη φτάσεις στο σημείο να υποτιμήσεις, να δημιουργήσεις πάτημα και να προσβάλεις έναν άνθρωπο. Είναι από τα πιο αισχρά πράγματα. Αυτός ο άνθρωπος στο τέλος θα αποκαλυφθεί και θα ζητήσει τα ρέστα. Θα φανερωθεί η αλήθεια, θα καταρρεύσει το προσωπείο.  

Σκεφτείτε το λιγάκι. 

Να δίνεις όχι από αγάπη, αλλά από ανασφάλεια. Να δίνεις μα μέσα σου να καίγεσαι από τσιγκουνιά και από θυμό. Ειλικρινά αυτή η συμπεριφορά είναι αισχρή. 

Τι μπορεί να οδηγήσει κάποιον να λειτουργήσει έτσι; Αυτή η συμπεριφορά γεννιέται από την παιδική ηλικία και από την οικογένεια. Το πώς έχει μεγαλώσει ένας άνθρωπος, έχει μάθει ν' αγαπάει, να δίνει, ν' αγαπιέται. Το περιβάλλον καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το αξιακό σύστημα τις πεποιθήσεις μας. Επηρεαζόμαστε ζωτικά από "στενά" πρόσωπα και κυρίως από τους γονείς. Πόση αγάπη έχει λάβει ή αντίθετα πόση καχυποψία ότι οι άλλοι θα τον εκμεταλλευτούν. Κάποιος του έχει διαποτίσει στην ψυχή το σπόρο. 

Αυτός που είναι αληθινά γενναιόδωρος θα προσφέρει όταν μπορεί, επειδή πραγματικά το θέλει και νιώθει χαρά και δε θα το χρησιμοποιήσει ποτέ για να σε πονέσει ή προσβάλλει. 

Όποιος λαμβάνει πρέπει να εκτιμά, να ανταποδίδει. Με σωστή επικοινωνία και χωρίς αισθήματα κατωτερότητας και από τις δυο πλευρές.

Άνθρωπος χαμαιλέοντας

Αυτός ο άνθρωπος γίνεται σε κάθε σχέση ό,τι θέλει ο άλλος, είναι πολύ επικίνδυνος. Προσαρμόζει τις πράξεις του ανάλογα με τις περιστάσεις, για να εξυπηρετεί το συμφέρον του και να γίνει αποδεκτός. Πουλάει ένα σκάρτο προϊόν. Δεν έχει προσωπικότητα και υιοθετεί άλλη κάθε φορά για να πάρει την αποδοχή ανάλογα με την προσωπικότητα της σχέσης ή του στόχου. Αυτοί είναι συνήθως άνθρωποι με ναρκισσιστικές τάσεις ή πολλές ανασφάλειες. Δίνουν μεγάλη εξαπάτηση, καθώς υιοθετούν ψεύτικο προφίλ και σπαταλούν το χρόνο σου.

Δοσοληψία 

Η σημερινή μας κουλτούρα είναι τόσο χτισμένη πάνω στις συναλλαγές, ώστε τα πάντα στις μέρες μας κατάντησαν μια σκέτη δοσοληψία. Όταν η δοτικότητα, γίνεται δοσοληψία, τρέχα. Η αυτοπεποίθησή μετριέται όχι με βάση το ύψος του τραπεζικού λογαριασμού αλλά από τη αυθεντικότητα της αγάπης μας. 

Πώς πρέπει να δίνουμε; Απαντά ο Σενέκας: «Πρέπει να δίνουμε όπως θα λαμβάναμε – χαρούμενα, γρήγορα, χωρίς δισταγμό· διότι δεν έχει χάρη η ευεργεσία που έχει κολλήσει στα δάχτυλα».

Να δίνεις από την καρδιά σου.  Η ίδια αρχή ισχύει αν βοηθήσεις κάποιον να βρει δουλειά ή τον φροντίσεις όταν είναι άρρωστος. Η αρχή αυτή συνθλίβει τη δοσοληπτική φύση των σχέσεών μας με όλους τους ανθρώπους. Καθιστά και λιγότερο αγχωτικό το δόσιμο. 

Το μεγαλύτερο μυστικό ξέρετε ποιο είναι; Πώς όταν θα δώσεις, θα λάβεις. Η ζωή έχει νόημα όσο πιο πολύ βοηθάμε, μόνο τότε φεύγεις από το εσωτερικό προβολέα, το "εγώ" και ζεις με ανοικτή καρδιά.

«Η αγάπη δεν είναι μπακάλικο. Να μετράς τι έδωσες εσύ, τι εγώ. Τι ο άλλος. Ή δίνεις από την ψυχή σου και βγάζεις τον σκασμό, ή κάτσε στη γωνίτσα σου και μέτρα τι δεν πήρες»  – Αλκυόνη Παπαδάκη

Φροντίδα

Τα σημαντικότερα δεν αποτιμώνται με χρήματα. Μικρά δώρα, ελάχιστης αξίας, αποκτούν τεράστια αν είναι από την καρδιά. Ένα λουλούδι, ένα παγωτό σε ένα παιδί, ένα βιβλίο, ένας αληθινός λόγος, μια σφικτή αγκαλιά. Ένα μικρό σπίτι γίνεται φωτεινό αν λούζεται από πηγαία αγάπη, τρυφερότητα, αλληλοβοήθεια. Το νοιάξιμο, η «καλημέρα» και η «καληνύχτα» σου, το πραγματικό ενδιαφέρον για την υγεία του άλλου, αν δεν έχουν αυτά αξία, αν τα εκμηδενίζεις, τότε όσο και να ψάξεις κανένα μεγαλύτερο αμάξι ή σπίτι δε θα σε γεμίσουν. Ρομαντικά λόγια θα πείτε.  Τα σπίτια δεν τα κάνουν τα ντουβάρια αλλά οι ψυχές. Και φωτίζονται από το φως που έχεις μέσα σου, αλλιώς το μαύρο του άλλου θα μαυρίσει το δικό σου φως. 

Χαρά

Αυτή είναι η αληθινή μοναξιά: να μη μπορείς να δώσεις. Και η μοναξιά είναι η χειρότερη φτώχεια. Και η φτώχεια φέρνει πάντα γκρίνια. 

Αυτή είναι η αληθινή χαρά: να δίνεις από την καρδιά. Όταν δίνεις, παράπλευρη ωφέλεια, καταλήγεις να βοηθάς τον εαυτό σου, θα σου έρθει το καλό, θα σε κάνει αληθινά πλούσιο. 

Η ζωή δεν είναι εύκολη, έχουμε χιλιάδες δυσκολίες να αντιμετωπίσουμε. Κάθε σχέση, η γονεϊκότητα, δεν προορίζεται για να είναι εύκολη. Ζητάει κυρίως θυσίες από εσένα σε κάθε επίπεδο. Αλλά προορίζεται να έχει νόημα και το νόημα στη ζωή φέρνει ευτυχία.

Όταν κάνεις το καλό και το ρίξεις στο γιαλό, το καλό σε παίρνει και σε ταξιδεύει στη χαρά μαζί του. Ο πιο σίγουρος τρόπος να ευτυχήσεις είναι να συνδεθείς με τους ανθρώπους και με το καλό στη ζωή. Η προσφορά φέρνει περισσότερη πληρότητα απ' οτιδήποτε άλλο. 

Τι μπορούμε να κάνουμε σήμερα για να επηρεάσουμε; Να έχουμε ενδιαφέρον, αγάπη. Είναι ο μόνος τρόπος να αγαπηθούμε, να χαρούμε τη ζωή, τον εαυτό μας και τους άλλους. Ας σπάσουμε τα όρια. Ας αφήσουμε το στίγμα μας με θετικό τρόπο ότι υπήρξαμε.

Η ζωή είναι μικρή, οπότε ας διαλύσουμε τους ανόητους εγωισμούς, ας δεχτούμε την ευλογία της αγάπης, της πραγματικής σύνδεσης, ν' αγκαλιάσουμε το διαφορετικό και να μην αφήνουμε τις μικρότητες και το κακό να φωλιάσει στην καρδιά μας.

Δεν υπάρχει τίποτα πιο ωραίο από το να συνδεόμαστε. Δεν υπάρχει τίποτα πιο ωραίο από το να αγαπάει ο ένας τον άλλο και να το δείχνει. Δεν υπάρχει τίποτα πιο ωραίο από το να ξέρεις να αναγνωρίσεις την αγάπη όταν έρθει στη ζωή σου.

Τίποτα δε θα πάρουμε μαζί μας, κρίμα αυτούς τους μίζερους ανθρώπους που φυλάνε χρήματα και αισθήματα, σφιχτά κλειδαμπαρωμένα. Όταν έρθει η ώρα μας να φύγουμε ας είμαστε "γεμάτοι" από αγκαλιές, φιλιά, γέλια, αλισβερίσια πολύτιμα με και για τους ανθρώπους μας.

Τι είναι η αγάπη;

"- Μ' αγαπάς κάθε μέρα;

- Κάθε μέρα.

- Ακόμη και όταν κλαίω; Και όταν θυμώνω; 

- Ακόμα και τότε.

- Και αν δε σου πω ότι σ' αγαπάω;

- Και πάλι σε αγαπάω.

- Υπάρχει κάτι που θα μπορούσε να κάνει την αγάπη να τρομάξει και να φύγει;

- Όχι. Γιατί είναι δυνατή. Η αγάπη δεν φοβάται.

 - Τελειώνει η αγάπη;

- Η αγάπη δεν τελειώνει ποτέ. Όταν αγαπάς, αγαπάς για πάντα.

- Θα μ' αγαπάς και αύριο το ίδιο;

- Θα σ' αγαπάω μια μέρα περισσότερο.

Αύριο θα σ' αγαπάω μια μέρα περισσότερο."

("Τι είναι η αγάπη;" Μεταίχμιο)