Το Μεγάλο μας Τσίρκο, θέατρο Ακροπόλ

Ήταν μια παράσταση που ήθελα να δω καιρό. Το βράδυ του Σαββάτου την παρακολούθησα στο θέατρο Ακροπόλ ανεβασμένη από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Το «Μεγάλο μας Τσίρκο» του Ι. Καμπανέλλη είναι μια παράσταση σταθμός για το ελληνικό θέατρο.  Μέσα από τα τραγούδια, τα σατιρικά επεισόδια, ο θεατής διατρέχει όλες τις σημαντικές στιγμές του ελληνισμού: την Τουρκοκρατία, την επανάσταση του 1821, την βασιλεία του Όθωνα, τη Μικρασιατική καταστροφή, τον πόλεμο του 1940.

Φτάνοντας στην οδό Ιπποκράτους, αντικρίζω μια τεράστια ουρά κόσμου συγκεντρωμένη έξω από το θέατρο. Αν μη τι άλλο σε τέτοια δύσκολη εποχή, είναι όμορφο να επιμένουν οι άνθρωποι, να βγαίνουν από το σπίτι τους, να συναντιόνται με τους φίλους τους, να παρακολουθούν θεατρικές παραστάσεις, να διαβάζουν, να ανταλλάσσουν απόψεις, να συνεχίζουν, να προβληματίζονται, να αντιστέκονται σε αυτή την παράνοια που μας περικυκλώνει.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης, προσπαθούσα να φανταστώ πως θα ήταν εκείνο το πρώτο της ανέβασμα με την Τζένη Καρέζη, τον Ξυλούρη, τον Παπαγιαννόπουλο, τον Ευγένιο Σπαθάρη, τον Καζάκο κ.α. Εκείνη η παραγωγή τότε ισοδυναμούσε με πολιτική πράξη. Το σπονδυλωτό σατιρικό κείμενο του Καμπανέλλη «Το μεγάλο μας τσίρκο» αποτελεί ένα μάθημα ιστορίας και αυτογνωσίας. Είναι φοβερό όταν σκέφτεσαι πως ο Καμπανέλλης έγραψε και ανέβασε αυτό το τολμηρό έργο εν μέσω της δικτατορίας. Μια ξεχωριστή προσωπικότητα, μυαλό, οντότητα και σπάνιος άνθρωπος... Αυτό το ευρηματικό του θεατρικό κείμενο, αξίζει να διαβαστεί από όλους μας.

Αρκετά τα σημεία που σε συγκινούν και ακουμπούν αληθινές χορδές της ψυχής.

Επιλέγω ενδεικτικά εδώ να μοιραστώ ένα απόσπασμα από το έργο, όπου ο Καμπανέλλης θίγει το ιστορικό γεγονός της (σχεδόν άγνωστης) Επανάστασης της 3ης Σεπτεμβρίου :

ΡΩΜΙΟΣ : Δε μου λες. Τι είναι η 3η Σεπτεμβρίου ; 

ΡΩΜΙΑΚΙ : Σιγά ! Οδός. Την οδός 3η Σεπτεμβρίου δε ξέρουμε ; 

ΡΩΜΙΟΣ : Ορίστε ! Γιατί τη λένε 3η Σεπτεμβρίου ; Τι έγινε στις 3 του Σεπτέμβρη ; 

ΡΩΜΙΑΚΙ : Γιορτάζει κανένας άγιος ; 

ΡΩΜΙΟΣ : Όχι ! 

ΡΩΜΙΑΚΙ : Καμιά αγία ; 

ΡΩΜΙΟΣ : Ούτε ! 

ΡΩΜΙΑΚΙ : Είναι θρησκευτική εορτή ; 

ΡΩΜΙΟΣ : Μωρέ άμα ήτανε θρησκευτική γιορτή θα την ήξερες κι απ' το σχολειό σου κι απ' τη μαμά σου. 

ΡΩΜΙΑΚΙ : Είναι τίποτα σαν εθνική εορτή ; 

ΡΩΜΙΟΣ : Όχι σαν ! 

ΧΟΡΟΣ (τραγουδά)

Φίλοι και αδέλφια (ηχητικό απόσπασμα)

Τρεις του Σεπτέμβρη, μανάδες, γέροι και παιδιά,
στα παραθύρια βγείτε και θωρείτε
τι φέρνουνε στο βασιλιά
βαθιά γραμμένο στα χαρτιά
τρεις του Σεπτέμβρη μάνες, γέροι και παιδιά.

Και ακολουθεί το παρακάτω απόσπασμα - τόσο καυστικό, πανέξυπνο
 (και δυστυχώς τραγικά επίκαιρο για τη σημερινή εποχή)... :

(Στη σκηνή οι Μεγάλες Δυνάμεις συζητούν, ενώ πίσω τους ο Χορός κινείται με αργές κινήσεις, γράφει συνθήματα και πανό, ετοιμάζει την κινητοποίησή του διεκδικώντας «Σύνταγμα», «Ελευθερία», κλπ.)

ΑΓΓΛΙΑ : Να έχουν Σύνταγμα ή να μην έχουν ;

ΡΩΣΙΑ : Αφού δεν είχαν γιατί να έχουν ;

ΑΥΣΤΡΙΑ : Θα τους παρέσυραν αυτοί που έχουν ! (κοιτάζει απειλητικά προς τη Γαλλία)

ΑΓΓΛΙΑ : Να αρκεστούν εις αυτά που έχουν !

ΓΑΛΛΙΑ : Δεν είναι και ώριμοι για να το έχουν !

ΡΩΣΙΑ : Είναι κι ανώριμοι για να το έχουν.

ΓΑΛΛΙΑ : Για το καλό τους ας μην το έχουν.

ΑΓΓΛΙΑ : Δεν επιτρέπεται να το έχουν.

ΑΥΣΤΡΙΑ : Αποφασίζουμε να μην το έχουν.

ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ : Να μην το έχουν.

ΑΓΓΛΙΑ : Αγγλία

ΓΑΛΛΙΑ : Γαλλία

ΑΥΣΤΡΙΑ : Αυστρία

ΡΩΣΙΑ : Ρωσία

ΑΓΓΛΙΑ : Κοσμοκρατία

ΓΑΛΛΙΑ : Κεφαλαιοκρατία

ΑΥΣΤΡΙΑ : Τρομοκρατία

ΡΩΣΙΑ : Τσαροκρατία

ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ : Ιερά Συμμαχία

Και ... (τραγουδούν και χορεύουν)

Είμαστε τέσσερις δυνάμεις
Με καθήκοντα υψηλά
Η Ευρώπη να μην πάθει
από των μικρών τα λάθη
Τρα λα λα λα λα λα λα

ΑΓΓΛΙΑ : Και αν επιμένουν να το έχουν ;

ΓΑΛΛΙΑ : Και αν το έχουν χωρίς να το έχουν ;

ΑΥΣΤΡΙΑ : Τι εννοείτε έχουν - δεν έχουν ;

ΓΑΛΛΙΑ : Εάν νομίζουν ότι το έχουν και εις την ουσία δεν το έχουν !

ΑΓΓΛΙΑ : Αυτοί θα χαίρουν πως το έχουν και μεις θα ξέρουμε πως δεν το έχουν ! 

ΡΩΣΙΑ : Έτσι θα έχουν χωρίς να έχουν και δε θα έχουν ενώ θα έχουν. 

ΑΥΣΤΡΙΑ : Αποφασίζουμε να έχουν. 

ΓΑΛΛΙΑ : Εάν εμποδίσουμε να έχουν υπάρχει κίνδυνος να έχουν. 

ΡΩΣΙΑ : Ο μόνος τρόπος να μην έχουν, είναι να αφήσουμε να έχουν. 

ΑΓΓΛΙΑ : Παράδειγμα όσα δεν έχουν. Είναι όσα αφήσαμε να έχουν. 

Στο τέλος της παράστασης κάποια λόγια, κάποιες στιχομυθίες σε συγκινούν πάρα πολύ. Και συγκρατείς τα λόγια του συγγραφέα για αυτή τη γη... : «Αν δεν με πιστεύετε, βάλτε το αυτί σας στο χώμα και ακούστε… Η γη μας χτυπάει με ογδόντα σφυγμούς… Ωραίους σαν από παλιό τύμπανο… Κάτι γίνεται… Κάτι γίνεται…» 

Θα ακούσεις τη γη να σου μιλάει, κάτι εδώ γεννιέται, κάτι δυνατό ανασαίνει στα σωθικά της και ζει...

«Πάει να πει στον τόπο μας, οι ρίζες μας είναι βαθιές, το χώμα δικό μας, κόβω, κόβεις, κόβει, κόβουμε, κόβετε, κόβουν τα κλαριά μας, τον κορμό μας, μα το χώμα ξαναφουσκώνει. Μια πράσινη φωνούλα ξαναβγαίνει και φωνάζει «εδώ είμαι».

Ο έργο του Καμπανέλλη πέτυχε το σκοπό του, ξεπερνώντας κάθε προσδοκία. Η παράσταση αφύπνισε τους ανθρώπους, που κατέκλυζαν το θέατρο. Το παρακολούθησαν περισσότεροι από 400.000 θεατές σε Αθήνα και επαρχία. Η Χούντα σύντομα κατάλαβε ότι ενέκρινε ένα αντιστασιακό έργο και έβαλε στο στόχαστρο και την παράσταση. 

Συνέλαβαν την Τζένη Καρέζη και την άφησαν στην απομόνωση για ένα μήνα. Τον Νοέμβριο του 1973 όταν αποφυλακίστηκε η Καρέζη επέστρεψε στο θέατρο αποφασισμένη και συνέχισε την ίδια ακριβώς παράσταση που έμεινε στην ιστορία. Το «Μεγάλο μας Τσίρκο» συνδύαζε καλλιτεχνική αρτιότητα, συναίσθημα, ταλέντο και πολιτική αφύπνιση. Το έργο και οι συντελεστές του στάθηκαν απέναντι στο τέρας της δικτατορίας χωρίς φόβο. 

Αξιόλογο το ανέβασμα του έργου από το ΚΘΒΕ. 
Αξίζουν συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές.  
Ξεχώρισε με την ερμηνεία του ο Ζαχαρίας Καρούνης. 

Σκεφτόμουν πως αν σήμερα γεννιόταν ένας νέος Καμπανέλλης, έγραφε ένα έργο για τη σημερινή εποχή, κάνοντας ιστορική αναδρομή, υποδεικνύοντας τα λάθη μας, το πιθανότερο είναι πως δε θα κατάφερνε κάτι. Δε θα μας ξεσήκωνε, γιατί πλέον οι άνθρωποι έχουμε πάψει να σκεφτόμαστε, να κριτικάρουμε, να είμαστε αληθινοί, ευαίσθητοι. Ο δυτικός κόσμος ζει πια στην πολιτική απάθεια και το ιδεολογικό κενό.  Το «Μεγάλο μας τσίρκο» του Καμπανέλλη δεν αποτελείται από ζώα, αλλά από ανθρώπους, από όλους εμάς... Πόσο εύστοχος ακόμη και ο τίτλος του έργου...

Βγαίνοντας από το θέατρο, σκεφτόμουν πως σε κάποιες παραστάσεις δεν γίνεται να μείνεις αδιάφορος. Τα λόγια μένουν μέσα σου και σε ακολουθούν για καιρό. Αμέσως μετά, πήγαμε σε ένα κουτούκι στα Εξάρχεια, ήπιαμε κρασί, φάγαμε, συζητήσαμε, ενώ στο διπλανό τραπέζι έπαιζε ζωντανή μουσική και καταλήξαμε όλοι να τραγουδάμε μαζί παρέα.  
Όμορφη βραδιά στην τόσο δοκιμαζόμενη Αθήνα της κρίσης του 2012, εκεί που είναι το «μαζί».  Οι τελευταίες πέντε λέξεις, καθόλου τυχαίες...

Εδώ μπορείτε να ακούσετε ηχογραφημένη ολόκληρη την ιστορική 
θεατρική παράσταση του "Μεγάλου μας Τσίρκου"

HumanGrid | εθελοντικές ομάδες αλληλεγγύη

Γιατί ο πρώτος στόχος πρέπει να είναι η Αλληλεγγύη για να κερδίσουμε ξανά την Ελπίδα, την Αισιοδοξία και την Αξιοπρέπεια. 

Όλες οι εθελοντικές ομάδες σε μια σελίδα, ρίξε μια ματιά : http://humangrid.gr

Andre Kohn Art

Στο παρακάτω βίντεο, επίσης έργα του : 

Τα υπέροχα έργα του Andre Kohn ταιριάζουν με 

τη σημερινή χειμωνιάτικη και βροχερή μέρα. 
Ένα ταξίδι σε κάποιες ξεχωριστές, καθημερινές στιγμές με 

τα χρώματα, την έμπνευση και τα συναισθήματα του. 

Για περισσότερες πληροφορίες : 

δείτε στο website του

φευγαλέα

Λέξεις, λέξεις, λέξεις, λέξεις...

Οι λέξεις δεν έχουνε καμία αξία, αν δε μπορείς να τις μετουσιώσεις σε πράξεις. Πράξεις που να αποδεικνύουν τις λέξεις και τα συναισθήματα σου.
Αν θες κάποιον, κάτι, διεκδίκησε τo. Με πράξεις, λέξεις, συναισθήματα.

Χαμένα όνειρα, μάτια που κρύβουν με αξιοπρέπεια τον πόνο τους, τις προσπάθειες δίχως το αναμενόμενο αποτέλεσμα.  Εκεί στο «δίχως αποτέλεσμα» είναι που έχεις ανάγκη κοντά τους ανθρώπους σου. Στις επιτυχίες, στα χαμόγελα, στις χαρές είναι εύκολα.  Στα δύσκολα όμως η παρουσία τους αποκτά μια άλλη αξία, επικυρώνεται με διαφορετικό τρόπο.  

Σε βλέπω. Κρύβεις τα συναισθήματα σου, αλλά τα βράδια πονάς.  Και κρυώνεις.  
Η καρδιά σου μόνο μην «παγώσει». Μην σε κερδίσει η αδιαφορία και η απάθεια.

Μια αληθινή αγκαλιά μπορεί να ζεστάνει ακόμη και το πιο παγερό δωμάτιο.

Μια καρδιά με αγάπη, μπορεί να φωτίσει και τη πιο βαθιά νύχτα.

Με τις «παγωμένες» ψυχές, τι κάνεις; Θέλουν να φωνάξουν μα μένουν ανίκανες στην παραμικρή τους έκφραση.  Θέλουν να δημιουργήσουν, μα αντικρίζουν πόρτες κλειστές και ψηλούς τοίχους μπροστά τους. Μια χώρα που προσπαθεί να βρει το βηματισμό και συνεχώς τον χάνει, συμπαρασύροντας ψυχές, ζωές, σταθερές.

Θες να φωνάξεις για όσα στραβά συμβαίνουν, αλλά ξέρεις ότι μετά θα σιωπήσεις πάλι.

Και τι νόημα έχει τότε αυτή η στιγμή; Αν φωνάξεις και μετά σιωπήσεις πάλι. 

Δεν υπάρχει τίποτα πιο πολύτιμο από το να βρεις μια «καθαρή» ψυχή, δίχως εγωισμό, αλώβητη σε εποχή σήψης και δυσωδίας. Ψυχή καθαρή, παρ' όλη τη βρωμιά που αντικρίζει. Αν τη βρεις, θα είσαι πολύ ανόητος να τη χάσεις. Όμως τι νόημα έχουν τα «θα»;

Όλη η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη απώλειες, διχασμούς και εσύ έτυχε να γεννηθείς σε ένα κομμάτι γης που δε φημίζεται ούτε για την «ηρεμία», ούτε για τη «νηφαλιότητα», την «ενότητα» και την «ειρήνη» του.  Αν δε φύγεις μακριά, όπως θα κάνουν αργά ή γρήγορα οι περισσότεροι, θα είσαι εδώ να τα ζήσεις όλα αυτά. Δεν ξέρεις πως, δεν ήσουν προετοιμασμένος για μια τέτοια ανατροπή.

Ξεφύλλισε λίγο την ιστορία του τόπου σου και θα διαπιστώσεις πως έτυχε να γεννηθείς στην πλέον ήρεμη πολιτική του περίοδο. Ως χτες. Γιατί τώρα όλα αλλάζουν.

Τα πάντα θα ανατρέπονται. Μέσα σε αυτό το φονικό, πρέπει να βρεις τον τρόπο για να κρατηθείς ζωντανός. Να συντάξεις τις φευγαλέες σου σκέψεις σε προτάσεις, να φτιάξεις παραγράφους, να χωρίσεις ενότητες, να κάνεις βήμα – βήμα τα πιο μικρά σου όνειρα πραγματικότητα, να βρεις ανθρώπους να τα μοιραστείς μαζί τους –αληθινούς σε χαρά και σε λύπη, σε επιτυχία και αποτυχία, που δε θα μένουν στα λόγια, θα μετουσιώνουν το συναίσθημα σε αγκαλιά, θα ανάβουν ένα κερί στο παγερό σκοτάδι, θα σου κρατούν σφικτά το χέρι στην κινούμενη άμμο.
Στην αλήθεια του μαζί, για να σπάσουν οι πάγοι και να νικήσει η διαφορετικότητα. 

αφιέρωση σε βιβλίο

Πριν λίγο καιρό ο Βιβλιοθηκάριος, δημιούργησε ένα blog το «Αφιερώσεις Συγγραφέων», όπου συγκεντρώνει έντυπες αφιερώσεις που έχουν κάνει συγγραφείς στα βιβλία τους. Είχε την ιδέα να καλέσει κάποιους bloggers να αναρτήσουν την ιστορία ενός βιβλίου της βιβλιοθήκης τους, το οποίο φιλοξενεί μια χειρόγραφη αφιέρωση. Εξαιρετικό, τον ευχαριστώ για την πρόσκληση.

Δίπλα μου, έχω δυο μεγάλες βιβλιοθήκες. Συνειδητοποιώ πως κάθε βιβλίο κουβαλά ένα δικό του κομμάτι αναμνήσεων. Καθένα ακολούθησε μια ξεχωριστή διαδρομή ώσπου έφτασε στη ζωή μου.  Με αφορμή αυτή την πρόσκληση, επέλεξα να μοιραστούμε την ιστορία ενός βιβλίου που εμπλέκεται και με τη ζωή του ιστολογίου.

Μια από τις όμορφες στιγμές της μέρας είναι όταν ελέγχω τα emails του blog, καθώς συνήθως κάποια ευχάριστη έκπληξη θα με περιμένει. Έτσι έγινε και στις αρχές του 2009, όταν ένας άνθρωπος που σέβομαι πολύ, o κριτικός και μεταφραστής της λογοτεχνίας Άρης Μπερλής, μπήκε στον κόπο να μου στείλει κάποιες λέξεις που με συγκίνησαν βαθιά. Ακολούθησαν ανταλλαγές σκέψεων και προθυμοποιήθηκε να μου δωρίσει βιβλία του.

Κοιτάζω σήμερα ξανά εκείνο το email (το οποίο έχω φυσικά ακόμη κρατήσει), μόνο λίγες από τις λέξεις του :  «Είναι μεγάλη η ικανοποίηση για κάποιον που βλέπει ότι τα λόγια του δεν πάνε στον βρόντο - έστω και λίγοι τα διαβάζουν και τα εκτιμούν».

Θα έλεγα κύριε Μπερλή, πως είναι μεγάλη η ικανοποίηση για κάποιον που αφιερώνει κάποιο χρόνο για να μοιραστεί σκέψεις, ενδιαφέροντα, συναισθήματα στο διαδίκτυο, να βλέπει ότι κάποια στιγμή ένας σημαντικός δάσκαλος σαν εσάς έριξε μια ματιά στο ιστολόγιο του.

Είναι μοναδικό όταν κάποιος που εκτιμάς για τη στάση και το έργο του, αποδεικνύεται ένας αληθινός, ευαίσθητος άνθρωπος. Ο ίδιος δε ζήτησε ποτέ να γράψω κάτι για εκείνον - δεν έχει καμία τέτοια ανάγκη, ξεχωρίζει από το έργο του - ότι μοιράστηκα σήμερα μαζί σας, ήταν απλά αφορμή για να τον ευχαριστήσω. 

Η παραπάνω αφιέρωση βρίσκεται στο βιβλίο του Allen Ginsberg,'Ουρλιαχτό, Κάντις και άλλα ποιήματα', των εκδόσεων Άγρα. Την κρατάω σαν φυλακτό.

Αξίζει να διαβάσετε μια  συνέντευξη του Άρη Μπερλή στο Lifo.gr, εξαιρετικές απόψεις...

Επίσης, στέλνω στον Βιβλιοθηκάριο και στο νέο blog του, την παρακάτω έντυπη αφιέρωση, η οποία μου άρεσε πολύ, από το βιβλίο που διαβάζω αυτή την περίοδο.

Είναι του Χρόνη Μίσσιου, το Ντομάτα με γεύση μπανάνας, Γράμματα, 2001

Ευχαριστώ τον Βιβλιογράφο για την πρόσκληση! Όπως ανέφερα, η ανάρτηση είναι συμμετοχή μου στο δι-ιστολογικό αφιέρωμα με θέμα “Αφιερώσεις σε βιβλία” για το blog “Αφιερώσεις Συγγραφέων”.

Συμμετέχουν επίσης οι αξιόλογοι φίλοι bloggers :  SillentCrossing / Αναγεννημένη / Τσαλαπετεινός / Theorema / Κυνοκέφαλοι / Φαούδι / Σημειωματάριο / Δύτης των Νιπτήρων / Κόκκινο Καγκουρό / Καγκουρό / Infoscience addict / Greek libraries in a new world / Dina Vitzileou / Niemands Rose / Ιφιμέδεια / Anna Silia / Κουπέπια / Rubies and Clouds / Εξεγερμένο το 2009 / Ο Βιβλιοθηκάριος

στην ορεινή Αρκαδία

Δε θα γράψω τίποτα αυτές τις μέρες στο blog για τη ανόητη φαρσοκωμωδία των συνεχών μνημονίων. Προτιμώ να σας μεταφέρω λίγη από την ομορφιά της φύσης. 

Οι προηγούμενες μέρες μου χάρισαν μια μικρή διαφυγή.  

Φιλοξενήθηκα σε ένα συγγενικό σπίτι σε ένα πανέμορφο 

ορεινό χωριό της Αρκαδίας, στη Στεμνίτσα. 

Για δύο μέρες λοιπόν,

κυριολεκτικά πήρα τα βουνά.

Απλά χαζεύοντας τα χρώματα του δάσους,

 τα περήφανα έλατα, τις καστανιές, τα πλατάνια και τις ιτιές, 

τα φθινοπωρινά πεσμένα φύλλα...

τα πλάσματα και τους ήχους της φύσης, 

την ίσως "απόκοσμη" ηρεμία 

για έναν άνθρωπο της πόλης, σαν και του λόγου μου...

Αν και αρχές Νοεμβρίου, η θερμοκρασία ήταν ανοιξιάτικη.   

Βολτάραμε στη Στεμνίτσα, 

στη Βυτίνα, στη Δημητσάνα, 

στην Ελάτη, 

στην Καρύταινα, 

στον Μαίναλο, ιστορικά μέρη της Πελοποννήσου,

[παραπάνω : θέση διδακτηρίου ελληνικής σχολής Στεμνίτσας 1680-1828

όπου μαθήτευσαν φιλικοί και αγωνιστές του 1821,

μέχρι και ο πρωθυπουργός Α. Κουμουνδούρος]

 Ξεδιψάσαμε στις πηγές του βουνού

και ξεκουραστήκαμε 

στις όχθες του ποταμού Λούσιου. 

 Χρόνος για φωτογραφίες, σκέψεις, 

ξεφύλλισμα βιβλίων...

Όταν η μαγεία της φύσης

εξαγνίζει ψυχή

σκέψη

και μυαλό...

Μπορεί το φθινόπωρο να μην έχει ακόμη επισκεφτεί την Αθήνα, 

μα στα βουνά η ομορφιά του πραγματικά οργιάζει...

 

Πέρσι τέτοια εποχή, είχα ταξιδέψει με τον Οδοντωτό στη διαδρομή Διακοπτό - Καλάβρυτα, μπορείτε να θυμηθείτε εκείνες τις φθινοπωρινές εικόνες και να ταξιδέψετε ξανά εκεί, πατώντας εδώ. 

Ελπίζω να σας ταξίδεψα έστω λίγο, 

καλή δύναμη σε όλους...