21 Μαρτίου 2013

Antonio Tabucchi, Οι τρεις τελευταίες μέρες του Φερνάντο Πεσσόα. Ένα παραλήρημα.



«Ο Πεσσόα ακούμπησε το ένα του μάγουλο στο μαξιλάρι και χαμογέλασε κουρασμένα. Αγαπητέ Αντόνιο Μόρα, είπε, η Περσεφόνη με καλεί στο βασίλειο της, ήρθε η ώρα να φύγω, ήρθε η ώρα να εγκαταλείψω αυτό το θέατρο εικόνων που ονομάζουμε ζωή μας, να ξέρατε πόσα πράγματα είδα με τα γυαλιά της ψυχής, είδα την Ασπίδα του Ωρίωνα, εκεί πάνω στο απέραντο διάστημα, περπάτησα με τα γήινα πόδια μου στον Σταυρό του Νότου, διέσχισα ατελείωτες νύχτες σαν φωτεινός κομήτης τους διαστρικούς χώρους της φαντασίας, την ηδονή και τον φόβο, και υπήρξα άντρας, γυναίκα, γέρος, κοριτσάκι, υπήρξα ο όχλος των μεγάλων μπουλβάρ στις πρωτεύουσες της Δύσης, υπήρξα ο πράος Βούδας της Ανατολής του οποίου ζηλεύουμε την ηρεμία και τη σοφία, υπήρξα ο εαυτός μου και πολλοί άλλοι, όλοι οι άλλοι που μπορούσα να είμαι, γνώρισα τιμές και ατιμίες, ενθουσιασμούς και καταρρεύσεις, διέσχισα ποτάμια και άβατα βουνά, παρατήρησα γαλήνια κοπάδια και δέχτηκα στο κεφάλι μου τον ήλιο και τη βροχή, υπήρξα γυναίκα καυλωμένη, υπήρξα γάτα που παίζει στο δρόμο, υπήρξα ήλιος και φεγγάρι, κι όλα αυτά γιατί η ζωή δεν είναι ποτέ αρκετή. Τώρα όμως φτάνει, αγαπητές Αντόνιο Μόρα, έζησα τη ζωή μου σαν να ήταν χίλιες ζωές, έχω κουραστεί, το καντήλι μου σώθηκε, σας παρακαλώ, δώστε μου τα γυαλιά μου. Ο Αντόνιο Μόρα διόρθωσε πάνω του το χιτώνα. Ο Προμηθέας τον πίεζε. Ω, αναφώνησε, θεϊκέ ουρανέ, άνεμοι φτερωτοί και γρήγοροι, πηγές των ποταμών, αμέτρητο χαμόγελο των θαλάσσιων κυμάτων, γη, οικουμενική μητέρα, εσάς επικαλούμαι, και τη σφαίρα του ήλιου που όλα τα βλέπει, κοιτάξτε τι υπομένω. Ο Πεσσόα αναστέναξε. Ο Αντόνιο Μόρα πήρε τα γυαλιά από το κομοδίνο και του τα φόρεσε στο πρόσωπο. Ο Πεσσόα γούρλωσε τα μάτια και τα χέρια του ακινητοποιήθηκαν πάνω στο σεντόνι. Η ώρα ήταν ακριβώς είκοσι και τριάντα.» 

Νοέμβριος 1935. Ο Πορτογάλος ποιητής Φερνάντο Πεσσόα βρίσκεται ετοιμοθάνατος σ' ένα νοσοκομείο της Λισαβόνας. Στις τρεις μέρες της επιθανάτιας αγωνίας του δέχεται την επίσκεψη των ετερωνύμων του, των ποιητών που ο ίδιος έπλασε με τη φαντασία του χαρίζοντάς τους μια "πραγματική" ζωή. Συζητάει μαζί τους, ακούει τις εκμυστηρεύσεις τους, συμφιλιώνεται με τα φαντάσματα μιας ολόκληρης ζωής, αναπληρώνοντας τη μοναξιά των τελευταίων στιγμών του με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο αναπλήρωσε τη μοναξιά της ζωής του. Ένα μυθιστορηματικό και ταυτόχρονα βιογραφικό (παρότι πρόκειται για μια φανταστική βιογραφία) αφήγημα, στο οποίο ο Αντόνιο Ταμπούκι -γνωστός, μεταξύ άλλων, μελετητής και μεταφραστής του Πεσσόα- περιγράφει, με τρυφερότητα, πάθος και έντονη ποιητική διάθεση το θάνατο ενός από τους μεγαλύτερους ποιητές του εικοστού αιώνα. 


Αντόνιο Ταμπούκι, Οι τρείς τελευταίες μέρες του Φερνάντο Πεσσόα. Ένα παραλήρημα, μφρ: Ανταίος Χρυσοστομίδης, εικονογράφηση: Júlio Pomar,  Άγρα, 1999

Αναρτήσεις για τον Α.Ταμπούκι :
Antonio Tabucchi, Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα, εκδ. Άγρα, 2010 
Τάδε έφη...Αντόνιο Ταμπούκι 
λίστα βιβλίων II  

20 σχόλια:

  1. Pessoa! Apo tous megaliterous poihtes ... H Portogalia exei fantastiki logotexnia!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δεν έχω διαβάσει καθόλου.. θα προσπαθήσω να πέσει στα χέρια μου..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Τακης12:06 π.μ.

    Υπεροχη γραφη...
    Θενκς ροουντ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ο Αντόνιο Ταμπούκι, Φερνάντο Πεσσόα, δυο τεράστια ονόματα της λογοτεχνίας του Ευρωπαϊκού Νότου.
    Υπέροχοι!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ο Ταμπούκι ήταν ιδιαίτερος, έχω διαβάσει ίσως και όλα του που έχουν κυκλοφορήσει στα ελληνικά. Βέβαια, ο Περέιρα ήταν αριστούργημα, αλλά γενικά ήταν καλή τύχη για την Ιταλία που τον γέννησε (και για την Πορτογαλία βέβαια, αφού κι εκεί έζησε πολλά χρόνια και ασχολήθηκε με τον άλλο ιδιαίτερα σπουδαίο Πεσσόα). Ήταν και καλή τύχη για μας που αγάπησε την Ελλάδα (και ... πολύ ξεχωριστά τον τόπο μου, τα Χανιά). Κρίμα που έφυγε νωρίς. Αξίζει ν'αναζητήσετε και την κουβέντα με τον Χρυσοστομίδη για τις Κεραίες της εποχής μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. @ kleio : Συμφωνώ. Θα ήθελα πολύ να επισκεφτώ αυτή τη χώρα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. @ Hfaistiwnas : Από τους πιο αγαπημένους μου συγγραφείς ο Ταμπούκι. Δεν είναι πολύ ωραίο το συγκεκριμένο απόσπασμα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. @ Τακης : καλό 3ημερο. Νασαι καλά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. @ Μηθυμναίος : Ο Ευρωπαϊκός Νότος έχει μια τεράστια λογοτεχνική (και γενικότερα πολιτιστική) παράδοση. Κάτι που πιστεύω πως δε θα σταματήσει ποτέ να συνεχίζεται. Αγαπώ πολύ τους δύο - όπως και τον Σαραμάγκου (επίσης κ αυτός Πορτογάλος).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. @ Κατερίνα Τοράκη : Κατερίνα τα τελευταία χρόνια δεν χάνω τα μπαζάρ των Εκδόσεων Άγρα και έχω αγοράσει αρκετά βιβλία του Ταμπούκι - λίγα μένουν για να τα αποκτήσω όλα - τον οποίο λατρεύω. Έχει ανέβει στο μπλογκ ανάρτηση σχετική για "Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα", υπάρχει και λινκ στο τέλος της ανάρτησης. Θα αναζητήσω να βρω αυτό το επεισόδιο από τις "Κεραίες της εποχής μας", πάντοτε απολαμβάνω τη συγκεκριμένη εκπομπή. Σε ευχαριστούμε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ναι είναι! Και η ιστορία του αποσπάσματος επίσης..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. @ Hfaistiwnas : Συμφωνώ! Καλό 3μερο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ανώνυμος7:08 μ.μ.

    Keep posting!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. ax.. όλο μεγαλώνει η λίστα.. +1 λοιπόν.. αντε να έλθει και κάνα ευρώ μπας και κάνουμε κάτι.. ευτυχώς.. αυτά που μου αρέσουν τα διαβάζω και τα ξαναδιαβάζω.. κι υπάρχει και το ιντερνετ πιά.. :) :)
    καλημέρα καλά να περάσεις αγαπημένο μου roadartistaki :) :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Να βοηθήσω και εγώ λίγο να μεγαλώσει η συλλογή της βιβλιοθήκης σημειώνοντας ακόμα ένα σχετικό βιβλίο: (ο τίτλος στα Αγγλικά μια που δεν ξέρω αν έχει μεταφραστεί στα Ελληνικά) The year of the death of Ricardo Reis - Jose Saramango. Ως γνωστόν -στους λάτρεις του Πεσσόα- ο Ρικάρντο Ράϊς είναι ένα από τα ετερώνυμα του. Καλό βιβλίο με πολλά στοιχεία για τον Πεσσόα και την Ποστογαλία από ένα πάρα πολύ καλό συγγραφέα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. @ koulpa : Δεν πιστεύω πως το διάβασμα εξαρτάται από τα ευρώ στην τσέπη μας... Και το έχω τεκμηριώσει αυτό, σε παλιότερες αναρτήσεις! Το ακολουθώ προσωπικά. Αυτό το λέω γιατί αν περιμένεις τα ευρώ να αυξηθούν για να διαβάσουμε, σώθηκες...... :)


    @ Iptamenos Ollandos : Πολύ αγαπημένος συγγραφέας ο Σαραμάγκου. Ποτέ δε με έχει απογοητεύσει ο τρόπος σκέψη του και η γραφή του.
    Σημειώνω το συγκεκριμένο βιβλίο, να το αναζητήσω, σε ευχαριστούμε πολύ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. xaxaxa όχι.. τα 3-4000 βιβλία που έχω.. σε συνδιασμό με την μνήμη μου που αναχωρεί.. μου έχουν εξασφαλίσει ανάγνώσματα μέχρι να πεθάνω.. για νέα βιβλία λέω.. και μάλιστα συγκεκριμένα.. :) :)
    καληνυχτούδιαα :) :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. @ koulpa : Ναι εντάξει ούτε εγώ μπορώ να αγοράσω όσα ήθελα. Αλλά π.χ. την Παρασκευή πέρασα από το σπίτι μιας φίλης, όπου είδα το καινούργιο βιβλίο της Ζ. Ζατέλη, της λέω "μου το δανείζεις;;; Μέσα στο σκ θα το διαβάσω." Συμφώνησε, το πήρα, με μάγεψε... και ήδη το έχω τελειώσει, αν τη δω αύριο θα της το επιστρέψω. Υπάρχει ακόμη κ αυτή η εναλλακτική. Συμφωνώ κατάλλα "ρημάδια" λεφτά!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή