Αφορμή για αυτό το αφιέρωμα στάθηκε το σχετικό απόσπασμα που διάβασα για τον εξαιρετικό γλύπτη Μέμο Μακρή, στο βιβλίο του Δημήτρη Γκιώνη "Ένας κι ένας" των εκδόσεων Άγκυρα. Το πρόσωπο του συγκεκριμένου γλύπτη ξεχώρισε μέσα μου.
Ζευγάρι, 1971
Σφυρήλατος χαλκός , 172 x 316 x 110 εκ.
(Εθνική πινακοθήκη)
Διαβάζοντας το βιογραφικό σημείωμα του Μέμου Μακρή, διαπιστώνουμε ότι σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα με δασκάλους τους Μ. Τόμπρο, Ε. Θωμόπουλο και Κ. Δημητριάδη. Αναμίχθηκε γρήγορα στην καλλιτεχνική και πολιτιστική ζωή της δεκαετίας του '30.
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, ο Μακρής πήρε μέρος με έντονη δράση στην Εθνική Αντίσταση. Μετά την απελευθέρωση συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι. Απελάθηκε από τη Γαλλία το 1950 λόγω των αριστερών πολιτικών πεποιθήσεών του και βρήκε πολιτικό άσυλο στην Ουγγαρία. Στην Ουγγαρία δραστηριοποιήθηκε ενεργά στην καλλιτεχνική, πολιτική και πολιτιστική κίνηση της χώρας. Το 1964 του αφαιρέθηκε η ελληνική υπηκοότητα, την οποία επανάκτησε το 1975 μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα. Το 1978 στην Εθνική Πινακοθήκη πραγματοποιήθηκε η πρώτη αναδρομική έκθεσή του στην Ελλάδα.
Μνημείο Μαουτχάουζεν
Ένα συγκλονιστικό έργο του, η περίφημη σύνθεση του Μαουτχάουζεν, των δεσμωτών με τα υψωμένα χέρια, που δεσπόζει στο χώρο του τρομερού ναζιστικού στρατοπέδου στην Αυστρία.
Ο Δ. Γκιώνης στο βιβλίο του "Ένας κι ένας" αναφέρει ένα περιστατικό σχετικό με το παραπάνω έργο. Όταν είχε συναντήσει τον καλλιτέχνη στην Εθνική Πινακοθήκη Βουδαπέστης (το 1978), όπου παρουσιαζόταν μια αναδρομική έκθεση των έργων του. Αναφέρει ότι μια γυναίκα, μόλις είδε τον καλλιτέχνη ύψωσε τα χέρια της σε ανάταση. "Ήταν κρατούμενη στο Μαουτχάουζεν", του εξήγησε - εξ ου και η μίμηση της κίνησης του μνημείου. H ίδια έκθεση μεταφέρθηκε τον Μάρτιο του 1979 στην Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας, κι αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά γεγονότα της χρονιάς.
στην είσοδο του Πολυτεχνείου
Ο Μακρής μοίραζε το χρόνο του ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Ουγγαρία. Ένα από τα σημαντικότερα γλυπτά του, το χάλκινο κεφάλι του Έλληνα ιστορικού Νίκου Σβορώνου, δεσπόζει στην είσοδο του Πολυτεχνείου - προσφορά του "Προς τιμήν των θυμάτων", στη φοιτητική εξέγερση τον Νοέμβριο του 1972.
Άγαλμα του ζωγράφου Γιάννη Τσαρούχη, Μαρούσι.
(Φωτογράφηση του Δ. Σφήκα)
Συγκράτησα μια φράση του από μια συνέντευξη του που είχε παραχωρήσει στον Δ. Γκιώνη: "Δημοκρατία δεν είναι να λέει ο καθένας ό,τι θέλει. Δημοκρατία είναι να προσφέρεις και να παίρνεις, και στις μέρες μας, το βλέπω κι εδώ στον τόπο μας, υπάρχει η τάση όλοι να παίρνουν".
Σε ένα άλλο σημείο αναφέρει ότι πρέπει να βρούμε το δρόμο με τον ουμανισμό και την ανθρωπιά, καθώς όπως υποστήριζε ο Μακρής "η τέχνη οφείλει να συμβάλλει στην υπεράσπιση των αξιών της ζωής".
Ο Μέμος Μακρής πέθανε στις 27 Μαΐου 1993 στα 80 του, "δίχως η σεμνότητα του να του έχει επιτρέψει να μας αφήσει κάτι από τη δική του - την ωραία και ευγενική μορφή του, καμωμένη με τα χέρια του".
Σχετικά : Δ. Γκιώνης, Ένας κι ένας. 46 + 1 άνθρωποι της τέχνης από κοντά, Εκδόσεις Άγκυρα, σελ.124
http://allilografia.blogspot.gr
www.glyptothiki.gr
www.nationalgallery.gr
k-m-autobiographies.blogspot.gr
www.rizospastis.gr
