15 Ιουνίου 2011

"Ο καθρέφτης και το μαχαίρι", του Μάνου Χατζιδάκι


Ο Μάνος Χατζιδάκις πέθανε σαν σήμερα, στις 15 Ιουνίου 1994. 
Ακολουθουν κάποιες σκέψεις του...

"...Πού καιρός για επανάσταση! Και γιατί άλλωστε; Να διορθωθεί τι και με ποιό τρόπο; Όλες οι επαναστάσεις καταλήγουν στην κατάκτηση της ανεγκέφαλης, όπως είπαμε Κυρίας. Της Εξουσίας. Αυτή η κατάκτηση, ως γνωστόν, δημιουργεί Δίκαιον, μακράν των ονειρικών στόχων μιας επανάστασης. Οι άνθρωποι που προκύπτουν από μια επανάσταση, περιέχουν τα ίδια συστατικά με τους αποχωρήσαντες ή τους ηττηθέντες. Η καταπίεση ευνοεί την αντίσταση και την ψυχική υγεία. Η επιτυχία και η επικράτηση κάνει ν' αναβιώσει η εγωπάθεια, ο απολυταρχισμός, ο συγκεντρωτισμός και η απανθρωπιά. 

Η αντίσταση ξαναγεννά. Η Εξουσία φθείρει, καταστρέφει τα ζωογόνα κύτταρα του ανθρώπου. Χρειάζεται ισχυρή παιδεία για ν' ανθέξει κανείς στην έννοια της Εξουσίας και της επιτυχίας.

Ο άνθρωπος σε μια έξυπνη στιγμή του, έβγαλε τον Θεό και το Δαίμονα από μέσα του και τους εναπόθεσε στους ουρανούς. Θέσπισε Νόμους, έχτισε εκκλησίες και έγινε ανεύθυνος στη μοίρα του, μοιράζοντας τις ευθύνες έξω από αυτόν. Μια σειρά τελετουργιών προδικάζουν την επιρροή του καλού και του κακού. Κι έτσι αφέθηκε να τον καθοδηγεί η ανθρώπινη αδυναμία του και όχι μια σμιλεμένη ανθρώπινη κρίση. Η πολιτεία, το Κράτος, ευνοεί την εκπαίδευση εκείνη που δεν απελευθερώνει τον άνθρωπο αλλά τον περιορίζει σε ειδικά πλαίσια, επωφελή για το σύνολο. Και η ανθρώπινη κρίση άρχισε να περιορίζεται στα καθ' ημάς και όχι στις δυνατότητες της ανθρώπινης φύσης μας. 

Πώς να αντιδράσουμε όταν η μεγάλη πλειοψηφία ζει την πλάνη πως εκπροσωπείται από τους τυχοδιώκτες του Τύπου και της Πολιτικής και πως η θέλησή της κυβερνά; Πώς θα μπορέσει να αποφύγει τη θανάσιμη ψευδαίσθηση που έντεχνα έχουν δημιουργήσει οι εκάστοτε κρατούντες κι ακόμη περισσότερο οι ψευτοσοσιαλιστές και οι αριστερίζοντες καιροσκόποι; [...] Μια καινούργια τάξη αρχίζει να γεννιέται από τους φωτισμένους και ανησυχούντες κάθε παράταξης. Και φυσικά καλούμεθα να ζήσουμε διωγμούς και καταδιώξεις όλων αυτών των ανήσυχων και πεφωτισμένων, στο όνομα του λαού και του Σοσιαλισμού, ετούτη τη φορά. Όπως παλιά στο όνομα της Πατρίδας και του Έθνους ημών του Ιερού. Ποτέ δεν πρόκειται να τελειώσει η ανθρώπινη περιπέτεια αλλά και η ανθρώπινη ευπιστία. Πάντα ο άνθρωπος θα πιστεύει πως τα όνειρά του θα δικαιωθούν. Αλλά και πάντα θα αγνοεί πως ο ίδιος καταστρέφει τα όνειρά του με το να ξυπνά κάθε πρωί. Κάθε πρωί και όχι για πάντα, μια και μόνη φορά.

Το θέμα όμως παραμένει επιτακτικό και τυραννικό. Πώς ένας πολίτης που σκέφτεται και δεν εννοεί να συμβιβάζεται ή να βολεύεται στις ομαδικές πλάνες, μη συμμετέχοντας στα ομαδικά ή συντεχνιακά συμφέροντα, πώς ένας τέτοιος πολίτης είναι δυνατόν να διατηρήσει τη φωνή του και τη σημασία της, με το κύρος που του παρέχει η επιτυχής προσωπική του εργασία; Εδώ παρατηρούμε μια συνεχή διαρροή επιτυχών πολιτών που για τον έναν ή άλλο λόγο δεν άντεξαν στην επιτυχία ή στην καθιέρωση. Το Κράτος τους κολακεύει με τη συμμετοχή τους στην άσκηση πολιτικών πράξεων. Τους χρίζει βουλευτές. Ένας πρώτος και εύκολος εκμαυλισμός τους. Τους εισάγει στη Βουλή κι ενώ είναι γνωστό πως η Βουλή έχει πάψει προ πολλού να αποτελεί κέντρο λήψης αποφάσεων. Έχει καταλήξει σε κέντρο επικυρώσεως κυβερνητικών αποφάσεων. Είναι μια βιτρίνα-επίφαση μιας δήθεν Δημοκρατίας. Και ο 'επιτυχών' ευνουχίζεται σε μια παράσταση που έχει πάψει προ πολλού να σημαίνει κάτι παραπάνω από μια 'τελετουργία νεκρού θέματος'.

Και το κακό είναι πως οι πολίτες συνηθίζουν στην παρερμηνεία των λέξεων και στις κενές περιεχομένου σπουδαιοφανείς ορολογίες, που επικίνδυνα έχουν επικρατήσει στους νεοελληνικούς καιρούς μας. Κι όχι μόνο στον τόπο μας, αν και εδώ το κακό έχει παραγίνει. Έχουμε φτάσει σ'εγκληματιά όρια και η αντίδρασή μας δεν πρέπει να χωράει αναστολή. Προφέρονται ανενδοίαστα λέξεις-φράσεις χωρίς ίχνος από το αρχικό τους περιεχόμενο. Και χαρακτηρίζεται ολόκληρη η κυβερνητική δραστηριότητα από μια τέτοια κενή περιεχομένου λεξιχρησία, χωρίς ενδοιασμό, ντροπή ή επιφύλαξη, που υποτιμά την στοιχειώδη νοημοσύνη του Έλληνα πολίτη, τουλάχιστον στο ποσοστό των μ'ευαισθησία ανησυχούντων και σκεπτόμενων. Ζούμε την προετοιμασία νεοφασιστικών καιρών, στ' όνομα του παντοδύναμου λαού και των 'απλών' ανθρώπων. Και φυσικά ήταν επόμενο να φανούν 'δημοσιογραφικά' όργανα για να υπηρετήσουν τον προετοιμαζόμενο νεοφασισμό, με εκχυδαϊσμένη γλώσσα, εσκεμμένος λεξινοθείες και ευτελείς κολακείες γερόντων και υποανάπτυκτων πολιτών."


(απόσπασμα από το "Ο λόγος για τους Έλληνες νέους του '88" σελ. 174-177 του βιβλίου "Ο καθρέφτης και το μαχαίρι" του Μάνου Χατζιδάκι, εκδ. Ίκαρος Εκδοτική Εταιρία)

32 σχόλια:

ELvA είπε...

''Η αντίσταση ξαναγεννά. Η Εξουσία φθείρει'' Στη περιπτωση αυτη εχει φθειρει τους ανθρωπους οσο τιποτα αλλο...Παντα επικαιρος και αξεχαστος ο Μ.Χατζιδάκις!
Φιλια Road!

Hfaistiwnas είπε...

"Η αντίσταση ξαναγεννά. Η Εξουσία φθείρει, καταστρέφει τα ζωογόνα κύτταρα του ανθρώπου. Χρειάζεται ισχυρή παιδεία για ν' ανθέξει κανείς στην έννοια της Εξουσίας και της επιτυχίας."

theatre είπε...

Aχ Μανο!! Τι θα ελεγες αν ζουσες σημερα!!!

Thalassenia είπε...

Δείγμα σκεπτόμενου ανθρώπου-καλλιτέχνη.
Μεγαλειώδες το έργο του!!!
Αξέχαστος και διαχρονικός στο λόγο και στο μουσικό του έργο.

Φιλιά θαλασσένια.

Ανώνυμος είπε...

Με θλίβει η απώλεια του μία μέρα σαν αυτή... αλλά με χαροποιεί που είναι επίκαιρος όσο ποτέ... άρα ΑΘΑΝΑΤΟΣ!

ΒΑΡΘΑΚΟΥΡΗΣ είπε...

ΠΑΡΟΛΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΖΕΙ ΣΗΜΕΡΑ, ΚΑΙ ΟΜΩΣ ΜΑΣ ΕΧΕΙ ΑΦΗΣΕΙ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΠΟΥ ΑΚΟΜΗ ΕΙΝΑΙ ΔΙΠΛΑ ΜΑΣ...

kariatida62 είπε...

Τα λόγια, μοναχά, μας απομείναν κι οι μελωδίες του ... νιώθει η καρδιά μας τόσο μόνη..!

Άστρια είπε...

Τί καταπληκτικό κείμενο βρήκες να παραθέσεις αυτές τις στιγμές!
Σοφό και ως εκ τούτου διαχρονικό, σαν να γράφτηκε πριν από λίγο.

Το ξέρεις πόσο αγαπημένος είναι και για μένα ο Χατζιδάκις για τη μουσική του, αλλά και για τον λόγο του που ήταν πάντα τόσο ξεχωριστός και αληθινός.

Κάποια σημεία του τα διάβασα ξανά για να αφομοιώσω όσο μπορούσα περισσότερα από αυτό το τόσο συνεκτικό και χειμαρρώδες κείμενο και διαλέγω το πιο κάτω: "Πάντα ο άνθρωπος θα πιστεύει πως τα όνειρά του θα δικαιωθούν. Αλλά και πάντα θα αγνοεί πως ο ίδιος καταστρέφει τα όνειρά του με το να ξυπνά κάθε πρωί"

Σε φιλώ

MYSTELIOS είπε...

Ο άνθρωπος που κατάφερε με το σημαντικό του έργο να μείνει αθάνατος στις καρδιές μας !!!

Afroditi Dionysopoulou είπε...

Ο πιο αγαπημένος απο τους αγαπημένους μου ...

καλό βράδυ road μου :)

Roadartist είπε...

@ Elva : Στο τέλος αυτής της μέρας το μόνο που μπορώ να αισθανθώ είναι απογοήτευση για τη χώρα μου. Για τους γελοίους πολιτικούς μας. Μόνο ένα μπράβο στο κόσμο που κατέκλυσε τη βουλή, και ας τον εκδίωξαν με δόλιο τρόπο..

Roadartist είπε...

@ Hfaistiwnas : Όντως η Εξουσία φθείνει, όπως και η δίψα για πλούτο και καταξίωση.. για δόξα.. Όλοι όσοι μας κυβερνούν αποδεικνύουν καθημερινά το πόσο έχουνε πια τυφλωθεί.

Roadartist είπε...

@ theatre : Για εκείνον όμως, ευτυχώς που δε ζεί.

Roadartist είπε...

@ Thalassenia : Καθαρή σκέψη! Όσο λίγων και τότε αλλά και σήμερα! Λείπει πολύ! Καλό ξημέρωμα!

Ιωάννα Λουλάκη είπε...

Αδιαφορώ για τη δόξα,
με φυλακίζει σε πλαίσια
που καθορίζει εκείνη
και όχι εγώ.
ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΆΚΗΣ
φιλάκια!!
(το πήρα στο facebook, που με ξεμυάλισε και χάθηκα από δω φίλοι μου... όμως γίνονται κι εκεί σπουδαία... πού θα πάει, θα μου περάσει και θα ξαναφανώ... Σας σκέφτομαι και ...έχω ενοχές!)

Roadartist είπε...

@ ΟΔΟΙΠΟΡΟΣ : συμφωνώ. Αθάνατες είναι μορφές σαν του Χατζιδάκι.

Roadartist είπε...

@ ΒΑΡΘΑΚΟΥΡΗΣ : όντως..

Roadartist είπε...

@ kariatida62 : εσύ μόλις γύρισες από διακοπές, θα είσαι κάπως πιο ανάλαφρη.. Η αλήθεια είναι οτι μετά το τέλος και αυτής της μέρας, όλα πιο **^&*^ έγιναν!

Roadartist είπε...

@ Άστρια : Ταιριάζει γάντι στα όσα ζούμε. Ενώ γράφτηκε το 88.. Τι διαύγεια που είχε.. ελάχιστοι θα τον καταλάβαιναν τότε! Δες όμως πόσο αληθινός ήταν! Κάθε φράση και ένα άλλο νοήμα! Μακάρι να υπήρχαν περισσότεροι σαν εκείνον, τέτοια άτομα έχουμε ανάγκη, και τέτοια λείπουν.. Φιλια!

Roadartist είπε...

@ ART-TRAVELLER : καλό βράδυ ταξιδευτή!

Roadartist είπε...

@ Afroditi : και σε μένα.. καλό ξημέρωμα Αφροδίτη μου!

Roadartist είπε...

@ Ιωάννα Λουλάκη : Τι τόσο φοβερό έχει το facebook? Θα με κάνεις να ανοίξω λογαριασμό για το Blog εκεί, να δω ποια τι χάνω.. :) Νομίζω πως δεν συγκρίνετε με το blogging, αλλά όπως κ αν έχει, σε περιμένουμε :)

Amelie είπε...

Είναι πράγματι τόσο επίκαιρα αυτά που διάβασα. Καμιά φορά όμως αναρωτιέμαι, αυτοί οι άνθρωποι, που είναι λίγοι και λένε σοφά λόγια και ο κόσμος φαίνεται ότι τους αγαπά και πριν και μετά θάνατον, που είναι τις δύσκολες ώρες; Να θυμηθούμε λίγο Πλάτωνα μήπως; Ν αφήσουμε φιλοσόφους να κυβερνήσουν κι αν ναι που είναι αυτοί τώρα που τους χρειαζόμαστε;

λοστ είπε...

Μετα απο τη χθεσινη μερα φοβαμαι περισσοτερο απο ποτε.

Δεν εμπιστευομαι κανενα. Ειναι ολοι αχρηστοι, κλεφτες, εγκληματιες.

Roadartist είπε...

@ Αμέλια η τέλεια : Δε ξέρω φίλη μου Αμέλια. Έχω αρχίσει να πιστεύω πως δεν υπάρχουν σήμερα τέτοιοι άνθρωποι σαν το Μάνο. Τουλάχιστον με την έννοια αυτής της παρέμβασης στα κοινωνικά. Ελπίζω να είμαι λάθος και να υπάρχουν, αλλά όντως γιατί τότε δεν τους ακούμε;

Roadartist είπε...

@ λοστ : Απαράδεκτοι! Είναι κατώτεροι των περιστάσεων. Δεν έχουνε καθόλου καταλάβει πως "διαχειρίζονται" ανθρώπινες ζωές τα βούρλα!!!! Τι να πω πια..

Amelie είπε...

Σίγουρα υπάρχουν. Το ότι η κοινωνία αλλάζει δε σημαίνει ότι γινόμαστε όλοι τέρατα. Ο Λαζόπουλος θεωρείς ότι θα ήταν άξιος να μπει στο χώρο ή να μιλήσει; Γιατί πόσες φορές βλέπω τις εκπομπές του και πάντα βλέπω και κάτι διαφορετικά θετικό.

Εκείνος είπε...

Τα Μεγάλα έργα, είναι πάντα τόσο επίκαιρα. Πολύ όμορφη ανάρτηση.

Την καλησπέρα μου.

Roadartist είπε...

@ Αμέλια η τέλεια : Με τη σκέψη και το βεληνεκές του Μάνου, αν υπάρχουν είναι μετρημένοι στα δάκτυλα του ενός χεριού. Συμφωνώ ότι δεν είμαστε όλοι τέρατα και σε αυτό έχεις απόλυτο δίκιο. Ως προς το Λαζόπουλο το κάνει ήδη στην εκπομπή του, για κάτι παραπάνω.., ίσως όχι. Δε ξέρω. Η ιστορία θα δείξει!

Roadartist είπε...

@ Εκείνος : Σε ευχαριστώ πολύ. Χαίρομαι που τα λέμε ξανά.

magda είπε...

Όλοι οι σκεπτόμενοι άνθρωποι,έχουν την ίδια άποψη.
Πάντα επίκαιρη και διαχρονική!!!

Roadartist είπε...

@ magda : Ακριβώς ! :)

Related Posts with Thumbnails