19 Φεβρουαρίου 2013

Γύριζε, Κωστής Παλαμάς



Γ. Ροϊλός, Οι ποιητές (π. 1919). 
Μεγάλοι ποιητές της γενιάς του 1880. Στο κέντρο: K. Παλαμάς.


“Γύριζε, μή σταθής ποτέ, ρίξε μας πέτρα μαύρη,
ο ψεύτης είδωλο είναι εδώ, το προσκυνά η πλεμπάγια,
η Αλήθεια τόπο να σταθή μια σπιθαμή δέ θάβρη.
Αλάργα. Νέκρα της ψυχής της χώρας τα μουράγια.

Η Πολιτεία λωλάθηκε, κι απόπαιδα τα κάνει
το Νου, το Λόγο, την Καρδιά, τον Ψάλτη, τον Προφήτη·
κάθε σπαθί, κάθε φτερό, κάθε χλωρό στεφάνι,
στη λάσπη. Σταύλος ο ναός, μπουντρούμι και το σπίτι.

Από θαμπούς ντερβίσηδες και στέρφους μανταρίνους
κι από τους χαλκοπράσινους η Πολιτεία πατιέται.
Χαρά στους χασομέρηδες! Χαρά στους αρλεκίνους!
Σκλάβος ξανάσκυψε ο ρωμιός και δασκαλοκρατιέται.

Δεν έχεις, Όλυμπε, θεούς, μηδέ λεβέντες η Όσσα,
ραγιάδες έχεις, μάννα γή, σκυφτούς για το χαράτσι,
κούφιοι και οκνοί καταφρονούν τη θεία τραχιά σου γλώσσα,
των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι.

Και δημοκόποι Κλέωνες και λογοκόποι Ζωίλοι,
Και Μαμμωνάδες βάρβαροι, και χαύνοι λεβαντίνοι·
Λύκοι, κοπάδια, οι πιστικοί και ψωριασμένοι οι σκύλοι
Κι οι χαροκόποι αδιάντροποι, και πόρνη η Ρωμιοσύνη!”

Κωστής Παλαμάς
(Ποιητική συλλογή “Η Πολιτεία και η Μοναξιά”)


Το παραπάνω ποίημα γράφτηκε το 1908 από τον Κωστή Παλαμά, όπου περιγράφει με δραματικό τρόπο την απόγνωση του για την κατάντια της χώρας.

Στην αρχή του 20ου αιώνα, η Ελλάδα ήταν μια χώρα χρεοκοπημένη, ταπεινωμένη και διαλυμένη οικονομικά και κοινωνικά. Μόλις στεκόταν στα πόδια της με την οικονομική “βοήθεια”-με το αζημίωτο φυσικά- των ξένων, στους οποίους είχε ουσιαστικά εκχωρήσει την εθνική της κυριαρχία. Ανίκανοι πολιτικοί ηγέτες κι ένας ταλαιπωρημένος λαός, που πολιτικάντηδες δημαγωγοί εύκολα τον έσερναν από τη μύτη- συνέθεταν ένα ζοφερό σκηνικό. 

Έπειτα θα ακολουθούσαν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι (1912-1913), ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος (1914-1918), ένας βαθύτατος Εθνικός Διχασμός (1915-1922), η Μικρασιατική Καταστροφή (1922), η παγκόσμια οικονομική κρίση του 1929, η Μεγάλη Ύφεση. Πρόσφυγες, Δικτατορίες, ένας οδυνηρός Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και ένας ακόμη πιο θλιβερός Εμφύλιος πόλεμος..

28 σχόλια:

TzinaVarotsi είπε...

Δεν ξέρω αν πρέπει να παρηγορηθώ (ότι τα καταφέραμε(;) τότε) ή να βυθιστώ ακόμα περισσότερο σε απελπισία που τραβάμε τα ίδια και τα ίδια και τα ίδια...

Hfaistiwnas είπε...

Καλημέρα!
Και τότε παιρνούσαν δράματα, τώρα όμως δεν έπρεπε να τα περνάμε ξέροντας τα λάθη του παρελθόντος!

city art είπε...

Kyklous kanei i istoria.
Gia osous lene pws i texni den didaskei... kai oti den exei kanena nohma.

Κατερίνα Τοράκη είπε...

Αποκαλυπτικό! Και ανατριχιαστικό!
"... ραγιάδες έχεις, μάννα γή, σκυφτούς για το χαράτσι... των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι..." Μπράβο που μας το θύμισες!

Δάφνη Χρονοπούλου/ Daphne Chronopoulou είπε...

Εηαιρετικό
και σπάνιο (δεν τον διαβάζουμε πια).

Roadartist είπε...

@ Tzina Varotsi : Ειλικρινά δε ξέρω να σας απαντήσω. Ναι η μικρή μας χώρα έχει περάσει χρόνια απίστευτης κρίσης, με πόνο και πολλές τραγικές απώλειες. Παρ' όλα αυτά μπόρεσε να σταθεί στα πόδια της ξανά. Όμως να που πάλι ένα αιώνα ζει τις ίδιες καταστάσεις. :( Σίγουρα θλίψη.

Roadartist είπε...

@ Hfaistiwnas : Ακριβώς αυτό ηφαιστίωνα...

Roadartist είπε...

@ city art : Η Τέχνη είναι οδηγός. Αλλά δεν τη μελετάμε.

Roadartist είπε...

@ Κατερίνα Τοράκη : Που να ήξερε ο Παλαμάς ότι αυτά τα λόγια θα περιέγραφαν τη ζωή της πατρίδας του μετά από τόσα χρόνια... και πάλι.

Roadartist είπε...

@ Δάφνη Χρονοπούλου : Όντως, είναι σχεδόν άγνωστος ο Παλαμάς για τους περισσότερους νεοέλληνες.

BUTTERFLY είπε...

Κρατα το στιχο που λεει πως ειμαστε ραγιαδες, σκυφτοι...
Εναν αιωνα μετα, τα ιδια πραγματα...
Μηπως πρεπει απλα να το αποδεχτουμε πως με τους ενδοξους αρχαιους και νεοτερους προγονους μας δεν εχουμε σχεση, πως ειμαστε γενημενοι να αγομεθα και να φερομεθα;
Στο κατω κατω, η ειλικρινης παραδοχη του προβληματος ειναι το πρωτο βημα για τη λυση του...
Μελαγχολω καθε φορα...

Roadartist είπε...

@ Christina Leli : Χριστίνα δε μπορώ παρά να συμφωνήσω μαζί σου. Από που να το πιάσεις πια.

pAnOs είπε...

...καλησπερα r/a ...αυτο τον καιρο διαβαζω ενα βιβλιο με τα γραμματα του ποιητη προς την Ραχηλ Του !...εχει πολυ ενδιαφερον για τον ποιητη και τον ανθρωπο Παλαμα ...λεει λοιπον σε ενα απο τα γραμματα του για την ποιηση....." Η ποιηση δεν διδασκει,μεθά . Για μενα η Ποιησις δεν ειναι υποχρεη να σεβεται τιποτα την ωρα της ιερης μανιας της που καθεται Πυθια δελφικη στον απολλωνιο τριποδα ειναι η ιδια , θεοτης "... αυτα τα λογια του ειναι προεκταση καθε ποιηματος του....αλλα παρ' ολα αυτα δεν επαψε να ειναι ανθρωπος οπως ολοι μας ....και ...επισης γραφει..."το μονο πλασμα που δεν μ' ενοχλει και που θα ηθελα μ' αυτο μονάχα να μπορουσα να αποσυρθω σε μια ερημια , - να είναι ...ή Άσπρούλα ! " ( αυτη ειναι η γατα του ) ...καλυνυχτα σας !

Ανώνυμος είπε...

Εφόσον η Ιστορία επαναλαμβάνεται, η πορεία μας είναι ένας άθλιος αγώνας σε μια ματωμένη οβαλ πίστα. Δεν υπάρχει μέλλον, μόνο οι διαφημίσεις αλλάζουν, και τα πρόσωπα που κερδίζουν το λάφυρο της πρώτης θέσης.
Υπάρχει (;) το αμυδρό μειδίαμα μιας ονειροπόλας υποψίας, πως η ιστορία ίσως και να μην είναι το θέσφατο μιας υποχθόνιας θεότητας που διψάει για αίμα.
Το μέλλον θα το δείξει.

astromonos είπε...

Το ίδιο βασανιστικό ερώτημα: κάνουμε κύκλους έχοντας χάσει το δρόμο μας ή μπροστά προχωράμε;

Καλή συνέχεια!

ξωτικό είπε...

Πειράζει που δεν θέλω να πώ τίποτα περισσότερο ;

tomac είπε...

..΄΄Σκλάβος ξανάσκυψε ο Ρωμιός΄΄..
..΄΄Των Ευρωπαίων περίγελα΄΄..
Σοφά λόγια...
Μεγάλες αλήθειες...
Κλέβω κι άλλους στίχους άπό αλλού..
΄΄Φοβάμαι μήπως δειλίασω ψυχή μου΄΄...
΄΄Φοβάμαι φοβισμένο να σε δω΄΄... ΄΄φοβάμαι μήπως και σε λυπηθώ΄΄...

Φοβάμαι καλλιτέχνιδα φοβάμαι...
Άντε καλημέρες!!!
Πολλές!!!

Άστρια είπε...

Είχα ξαναπεράσει, ήθελα όμως να ξαναδιαβάσω την ανάρτηση. Ήταν από αυτές που σε κρατάνε να θέλεις να "γυρίσεις" ξανά.

Συγκλονιστικά τα λόγια των στίχων, διαχρονικά και δυστυχώς τόσο επίκαιρα που διαπεραστικά πονάνε.
Θα σταθώ στην προτροπή:
“Γύριζε, μή σταθής ποτέ, ρίξε μας πέτρα μαύρη,
ο ψεύτης είδωλο είναι εδώ, το προσκυνά η πλεμπάγια,
η Αλήθεια τόπο να σταθή μια σπιθαμή δέ θάβρη.
Αλάργα. Νέκρα της ψυχής της χώρας τα μουράγια."

Ίσως κάποια ελεύθερα πουλιά να μπορούν εκεί να πετάνε ακόμα.

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Είπα να μην πάω εκεί που, δυστυχώς, μας πάει το ποίημα. Αρπάζω, όμως, την ευκαιρία να ευχηθώ σε όλους "ευτυχές το νέον έτος, 1909":-)

Χαιρετισμούς, καλλιτεχνάκι.

Roadartist είπε...

@ pAnOs : Χαμογέλασα. Λάτρης των γατών και ο Παλαμάς λοιπόν; Το περίμενα... Υπέροχο το σχόλιο σου, να που κάποιος μελετά τον Παλαμά! Πολύ ενδιαφέρον ανάγνωσμα, καληνύχτα!

Roadartist είπε...

@ ηλιογράφος : ας μην αφήσουμε να πεθάνει αυτή η ονειροπόλα υποψία. Μόνο αυτή φαίνεται να έχουμε. καληνύχτα!

Roadartist είπε...

@ astromonos : Αυτό μόνο ένας άνθρωπος του μέλλοντος θα μπορούσε να μας το απαντήσει. Έχεις δίκιο, σίγουρα βασανιστικό.

Roadartist είπε...

@ ξωτικό : και εγώ με δυσκολία απαντώ στα σχόλια αυτής της ανάρτησης. Θυμός και θλίψη. Καλό βράδυ.

Roadartist είπε...

@ tomac : Δεν είσαι ο μόνος που φοβάται. Καλό ξημέρωμα φίλε...

Roadartist είπε...

@ Άστρια : ...πως γυρίζει ο καιρός έτσι. Καλό βράδυ αστεράκι μας.

Roadartist είπε...

@ Διονύσης Μάνεσης : Το πιάσαμε το υπονοούμενο Διονύση, τι να πεις και τι να σχολιάσεις. Έτσι... Καλό ξημέρωμα!

Ανώνυμος είπε...

Πόσο τραγικά επίκαιρο... Είδες τελικά πως κάποια ποιήματα, κάποια λόγια, κάποιες εικόνες, κάποια συνθήματα είναι διαχρονικά; Αυτή είναι η αξία της Τέχνης. Κι επιπρόσθετα, αυτό είναι και το Καθήκον της. Να ξεσηκώνει, να ευαισθητοποιεί, να καυτηριάζει, να στηλιτεύει. Και λίγοι είναι αυτοί οι καλλιτέχνες που το κατορθώνουν αυτό!

Χαιρετισμούς από την μακρινή Αυστραλία. Να έχεις ένα υπέροχο Σαβ/κο :)

Roadartist είπε...

@ agrimio : Συμφωνώ. Λίγοι είναι. Όπως ακόμη λιγότεροι και όσοι μπαίνουν στη διαδικασία να "ακούσουν" την τέχνη. Χαιρετισμούς φίλη μου, επίσης.

Related Posts with Thumbnails