Γιώργος Μητάς, Ιστορίες του Χαλ, Κίχλη

Ένα από τα πιο καλογραμμένα και ενδιαφέροντα βιβλία που διάβασα τις προηγούμενες μέρες ήταν οι «Ιστορίες του Χαλ» του Γιώργου Μητά, από εκδόσεις Κίχλη. Το βιβλίο αποτελείται από τρία διηγήματα. Όλες οι ιστορίες διαδραματίζονται στο Χαλ, ένα λιμάνι σε μια «ανεμοδαρμένη γωνιά της βορειοανατολικής Αγγλίας», όπου και ο συγγραφέας έζησε για ένα διάστημα ως μεταπτυχιακός φοιτητής.

Τα διηγήματα έχουν δομηθεί γύρω από ένα ζευγάρι ηρώων, που αποτελείται από κάποιον φοιτητή μεσογειακής προέλευσης (έναν Ισπανό, έναν Έλληνα και έναν Τούρκο) και κάποιο ντόπιο.  Το πρώτο (και πιο αγαπημένο μου) διήγημα έχει τον τίτλο «Κεντρική Βιβλιοθήκη». Μας περιγράφεται η ζωή της μοναχικής, ηλικιωμένης κυρίας Ρότζερς και το πώς εκείνη ανατρέπεται όταν εισβάλλει στη ζωή της ένας νεαρός Ισπανός φοιτητής, θαμώνας της κινηματογραφικής λέσχης της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του Χαλ, όπου εργάζεται ως ταξιθέτρια. Στο δεύτερο διήγημα, με τον τίτλο «Ντόναλντ και Τζόυ», μάς παρουσιάζεται η γνωριμία του τυφλού φοιτητή Ντόναλντ με έναν έλληνα μεταπτυχιακό φοιτητή και με τη Τζόυ, το πολύτιμο σκυλί-οδηγό του.  Στο τρίτο διήγημα με τον τίτλο «Ένα ποτήρι μπύρα», περιγράφεται η σχέση του λαϊκού Στηβ με τον Τούρκο φοιτητή Ασίζ. 

Διάβασα το βιβλίο πριν λίγες μέρες εν μέσω της ασφυκτικής ζέστης της καλοκαιρινής Αθήνας. Ήταν ενδιαφέρουσα αντίθεση με τις συνθήκες στις οποίες σε μεταφέρουν οι σελίδες του βιβλίου. Καθώς ο αναγνώστης μέσα από τις εξαιρετικές περιγραφές, συναισθάνεται τις δυσκολίες της διαβίωσης λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών και την «παγωνιά που απλωνόταν παντού σαν αόρατο πέπλο».  Όλες οι ιστορίες αποπνέουν την ηχηρή μοναξιά και γκρίζα διάθεση της πόλης. 

«Καμιά φορά έπιανε τον εαυτό της να σκέφτεται το νότο, χώρες που δεν επισκέφτηκε ποτέ αλλά τις γνώριζε μέσα από τις σελίδες των βιβλίων και από την οθόνη του σινεμά. Πόσο διαφορετική θα ήταν άραγε η ζωή της αν ζούσε… στη Γρανάδα; Ή στη Νάπολη; Στα μέρη αυτά θα μπορούσε ν’ απλώνει την μπουγάδα της έξω, σ’ ένα τεντωμένο σχοινί, και θα έπρεπε να κλείνει προσεκτικά τις κουρτίνες, μες στο καταχείμωνο, για να μην αφήνει τον ήλιο να την ξυπνά το πρωί. Της φάνηκε τόσο εξωπραγματική αυτή η εικόνα, που την απώθησε αμέσως, κουνώντας το κεφάλι. Πίεσε τον εαυτό της να συγκεντρωθεί στο βιβλίο που διάβαζε. Χρωστούσε τόσα πολλά στα βιβλία! Αμέτρητες ώρες συντροφιάς, συγκινήσεων, ταξιδιού, κουβεντούλας…» (σ. 24)

Νιώθεις τους αργούς,  μονότονους ρυθμούς της ζωής των ηρώων («Είχαν ανοίξει οι ουρανοί. Έβρεχε όλη την ημέρα, με την ένταση της βροχόπτωσης να αυξομειώνεται αλλά το νερό να μη σταματάει ούτε λεπτό. Μου ήταν δύσκολο να πιστέψω ότι είχε μπει ο Ιούνιος. Ο καιρός ήταν κρύος όλη την τελευταία εβδομάδα, αλλά εκείνη την ημέρα το είχε παρακάνει. Πέφτοντας στο κρεβάτι το βράδυ άφησα τη θερμάστρα ανοιχτή. Ένα δύσκολο καλοκαίρι ξεκινούσε.» σ. 86) και τη βαθιά μελαγχολία τους («Θα μπορούσες να βεβαιωθείς για τα αισθήματα κάποιου αν δεν μπορούσες να δεις τα μάτια του;  Προσπάθησα αλλά δεν βρήκα τίποτα να απαντήσω.» σ. 77).

Και όμως από τις αγωνίες και τις δυσκολίες των ηρώων, εισπράττεις μια παράξενη ελπίδα ότι η ζωή μπορεί να γεμίσει με χρώμα και νόημα, μέσα από τη συντροφικότητα και την ανθρώπινη επαφή. Η ανάγκη για τον άλλο είναι παρούσα σε κάθε άνθρωπο ανεξαρτήτως φυλής και κουλτούρας.  «Παρουσίαζε εκείνη τη μοναδική εικόνα που, αν κάποιος έχει την τύχη να την αντικρίσει έστω και μια φορά στη ζωή του, δεν πρόκειται να την μπερδέψει ποτέ με καμία άλλη: του ανθρώπου που όλο του το σύμπαν έχει συρρικνωθεί στο πρόσωπο εκείνου που αποτελεί το αντικείμενο του έρωτά του.» (σ.71)

«Μ’ αρέσει πολύ που περπατώ εδώ. Ο αέρας είναι πιο λεπτός, ο ουρανός ανοίγεται αχανής πάνω από το κεφάλι μου – νιώθω να με τραβά προς τα πάνω, γίνομαι απίστευτα ελαφρύς. Είναι η μαγική μου γέφυρα. Κι έτσι όπως η γη απλώνεται απέραντη στα πόδια μου, όπως ο άνεμος έρχεται ανεμπόδιστος από παντού – έτσι απλώνονται και τα όνειρα μου : ξαφνικά όλα γίνονται πιθανά, όλα μπορώ να τα καταφέρω» (σ. 80).

Η πρώτη αυτή συλλογή διηγημάτων του πρωτοεμφανιζόμενου στη λογοτεχνία Γιώργου Μητά (γενν. 1966) σε κερδίζει με την καλοδουμένη χρήση της γλώσσας, τις εικόνες και τις παρατηρήσεις του. Το βιβλίο βραβεύτηκε με το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα για το 2012 από το περιοδικό Διαβάζω. Αυτή η αρχή αφήνει τους καλύτερους οιωνούς για τη συνέχεια, αναμένουμε το επόμενο βιβλίο.

Γιώργος Μητάς, Ιστορίες του Χαλ, Κίχλη, 2011