Βιβλία που ξεχώρισα από τις αναγνώσεις μου το 2022

Κάθε χρονιά είναι (και) τα βιβλία της. Το 2022 τελειώνει και αυτή είναι η καλύτερη στιγμή να μοιραστούμε μια επιλογή με κάποια από τα βιβλία που διάβασα φέτος, μόνο όσα μου άρεσαν και προτείνω ν' αναζητήσετε. Είναι ωραίες αυτές οι βιβλιοφιλικές ανασκοπήσεις, γιατί κάθε βιβλίο συνδυάζεται μαγικά με μια στιγμή, σ' ένα ταξίδι, ένα καφέ, ένα απόγευμα. Τα καλά βιβλία προσθέτουν στις στιγμές, δίνουν ενέργεια και επιφορτίζουν τις μέρες με αναμνήσεις. Δεν κατάλαβα πώς πέρασε ένα έτος από την αντίστοιχη περσινή ανάρτηση, ίδια μέρα πριν ένα χρόνο... Ας δούμε τις φετινές μου επιλογές!

Ακολουθούν οι προτάσεις βιβλίων, επιλογές απ' όσα διάβασα φέτος, με μικρά σχόλια:

 Ξένη Λογοτεχνία

1. Χρονοκαταφύγιο, Georgi Gospodinov, μτφρ. Α. Ιωαννίδου | Εκδόσεις Ίκαρος

«Το μουσείο ήταν σαν καταφύγιο από άλλη εποχή. Ήταν γεμάτο από κόσμο που το είχαν σκάσει από τις ειδήσεις της μέρας. Ένα κορίτσι που φορούσε πουλόβερ και τζιν στεκόταν μπροστά από το "Κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι". Στεκόμουν ένα βήμα μακριά και δεν κουνιόμουν. Τα πρόσωπά τους ήταν ολόιδια. Που σημαίνει ότι ο χρόνος είναι μόνο ένα ρούχο, ένα σκουλαρίκι... Ο φύλακας στην αίθουσα έμοιαζε με τον Βερμέερ.»

Αυτό ήταν τo πρώτο βιβλίο που διάβασα το 2022. Μόλις είχε κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Ίκαρος και αποδείχτηκε μια δυνατή, καλή επιλογή. Μυθιστόρημα στοχασμών, εξομολογήσεων, θεωρήσεων σχετικά με την έννοια του χρόνου, της μνήμης, για το παρελθόν και το μέλλον της Ευρώπης.

2. Αυτό είναι ευτυχία, Williams Niall | Εκδόσεις ΔΩΜΑ

Πολύ ωραίο βιβλίο! Το δεύτερο που διάβασα τη χρονιά αυτή.  Ίσως η φωτογραφία μπόρεσε να δείξει την απόλαυση στις στιγμές της ανάγνωσης. Το γέμισα υπογραμμίσεις και σημειώσεις. Με γέμισε εικόνες. Πίστευα ότι αυτό θα ήταν το βιβλίο αυτής της χρονιάς... 

3. Ντελφίν Μινουί, Συλλέκτες βιβλίων στην Νταράγια, μτφ. Ε. Κορομηλά | Εκδ. Μίνωας

Ένα βιβλίο-ντοκουμέντο γραμμένο με βαθιά ευαισθησία. Από το 2012 έως το 2016 η πόλη Νταράγια, προάστιο της Δαμασκού, υπέστη μια ανελέητη πολιορκία από τις δυνάμεις του Μπασάρ αλ-Άσαντ. Χρόνια βομβαρδισμών, επιθέσεων με χημικά αέρια, στερήσεων, πείνας. Μπροστά στη βία, κάποιοι νέοι αποφασίζουν να ελευθερώσουν χιλιάδες βιβλία θαμμένα κάτω από τα ερείπια και να τα συγκεντρώσουν σε μια βιβλιοθήκη σε ένα υπόγειο.  Σταδιακά διασώζουν 15.000 τόμους από τα συντρίμμια. Θεατρικά κείμενα του Σαίξπηρ, βιβλία αυτοβοήθειας, τόμοι ισλαμικής κουλτούρας, εκδόσεις αραβικής ποίησης… Βρίσκουν διέξοδο σε αυτά. Τα διαβάζουν υπό το φως κεριών.  

Σας το συστήνω ανεπιφύλακτα. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα σε σχετική αφιερωμένη δημοσίευση πατώντας εδώ.

4. Erich Kastner, Στο χείλος της αβύσσου. Η πλήρης έκδοση του Φάμπιαν | Εκδ. Πόλις

Γραμμένο πριν την άνοδο του Χίτλερ, όταν η Ευρώπη έμοιαζε -και τελικά πραγματικά ήταν- στο χείλος της αβύσσου. Όσο και αν οι εποχές αλλάζουν, η ιδιοσυγκρασία και η ψυχοσύνθεση του ανθρώπου παραμένει τόσο ίδια. Ο Κέστνερ, ένας από τους σημαντικότερους Γερμανούς συγγραφείς, με εντυπωσιακή γλωσσική μαεστρία, προσφέρει στους αναγνώστες ένα εξαιρετικά απολαυστικό μυθιστόρημα και ταυτόχρονα προφητική μαρτυρία για την Ευρώπη του Μεσοπολέμου και την εποχή πριν από την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία. 

5. Εντουαρ Λουι, Αγώνες και μεταμορφώσεις μιας γυναίκας | Εκδ. Αντίποδες

Ένα βιβλίο γεμάτο μηνύματα, αφιερωμένο στη γυναίκα που έζησε στη φτώχεια και την ανάγκη, στο περιθώριο, πολλές φορές ταπεινωμένη από τη βία των αντρών. Η ύπαρξή της έμοιαζε να οριοθετείται απολύτως από τη διπλή κυριαρχία που ασκούνταν πάνω της, την κυριαρχία της τάξης και την ανδρική κυριαρχία. Φεύγει από την καταπίεση και σιγά σιγά θεμελιώνει την ελευθερία της. Το βιβλίο είναι η ιστορία αυτής της μεταμόρφωσης.

6. Άννα Σόλιομ, Neko το καφέ των γάτων | Εκδ. Μίνωας

Ευκολοδιάβαστο, ευχάριστο βιβλίο που σε ταξιδεύει σ' ένα καφέ κάπου στη Βαρκελώνη ή στο Λονδίνο (ή όπου επιθυμεί ο καθένας) και σου γνωρίζει -σαν να τις παρατηρείς εσύ- τη ζωή των γατών. 

Στο Neco καφέ, φιλοξενούνται κάποια γατάκια με σκοπό οι πελάτες να δεθούν με κάποιο και να το πάρουν σπίτι τους! Οι γάτες έχουν τους δικούς τους κανόνες για τη ζωή, τους οποίους θα μοιραστούν με τη Ναγόρε, μια γυναίκα που αν και τις φοβάται, θ' αναγκαστεί να εργαστεί στο καφέ και τελικά θα "πάρει" πολλά από τη σοφία τους. Κάποιοι από τους κανόνες ζωής των γατών:

👉 «Αποδέξου τον εαυτό σου όπως είναι και δεν θα χρειαστείς την αποδοχή των άλλων»

👉 «Να είσαι γνήσια αυθεντικός.»

👉 «Δεν χρειάζεσαι επτά ζωές. Μπορείς να είσαι ευτυχισμένος σε αυτήν εδώ!»

Τους υπόλοιπους θα τους ανακαλύψετε εσείς διαβάζοντας το. 😊📖

7. Lucia Berlin, Οδηγίες για οικιακές βοηθούς, μτφ. Κ. Σχινά | Εκδ. Στερέωμα

Από τα πιο ωραία βιβλία που βρέθηκαν στα χέρια μου αυτή τη χρονιά ήταν τα διηγήματα της Lucia Berlin, η οποία κάνει θαύματα με υλικό την "ασήμαντη" καθημερινότητα. Μέσα από τα κείμενα της, με ηρωίδες γυναίκες, αναδύεται ένας κόσμος σε ασταμάτητη κίνηση, γεμάτος χρώματα, γεύσεις, αρώματα, ένας κόσμος ο οποίος, παρ' όλο τον πόνο που κατά καιρούς μας προκαλεί, πάντοτε ξαφνιάζει και θα μας σαγηνεύει. Εύστοχη ματιά στις σχέσεις, στις συμπεριφορές από μια σπάνια συγγραφέα που αναγνωρίστηκε μετά θάνατον ως έξοχη εκπρόσωπος της μποέμ γενιάς του '60 και '70.

8. Lucia Berlin, Βράδυ στον Παράδεισο - Ακόμα λίγες ιστορίες, μτφρ. Κ.Σχινά | Εκδ. Στερέωμα 

Η δεύτερη συλλογή της Αμερικανίδας Lucia Berlin που κυκλοφορεί στη χώρα μας. Η Berlin πέθανε το 2004 σε ηλικία 68 ετών. Έντεκα χρόνια μετά, τα βιβλία της βρέθηκαν στην κορυφή, αλλά η ίδια δε ζούσε για να το δει να συμβαίνει. Η αποτίμηση της αξίας της άργησε. Σπουδαία μάτια στην καθημερινότητα. Ωραία διηγήματα.

9. Carson McCullers, Η καρδιά κυνηγάει μονάχη | Εκδ. Διόπτρα

Το διάβασα ένα φθινοπωρινό απόγευμα, με βροχή και ήταν πραγματικά μια πολύ όμορφη αναγνωστική στιγμή. Γεμάτη ελευθερία, γεμάτη ηρεμία και ζεστασιά. Ωραία έκδοση από τις εκδόσεις Διόπτρα που στρέφονται σε πιο ποιοτικές, πιο προσεγμένες επιλογές.

10. Α. Καμιλλέρι, Ίχνη στην άμμο | Εκδόσεις Πατάκη

Διαβάστηκε μέσα σε λίγη ώρα, πάνω στην άμμο -αφήνοντας "ίχνη στην άμμο"- σε μια παραλία της Κύθνου στις φετινές διακοπές. Είναι πραγματικά ιδανική επιλογή ο Καμιλλέρι για καλοκαίρι, για παραλία, διακοπές, Αύγουστο. Έτυχε μάλιστα να το διαβάσω μετά από μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο, δεν είχα πιάσει βιβλίο στα χέρια μου τους προηγούμενους μήνες του καλοκαιριού, και πήρε τη σκέψη μου μαζί του. 

11. George Simenon, Ο γάτος | Εκδ. Άγρα

Σιμενόν, κλασική σταθερή αξία. Ακόμη ένα βιβλίο που διαβάστηκε στην καλοκαιρινή άδεια. 

12. Massimo Recalcati, Με ανοιχτό βιβλίο. Μια ζωή είναι τα βιβλία της | Εκδ. Κέλευθος

 «Το να μιλήσουμε για τα βιβλία που αγαπήσαμε σημαίνει να μιλήσουμε για τη ζωή μας. Γιατί μια ζωή είναι τα βιβλία της.»

  Είμαστε και τα βιβλία που έχουμε διαβάσει, κάθε βιβλίο αποτελεί μια συνάντηση με κομμάτια του εαυτού μας που είχαμε ξεχάσει ή δε γνωρίζουμε.

Το «Με ανοιχτό βιβλίο», είναι ένα δοκίμιο για την ανάγνωση, ένα βιβλίο για τα βιβλία. Ο Massimo Recalcati, ένας από τους πιο γνωστoύς Ιταλούς ψυχαναλυτές με αναγνωρισιμότητα στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, και ευρύτερα στην ιταλική κοινωνία μοιράζεται τη δική του συνάντηση με βιβλία που έχει αγαπήσει, όπως την "Οδύσσεια" του Ομήρου, τα "Γραπτά" του Λακάν, τη "Θεία Κωμωδία" του Δάντη, το "Δρόμο" του Κόρμακ Μακάρθυ και άλλα που τον επηρέασαν. Όσα παραθέτει, αποκαλύπτουν τον τρόπο με τον οποίο ένα βιβλίο διαμορφώνει την ταυτότητά μας & μας ανοίγει προς τη ζωή.

✓ Διαβάστηκε εν πλω. 

13. Clarissa Pinkola Estes, Γυναίκες που τρέχουν με τους λύκους: οι ιστορίες ως γιατρικό | Εκδόσεις Κέλευθος

Ένα βιβλίο σταθμός που αξίζει να υπάρχει σε κάθε βιβλιοθήκη. Το βιβλίο παρέμεινε 145 εβδομάδες στον κατάλογο ευπώλητων της New Work Times, έχει εκδοθεί σε 38 γλώσσες και πωληθεί σε περισσότερα από 2 εκατομμύρια αντίτυπα. Διαβάζεται αργά, όπως το έγραψε και η Clarissa Pinkola Estes - storyteller, ψυχαναλύτρια ειδικευμένη στη μετατραυματική θεραπεία και ακτιβίστρια στο πλευρό «όσων δεν έχουν φωνή».  Η Μάγια Αγγέλου είχε πει: «Όσες ξέρετε ανάγνωση, διαβάστε το!». Δημοσιεύθηκε σχετική ανάρτηση στο blog την οποία μπορείτε να διαβάσετε εδώ!

14. Βίκτωρ Φρανκλ, Το νόημα της ζωής | Εκδ. Ψυχογιος

Άλλο ένα βιβλίο σταθμός! Μπορείτε να διαβάσετε αφιερωμένη ανάρτηση εδώ! 

Τον Σεπτέμβριο του 1942, ένας νεαρός Εβραίος γιατρός, ο Βίκτορ Φρανκλ, η νέα γυναίκα του, η μητέρα του, ο πατέρας και ο αδερφός του, συνελήφθησαν στη Βιέννη και μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ο πατέρας του πέθανε από την πείνα. Η μητέρα και ο αδελφός του σκοτώθηκαν στο Άουσβιτς το 1944. Η σύζυγός του σκοτώθηκε το 1945.  

Αυτός ο άνθρωπος βίωσε την εμπειρία τεσσάρων διαφορετικών στρατοπέδων συγκέντρωσης, απογυμνωμένος από καθετί που τον συνέδεε με τη ζωή, χάνοντας τελικά ό,τι πολυτιμότερο είχε - όλη του την οικογένεια. Στο βιβλίο του περιέγραψε τις εμπειρίες του στα στρατόπεδα αφανισμού, μα κυρίως το τι τον κράτησε στη ζωή και ανέλυσε τη ψυχοθεραπευτική του μέθοδο της λογοθεραπείας.

Αυτά που αποκόμισε έγιναν η βάση για το σπουδαίο βιβλίο του και best seller το ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1946, έχει πουλήσει μέχρι σήμερα πάνω από δώδεκα εκατομμύρια αντίτυπα κι έχει αναδειχθεί ένα από τα δέκα πιο σπουδαία βιβλία της εποχής μας.

15. Μάρτα Μπαρόνε, Βυθισμένη πολιτεία | Εκδ. Κέλευθος

Άλλη μια ενδιαφέρουσα πρόταση από τις εκδόσεις Κέλευθος. Τα μολυβένια χρόνια της δεκαετίας του ’70 στον ιταλικό βορρά, οι ελπίδες αλλά και οι αυταπάτες μιας ολόκληρης εποχής ξετυλίγονται στις σελίδες αυτού του μυθιστορήματος. Η Μάρτα Μπαρόνε διερευνά την ιστορία του πατέρα της κινούμενη μεταξύ μυθοπλασίας και κυρίως ιστορικής έρευνας και πραγματικών γεγονότων. Μέσα από αρχεία, συναντήσεις με παλιούς συντρόφους του, προσπαθεί να φτιάξει ένα πορτρέτο του κι ας μοιάζει συνεχώς να διαφεύγει. Ένα ταξίδι στο Τορίνο...

16. Erri De Luca, Το αδύνατο | Εκδ. Κέλευθος

«Αδύνατο είναι ο ορισμός ενός γεγονότος μία στιγμή προτού συμβεί»

Ένα μικρό βιβλίο το οποίο ισορροπεί ανάμεσα στη λογική και στον ποιητικό λόγο, στη ξερή δικανική γλώσσα και το συναίσθημα. Κείμενο σε σημεία σχεδόν θεατρικό, που ασχολείται με «τις συμπτώσεις που διέπουν τη ζωή μας», με τους «κόμπους που σκόπιμα δεν λύνονται». Δύο άντρες, συναντιούνται, δεκαετίες μετά το τέλος της φιλίας τους, σ' ένα ορεινό μονοπάτι. Ο ένας καταλήγει σε γκρεμό και πεθαίνει. Σπρώχτηκε ή έπεσε; Υπάρχει ένοχος; Μέσα από τη διαδικασία μιας ανάκρισης ξεδιπλώνονται δύο διαφορετικές οπτικές της ηθικής, του αγώνα, της προδοσίας. Ανακριτής και κατηγορούμενος μάχονται καθένας για το δικό του δίκαιο. Το Αδύνατο αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά έργα του Erri de Luca, καθώς συνδυάζει την ιδιαίτερη λογοτεχνική γραφή του με τον πολιτικό λόγο.

Ελληνική λογοτεχνία

Και κάποιες επιλογές από την ελληνική λογοτεχνία, από τα βιβλία που έτυχε να βρεθούν στα χέρια μου και ξεχώρισα στις φετινές αναγνώσεις:

17. Θοδωρής Γκόνης, Εφτά λευκά πουκάμισα | Εκδ. Άγρα

Διάβασα αυτό το βιβλίο το Πάσχα... και ήταν ό,τι καλύτερο για τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας. Ευκολοδιάβαστα, μικρά πεζά κείμενα από τον Θοδωρή Γκόνη.

18. Χρήστος Μαρκογιαννάκης, Στον 5ο όροφο της Νομικής | Εκδ. Μίνωας

Απολαυστικό βιβλίο.  Ευφυέστατο, γεμάτο σασπένς, σε κρατά σε αγωνία, δε μπορούσα να το αφήσω από τα χέρια μου. Όπως και το "Μυθιστόρημα με κλειδί", το προηγούμενο βιβλίο του Χ. Μαρκογιαννάκη, με κέρδισε η εξαιρετική περιγραφή της γλώσσας σώματος των χαρακτήρων, η ανάλυση των συναισθημάτων και της ψυχολογίας τους. Ήταν σαν να τους έβλεπα μπροστά μου, ξενύχτησα μέχρι να φτάσω στο τέλος και στην αποκάλυψη του δολοφόνου! Διαβάζοντας το, θ' αγαπήσετε τα αστυνομικά μυθιστορήματα, μην το χάσετε!

19. Μιχάλης Μακρόπουλος, Μαύρο νερό | Εκδ. Κίχλη

Στο «Μαύρο νερό» του Μιχάλη Μακρόπουλου παρακολουθούμε τη ζωή των λιγοστών κατοίκων σ' ένα χωριό απ' όπου οι περισσότεροι έφυγαν λόγω του μολυσμένου νερού που προκάλεσε μία γεώτρηση. Αρκετοί αρρώστησαν και πέθαναν, άλλοι έψαξαν αλλού να μείνουν ώστε να σωθούν. Αντιμέτωποι με τα αδιέξοδα και την παράνοια της Πολιτείας. Το βιβλίο είναι διαποτισμένο από τη βαριά ατμόσφαιρα και τη ζοφερή καταχνιά της ηπειρώτικης επαρχίας.

20. Ούρσουλα Φωσκόλου, Ήσυχα να πας | Εκδ. Κίχλη

Το τρίτο βιβλίο της Ούρσουλας Φωσκόλου, η οποία έχει τιμηθεί με Κρατικό Βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα για τη συλλογή διηγημάτων της «Το κήτος». Στο «Ήσυχα να πας», συναντιέται η φαντασία με το μεταφυσικό στοιχείο, το θάνατο, τη μοναξιά και τις υπαρξιακές ανησυχίες. Σε έναν πλανήτη με οργιώδη βλάστηση, αλλόκοτα ζώα και ανθρωποειδή...

21. Σοφία Πολίτου, Τα φαγώσιμα | Εκδόσεις Έναστρον

Τα ποιήματα της Σοφίας Πολίτου ήρθανε στα χέρια μου σε μια πολύ παράξενη στιγμή της χρονιάς. Τα έλαβα ενώ ήμουν θετική στο κόβιντ και τελικά τα διάβασα, ενόσω η μητέρα μου νοσηλευόταν στο νοσοκομείο και ήμουν κοντά της. (Όπως βλέπετε απ' όλα είχε αυτή η χρονιά). Σε μια τρελή κατάσταση με μετακινήσεις, ξενύχτια, διαδρομές, αυτό το βιβλίο ποίησης ήταν το μόνο που μπόρεσα να διαβάσω εκείνο το διάστημα. Κάθε ποίημα οδηγούσε τη σκέψη μου αλλού. Αναζητήστε το εδώ!

Τελικά ήταν μια γεμάτη χρονιά (και) από αναγνώσεις! Κοιτάζοντας τα βιβλία ξανά, αισθάνομαι ευγνωμοσύνη για καθένα από αυτά. Ήταν μικρά ταξίδια σε κόσμους, ανθρώπους, σκέψεις, συναισθήματα. Πρόσθεσαν πλούτο σε αυτή την τόσο προκλητική χρονιά. Και το να είναι αναγνωστικά η χρονιά σου τόσο γεμάτη, είναι ένας καλός λόγος για να νιώθεις όμορφα. 

Πιστεύω ότι θα βρείτε στο post ενδιαφέρουσες προτάσεις και ιδέες, για ν' αναζητήσετε βιβλία και συγγραφείς. Είναι σαν παράδοση να μοιραζόμαστε εντυπώσεις ως αναγνώστες, ιστολόγοι, να προτείνουμε ο ένας στον άλλο καινούργια ή παλαιότερα βιβλία και συγγραφείς, χωρίς να έχουμε κανένα συμφέρον, αποτελώντας ίσως το πιο ανιδιοτελές κομμάτι του χώρου και συμβάλλοντας ν' ακουστούν αξιόλογα πρόσωπα και κείμενα. 

Τώρα που σας γράφω, έχω στο δωμάτιο τόσα αδιάβαστα να με περιμένουν και αυτό είναι πραγματικά τόσο όμορφο.  Επίσης είμαι βέβαιη ότι κάθε μέρα που περνά θα έρχονται κοντά μου και άλλα, είτε ως δώρα, είτε αγορές, και με κάθε μαγικό τρόπο. Αν είμαστε καλά του χρόνου τέτοιες μέρες θα μοιραστούμε και πάλι τις καλύτερες επιλογές της επόμενης αναγνωστικής χρονιάς! Μείνετε συντονισμένοι! Ως τότε ακολουθήστε το blog στα social media! :)

Αν σας άρεσε αυτή η λίστα βιβλίων, μπορείτε να διαβάσετε και προτάσεις από λίστες προηγούμενων ετών: 

Περσινή λίστα προτάσεων αναγνώσεων 2021

Λίστα ανάγνωσης I, λίστα ΙΙ, λίστα ΙΙΙ, λίστα IV.