22 Μαΐου 2017

Albert Camus, Η Πανούκλα



Οι δυστυχίες, στην πραγματικότητα, είναι μια κοινή υπόθεση, αλλά δύσκολα τις πιστεύει κανείς όταν του πέσουν στο κεφάλι. Υπήρξαν στον κόσμο τόσες πανούκλες όσοι και οι πόλεμοι. Και παρόλα αυτά, οι πανούκλες και οι πόλεμοι πάντα βρίσκουν τους ανθρώπους το ίδιο απροετοίμαστους. Ο γιατρός Ριέ ήταν απροετοίμαστος, όπως και οι συμπολίτες μας και έτσι πρέπει να καταλάβουμε τους δισταγμούς τους. Και μ’ αυτόν τον τρόπο επίσης πρέπει να καταλάβουμε ότι μοιράστηκε ανάμεσα στην ανησυχία και την εμπιστοσύνη. Όταν ξεσπάει ένας πόλεμος, οι άνθρωποι λένε: "Δεν θα διαρκέσει πολύ, είναι πολύ ανόητο". Κι αναμφίβολα ένας πόλεμος είναι σίγουρα πολύ ανόητος, αλλά αυτό δεν τον εμποδίζει να διαρκέσει. Η ανοησία επιμένει πάντα και θα μπορούσε κανείς να το διακρίνει αν δεν σκέφτονταν μόνο τον εαυτό του. Απ’ αυτή την άποψη οι συμπολίτες μας ήταν σαν όλο τον κόσμο, σκέφτονταν τους εαυτούς τους και για να το πούμε κι αλλιώς ήταν ανθρωπιστές: δεν πίστευαν στις δυστυχίες. Η δυστυχία δεν είναι στα μέτρα του ανθρώπου, επομένως λέμε ότι η δυστυχία δεν είναι πραγματική, είναι ένα κακό όνειρο που θα περάσει. Αλλά δεν περνάει πάντα και από κακό όνειρο σε κακό όνειρο, είναι οι άνθρωποι που περνάνε και πρώτα πρώτα οι ανθρωπιστές, γιατί δεν πήραν τις προφυλάξεις τους. Οι συμπολίτες μας δεν ήταν πιο ένοχοι από άλλους, ξεχνούσαν να είναι μετριόφρονες, αυτό είναι όλο και σκέφτονταν ότι όλα είναι ακόμη δυνατά για αυτούς· πράγμα που σήμαινε ότι οι δυστυχίες είναι αδύναμες. Συνέχιζαν να κάνουν επιχειρήσεις, να ετοιμάζουν ταξίδια, και να έχουν γνώμες. Πως θα μπορούσαν να σκεφτούν τη πανούκλα, που καταργεί το μέλλον, τις μετακινήσεις, τις συζητήσεις; Θεωρούσαν τους εαυτούς τους ελεύθερους και κανένας δεν θα είναι ποτέ ελεύθερος, όσο υπάρχουν δυστυχίες.

Albert Camus, Η Πανούκλα - απόσπασμα

16 σχόλια:

thinks είπε...

Στην Ιστορία της Ανθρωπότητας, των κοινωνιών, κρατών και πολιτισμών των τελευταίων πέντε χιλιάδων ετών ας πούμε, οι μόνοι δύο τρόποι με τους οποίους ελέγχθηκαν τα προβλήματα υπερπληθυσμού και τα προβλήματα των εκάστοτε οικονομιών και οικονομικών βλέψεων ήταν οι επιδημίας και πανδημίες, όπως και οι πόλεμοι. Αν και το ένα προέρχεται από την φύση και το άλλο από τον ίδιο τον άνθρωπο έχουν το κοινό στοιχείο του ότι οφείλονται σε έλλειψη προετοιμασίας για το αδιανόητο και σε έλλειψη κοινής αντιμετώπισης των προβλημάτων –όπως και στον επιθετικό εγωκεντρισμό μιας εκάστοτε δεδομένης ομάδας (κοινωνίας/κράτους). Στην τελική όλο αυτό, όπως το παρέθεσες μιλά για την πραγματικότητα στην οποία υπόκειται το είδος μας και στο ότι, παρά τις πνευματικές αναλαμπές-εξαιρέσεις, δεν μπορέσαμε να ξεφύγουμε από τον νόμο της υπερίσχυσης του ισχυρότερου.

Αν προσθέσεις όλα τα Εθνικά προϊόντα του πλανήτη σε χρηματική αξία και τα διαιρέσεις ίσα για όλους τους ανθρώπους στην επιφάνεια του πλανήτη, ο κάθε ένας από τα εφτά δισεκατομμύρια ανθρώπους θα μπορούσε να είναι εκατομμυριούχος. Αλλά δεν είναι :-) Αντ’ αυτού, έχουμε πολέμους οι οποίοι χωρίς εξαίρεση είναι οικονομικοί (επιβουλευόμαστε τις οικονομίες άλλων ή προσπαθούμε να διορθώσουμε την δική μας χρεοκοπία προβάλλοντας σαν κίνητρα «πατριωτισμό» ή/και «θεό»), και ασθένειες για τις οποίες ποτέ δεν είμαστε έτοιμοι γιατί το να είμαστε έτοιμη θα προϋπόθετε οικονομική επιβάρυνση της οικονομίας (για προετοιμασία με έρευνες, φάρμακα και οργάνωση).

Roadartist είπε...

@ Thinks: Εξαιρετικό σχόλιο, αντάξιο του "thinks". Σε ευχαριστούμε!

Roadartist είπε...

Ξαναδιαβάζω το σχόλιο σου... οπότε τι απομένει στον άνθρωπο μέσα σε αυτό το συνονθύλευμα; Σήμερα που βιώνουμε άλλη μια κρίση που κανείς δε ξέρει πως θα εξελιχθεί σε παγκόσμιο επίπεδο...; Τώρα που καταργούνται μεμιάς δεδομένα ετών; Που πιστεύεις ότι πλέον μας απομένει να στραφούμε; Εγώ πιστεύω ότι νικητής θα είναι όποιος στραφεί στον διπλανό του και στην αγάπη, αν δεν την παρασύρει κ αυτή η δίνη της εποχής.

thinks είπε...

Κατά την γνώμη μου, η μόνη απάντηση είναι αυτό που έλεγε και ο Pete Seeger (1919-2014): “Σκέψου παγκόσμια και πράξε εγχώρια» (Think globally and act locally). Αλλά το συνδυάζω και με αυτό που πάντα λέω εγώ, ότι αν θέλεις να μπορείς να βρίσκεσαι εκεί για άλλους που μπορεί να σε χρειαστούν, πρέπει πρώτα να φροντίζεις να είσαι εσύ εντάξει, γιατί αν δεν είσαι εντάξει εσύ, δεν θα μπορείς να είσαι διαθέσιμος για κανέναν άλλον. Πρέπει απλά να βρει κανείς την λεπτή διαχωριστική γραμμή μεταξύ του να σκέφτεται μόνο τον εαυτό του, και να σκέφτεται ότι πρέπει να είναι «καλά» ώστε να είναι σε θέση να κάνει οτιδήποτε για οποιονδήποτε άλλον.

Η ιστορία σε όλα τα επίπεδά της έχει αποδείξει ότι πάντα, στο τέλος υπερισχύει η φύση μας. Άρα, θα έλεγα να κάνουμε ο καθένας εκείνο που πιστεύουμε σωστό, για μας ο καθένας…

Αυτό που έγραψες και εσύ αλλά με λιγότερο ποιητική και περισσότερο ρεαλιστική φρασεολογία ;-)

Το βασικότερο, κατά την γνώμη μου, να μην κρίνουμε ποτέ το αύριο με μέτρα και σταθμά στο παρελθόν (αναφέρομαι στο ότι γράφεις πως «καταργούνται μεμιάς δεδομένα ετών» --αυτό μόνο να μας καταβάλλει μπορεί). Το παρελθόν δεν επαναλαμβάνεται ούτε πρέπει να ισχύει σαν γνώμονας. Ο γνώμονας είναι, απλά, η επιβίωση με τον καλύτερο τρόπο που μπορούμε ανά πάσα στιγμή. Για την στιγμή και το μέλλον. Κοιτάμε μπροστά, όχι πίσω.

Roadartist είπε...

@ thinks: Ζούμε σε μια πολύ παράξενη στιγμή, σε μια ιστορική στιγμή, που έχω την αίσθηση ότι οποιαδήποτε εικασία για το αύριο είναι καταδικασμένη να πέσει έξω. Βέβαια μπορεί να πέφτω και έξω. Σήμερα πάντως περισσότερο από ποτέ άλλοτε τις τελευταίες δεκαετίες, όλα φαντάζουν αβέβαια. Οπότε μάλλον μόνο το σήμερα μπορούμε να κοιτάξουμε, σίγουρα όχι το πίσω, ίσως όμως και ούτε το μπροστά.

ΥΓ. Όταν ο ρεαλισμός καταργείται καθημερινά από το παράλογο, καταφεύγω στην ποιητική φρασεολογία :-)

thinks είπε...

Σε διαστήματα 20-30 ετών, όλες οι γενιές ζούσαν πάντα στιγμές που τις αισθανόντουσαν για την πραγματικότητά τους, σαν αυτή που περιγράφεις ως σημερινή πραγματικότητα. Διαφορετικές καταστάσεις αλλά ίδια αντίδραση των εκάστοτε ανθρώπων. Μάλιστα είναι πρωτόγνωρα μακρά η περίοδος εβδομήντα ετών κατά την οποία δεν είχαμε πόλεμο στο έδαφος της Δύσης. Το μόνο που συνέβη τώρα είναι ότι έφτασε τελικά να αποτύχει και η παγκόσμια οικονομία αλλά απέτυχαν και τα μόνα δύο συστήματα που είχαμε, του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού. Ο κόσμος δεν ξέρει προς τα που να πάει για να διατηρήσει αυτά που είχε (πράγμα που δεν μπορεί να επιτευχθεί), άρα βλέπουμε τις αντιδράσεις που περιγράφεις ως παράλογες.

Αυτό που εννοούσα είναι να βρισκόμαστε στην καλύτερη κατάσταση που μπορούμε, ατομικά, και στον άμεσο κύκλο μας κάθε μέρα που ξημερώνει, χωρίς να αναπολούμε το τι ήταν κάποτε και να βρίσκουμε δύναμη μόνο στις ικανότητές μας χωρίς να εξαρτόμαστε από κανέναν που να μας προσφέρει το προϊόν της «ελπίδας», είτε είναι πολιτικοί είτε ποιητές, παπάδες ή επιστήμονες. Δεν λέω να μην έχουμε ελπίδα. Απλά προτείνω να βρίσκουμε την ελπίδα στις δικές μας προσωπικές και ατομικές δυνατότητες ανά πάσα στιγμή.

Άστρια είπε...

Διαχρονικό κείμενο και ο πιο πάνω διάλογος με αφορμή τις σκέψεις του Camus πολύ ενδιαφέρων.

Ως γνωστόν, πόλεμοι πάντοτε γίνονταν και θα γίνονται. Τα θύματα πάντα οι άνθρωποι. Και τα συντριπτικά σε αριθμούς θύματα, οι πιο αδύνατοι, οι πιο απροετοίμαστοι, οι πιο φτωχοί.. όπως και στις επιδημίες. Μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο την πρωτοχρονιά οι άνθρωποι γιόρταζαν ευχόμενοι- υποσχόμενοι ότι μετά από αυτόν τον φονικό πόλεμο δεν θα ξαναγινόταν άλλος πόλεμος...
Κάποιος (καλός) καθηγητής φιλοσοφίας το 1970 έλεγε χαμογελώντας, ότι η Κίνα και η Γαλλία δεν ήταν ικανοποιημένες από τις πυρηνικές τους δυνατότητες -μπορούσαν να καταστρέψουν την γη μόνο μία φορά εν αντιθέσει με την Αμερική ή τη Ρωσία που μπορούσαν περισσότερες φορές, λες και μία φορά δεν ήταν αρκετή.. επίσης ότι ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος θα ξεκινούσε από αυτούς που πεινούν γιατί δεν έχουν τίποτα να χάσουν ενώ δεν θα συνέφερε όσους έχουν όλα τα καλά..
Η ιστορία όμως λέει ότι ακόμα και αν ο άνθρωπος έχει όλα τα καλά, θέλει κάτι παραπάνω και αν δεν μπορεί να το έχει θα προσπαθήσει να το πάρει από τον διπλανό του. Τον πιο αδύνατο.

Το θέμα βέβαια είναι τεράστιο και δεν μπορεί παρά μόνο απλοϊκά να "αγγιχθεί"

θα συμφωνήσω με την τελευταία παράγραφο του thinks και το τελευταίο υστερόγραφό σου. Και επί πλέον να νοιώθουμε την ευλογία της καθημερινής μας ζωής μακριά από τις φονικές επιδημίες και πολέμους. Κατηφόρες και ανηφόρες πάντα θα υπάρχουν, όμως η καθημερινή ζωή έχει και τόσα καλά και όμορφα.

ξωτικό είπε...

Tα είπε τόσο καλά ο Δημήτρης !!!

"Η ιστορία σε όλα τα επίπεδά της έχει αποδείξει ότι πάντα, στο τέλος υπερισχύει η φύση μας. Άρα, θα έλεγα να κάνουμε ο καθένας εκείνο που πιστεύουμε σωστό, για μας ο καθένας… "

Με όλη την επεξήγηση που ακολούθησε ;-)

Τι καλό που μας υπενθυμίζεις αυτά τα κείμενα .
Νομίζω πως πρέπει να ιδρύσεις μια πραγματική "φιλοσοφική σχολή " (ή έστω... φιλοσοφικό καφέ)
Λείπει τόσο σ'αυτή την πόλη .

thinks είπε...

Είναι χαρά μου και τιμή μου να είμαι μέρος της συζήτησης σε αυτόν τον χώρο.

Διάβασα αυτό που έγραψε η Άστρια, ότι «πόλεμοι πάντοτε γίνονταν και θα γίνονται. Τα θύματα πάντα οι άνθρωποι.» Και σκέφτηκα ότι άνθρωποι είναι τα θύματα αλλά και άνθρωποι κάνουν τον πόλεμο. Το οποίο μου θύμισε εκείνο που είχε πει ο John Lennon: “What if they gave a war and nobody came?” Ο Τζων πήρε μια γνωστή και συνήθη ρήση και αντικατέστησε την λέξη «πάρτι» με την λέξη «πόλεμο», κάνοντας την ρήση να σημαίνει: «Τι θα γινόταν αν κήρυτταν έναν πόλεμο και δεν ερχόταν κανείς να πολεμήσει». Εννοώντας ότι τελικά οι στρατιώτες, όχι οι στρατηγοί, και είναι οι ίδιοι, και προκαλούν, τα θύματα, αν επιλέγουν να πολεμήσουν.

Τώρα βέβαια δεν χρειάζονται στρατιώτες πια, παρά ένα κουμπί. Και φυσικά η ερώτηση δεν είναι το ΑΝ θα γίνει ποτέ πυρηνικός πόλεμος, αλλά, πότε. Ίσως αύριο, ίσως σε διακόσια χρόνια... αλλά εφ' όσον έχουμε το "εργαλείο" μια μέρα θα βρούμε την "αιτιολογία" (δικαιολογία) να το χρησιμοποιήσουμε. Είναι η φύση του είδους μας.

Ανώνυμος είπε...

Μου φαίνεται πως πρέπει να ξοδέψουμε τα τελευταία μας χρήματα σε σοκολατάκια και παγωτά.

Roadartist είπε...

@ Αστρια: "Η ιστορία όμως λέει ότι ακόμα και αν ο άνθρωπος έχει όλα τα καλά, θέλει κάτι παραπάνω και αν δεν μπορεί να το έχει θα προσπαθήσει να το πάρει από τον διπλανό του. Τον πιο αδύνατο." Ισχύει και δυστυχώς η Ιστορία ποτέ δεν έχει διδάξει κανέναν μας.

Στα μικρά και στα καθημερινά που τόσο έχουμε μάθει να θεωρούμε δεδομένα.

Roadartist είπε...

@ ξωτικό : Μόνο αυτό μου έλειπε νομίζω... να ιδρύσουμε φιλοσοφικό καφέ :P :P :P χαχα :):):)

Όσο για το σχόλιο του Δημήτρη, πραγματικά έδωσε άλλη διάσταση, επέκτεινε την ανάρτηση. Όσο για τη φύση του ανθρώπου...δυστυχώς αδηφάγα τελικά... Μακάρι να πηγαίνουμε όλοι κοντύτερα προς την καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας.

Roadartist είπε...

@ thinks : Και για εμάς είναι το ίδιο Δημήτρη. Χαρά και τιμή να είσαι εδώ.
Απόλυτο δίκιο ξανά στην παρατήρηση σου. Δυστυχώς δεν είμαστε τόσο ώριμοι ώστε να μπορέσουμε να διαχειριστούμε τέτοια όπλα με σύνεση, είναι αστείο νομίζω ότι κανείς δε θα διαφωνήσει μαζί σου. Ούτε και εκείνοι που έχουν πρόσβαση σε αυτά. Όσο για το ότι αρκεί το πάτημα ενός κουμπιού για να γίνουν στάχτες ολόκληρες περιοχές...μα πόσο τρομακτικό. Μέρα καλή.

Roadartist είπε...

Ηλιογράφε: χα χα εγώ το κάνω αυτό ήδη (και χωρίς τύψεις πλέον) :)))

thinks είπε...

Σ’ ευχαριστώ αγαπητή μου Roadartist. Σκέφτομαι πως ότι έκαναν και ότι είπαν οι άνθρωποι είναι η μία και μοναδική Ιστορία της Ανθρωπότητας, όμως επιλέγουμε να την διαχωρίζουμε σε δύο «βιβλία», την Ιστορία του Πνεύματος, και την Ιστορία των Γεγονότων. Η διαφορά μεταξύ των δύο βιβλίων είναι τόσο μεγάλη που έχει προτρέψει όλους τους πολιτισμούς να υποθέσουν κάποιον διαχωρισμό μεταξύ του πνεύματος και της σάρκας (κι’ ας «υπάρχει» το πνεύμα μόνο λόγω της σάρκας, κι’ ας είναι βιολογικό μέρος της). Είμαστε «υπερήφανοι» για το βιβλίο της Ιστορίας του Πνεύματος, αλλά πάντα ζούμε Γεγονότα τα οποία πολύ λίγη σχέση έχουν με το τι ανέκαθεν προτείνει το Πνεύμα.

Μη ενδιαφερόμενοι να υπακούσουν στους νόμους των ανθρώπων, οι άνθρωποι εφηύραν νόμους του «Θεού» (μπας και τους ακολουθήσουν περισσότεροι, από φόβο) –και κατέληξαν να αλληλοσκοτώνονται για να αποδείξουν ποιος είναι ο σωστός «θεός», ο Άλφα ή ο Βήτα. Μέχρι που αποφάσισαν να αποδώσουν την πανούκλα σε οργή και εκδίκηση του «θεού», ενός εκδικητικού, τιμωρού θεού εικονογραφημένο καθ’ ομοίωση του ανθρώπου (για να επιστρέψουμε και σε πλήρη κύκλο στην ανάρτηση).

Roadartist είπε...

@ Thinks: Μα τι γράφεις βρε Δημήτρη μου; Εξαιρετικά, έτσι είναι. "Είμαστε «υπερήφανοι» για το βιβλίο της Ιστορίας του Πνεύματος, αλλά πάντα ζούμε Γεγονότα τα οποία πολύ λίγη σχέση έχουν με το τι ανέκαθεν προτείνει το Πνεύμα." Όσο για τη φαρσοκωμωδία Θεού - Ανθρώπου, δε θα μπορούσα παρά να συμφωνήσω σε όλα. Ξανά σ ευχαριστώ πολύ.

Related Posts with Thumbnails